Του Παντελή Αντωνιάδη (επιμέλεια: Τάσος Βογιατζής)
Ας το δούμε συνολικά: Κάθε κεφάλαιο της ιστορίας είχε ως πρωταγωνιστές μεμονωμένα άτομα ή παρέες με κοινό χαρακτηριστικό την αδυναμία ένταξης στο σύστημα και την προοπτική ενός μέλλοντος γεμάτου ανασφάλεια. Από αυτή τη δεξαμενή προέκυψαν οι ενδυματολογικές φυλές των τελευταίων 70 χρόνων. Σχεδόν πάντα το νεωτεριστικό στοιχείο ενός ενδυματολογικού κώδικα εξόριζε τους πιστούς στο περιθώριο της κοινωνίας. Όσο πιο ακραίος φαινόταν ο κώδικας στα μάτια της ηθικής πλειοψηφίας, τόσο μεγαλύτερη ήταν και η γέφυρα που χώριζε τα δύο μέρη.
Θα επιχειρήσουμε σε δύο (πρώτα) άρθρα μια μικρή στυλιστική αναδρομή. Σ' αυτές τις ενδυματολογικές φυλές. Στα αντίστοιχα είδη της μουσικής. Θα πάμε πολύ πίσω στο χρόνο, στο πρώτο μισό του προηγούμενου αιώνα. Ξεκινώντας από τους zooties και τους zazous και φτάνοντας στους hipsters, τους beatniks και τους bikers. Και θα υπάρξει και συνέχεια...
Ετοιμάσαμε ένα (τουλάχιστον για εμάς που το σχεδιάζουμε) γοητευτικό ταξίδι στο χρόνο και σε διαφορετικά στυλ, παρέα με το urbanadventures.gr, την αγαπημένη μας digital πλατφόρμα που είναι εμπνευσμένη από το περιπετειώδες πνεύμα του Cutty Sark και (αυτό το διάστημα) μας ταξιδεύει στις ρετρό κουλτούρες. Αλλά δεν αρκείται, ούτε κι εμείς αρκούμαστε σ' αυτό. Ψάχνουμε τη σύνδεσή τους με το σήμερα. Στον κόσμο που εμπνέεται στυλιστικά (και όχι μόνο) από εκείνες τις εποχές. Στα retro μαγαζιά. Στα αντικείμενα.
#cuttypaizei, λοιπόν, στην πόλη, κι αυτό είναι η αναβίωση του retro, είναι η δίψα για το vintage - στο street style, στη μουσική, στον χορό. Πρόσφατα, στον χώρο του Cine Κεραμεικός, 5 μπάντες από τον χώρο του swing και του rock ‘n’ roll (μαζί με 7 djs και 10 σχολές χορού) δημιούργησαν μια εντυπωσιακή ατμόσφαιρα, ένα παρόμοιο ταξίδι στον χρόνο, αλλά με την ενεργή συμμετοχή πολλών νέων. Και μάλιστα, για φιλανθρωπικό σκοπό.
Όσο για τα Urban Adventures Tour, είναι σίγουρα μια ιδανική ευκαιρία σύνδεσης παρελθόντος και παρόντος. Είναι tour στα οποία συμμετέχεις εντελώς δωρεάν, tour στον χρόνο και στην πόλη. Μας γυρνάνε στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, δύο πόλεις που ισορροπούν μεταξύ των μοντέρνων τάσεων, εναλλακτικών trends και… κλασικών αρχαιοτήτων, με πολλά vintage spots για να ανακαλύψει κανείς.
Πάμε στο ταξίδι...
Ξεκινάμε, λοιπόν, αυτό το ταξίδι στα στυλιστικά κινήματα, τους πρωτοπόρους, αυτούς που άνοιξαν τα αντίστοιχα κεφάλαια της ιστορίας, όσο δύσκολο κι αν ήταν τότε. Θεωρητικά, μια τέτοια πραγματικότητα μοιάζει δυσβάστακτη για όποιον την επιλέγει, στην πράξη όμως οι πρωτοπόροι μιας στυλιστικής φυλής επιβραβεύονταν με μια σειρά από διαφορετικά, μη συνηθισμένα προνόμια. Αποτελούσαν μέλη μιας κοινότητας με ανεπτυγμένο ένστικτο αλληλοπροστασίας και συντροφικότητας, αισθάνονταν αυθεντικοί και επειδή κάθε κώδικας ντυσίματος συνοδευόταν σχεδόν πάντα από μια συγκεκριμένη μουσική ταυτότητα και κάποιες, έστω γενικές, αρχές lifestyle απολάμβαναν με ιερή αφοσίωση κάθε παράμετρο της διαφορετικότητάς τους. Αυτή η διαφορετικότητα, η αίσθηση της αυθεντικότητας, είναι που κάνει αυτά τα στυλ (ενδυματολογικά και μουσικά) τόσο ελκυστικά και σήμερα.
Το απίστευτο είναι ότι όλα αυτά τα -αρχικά περιθωριακά- στυλ, με το πέρασμα του χρόνου μετατράπηκαν σε πηγή έμπνευσης για τους διασημότερους σχεδιαστές μόδας. Και αφού εμπλούτισαν τις πασαρέλες του πλανήτη, στη συνέχεια με μαθηματική συνέπεια, κατέληξαν στις γκαρνταρόμπες των εκάστοτε κοινωνικών ελίτ. Το street style παρήγαγε δεκάδες ενδυματολογικούς κώδικες από την δεκαετία του ’40 μέχρι σήμερα, περισσότερο ή λιγότερο επιδραστικούς. Καθένας σηματοδοτούσε και μια χρονική περίοδο, μια εποχή. Με εξαίρεση την τωρινή εποχή, όπου ο κανόνας είναι ότι δεν υπάρχει κανόνας. Πως φτάσαμε λοιπόν στο “supermarket of styles” του σήμερα;
Zooties
Το street style διέπεται από δύο βασικές αρχές. Στ’ αγγλικά αναφέρονται ως dressing up και dressing down και στη γλώσσα μας θα μπορούσε ν’ αποδοθεί ως «βάζω τα καλά μου» (το πρώτο) και ως «ευθυγραμμίζομαι με μια δεδομένη ενδυματολογική αισθητική» (το δεύτερο). Αν οι κατά κύριο λόγο προερχόμενοι από την μεσαία τάξη beatniks και hippies εκφράζουν την δεύτερη τάση, χρησιμοποιώντας το ντύσιμο σαν σύμβολο της θέσης τους στην κοινωνικο–οικονομική ιεραρχία και σαν κατάθεση αυθεντικότητας, οι zooties εξέφραζαν το πρώτο.
Το zoot κοστούμι με το ακριβό ύφασμα και τα πολυτελή αξεσουάρ του φώναζε «τα κατάφερα». Όχι με την έννοια που σηματοδοτεί το τυπικό συντηρητικό κοστούμι ως έμβλημα κομφορμισμού και υποταγής στους κανόνες της εργασιακής ηθικής, αλλά ως έμβλημα φυλετικής διαφοροποίησης και διαπραγμάτευσης μιας νέας ταυτότητας. Το zoot κοστούμι εξελίχθηκε λοιπόν στις δεκαετίες του ’30 και ’40 στο μέσο με το οποίο οι Μεξικάνοι και άλλοι ισπανόφωνοι πληθυσμοί της Καλιφόρνια, καθώς και οι Αφροαμερικάνοι διαδήλωναν τη νεοαποκτηθείσα περηφάνια και διαφορετικότητά τους.
Στην πορεία υιοθετήθηκε από τους jazz μουσικούς της εποχής, αποκτώντας μια ακόμη διάσταση. Αυτό το σύμβολο περηφάνιας και φυλετικής ταυτότητας έμελλε να στοχοποιηθεί τον Μάρτιο του 1942, όταν η αμερικάνικη Υπηρεσία Εξοπλισμού για τον Πόλεμο, καθόρισε ότι το βαμβάκι που χρησιμοποιείται στα ανδρικά ρούχα πρέπει να μειωθεί κατά 26% για να καλυφθούν οι ανάγκες του πολέμου. Το μέτρο δεν έγινε δεκτό με χαρά από τους πιστούς της συγκεκριμένης υποκουλτούρας. Κάποιοι συνέχισαν να ράβουν zoot κοστούμια σε ράφτες που ήταν πρόθυμοι να καταστρατηγήσουν την κρατική γραμμή αν το αντίτιμο ήταν ικανοποιητικό, ωστόσο όσοι τολμηροί το επιχείρησαν συνάντησαν την κατακραυγή της λευκής πλειοψηφίας και των αρχών.
Το αποτέλεσμα ήταν τον Ιούνιο του 1943 να ξεσπάσουν ταραχές στο Λος Άντζελες ανάμεσα στους ισπανόφωνους zooties (ανάμεσά τους υπήρχαν και γυναίκες – μέλη συμμοριών, όπως οι Slick Chicks και οι Black Widows που φορούσαν zoot suit jackets, μαύρες φούστες και δικτυωτά καλσόν) και την Αστυνομία. Οι ταραχές, μάλιστα, επεκτάθηκαν και σε άλλα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας. Την ίδια χρονιά βγήκε στους κινηματογράφους η ταινία Stormy Weather, μια αποκλειστικά αφροαμερικανική παραγωγή, στην οποία εμφανιζόταν ο Cab Calloway να διοργανώνει ένα gala για τους στρατιώτες, φορώντας ένα άψογο zoot κοστούμι. Αυτή ακριβώς η ταινία καθιέρωσε τον Calloway ως τον απόλυτο zootie στη συνείδηση του κόσμου.
Μουσική
Cab Calloway – Minnie the Moocher (1933)
{youtube}8mq4UT4VnbE{/youtube}
Duke Ellington – Take the A Train (1940)
{youtube}cb2w2m1JmCY{/youtube}
Ταινίες
Cabin in the Sky (Vincent Minnelli, 1943)
Stormy Weather (Andrew Stone, 1943)
Malcolm X (Spike Lee, 1992)
Zazous
Περιέργως, οι πρώτοι που έσπευσαν να ακολουθήσουν τις επιταγές του zootie στυλ δεν προέρχονταν ούτε από αγγλόφωνη χώρα ούτε ανήκαν σε μειονότητα. Μια μερίδα λευκών Γάλλων στο Παρίσι, εντυπωσιασμένοι από τον Cab Calloway και τους ρυθμούς του swing, ενέδωσαν στην συγκεκριμένη υποκουλτούρα, μη παραλείποντας βέβαια να δώσουν τη δική τους πινελιά. Ονομάστηκαν “zazous”, ένας τίτλος που προέρχεται είτε από το χιτ “I’m Swing” του Γάλλου τροβαδούρου Johnny Hess (πηγαίνει… “za zou, za zou, za zou ze” στο ρεφρέν) είτε από το “Zah Zuh Zaz” του Calloway.
Απ’ όπου κι αν προέρχεται το όνομα, το αποτέλεσμα ήταν ότι το κατακτημένο -από τους Γερμανούς- Παρίσι είδε το 1941 μια ομάδα από χαρούμενους, καλοντυμένους ναρκισσιστές ν’ αψηφά τους ενδυματολογικούς περιορισμούς που είχαν επιβληθεί. Τα τεράστια zoot jacket, τα ψηλά κολάρα, τα λαμπερά μαντήλια στο πέτο, οι πολύ στενές γραβάτες που στερεώνονταν με χρυσή καρφίτσα και τα ανεβασμένα ψηλά στη μέση παντελόνια ήταν η ανδρική εκδοχή της τάσης, ενώ οι γυναίκες προτιμούσαν polo τύπου μπλούζες, zoot jackets, κοντές πλισέ φούστες και μεγάλους τετράγωνους κότσους.
Άνδρες και γυναίκες, πάντως, δέχθηκαν τα πυρά της JPF, μιας νεολαιίστικης οργάνωσης που ανήκε στους φίλους του Πεταινικού καθεστώτος και απειλούσε να πάρει το σκαλπ των Zazous. Tον Ιούλιο του 1942, σε συνεργασία με τους Γερμανούς, η απειλή έγινε λίγο-πολύ πραγματικότητα, καθώς οι Zazous στάλθηκαν σε στρατόπεδα εργασίας, απ’ όπου ελάχιστοι γλίτωσαν. Μετά τον πόλεμο η υποκουλτούρα είχε ουσιαστικά εξαφανιστεί. Το μόνο που έμεινε να θυμίζει τους Zazous ήταν το όνομά τους, το οποίο για χρόνια υποδήλωνε στη γαλλική γλώσσα όσους ντύνονταν αντισυμβατικά.
Μουσική
Cab Calloway – Zah Zuh Zaz (1939)
{youtube}7-qEZ9zeIJw{/youtube}
Johnny Hess – Ils Sont Zazous (1942)
{youtube}nbo8BzM_BrY{/youtube}
Ταινίες
Hollywood Hotel (Busby Berkeley, 1937)
Mademoiselle Swing (Richard Pottier, 1942)
Θέλεις να πάρεις μέρος σε μια συναρπαστική περιπλάνηση στη retro vintage πλευρά της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης; Ζήσε τη μοναδική εμπειρία ενός Urban Adventures Τour και ανακάλυψε ό,τι πιο retro vintage «κρύβεται» στην πόλη σου. Από δισκάδικα γεμάτα επιτυχίες άλλων δεκαετιών, μέχρι retro κουρεία για το πιο vintage look, κι από pre-owned έπιπλα μέχρι dance halls που μαθαίνουν φιγούρες οι Swing dancers, το crew του Cutty Sark σου υπόσχεται ότι μετά από αυτό θα δεις την Αθήνα, αλλά και τη Θεσσαλονίκη, με άλλο μάτι. Άσε που μετά από κάθε tour ακολουθεί party, όπου θα έχεις την ευκαιρία να απολαύσεις μοναδικά Cutty Sark cocktails και dj sets! #cuttypaizei, λοιπόν, και δεν έχεις παρά να το ανακαλύψεις!
Η επόμενη αθηναϊκή βόλτα του Urban Adventures vol.3 είναι στις 13 Δεκεμβρίου, με τη διαδρομή Εξάρχεια-Κολωνάκι!
Το Κολωνάκι είναι όσο elegant και μοντέρνο όσο το ξέρεις, είναι όμως άλλο τόσο κλασικό και retro! Δισκάδικα, boutique με vintage fashion items, barber shops και τα παλιά κτίρια της περιοχής δίνουν τη σκυτάλη στον πιο σύγχρονο χαρακτήρα των second hand μαγαζιών των Εξαρχείων κατά τη διάρκεια της βόλτας αυτής. Tα Urban Adventures του Cutty Sark συνδέουν δύο φαινομενικά ασυμβίβαστες περιοχές που συνορεύουν, με αφορμή το παρελθόν και το παρόν τους! Ένα tour σε αυτές τις περιοχές θα σου δείξει διαφορετικές μορφές urban φάσεων… Αυτό θα πει Urban Adventures!
Photo από το 1st Retro Urban Adventures Tour @ Thisio-Kerameikos
Φυσικά ο καλύτερος τρόπος για να κλείσει αυτή η retro περιπέτεια είναι με ένα After Tour Party! Εκεί θα δοκιμάσεις urban – inspired Cutty Sark cocktails & mixed drinks και θα χορέψεις swing στο ρυθμό της μουσικής από τους μουσικούς παραγωγούς του Pepper 96.6!
Κλείσε τη θέση σου… όσο υπάρχουν ακόμα!
