Γιώργος Κουμεντάκης
Η Φόνισσα
Όπερα σε δύο πράξεις, σε ποιητικό κείμενο Γιάννη Σβώλου, βασισμένο στο ομώνυμο "κοινωνικόν μυθιστόρημα" του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη
ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ - ΑΙΘΟΥΣΑ Α. ΤΡΙΑΝΤΗ
15, 16, 17, 20 Απριλίου 2016
Μουσική διεύθυνση Βασίλης Χριστόπουλος
Σκηνοθεσία Αλέξανδρος Ευκλείδης
ώρα έναρξης: 20.00
Εισιτήρια:
Φοιτητικό, Παιδικό: € 10
Ζώνη Γ: € 15
Ζώνη Β: € 30
Ζώνη Α: € 40
Διακεκριμένη Ζώνη: € 55
Ένας σημαντικός σταθμός για την σύγχρονη Ελληνική μουσική δημιουργία, μια ιστορική στιγμή για την Εθνική Λυρική Σκηνή. Μετά από πολλά χρόνια μια νέα όπερα Έλληνα συνθέτη τάραξε τα νερά.
Η Φόνισσα του Γιώργου Κουμεντάκη σημείωσε ιδιαίτερη καλλιτεχνική και εισπρακτική επιτυχία στην πρώτη παγκόσμια παρουσίαση της, τον Νοέμβριο του 2014, καθώς σεβάστηκε το παπαδιαμαντικό σύμπαν, ενώ δημιούργησε και έναν νέο μουσικό κόσμο για μια απρόσμενη, αλλά αρχετυπική οπερατική ηρωίδα: την Φραγκογιαννού.
Το συγκλονιστικό ψυχογράφημα της Φόνισσας αναμετράται, στον μουσικό κόσμο του Γιώργου Κουμεντάκη, με την θεία και την ανθρώπινη δικαιοσύνη, μέσα από τις αναφορές στην ελληνική μουσική παράδοση.
Μετά από ισχυρή απαίτηση του κοινού, η Εθνική Λυρική Σκηνή παρουσιάζει ξανά τη Φόνισσα, η οποία θα ακολουθήσει το αναπόφευκτο ριζικό της στην περιστροφική σκηνή της Αίθουσας Α. Τριάντη του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, για τέσσερις μόνο παραστάσεις στις 15, 16, 17 και 20 Απριλίου 2016, σε μουσική διεύθυνση Βασίλη Χριστόπουλου και σκηνοθεσία Αλέξανδρου Ευκλείδη.
Ο διακεκριμένος Έλληνας συνθέτης, Γιώργος Κουμεντάκης, με την σύνθεση της Φόνισσας, επιχείρησε μια καταγραφή του ψυχικού τοπίου της ηρωίδας, υπηρετώντας απολύτως το πνεύμα του Παπαδιαμάντη, ενώ δημιούργησε ένα απρόσμενο μουσικό κόσμο, εξελίσσοντας το προσωπικό μουσικό του ιδίωμα.
Η μουσική του Κουμεντάκη δεν επιχειρεί την αναβίωση της εποχής του έργου του Παπαδιαμάντη, αλλά μια “εσωτερική αναβίωση” του ψυχογραφήματος της ίδιας της Φραγκογιαννούς. H σύνθεση ακολουθεί κάθε βήμα της Φόνισσας - άλλοτε εξωτερικεύει τον ψυχισμό της και άλλοτε βυθίζεται στους σκοτεινούς και ανήλιαγους, υπόγειους διαδρόμους της ψυχής της. Άλλοτε κοιτάζει τον κόσμο κατάματα και άλλοτε χάνεται στην ονειροπόληση. Είναι στιγμές που νιώθουμε την απέραντη μοναξιά που βιώνει η Φραγκογιαννού και άλλες που ο σαρκασμός αποσυμπιέζει τη φορτισμένη πλοκή.
Ο Γιάννης Σβώλος που υπογράφει το ποιητικό κείμενο, συμπύκνωσε την ιστορία της Φόνισσας στα ουσιώδη, κρατώντας ατόφιο τον λόγο του Παπαδιαμάντη και διανθίζοντάς τον με παραδοσιακά μοιρολόγια από την Ήπειρο και την Κρήτη. Η δράση της όπερας παρακολουθεί αυτήν του μυθιστορήματος.
Πρωταγωνιστεί η Χαδούλα ή Φραγκογιαννού, μια βασανισμένη μεσόκοπη γυναίκα που έχει αναλώσει τη ζωή της υπηρετώντας τους άλλους: γονείς, σύζυγο, παιδιά, εγγόνια. Απαυδισμένη και αντιλαμβανόμενη τη δυσμενή θέση των γυναικών σε φτωχές, αγροτικές κοινωνίες όπως η δική της, καταλήγει να πιστέψει ότι είναι αποστολή της να απαλλάξει τον κόσμο από τα κορίτσια. Ξεκινά στραγγαλίζοντας τη νεογέννητη εγγονή της και επαναλαμβάνει το φονικό, πνίγοντας και άλλα κορίτσια.
Καταδιωκόμενη στα βουνά από τις αρχές, η Φραγκογιαννού αποφασίζει να εξομολογηθεί, αλλά χάνεται στη θάλασσα καθώς προσπαθεί να φτάσει στο ερημητήριο του Αγίου Σώστη.
Η σκηνοθεσία του Αλέξανδρου Ευκλείδη, αφήνει τον πρώτο ρόλο στην μουσική, καθοδηγείται από τις "αόρατες υποδείξεις" του Παπαδιαμαντικού λόγου και υλοποιεί επί σκηνής τον εφιαλτικό κόσμο της Φραγκογιαννούς, αποδίδοντας με ποιητικό τρόπο το ψυχικό τοπίο της ηρωίδας. Η παράσταση ισορροπεί ανάμεσα στη μεγάλη κλίμακα που επιβάλλει η παρουσία τεσσάρων χορωδιακών σχημάτων και πληθώρας πρωταγωνιστών, με την μικροκλίμακα του εσωτερικού μονολόγου της Φραγκογιαννούς.
Το σκηνικό και τα κοστούμια (σε συνεργασία με την Ιωάννα Τσάμη) του Πέτρου Τουλούδη συνθέτουν έναν σκοτεινό, υπόγειο, ενοχικό και γήινο κόσμο, όπου τα "πάθια" της Φραγκογιαννούς συνομιλούν με την υποβλητική φύση της Σκιάθου. Οι φωτισμοί του Βινίτσιο Κέλι, με τις συγκλονιστικές ατμόσφαιρες, φέρνουν τους εφιάλτες της Φόνισσας σε πρώτο πλάνο.
Την ευθύνη του μουσικού μέρους της παραγωγής έχει αναλάβει ο διακεκριμένος αρχιμουσικός Βασίλης Χριστόπουλος. Την Ορχήστρα της ΕΛΣ πλαισιώνουν τρεις μουσικοί επί σκηνής (μπαγιάν, σαξόφωνο και κρουστά), καθώς και τέσσερα χορωδιακά σύνολα: η ανδρική χορωδία στο βάθος της σκηνής, σε ρόλο του ισοκράτη, εστιάζει στα δεινά της ανθρώπινης φύσης, ενώ μία πολυπληθής γυναικεία χορωδία λειτουργεί ως καθρέπτης της καθημερινότητας. Μια ακόμα γυναικεία χορωδία, ολιγομελής, με τέσσερις μοιρολογίστρες, ερμηνεύει χορωδιακά που βασίζονται στα πολυφωνικά τραγούδια της Ηπείρου. Η Παιδική χορωδία της ΕΛΣ έχει τον ρόλο του παιδικού χορού που τροφοδοτεί την εγκληματική φύση της Φραγκογιαννούς. Τη Χορωδία της ΕΛΣ διευθύνει ο Αγαθάγγελος Γεωργακάτος και την Παιδική χορωδία της ΕΛΣ, η Μάτα Κατσούλη.
Τον εξαιρετικά απαιτητικό ρόλο του τίτλου, αποδίδουν δύο σπουδαίες ερμηνεύτριες, οι οποίες έλαβαν διθυραμβικές κριτικές στην πρώτη παρουσίαση του έργου, το 2014: η μέτζο σοπράνο Ειρήνη Τσιρακίδου στις 15 και 17 Απριλίου και η σοπράνο Τζούλια Σουγλάκου στις 16 και 20 Απριλίου.
Στη διανομή της παραγωγής θα έχουμε την ευκαιρία να απολαύσουμε καταξιωμένους και νεότερους Έλληνες Μονωδούς, όπως, μεταξύ άλλων, τους Έλενα Κελεσίδη, Τάσο Αποστόλου, Νίκη Χαζιράκη, Νίκο Στεφάνου κ.ά.
{youtube}R612_zFOBbI{/youtube}
