Στο αργόσυρτο πλάνο στο οποίο ακούγονται τα βήματα των 4 πρωταγωνιστριών στην άμμο (Ανθή Ευστρατιάδου, Σοφία Κόκκαλη, Δάφνη Πατακιά, Ηρώ Μπέζου), καθώς βαδίζουν προς την παραλία, σε οδηγεί συνειρμικά να συλλαβίζεις από μέσα σου τον στίχο του The Boy «Όλοι ξαποστάσαν σε ξαπλώστρες φέρετρα. Δεν υπάρχουν ομπρέλες» ("Ξαπλώστρες Φέρετρα", Ηλιοθεραπεία, 2011). Ούτε κι εδώ υπάρχουν ομπρέλες, ούτε και ξαπλώστρες· μόνο ένα μελαγχολικό πιάνο, που σε μπάζει στη Winona αφήνοντας μια σκοτεινιά για το αν μπορεί να υπάρχουν φέρετρα.
Η νέα ταινία του Αλέξανδρου Βούλγαρη φέρνει μαζί της τα χρώματα της εποχής των 1980s, τόσο, όσο χρειάζεται για τις σαφείς νοσταλγικές αναφορές. Κοκάλινα γυαλιά, κασετόφωνο, μια καταμέτρηση των ταινιών του Γούντι Άλεν είναι τα πιο εμφανή κι έπειτα αναφορές, από ταινία σε ταινία. Η βιωματική ματιά του σκηνοθέτη δεν αφήνεται να κυριαρχήσει στο φιλμ· δίνει το στίγμα της πότε-πότε, αλλά δεν παύει να διαδραματίζεται (κυρίως) σε μια παραλία, την τελευταία μέρα του καλοκαιριού.
Αν σκεφτεί κανείς και το πόσες φορές τα κορίτσια μπαινοβγαίνουν με τον νου τους στο μέλλον, μάλλον ο χρόνος αφήγησης λειτουργεί ως σταθερά. Το βασικό ερώτημα σε κάθε φαντασίωσή τους, έρχεται στον ρόλο που οι ίδιες επιθυμούν ή αναλαμβάνουν να βγάλουν εις πέρας. Μοιάζει με ανάγκη να τριγυρίσουν μακριά απ' ό,τι μπορεί να τις θλίβει σ' αυτήν την «τέλεια μέρα».
Παραμένοντας απρόσωπες, άγνωστες κατά βάση σε μας τους θεατές, πλάθονται από και πλάθουν εκείνες τις σουρεαλιστικές ιστορίες που αγαπά να δημιουργεί ο The Boy. Είναι στα αλήθεια σαν να βρίσκουν τον πραγματικό τους δέκτη, ο οποίος μπορεί όχι μόνο να τις υποστηρίξει, αλλά και να τις κάνει να ακούγονται σαν σημαντικές δηλώσεις.
Έπειτα παντού πικροδάφνες, ένα σπίτι στον λόφο να λειτουργεί ως σημείο αναφοράς κι ένα τζιπ να παραμονεύει σιωπηλό, σαν ενοχή που ξυπνά λίγο πριν την αποκάλυψη του μυστικού τους. Εκεί, μες τη θάλασσα, όπου τουρτουρίζαν τα σώματα χωρίς να γίνεται σαφές αν είναι από το κρύο ή από τη στεναχώρια. Τα πρόσωπα σε γκρο πλαν, τα μέρη του σώματος επίσης, ο φακός μοιάζει απλά να παρακολουθεί. Να αφήνει την κίνηση της κάθε μίας ανεξάρτητη, δίχως παρέμβαση και καθοδήγηση.
Είναι όντως μια αντρική ματιά, όμως γι' αυτήν ακριβώς την ανεξαρτησία δεν είναι διόλου τυχαίο που η Winona συγκρίθηκε με την ταινία της Greta Gerwig Little Women (2019). Και οι δύο σκηνοθέτες πλημμυρίζουν τις σκηνές τους με την αθωότητα και την παιδικότητα. Δείχνουν τις πρωταγωνίστριές τους ευαίσθητες, σκληρές, θυμωμένες, ζαβολιάρες, φοβισμένες. Να σκηνοθετούνται ελεύθερα. Να παίζουν με τη θηλυκότητά τους, να σαρκάζουν και να αυτοσαρκάζονται. Σαν η εφηβεία να μην έχει από πού να δραπετεύσει και εξαπλώνεται κάθε φορά και με διαφορετικό συναίσθημα. Ειδικά στη Winona αυτό συμβαίνει με απίστευτη ταχύτητα, μιας και έχει άλλη συναισθηματική φόρτιση η συγκεκριμένη μέρα.
Διαφέρουν όμως πραγματικά στην εστίασή τους: τον Βούλγαρη δεν τον απασχολεί τόσο το έξω από τα κορίτσια όσο τη Gerwig, η οποία κατευθύνει την ταινία της σε φεμινιστικά μονοπάτια. Στη Winona, η πιο ανοιχτή αναφορά σε αυτό το ύφος γίνεται μόνο σε μια αφηρημένη σκέψη της Ανθής Ευστρατιάδου («Μετά σε αποκαλούν με το όνομα του άντρα σου...»). Το φιλμ του Βούλγαρη προτιμά να ψαχουλεύει την πραγματική τριβή και σχέση μεταξύ των τεσσάρων, ψυχική και σωματική, σε σκηνές που μπορεί να θυμίσουν τη Liv Ullmann με τη Bibi Andersson στο Persona του Ιngmar Bergman (1966).
Η μουσική αποτελεί για τις πρωταγωνίστριες της Winona ένα παιχνίδι διασκέδασης, μα ταυτόχρονα δίνει και την εντύπωση ότι χρειάζονται να απασχολούν τη σκέψη τους με κάτι. Τo soundtrack που έφτιαξε ο The Boy μαζί με τη Δεσποινίς Τρίχρωμη δίνει κάθε φορά και μια παραπάνω μελαγχολική σκιά στα πρόσωπά τους. Τραγούδια που τις γλεντούν, τραγούδια που ούτε αντέχουν να ξεστομίσουν. Με synths και τρεμουλιαστές φωνές, οι οποίες γίνονται σχεδόν ανυπόφορες.
Τίποτα πάντως δεν σε προϊδεάζει πραγματικά για το τέλος του φιλμ. Όλα άλλωστε σε εκείνη την παραλία φαίνονται ήσυχα, σαν τον βαριεστημένο σκύλο που έχει πέσει σε ραστώνη. Σε βρίσκει λοιπόν αιφνιδιαστικά και δίχως σκέψη για να μπορείς να κρίνεις άμεσα. Μοιάζει με κόλπο των κοριτσιών, ώστε να μην προλάβεις να τις κατηγορήσεις.
{youtube}Km4CbCoxIGM{/youtube}
- Πληροφορίες
- Χριστίνα Κουτρουλού
- Κατηγορία: ΑΡΘΡΑ - ΕΛΛΗΝΙΚΑ
Winona: Σουρεαλιστικές Αφηγήσεις στον Αστερισμό της Πικροδάφνης
Κοκάλινα γυαλιά, κασετόφωνο και μια καταμέτρηση των ταινιών του Γούντι Άλεν φέρνουν τα χρώματα της δεκαετίας του 1980 σε μια παραλία όπου όλα φαίνονται ήσυχα, σαν τον βαριεστημένο σκύλο που έχει πέσει σε ραστώνη...