Ο Ιάννης Ξενάκης, διεθνώς γνωστός ως Iannis Xenakis, υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες και διανοητές του 20ού αιώνα. Από τους πιο επιδραστικούς συνθέτες ελληνικής καταγωγής, έχει αφήσει πίσω του ένα έργο που συνεχίζει να εμπνέει νέους μουσικούς της πειραματικής και ηλεκτρονικής σκηνής. Γιορτάζοντας και τιμώντας τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Ιάννη Ξενάκη (1922-2001), η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση συνεργάζεται με το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Université Paris 8 - Musidanse, το The friends of Xenakis Association, και το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και παρουσιάζει το Xenakis Alive στις 25 Μαΐου στο Ωδείο Αθηνών.
Τέσσερις σύγχρονοι μουσικοί της πειραματικής και ηλεκτρονικής σκηνής, οι AGF, Paul Goutmann, Πάνος Αλεξιάδης και Pan Daijing παρουσιάζουν τους ήχους του αύριο, με έμπνευση από τον επιδραστικό συνθέτη Ιάννη Ξενάκη, στην επέτειο των 100 χρόνων από τη γέννησή του.
Ο Ιάννης Ξενάκης δημιουργούσε τα ηχητικά του τοπία με την τέχνη του αρχιτέκτονα, οδηγώντας πολλούς μουσικούς που δεν προέρχονται από τον ακαδημαϊκό χώρο της «νέας μουσικής», αλλά από την πιο πειραματική, underground, ηλεκτρονική σκηνή, να ασχοληθούν με το έργο του και να εμπνευστούν από αυτό. Η ασυμβίβαστη γραφή του και ο πρωτοποριακός τρόπος με τον οποίο αντιλαμβανόταν τη μουσική και τη σύνθεση επιτρέπει στις νέες γενιές και στις γενιές που ακολουθούν έναν ανοιχτό διάλογο με την τέχνη του, συνεχίζοντας με νέα υλικά τη μουσική παράδοση που εγκαινίασε. Η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, όπως πάντα πιστή στην αρχή της να συμμετέχει σε επετειακές εκδηλώσεις προχώρησε στην ανάθεση τεσσάρων μουσικών της πειραματικής και ηλεκτρονικής σκηνής ως προς τη δημιουργία νέων ηχητικών συνθέσεων και performance προκειμένου να ερμηνεύσουν με τον δικό τους μοναδικό τρόπο, την πολύπλευρη ενέργεια του Ξενάκη στους ήχους του αύριο.
https://www.instagram.com/p/Cdcx8hCqvJZ/
Ψηφιακή τραγουδοποιός, καλλιτέχνιδα ήχου, επιμελήτρια, συνθέτρια, ποιήτρια, φεμινίστρια, ακτιβίστρια, η ΑGF (aka Antye Greie-Ripatti) καταφέρνει να συνδέει τους ήχους με τη μνήμη. Είναι η δεύτερη φορά που συνεργάζεται με τη Στέγη, μετά το Arachnesound, τώρα συμπράττει με σπουδαίους σύγχρονους μουσικούς της πειραματικής και ηλεκτρονικής σκηνής και στην απόπειρά της να συνομιλήσει με το μουσικό έργο του Ianni Xenaki και θα ενσωματώσει υβριδικά στοιχεία δημιουργώντας ένα ποίημα live αλλά και βιντεοσκοπημένο.
O Paul Goutmann, ακαδημαϊκός και συνθέτης ηλεκτρονικής και πειραματικής μουσικής, θα παρουσιάσει δύο σημαντικά έργα του Ξενάκη, το «Orient-Occident» και το «Voyage absolu des Unari vers Andromède». Το έργο “Orient-Occident” γράφτηκε το 1960 για μια ταινία που γύρισε ο Enrico Fulchignoni κατόπιν ανάθεσης της UNESCO, σχετικά με μια ομότιτλη έκθεση στο Μουσείο Cernuschi του Παρισιού. Η μουσική της ταινίας ακολουθεί την εξέλιξη της αφήγησης, η οποία περιγράφει τη μετάβαση από τον έναν πολιτισμό στον άλλο, από τους προϊστορικούς χρόνους στην εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ο Ξενάκης δεν συνέθεσε μια περιγραφική μουσική, αν και ορισμένες ηχητικές ποιότητες είναι ιδιαίτερα ενδεικτικές, αλλά δανείστηκε αρκετούς ήχους από την ηχητική βιβλιοθήκη του Groupe de Recherches Musicales (επομένως ήχους που απαντώνται σε έργα άλλων συνθετών της musique concrète), κάτι που κάνει αυτό το έργο να ακούγεται λιγότερο «ξενακικό» σε σχέση με άλλες ηλεκτροακουστικές συνθέσεις του
https://www.instagram.com/p/Cd0i3RTKw1r/
Η σύνθεση του «Voyage absolu des Unari vers Andromède» έγινε για τα εγκαίνια μιας διεθνούς έκθεσης χαρταετών στην Οσάκα (Unari λέγονται οι ιαπωνικοί χαρταετοί. Αυτή τη φορά δεν τον ενδιαφέρουν μαθηματικοί τύποι ή εικόνες-δάνεια από τη φυσική, αλλά η καθαρή ποίηση της επιστημονικής φαντασίας. Η σύνθεση των ήχων του κομματιού έγινε στο UPIC: ένα συνθεσάιζερ που επινόησε ο ίδιος ο Ξενάκης, ένα χαρακτηριστικό «ξενακικό» εργαλείο που επιτρέπει τον σχεδιασμό διαφορετικών ηχητικών καμπυλών (μικροσύνθεση) και μουσικών μορφών (μακροσύνθεση).
Ο Πάνος Αλεξιάδης, sound artist ηλεκτρονικής και πειραματικής μουσικής, θα παρουσιάσει το «Hollow Shell», μια ηχητική μετάφραση της οπτικής ιδεολογίας της Κοσμικής Πόλης του Ιάννη Ξενάκη. Για την υλοποίηση του συγκεκριμένου έργου, μεταξύ άλλων έγινε εκτενής χρήση μιας μεθόδου επεξεργασίας ήχου που ονομάζεται κοκκώδης σύνθεση (granular synthesis) στην οποία οι ήχοι χωρίζονται σε «μικροσκοπικούς κόκκους» και στη συνέχεια αναδιοργανώνονται για τον σχηματισμό νέων. Ο Ιάννης Ξενάκης την εισήγαγε στην πρώιμη μορφή της το 1959. Η εξέλιξη της καθιερώθηκε με την πάροδο των χρόνων ως σημαντικό εργαλείο στον ηλεκτρονικό ήχο, ενώ έμελλε να τον «σπρώξει» ακόμα παραπέρα.
Η performer και συνθέτρια Pan Daijing διερευνώντας ψυχο-ακουστικά φαινόμενα στη σφαίρα της music concrete και τη φιλοσοφία του αυτοσχεδιασμού, καινοτομεί αναδιαμορφώνοντας τη χωρική και συναισθηματική σχέση με τον ακροατή - στο αφιέρωμα της και θα επικεντρωθεί σε θραύσματα από ηχητικά της έργα που στο παρελθόν είχαν ενσωματωθεί σε ζωντανές παρουσιάσεις. Αυτά τα ηχητικά έργα παρουσιάζονται για πρώτη φορά εκτός του πλαισίου στο οποίο δημιουργήθηκαν. Μέσα σε αυτά τα πολύπλευρα περιβάλλοντα, η δημιουργία χώρων όπου μπορεί κανείς να βρει καταφύγιο ή απάγκιο επιτυγχάνεται μέσω της ηχητικής αρχιτεκτονικής παρέμβασης – με τον ίδιο τρόπο που η μουσική της επιτρέπει την ανάδυση αναμνήσεων στις οποίες ο ακροατής μπορεί να κατοικήσει.
Ένας δημιουργικός φόρος τιμής από τη Στέγη στον σπουδαίο Ianni Xenaki που πέρα από το να φέρει το κοινό με το πρωτοποριακό του έργο δημιουργεί αφορμές για έναν γόνιμο διάλογο με την τέχνη του, προκαλώντας σύγχρονους καλλιτέχνες και μουσικούς να εμπνευστούν από το έργο του συνθέτη και να δημιουργήσουν τις δικές τους μουσικές, εξερευνώντας νέα όρια και παρουσιάζοντας νέα υβριδικά είδη. Πειραματισμός και πρωτοπορία στα χνάρια ενός μοναδικού καλλιτέχνη που θα συνεχίσει για πολλές γενιές ακόμα να εμπνέει με το έργο του.
Πρόγραμμα
21:00 – Προσέλευση Κοινού
21:30 – Paul Goutmann | Orient Occident
21:45 – Panos Alexiadis Live
22:15 – Paul Goutmann | Voyage Absolu Des Unari Vers Andomede
22:30 – Agf Live
23:15 – Pan Daijing Live
Συντελεστές
Επιμέλεια: Χρήστος Καρράς, Μάκης Σολωμός, Ορέστης Καραμανλής, Δημήτρης Μαρωνίδης, Αναστασία Γεωργάκη
Xenakis Alive – Αφιέρωμα στον Ιάννη Ξενάκη | Ίδρυμα Ωνάση (onassis.org)
