Πιάνοντας τον... κουμπαρά απ' τους όρχεις: οι Pink Floyd στη μετα-Roger Waters εποχή

 

 

 

 

Μπέρμιγχαμ, μέσα του 1984. Βγαίνοντας στη σκηνή, ο David Gilmour αντικρίζει ένα κοινό μόλις 200 ατόμων. Είναι το ναδίρ μιας ούτως ή άλλως πολύ μέτριας (όσον αφορά την προσέλευση) περιοδείας προς προώθηση του δεύτερου σόλο άλμπουμ του, About Face, έναν χρόνο μετά την κυκλοφορία του The Final Cut εκ μέρους Pink Floyd. Από το μυαλό του ανθρώπου που παραμένει ουσιαστικά άσημος, παρότι είναι ο κιθαρίστας ενός από τα πλέον φημισμένα βρετανικά μουσικά σύνολα, περνούν δυσοίωνες σκέψεις.

 

Λίγο καιρό αργότερα, ο Roger Waters –που την προηγούμενη δεκαετία οδήγησε τους Pink Floyd σε μια σειρά στουντιακών επιτευγμάτων τα οποία αγαπήθηκαν από εκατομμύρια, αλλά έσπειραν το μίσος στις τάξεις τους– βρίσκεται κι εκείνος στον δρόμο, προωθώντας τον δικό του σόλο δίσκο, The Pros And Cons Of Hitchhiking. Παρότι και στη δική του περίπτωση τα πράγματα δεν φαίνονται ρόδινα, ο Waters αποδεικνύεται (ξανά) μια σαφώς πιο ξεροκέφαλη περσόνα: επιλέγει να ακολουθήσει τον δύσκολο δρόμο και το καλοκαίρι του 1985 ανακοινώνει στους συνεργάτες του την αποχώρησή του από τους Pink Floyd. Πεπεισμένος ότι αυτοί δεν θα τολμήσουν να συνεχίσουν χωρίς εκείνον, τούς δηλώνει ότι η ετικέτα του γκρουπ είναι στη διάθεσή τους.

 

Στο άκουσμα των εξελίξεων, οι Gilmour και Nick Mason (εναπομείναντα μέλη έπειτα από την απόλυση του Rick Wright από τον Waters το 1979) επιλέγουν να μη διαρρεύσουν τίποτα στον Τύπο· στο μυαλό του πρώτου, όμως, ανάβει ένα λαμπάκι. «Είμαι 40 ετών», δήλωνε λίγο αργότερα στο περιοδικό Q, «Σύρθηκα στην Αμερική, στην Ευρώπη και στον υπόλοιπο κόσμο για να απογειώσω το γκρουπ. Αλλά δεν νιώθω γέρος, εκτός από όταν σκέφτομαι ότι πρέπει να ξεκινήσω από την αρχή ξανά, χωρίς το όνομα Pink Floyd. Έχω κερδίσει το δικαίωμα να το χρησιμοποιώ». Συγκεντρώνοντας λοιπόν υλικό που προόριζε για τον επόμενο σόλο δίσκο του, ο Gilmour αποφασίζει –έπειτα και από προτροπές της EMI– να το χρησιμοποιήσει ως κορμό του 13ου άλμπουμ των Pink Floyd. Με βάση αυτές τις εξελίξεις, και υπό την απειλή δικαστικών περιπετειών, ο Waters εξαναγκάζεται σε επίσημη παραίτηση.

 

 

 

Για μια ομάδα ανθρώπων που εξαρτιόταν πάντα από τον Waters για την παροχή της πρώτης τραγουδοποιητικής ύλης, τα πράγματα ήταν πλέον ιδιαιτέρως δύσκολα, τη στιγμή μάλιστα που ο Mason είχε χάσει την αυτοπεποίθησή του ως μουσικός, ο Wright φαινόταν να ενδιαφέρεται περισσότερο για την οικονομική αποκατάστασή του (και για τις εκδρομές του στα ελληνικά νησιά) και ο Gilmour βρισκόταν στα χωρίσματα με την πρώτη συζυγό του, Ginger. Αναγκάζονται έτσι να καταφύγουν σε συνεργασίες με μουσικούς όπως ο Bob Ezrin, ο Jon Carin, ο Phil Manzanera και ο Anthony Moore, ενώ οι ηχογραφήσεις ολοκληρώνονται με τον Gilmour στο τιμόνι και ελάχιστη συμμετοχή των Mason & Wright, η παρουσία των οποίων χρησιμεύει τελικά μόνο για να δικαιολογήσει τη χρήση του ονόματος «Pink Floyd».

 

Το A Momentary Lapse Of Reason κυκλοφορεί τον Σεπτέμβρη του 1987 και, παρά τον πινκφλοϋδικό τίτλο και δυο-τρεις πολύ καλές στιγμές ("Learning To Fly", "On The Turning Away", "Sorrow"), σε ελάχιστα πράγματα θυμίζει τις χρυσές μέρες του γκρουπ. Οι κριτικοί δεν το δέχονται με ενθουσιασμό, σε αντίθεση με τους οπαδούς, οι οποίοι κάνουν πάρτυ και το ανεβάζουν στο #3 των βρετανικών κι αμερικάνικων charts. Ο David Gilmour βρήκε τον τρόπο, έπειτα από τόσα χρόνια, να πάρει το αίμα του πίσω: να κάνει έναν σόλο δίσκο υπό το όνομα του γκρουπ –όπως είχε κάνει ο Waters με το The Final Cut– να βγει από τη σκιά του άσπονδου συνεργάτη του, να γίνει ο ηγέτης της μπάντας και παράλληλα να συνεχίσει τη μουσική του καριέρα με οικονομική ασφάλεια.

 

Σαν να μην έφταναν αυτά, η παγκόσμια περιοδεία προς υποστήριξη του δίσκου (θα γίνει αργότερα δίσκος και φιλμ με τίτλο The Delicate Sound Of Thunder) γνωρίζει τεράστια και διαρκή επιτυχία. Ο Waters αφρίζει από το κακό του μαθαίνοντας τα νέα και προσπαθεί να βάλει όσο πιο πολλά νομικά εμπόδια μπορεί στους πρώην συντρόφους του, με ελάχιστη όμως επιτυχία. Όταν, για παράδειγμα, τούς απαγορεύει να χρησιμοποιήσουν στις συναυλίες το κατοχυρωμένο από την πλευρά του ιπτάμενο γουρούνι του Animals, η απέναντι πλευρά απαντάει υψώνοντας ένα πανομοιότυπο μοντέλο με πρόσθετους... όρχεις, οι οποίοι το διαφοροποιούν από το αυθεντικό, οδηγώντας παράλληλα σε πλείστους όσους παραλληλισμούς: οικονομικούς (κουμπαράς-γουρουνάκι), σεξουαλικούς (σε γράφουμε εκεί που ξέρεις) και άλλους...

 

 

 

Όταν συναυλιακά τα έχεις καταφέρει καλύτερα από τον Michael Jackson και τους U2, δικαιούσαι να χαλαρώσεις και λίγο. Οι Gilmour και Mason περνούν λοιπόν τα πρώτα χρόνια των 1990s ιδιωτεύοντας, αλλά τον Γενάρη του 1993 ξαναμπαίνουν στο στούντιο μαζί με τον Wright (ως πλήρες μέλος πλέον) και ξεκινούν δουλειά πάνω σε νέες συνθετικές ιδέες. Σύντομα έχουν στα χέρια τους δεκάδες ντέμο, τα οποία αξιολογούν με δημοκρατικές διαδικασίες που δεν θυμίζουν σε τίποτα το παρελθόν. Ένα νέο πνεύμα συνεργατικότητας και αλληλοσεβασμού πνέει στα σαλόνια των Pink Floyd.

 

Δεν είναι κι όλα ρόδινα, πάντως. Η ανάμειξη, στο στιχουργικό κομμάτι, της Polly Samson –συγγραφέως και νέας κλειδοκράτορος της καρδιάς του David Gilmour– δεν αρέσει σε πολλούς μέσα στο στρατόπεδο της μπάντας, ενώ η οικονομική αποζημίωση του Wright, η οποία παραμένει σε επίπεδα συνεργάτη και όχι κανονικού μέλους, προκαλεί πληγές, έστω αόρατες στους πολλούς. Παρ' όλα αυτά το κλίμα δεν θυμίζει σε τίποτα τις εποχές του «δικτάτορα» Waters ή την κατ' επίφαση συνεργατικότητα του A Momentary Lapse Of Reason και οι Floyd βρίσκουν σιγά-σιγά τρόπους να λειτουργούν σαν ομάδα.

 

Κάπως έτσι, κυκλοφορούν το 14ο τους στουντιακό πόνημα The Division Bell στις 28 Μαρτίου 1994: ένα σαφώς καλύτερο του προκατόχου του άλμπουμ, με ενίοτε εντυπωσιακές στιγμές ("High Hopes", "Keep Talking", "What Do You Want From Me" κ.ά.), με εμφανή συμμετοχή όλων των μελών και με ένα concept –την ανθρώπινη επικοινωνία και τις αστοχίες αυτής– το οποίο, παρότι επίπονα διατεταγμένο, εκφέρεται με καθαρότητα και λειτουργικότητα που δύσκολα θα περίμενε κανείς, ελλείψει των αριστοτεχνικών στίχων του Waters. Οι κριτικοί το σφαγιάζουν, όμως υπάρχει αρκετό ψωμί στο The Division Bell, ώστε να διαψεύδονται πια και μάλιστα σε μεγάλο βαθμό...

 

 

 

Στα 20 χρόνια που μετράνε από τότε έγιναν πολλά και τίποτα. Οι υπεράνθρωπα τέλειες εκτελέσεις στην ακόμα πιο επιτυχημένη παγκόσμια περιοδεία που αποτυπώθηκε σε διπλό δίσκο και ταινία ως Pulse, η πολύχρονη σιωπή, οι συνεχιζόμενες κόντρες με τον Waters μέσω του Τύπου, η αναπάντεχη επανένωση επί σκηνής Live 8 το 2006 (με βάση αυτές ακριβώς τις κόντρες), ο θάνατος του Wright από καρκίνο δύο χρόνια μετά. Η ελάχιστη πραγματική δραστηριότητα του συγκροτήματος όλον αυτόν τον καιρό αναπληρωνόταν για τους φαν μέσω επανεκδόσεων, σόλο κυκλοφοριών και ακατάπαυστων φημών για επανένωση –για μία ακόμα συναυλία, για έναν τελευταίο κοινό δίσκο...

 

Και να τώρα, λίγο καιρό μετά την ανακοίνωση της επετειακής επανέκδοσης του The Division Bell, που έρχονται τα χαρμόσυνα νέα δια στόματος Polly Samson: το γκρουπ δουλεύει πάνω σε εναπομείναν υλικό από τα sessions εκείνου του άλμπουμ, με την κυκλοφορία του Endless River να προγραμματίζεται για το προσεχές φθινόπωρο. Σε αυτό περιλαμβάνονται και παιξίματα του απόντα Wright, άγνωστο όμως παραμένει αν θα συμμετέχει ο Waters. Οι επόμενοι μήνες θα φέρουν λογικά κι άλλες αποκαλύψεις, αν και για το τελικό προϊόν ίσως χρειαστεί να περιμένουμε αρκετά. Σπάνια διαψεύστηκε μέχρι σήμερα, πάντως, ο κανόνας ότι, όταν μιλάμε για τους Pink Floyd, το πέρασμα του χρόνου όλο και κάτι καλό θα έχει να φέρει...