Γυναικείες παρουσίες μέσα σε μια χρονιά έχουμε πάντα. Το θέμα είναι κατά πόσο αυτές έχουν την ποιότητα να συναγωνιστούν τις αντίστοιχες ανδρικές, και φυσικά όλα τα συγκροτήματα, στον άτυπο αγώνα των δίσκων του έτους. Και το 2005 υπήρξαν αρκετές solo καλλιτέχνιδες που βρέθηκαν, επάξια, σε πολλές από τις λίστες περιοδικών και μουσικού κοινού.
 |
Πρώτη και καλύτερη (και πώς να μην είναι πρώτη αναφερθείσα;) η Kate Bush που τόσο μας έλειψε όλα αυτά τα χρόνια – απλά μετρήστε πόσα μεσολάβησαν από το “The red shoes”! Η σπουδαία αγγλίδα μουσικός επέστρεψε με το διπλό “Aerial” και απέδειξε πάρα πολλά. Αφενός ότι η φωνή της όχι μόνο διατηρείται στα γνωστά υψηλά επίπεδα αλλά και έχει ωριμάσει σε βαθμό κεραυνοβόλου έρωτα και αφετέρου ότι η μουσική που γράφει στις μέρες μας διαθέτει τόση φρεσκάδα που δεν θα την περίμενες από μια γυναίκα με τόσα χρόνια στο κουρμπέτι. Χωρίζοντας το “Aerial” σε δύο μέρη (“A sea of honey” και “A sky of honey”) κατασκεύασε δεκαέξι τραγούδια εκ των οποίων μερικά θα μπορούσαν να βρεθούν σε κάποιο μελλοντικό best of και όχι για το λόγο της κάλυψης της συγκεκριμένης περιόδου της καριέρας της. Έμεινα άφωνος, ειλικρινά μιλώντας, με την ατμόσφαιρα του ανατριχιαστικού ‘King of the mountain’, την ίδια στιγμή που εκστασιάστηκα από τη δομή του “Pi” ή την τελειότητα του ‘Nocturn’. Βέβαια δεν ακούμπησε τα αριστουργήματα του παρελθόντος αλλά μην ξεχνάτε ότι ούτε και το “Gone again” της Patti Smith δεν έφτασε το επίπεδο του “Easter” ή του “Horses” αλλά με άνεση συμπεριλήφθηκε στα καλύτερα εκείνης της χρονιάς… και δεν ξέρω για ποιους λόγους αλλά αυτές οι δύο επιστροφές νομίζω ότι έχουν πολλά κοινά!
Αν η Kate Bush αποτέλεσε την επιστροφή της χρονιάς λόγω σημαντικότητας του ονόματός της τότε η Vashti Bunyan αποτέλεσε την επιστροφή της χρονιάς λόγω του μεγάλου χρονικού διαστήματος που μεσολάβησε από την προηγούμενη δουλειά της. Ήταν 1970 όταν πρωτοεμφανίστηκε με το “Just another diamond day”, ένα από τα έπη της folk μουσικής. Και πέρυσι ήρθε η ώρα για το δεύτερο μόλις έργο της, το “Lookaftering” (Fat-Cat), λίγους μήνες μετά από τη συμμετοχή της στο “Prospect hummer” ep των Animal Collective. Στο cd παρελαύνουν αρκετά σημαντικά ονόματα της σύγχρονης και όχι μόνο μουσικής: από τον Devendra Banhart και την Joanna Newsom μέχρι τον Adem και τον Adam Pierce των Mice Parade. Η παραγωγή ανήκει στον Max Richter…
 |
Για τρίτη συνεχόμενη χρονιά η Laura Viers άφησε τη δικιά της σφραγίδα στην ανασκόπηση με ένα πολύ καλό δίσκο (“Year of meteors”, Nonesuch Records) που ήρθε να προστεθεί στα “Troubled by the fire” (2003 – Bella Union) και “Carbon glacier” (2004 – Nonesuch). Μάλιστα πέρυσι επανακυκλοφόρησε από την Bella Union το δεύτερο βήμα της Viers με τίτλο “The triumphs and travails of Orphan Mae”. Τώρα σε ό,τι έχει να κάνει με το πέμπτο της album αυτό που μένει είναι η μικρή στροφή σε πιο pop μονοπάτια χωρίς βέβαια να λείπουν και οι γνώριμες ημισκονισμένες στιγμές.
Φοβερές κριτικές πήρε και το πρώτο προσωπικό πόνημα της Petra Jean Phillipson, μιας 32χρόνης κοπέλας που την είχαμε δει στο παρελθόν να συνεργάζεται ως session φωνή σε αρκετούς δίσκους σημαντικών ονομάτων (David Holmes, Martina, Beta Band κ.α.). Το “Notes on: love” κυκλοφόρησε από την Gronland Records και περιέχει δέκα αποσπάσματα της ίδιας και μια διασκευή στο ‘Into my arms’ του Cave. Η Phillipson είναι υπεύθυνη για τα περισσότερα πράγματα που έχουν να κάνουν με το cd… από το artwork μέχρι την ηχογράφηση και την μίξη.
 |
Σημαντικά ντεμπούτα παρουσίασαν η Martha Wainwright και η Inara George, δύο φοβερές φωνές που έχουν αρκετά κοινά και όχι μόνο ηχητικά… είναι πρώτοι απόγονοι μερικών σημαντικών ονομάτων της μουσικής, η πρώτη του London Wainwright III και της Kate McGarrigle (δηλαδή αδελφή του Rufus Wainwright) και η δεύτερη του Lowell George των Little Feat. Η Martha Wainwright εξέπληξε σε μέγιστο βαθμό αφού το ομώνυμο ντεμπούτο της περιείχε αρκετά διαμάντια κινούμενα σε ένα ύφος που φέρνει στο νου την Joni Mitchell την ίδια ώρα που θα μπορούσε κάποιος να την κατατάξει δίπλα στην Lisa Germano ή την Cat Power. Τα ‘Far away’, ‘G.P.T.’, ‘Ball & chain’ αλλά και φυσικά το ντουέτο με τον αδελφό της (‘The maker’) αρνούνται πεισματικά, εδώ και μήνες, να αποφύγουν αρκετά διαδοχικά παιξίματα. Από την άλλη η Inara George με το “All rise” ξεδίπλωσε ένα ταλέντο που έχω την πεποίθηση ότι μελλοντικά μπορεί να κάνει θαύματα. Περισσότερα στην πρόσφατη κριτική του ντεμπούτο της…
Μέσα στο 2005 υπήρξαν και ορισμένες typical female singers/songwriters. Ο συγκεκριμένος όρος έχει να κάνει με τις καλλιτέχνιδες που έχουν πάρει πολλά από τις Emmylou Harris και Lucinda Williams. Έχοντας δηλαδή μια δόση αμερικάνικης βλαχιάς – στο σημείο που μπορεί βέβαια να γίνει αυτή ανεχτή – δύο τέτοιες παρουσίες ήταν αυτές των Laura Cantrell και Kathleen Edwards.
 |
Η Cantrell ηχογραφώντας για μία εντελώς άσχετη στο συγκεκριμένο είδος εταιρεία, την Matador, έκανε το κάτι παραπάνω στο τρίτο της βήμα και γι’ αυτό το “Humming by the flowered vine” ήταν καλύτερο από τις δύο πρώτες της δουλειές για λογαριασμό της Diesel Only. Γεννημένη στο Nashville και πλέον κάτοικος της Νέας Υόρκης απέσπασε πολύ καλές κριτικές που προστέθηκαν στην δηλωμένη αγάπη που της είχε ο μακαρίτης John Peel και στη δεδομένη συμπάθεια του Elvis Costello, με τον οποίο περιόδευσε στην αμερικάνικη τουρνέ του το 2002.
Η Kathleen Edwards από την Ottawa του Καναδά επέστρεψε δύο χρόνια μετά από το πρώτο της δίσκο με το “Back to me”, μοιράζεται την ίδια δισκογραφική στέγη με την Martha Wainwright (Zoe Records) και έγραψε ένα από τα ομορφότερα folk albums της περσινής χρονιάς. Άκρως συμπαθητική…
Οι γλυκύτατες Azure Ray έχουν να δώσουν νέο δείγμα δουλειάς εδώ και περίπου 2.5 χρόνια αλλά μέσα στο 2005 αποφάσισαν να χωριστούν και να παρουσιάσουν προσωπικές δουλειές, καλύπτοντας έτσι το κενό. Maria Taylor και Orenda Fink λοιπόν… Η πρώτη ονόμασε το πρώτο προσωπικό της βήμα “11:11” (πίσω στο 1992 οι Come είχαν δώσει τον τίτλο “Eleven: eleven” στο δικό τους παρθενικό δίσκο) ενώ η δεύτερη “Invisible ones” (και φυσικά τα κυκλοφόρησαν με το λογότυπο της Saddle Creek). Εγώ προτιμώ πάντως το “11:11” αφού είναι σίγουρα πιο πλήρες ως άκουσμα.
 |
Η ώρα της Marissa Nadler… Η πλέον ελπιδοφόρα γυναικεία παρουσία των τελευταίων χρόνων κυκλοφόρησε πέρυσι το δεύτερο έργο της, μερικούς μήνες μετά από το πρώτο. Λιτές συνθέσεις με κύρια βάση τη συγκλονιστική φωνή της (θα σας θυμίσει αρκετά την Hope Sandoval) και τη κιθάρα. Μυστηριώδες άκουσμα, μελαγχολικό σε διάθεση και ονειρικό σε υφή. Το “Saga of mayflower May” συνέχισε ακριβώς εκεί που τελείωσε το “Ballads of living and dying” και τη δεδομένη αξία του ορισμένοι έλληνες την ένιωσαν στο πετσί τους παρακολουθώντας την ζωντανά μέσα στο Δεκέμβριο στο Μικρό Μουσικό Θέατρο. Κάντε ό,τι περνά από το χέρι σας για να την ακούσετε, ξεθάψτε τις τρεις δουλειές των Mazzy Star, χαμηλώστε το φωτισμό στο δωμάτιο σας και αφεθείτε στο γλυκό χάδι της Marissa…
Κολλητή της Nadler είναι η Josephine Foster που μας έδωσε ένα αξιόλογο χαμηλών τόνων δίσκο (“Hazel eyes, I will lead you” – Locust Records) και με την ιδιαιτερότητά της μοιραία δεν μπορούσε παρά να αναφερθεί στο συγκεκριμένο άρθρο.
Από το San Antonio του Τέξας η Edith Frost έκανε τέσσερα ολόκληρα χρόνια να ηχογραφήσει τον απόγονο του “Wonder wonder”. Του έδωσε το όνομα “It’s a game” (Drag City) αλλά περίμενα περισσότερα από την ταλαντούχα μουσικό.
 |
Paula Frazer. Δεν ξέρω για σας αλλά εμένα αυτή η γυναίκα είναι πάντα μέσα στην καρδιά μου. Ίσως έπαιξαν σημαντικό ρόλο τα δύο συγκλονιστικά έργα των Tarnation (“Gentle creatures”, “Mirador”), ίσως το επίθετο που μου θυμίζει πάρα πολλά, ίσως αυτή η ζεστασιά που βγάζει η φωνή της. Μετά το ντεμπούτο του 2001 (“Indoor universe”) ήρθε η σειρά του αξιοπρεπέστατου “Leave the sad things behind” (Birdman Records) στο γνώριμο ύφος τραγουδοποιίας που μας έχει συνηθίσει. Το ‘Watercolor lines’ με ταξίδευε μια δεκαετία πίσω και αυτό είναι πολύ σημαντικό για μένα…
Από την παρέα της Leaf η Colleen έκανε τα δικά της στο “The golden morning breaks” και κατάφερε να συνθέσει το ιδανικό πρωινό soundtrack. Μην σκεφτείτε pop συνθέσεις και χαρούμενες μελωδίες να συνοδεύουν το καφέ σας… εδώ μιλάμε για μια εγκεφαλική μουσική που βάζει σε τάξη τις σκόρπιες σκέψεις του ύπνου και χαλαρώνει αισθητά τα νεύρα. Ακουστικό διαμάντι…
 |
Άλλες γυναικείες παρουσίες που θα ήταν άδικο να μην σημειωθούν είναι αυτές των Fiona Apple, Rosie Thomas και Petra Haden. Η πρώτη έφτιαξε το πιο μεστό της έργο, σχεδόν μία δεκαετία μετά από το ντεμπούτο της, σε τέτοιο βαθμό που ειλικρινά δεν περίμενα ότι θα μου άρεσε τόσο πολύ (“Extraordinary machine” – Epic). Η Thomas κυκλοφόρησε και αυτή τον τρίτο της δίσκο – σε πολύ λιγότερο χρονικό διάστημα από την Apple – και πάλι για λογαριασμό της Sub Pop, ονομάζοντάς το “If songs could be held”, χωρίς δυστυχώς να φτάσει το επίπεδο του “When we were small”. Η Petra Haden από τους that dog. και τους αγαπημένους Spain αποφάσισε να επιχειρήσει κάτι πρωτότυπο… πήρε λοιπόν το “The Who sell out” και το διασκεύασε ολόκληρο χρησιμοποιώντας ως μοναδικό όργανο τη φωνή της.
Καλές εντυπώσεις άφησε και το δεύτερο album της γαλλίδας Coralie Clement (“Bye bye beauty”) το οποίο κυκλοφόρησε στα μέσα του Φεβρουαρίου και κατόρθωσε να δείξει μέχρι και σήμερα μια φοβερή αντοχή στο χρόνο. Το εναρκτήριο ‘Indecise’, το επηρεασμένο από τους Stereolab ‘Un beau jour pour Mourir’ αλλά και το ντουέτο με τον Daniel Lorca των Nada Surf (‘Mais pourtant’) ήταν μερικά από τα κομμάτια που ξεχώρισαν.
Η Roisin Murphy έπιασε σφιχτά από το χέρι τον Matthew Herbert και πέρασε με το “Ruby blue” σε μία post Moloko εποχή, η γεννημένη στην Ισλανδία Emiliana Torrini παρουσίασε το “Fisherman’s woman” με τις ευλογίες της Rough Trade ενώ η Mary Timony μπορούσε να τα πάει και καλύτερα. Μπορεί να την επηρέασε η αλλαγή εταιρείας… το “Ex hex” βγήκε από την Lookout και όχι από την Matador όπως είχε γίνει με τα δύο πρώτα της αλλά και με τους δίσκους των Helium.
 |
Για τέλος ένα next big thing! Μ.Ι.Α. κυρίες και κύριοι. Με καταγωγή από την Σρι Λάνκα αυτή η κοπέλα δείχνει και έχει άστρο. Κατάφερε στο ντεμπούτο της (“Arular” – XL) να συγκλονίσει με τη οξυδέρκειά της ως τραγουδίστρια και να συγκριθεί από τη μια με την θεά Missy Elliott και από την άλλη με τους Mike Skinner (Streets) και Dizzee Rascal. Η μουσική της M.I.A. μπορεί να παιχτεί σε ένα μικρό bar αμέσως μετά από ένα κομμάτι των Out Hud αλλά και να μιξαριστεί σε ένα θεόρατο και μαζικό club πριν από το ‘Hung up’ της Madonna. Ειδικά τα ‘Pull up the people’, ‘Bucky done gone’ και Galang’ σοκάρουν με τη φρεσκάδα τους αλλά και την άγρια ομορφιά τους. Στο μέλλον θα δούμε πολλά πράγματα από τη συγκεκριμένη μορφή. Το “Arular” έπαιξε ακατάπαυστα μέσα στη χρονιά και βρίσκεται σίγουρα στις σημαντικότερες κυκλοφορίες του 2005. Black, cool and loud!!!
Οι πέντε (5) καλύτεροι γυναικείοι δίσκοι του 2005 (με αλφαβητική σειρά):
 |
-) M.I.A. – “Arular” (XL)
-) Marissa Nadler – “The saga of mayflower May” (Eclipse)
-) Maria Taylor – “11:11” (Saddle Creek)
-) Martha Wainwright – “Martha Wainwright” (Zoe)
Από ότι φαίνεται και το 2006 μπαίνει δυνατά στον τομέα των γυναικείων παρουσιών. Cat Power και Beth Orton εν όψει, μην το ξεχνάτε…
