Η ΠΟΛΥΔΙΑΣΤΑΤΗ ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΟΛΙΒΙΕ ΜΕΣΣΙΑΝ ΣΤΗΝ ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΟΥ 20ΟΥ ΑΙΩΝΑ ΓΙΑ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΓΕΜΑΤΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΣΤΟ ΩΔΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
ΕΝΑ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΜΕ ΣΥΝΑΥΛΙΕΣ, ΟΜΙΛΙΕΣ, ΑΝΟΙΧΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΣΠΟΥΔΑΣΤΕΣ ΟΡΓΑΝΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΘΕΤΕΣ, ΜΕ ΠΡΟΣΚΕΚΛΗΜΕΝΟΥΣ ΤΟΝ ΠΙΑΝΙΣΤΑ FLORENT BOFFARD ΚΑΙ ΤΟΝ ΣΥΝΘΕΤΗ ALAIN LOUVIER, ΔΥΟ ΕΞΕΧΟΥΣΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ.
Το 2018, συμπληρώθηκαν 110 χρόνια από τη γέννηση του μεγάλου θεωρητικού, οργανίστα, συνθέτη και καθηγητή σύνθεσης Ολιβιέ Μεσσιάν, του οποίου το έργο κατέχει κομβική θέση στη μουσική του 20ού αιώνα. Το Ωδείο Αθηνών, επιθυμώντας να ενισχύσει την επαφή των σπουδαστών του με το μοντέρνο και σύγχρονο ρεπερτόριο, συνεργάζεται με τη ΣΤΕΓΗ του Ιδρύματος Ωνάση για ένα σημαντικό αφιέρωμα στον Μεσσιάν.
Το πρωτοποριακό έργο του και η εμπνευσμένη διδασκαλία του θα παρουσιαστούν με τη συνδρομή του πιανίστα Florent Boffard, μαθητή της Yvonne Loriod, συζύγου του Μεσσιάν και ιδανικής ερμηνεύτριας των έργων του, καθώς και του συνθέτη Alain Louvier που μαθήτευσε στην τάξη του Μεσσιάν, από την οποία πέρασαν μερικοί από τους σημαντικότερους συνθέτες του 20ού αιώνα.
ΟΛΙΒΙΕ ΜΕΣΣΙΑΝ
Ο Ολιβιέ Μεσσιάν (Αβινιόν 1918 – Κλισύ 1992) είναι ένας από τους σημαντικότερους συνθέτες του 20ού αιώνα. Οργανίστας, πιανίστας αλλά και ορνιθολόγος, αναγνωρίστηκε διεθνώς για την εμπνευσμένη διδασκαλία του στο Conservatoire του Παρισιού. Κοντά του μελέτησαν συνθέτες όπως ο Pierre Boulez, ο Karlheinz Stockhausen, ο Ιάννης Ξενάκης, ο Gérard Grisey, ο Tristan Murail και ο György Kurtág.
Ο Μεσσιάν ανέπτυξε μια προσωπική μουσική γλώσσα, που βασίζεται σε ρυθμούς της ινδικής μουσικής και τη μετρική της αρχαίας ελληνικής μουσικής, σε ένα ολοκληρωμένο αρμονικό σύστημα το οποίο συνδύαζε με χρωματικές αντιστοιχίες, στην ενσωμάτωση μεταγραφών από φωνές πουλιών, στην περίτεχνη ενορχήστρωση και στη χρήση σπάνιων οργάνων (όπως τα κύματα Μαρτενό).
Πολλά έργα του έχουν έντονο θρησκευτικό χαρακτήρα, καθώς η πίστη ήταν γι’ αυτόν μια δημιουργική κινητήρια δύναμη. Συνέθεσε μεγάλους κύκλους έργων για σόλο πιάνο («20 βλέμματα πάνω στο Θείο Βρέφος», «Κατάλογος πουλιών»), για εκκλησιαστικό όργανο («Λειτουργία της Πεντηκοστής», «Βιβλίο για όργανο»), μουσική δωματίου («Κουαρτέτο για το τέλος του χρόνου», «Ο μαύρος κότσυφας»), έργα για φωνή («Ποιήματα για τη Μι», «Τραγούδια της γης και του ουρανού», “Harawi”), για μεγάλη ορχήστρα («Η Ανάληψη», «Συμφωνία Τουρανγκαλίλα») και την όπερα «Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης».
Βασικοί συντελεστές
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΟΣ: ΝΙΚΟΣ ΑΘΗΝΑΙΟΣ, ΛΟΡΕΝΤΑ ΡΑΜΟΥ
ΑΛΑΙΝ ΛΟΥΒΙΕ
ΣΥΝΘΕΤΗΣ ΚΑΙ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΟΡΧΗΣΤΡΑΣ
O Αλαίν Λουβιέ (γενν. 1945) σπούδασε μαθηματικά, παράλληλα με τις σπουδές του στο Ανώτατο Εθνικό Ωδείο του Παρισιού κοντά στον Ολιβιέ Μεσσιάν και τον Manuel Rosenthal. Αποφοίτησε με 9 πρώτα βραβεία, ενώ κέρδισε επίσης το Grand Prix de Rome από το Ινστιτούτο της Γαλλίας. Του απονεμήθηκαν τα βραβεία Honegger (1975), Paul Gilson (1981) και Georges Enesco από τη SACEM (1986).
Παράλληλα με την καριέρα του ως συνθέτης και διευθυντής ορχήστρας, ανέλαβε τη διεύθυνση του Ωδείου της Boulogne-Billancourt (1972-86) και στη συνέχεια του Ανώτατου Εθνικού Ωδείου του Παρισιού (1986-91), πραγματοποιώντας τη μεταφορά του στη Cité de la Musique και ιδρύοντας νέα τμήματα. Από το 1991 έως το 2009 ανέλαβε την τάξη της Ανάλυσης, ενώ από το 2009 επανήλθε στη διεύθυνση του Ωδείου της Boulogne-Billancourt.
Ως μαέστρος, έχει συνεργαστεί ιδιαίτερα με το Ensemble de l’Itinéraire, παρουσιάζοντας πρεμιέρες έργων των Karlheinz Stockhausen, Giacinto Scelsi, Gérard Grisey, Tristan Murail, Michaël Lévinas, Mantovani κ.ά. Ως συνθέτης, εισήγαγε από το 1964 μια ειδική σημειογραφία και τρόπους παιξίματος στα έργα του για πιάνο. Ενδιαφέρεται επίσης για τη μουσική μεταφορά μαθηματικών εννοιών στη σύνθεση και τη χρήση μικροδιαστημάτων. Τα έργα του για ορχήστρα συνδυάζουν έναν προσωπικό, ποιητικό χαρακτήρα με την κληρονομιά της γαλλικής μουσικής.
ΦΛΟΡΑΝ ΜΠΟΦΑΡ
Ο Φλοράν Μποφάρ έγινε δεκτός σε ηλικία 12 ετών στο Ανώτατο Εθνικό Ωδείο του Παρισιού, στην τάξη της Yvonne Loriod, απ’ όπου αποφοίτησε με το πρώτο βραβείο πιάνου και τα πρώτα βραβεία μουσικής δωματίου, συνοδείας στο πιάνο, αρμονίας και αντίστιξης. Έχει εμφανιστεί σε κορυφαία φεστιβάλ (Ζάλτσμπουργκ, Μπαθ, Βερολίνο, Άλντεμπουργκ, La Roque d’Anthéron κ.ά.) και έχει παίξει υπό τη διεύθυνση των Pierre Boulez, Simon Rattle, Leon Fleisher και Péter Eötvös, με την Εθνική Ορχήστρα της Λυών, τη Φιλαρμονική Ορχήστρα του Φράιμπουργκ, την Ορχήστρα ΝDR Elbphilharmonie και τη Φιλαρμονική Ορχήστρα της Γαλλικής Ραδιοφωνίας. Σολίστας στο Ensemble Intercontemporain από το 1988 έως το 1999, συνεργάστηκε με τους σημαντικότερους σύγχρονους συνθέτες και παρουσίασε πρώτες εκτελέσεις έργων των Μπουλέζ, Franco Donatoni, György Ligeti κ.ά.
To ενδιαφέρον του να κάνει το σύγχρονο ρεπερτόριο πιο κατανοητό στο κοινό τον οδήγησε να υλοποιήσει εργαστήρια και συναυλιακές παρουσιάσεις, ενώ έγραψε και το κείμενο του φιλμ “Schoenberg, le malentendu” (Σένμπεργκ, ο παρεξηγημένος), που συνόδευε την ηχογράφησή του με τα πιανιστικά άπαντα του συνθέτη το 2015. Έχει επίσης ηχογραφήσει έργα των Μπουλέζ, Gabriel Fauré, Claude Debussy, Béla Bartók και Luciano Berio. Του έχει απονεμηθεί το βραβείο Belmont για την αφοσίωσή του στη σύγχρονη μουσική. Διδάσκει πιάνο στο Ανώτατο Εθνικό Ωδείο του Παρισιού.
ΔΕΥΤΕΡΑ 4, ΤΡΙΤΗ 5, ΤΕΤΑΡΤΗ 6 & ΠΕΜΠΤΗ 7 ΜΑΡΤΙΟΥ 2019
Ωδείο Αθηνών (αίθουσα Άρης Γαρουφαλής, αίθουσα 35)
Βασιλέως Γεωργίου B' 17-19
είσοδος: ελεύθερη, με δελτία εισόδου
Kρατήσεις δελτίων εισόδου: Τ. 210 7240673, Δε-Πα 13:30-18:30 και
Τα δελτία εισόδου παραλαμβάνονται στην είσοδο του Ωδείου Αθηνών
πρόγραμμα
ΔΕΥΤΕΡΑ 4 ΜΑΡΤΙΟΥ
20:30 | Ρεσιτάλ πιάνου του Florent Boffard
Olivier Messiaen: “Le Courlis cendré”
Tristan Murail: “La Mandragore”
Olivier Messiaen: “L'Alouette lulu”
George Benjamin: “Shadowlines”
Olivier Messiaen: “Le Loriot”
ΤΡΙΤΗ 5 ΜΑΡΤΙΟΥ
09:30-13:00 και 15:00-18:00 | Masterclass πιάνου και μουσικής δωματίου του Φλοράν Μποφάρ σε έργα του Ολιβιέ Μεσσιάν, Τριστάν Μυράιγ και Γκιόργκι Κούρταγκ (στα αγγλικά, χωρίς μετάφραση)
Συμμετέχουν οι: Μυρτώ Ακρίβου, Γιάννης Ζώραπας, Χριστίνα Κατίδου, Αναστασία Κουκιόγλου, Χάρης Μαϊμάρης, Νέλη Μαυροειδή, Ηρώ Μενέγου, Τατιάνα Νικολοπούλου, Δανάη Παπαδοπούλου, Θάλεια Παπαδοπούλου, Μαρία Παχνιστή, Έυα Σταύρου, Μαριάννα Τσίγκα
20:30 | Διάλεξη του Alain Louvier, με θέμα «Ο Μεσσιάν και η συναυλία της φύσης» (στα γαλλικά, με υπότιτλους στα ελληνικά)
ΤΕΤΑΡΤΗ 6 ΜΑΡΤΙΟΥ
10:00-13:00 | Masterclass ανάλυσης του Αλαίν Λουβιέ
Ανάλυση των έργων του Μεσσιάν, “Regard des Anges” για πιάνο (από τα «20 Βλέμματα πάνω στο Θείο Βρέφος»), “La chouette hulotte” για πιάνο (από τον «Κατάλογο των Πουλιών») και “Couleurs de la Cité Céleste” για ορχήστρα. Η ανάλυση θα γίνει στα γαλλικά, με διαδοχική μετάφραση.
15:00-18:00 | Masterclass σύνθεσης του Αλαίν Λουβιέ σε επιλεγμένα έργα των συμμετεχόντων, τα οποία βασίζονται πάνω σε στοιχεία που προέρχονται από το έργο του Μεσσιάν (στα γαλλικά, με διαδοχική μετάφραση)
Συμμετέχουν οι συνθέτες : Πέτρος Ανδριώτης, Διαμαντίνα Βραχλιώτη, Χάρης Γκατζόφλιας, Ανθή Δαμβουνέλη, Θάνος Ζαμπούκας, Στέλλα Ζιωπούλου, Σπύρος Καλλιβωκάς, Χάρης Κατσίλης, Νίκη Κρασάκη, Κατερίνα Ντιντιλά, Γιώργος Σταματόπουλος, Δημήτρης Παπαβασιλείου
20:30 | Συναυλία καθηγητών του Ωδείου Αθηνών, με τη συμμετοχή του Αλαίν Λουβιέ και της Marie-Paule Siruguet (πιάνο 4 χέρια), με έργα των Ολιβιέ Μεσσιάν, Gérard Grisey, François-Bernard Mâche, Αλαίν Λουβιέ και Γιώργου Κουρουπού.
Συμμετέχουν οι: Ναταλία Γεράκη, Τίτος Γουβέλης, Δημήτρης Δεσύλλας, Μαρία Ευστρατιάδη, Λευκή Καρποδίνη, Οδυσσέας Κορέλλης, Άγγελος Λιακάκης, Μυρσίνη Μαργαρίτη, Σπύρος Μουρίκης, Μαρία Μυλαράκη, Βαγγέλης Νίνα
ΠΕΜΠΤΗ 7 ΜΑΡΤΙΟΥ
16:00-18:00 | Συζήτηση στρογγυλής τραπέζης, με θέμα «Η ερμηνεία των έργων του Ολιβιέ Μεσσιάν», με τον Φλοράν Μποφάρ και Έλληνες πιανίστες που έχουν στο ρεπερτόριό τους έργα του Μεσσιάν. Συντονισμός: Λορέντα Ράμου (στα αγγλικά, χωρίς μετάφραση).
19:00 | Ο Φρανσουά-Μπερνάρ Μας, ο Γιώργος Κουρουπός και ο Αλαίν Λουβιέ μιλούν για τις σπουδές τους με τον Μεσσιάν (στα ελληνικά και τα γαλλικά, με διαδοχική μετάφραση).
20:30 | Συναυλία μαθητών του Ωδείου Αθηνών και συμμετεχόντων στα masterclasses, με έργα του Μεσσιάν, μαθητών του και νέων συνθετών.
Οι εκδηλώσεις πραγματοποιούνται στην αίθουσα «Άρης Γαρουφαλής» του Ωδείου Αθηνών, εκτός από τη συζήτηση στρογγυλής τραπέζης (Πέμπτη 7 Μαρτίου, 16:00-18:00), που θα διεξαχθεί στην αίθουσα 35.
{youtube}cwDmDTjrBNA{/youtube}
