Καλλιτέχνες εναντίον κριτικών

«Spin Me Around, Roll Me Over, Fucking Circus». Αυτοί ήταν οι πρώτοι στίχοι που τραγουδούσε –ή μάλλον κραύγαζε– ο Eddie Vedder στο "It’s My Blood", ένα από τα κομμάτια της πρώτης περιόδου των Pearl Jam. Ήταν η εποχή που ο ίδιος ένιωθε εγκλωβισμένος στην εικόνα που είχαν σχηματίσει για εκείνον τα media, όσα ζούσαν τρώγοντας τις σάρκες του ίδιου και των ομογάλακτών του στα μέσα της δεκαετίας του 1990. Στα λόγια του, φωτογραφίζει τα μεγαλύτερα μουσικά περιοδικά της εποχής: το Spin, το Rolling Stone και το Circus. Τα τρία δηλαδή περιοδικά που έψαχναν νέους ροκ μεσσίες για το εξώφυλλό τους, ενώ ήταν έτοιμα να πιουν το αίμα του σε κάθε μετέπειτα στραβοπάτημα, ξεφωνίζοντάς τον σαν ξοφλημένο.

 

Ήρθε λοιπόν η στιγμή του χρόνου που δεκάδες περιοδικά, εκατοντάδες ενημερωτικά site και χιλιάδες μπλογκ ετοιμάζονται να μας γεμίσουν λίστες, αξιολογήσεις της χρονιάς, ανασκοπήσεις και… ακόμα περισσότερες λίστες από μουσικογραφιάδες. Είναι η ώρα που ο μουσικοκριτικός θα βάλει τα πράγματα στη θέση τους, οι ενώσεις κριτικών κινηματογράφου θα πουν την άποψή τους και θα αποκατασταθεί η τάξη μέσω ανασκοπήσεων και ψυχραιμότερης κριτικής σκέψης. Μπορεί πλέον να μην ανοίγει εύκολα μύτη με όσα γράφονται και αξιολογούνται, αλλά έχει συμβεί να χτιστούν καριέρες μέσα από πρωτιές σε λίστες και άρθρα και να χαντακωθούν δίσκοι από τη μη εμφάνισή τους σε ανασκοπήσεις. Πολλοί καλλιτέχνες έχουν μάλιστα αντιδράσει ανοιχτά σε γραφόμενα και τόλμησαν να διαξιφιστούν με τους κριτικούς που τους έβλαψαν με τα κείμενά τους.

 

Τα τραγούδια/απάντηση στην αυθαιρεσία των κριτικών έχουν ενδιαφέρον, σαν υπόγειος διάλογος. Σκέφτομαι για παράδειγμα τι τραγούδι θα είχε γράψει ο Bob Dylan (αν το αποφάσιζε) για να απαντήσει στην κριτική του Rolling Stone για το άλμπουμ Self Portrait του 1970, για το οποίο ο Greil Marcus είχε ξεκινήσει το κείμενό του με το αλησμόνητο «What Is This Shit?».

 

Οι παρακάτω (10) το περιπτώσεις το τόλμησαν…

 

 

Τα είχε πει πριν απ’ όλους ο Ray Davies, στα πρώιμα αριστουργήματα των Kinks. Οι αλήθειες που λέει είναι μάλιστα σκληρές. Απευθυνόμενος στον δημοσιογράφο, αρχικά τον προσβάλει: «Hey Mr. Reporter, how about talking about yourself? Do you like what you’re doing, or is it that you can do nothing else?». Μετά τον απειλεί: «Hey Mr. Reporter, don’t you twist my words around, I’ll kill you»· και αφού τον έχει στολίσει, στο τέλος τον ειρωνεύεται: «Did your daddy stop you playing with your friends when you were young?». 

 

{youtube}MVX_ikCtu8o{/youtube}

 

 

Στο προσωπικό του άλμπουμ με τίτλο Empty Glass, ο Pete Townshend ήταν έντονα αυτοβιογραφικός –μόλις είχε άλλωστε τελειώσει μια δεκαετία κατά την οποία βρισκόταν συνεχώς στο προσκήνιο, με τους Who. Το “Jools And Jim” είναι μια επίθεση σε δύο κριτικούς του NME που μίλησαν άσχημα για τον ίδιο και τον ολίγον παρανοϊκό Keith Moon, ο οποίος είχε πεθάνει πρόσφατα: «They don’t give a shit Keith Moon is dead, is that exactly what I thought I read?», ενώ στη συνέχεια τους αποκαλεί συναισθηματικά νεκρούς, «Typewriter tappers you’re all just crappers, you listen to love with your intellect». Όμως ο Townshend επέλεξε τελικά τον δρόμο της μεγαλοψυχίας και αποφάσισε να μην είναι αφοριστικός, λέγοντας «But I know for sure that if we met up eye-to-eye, a little wine would bring us closer, you and I». Μπορεί και να μην το πίστευε, δεν γκρέμισε πάντως και κάθε γέφυρα επικοινωνίας.

 

{youtube}4POBe1L8BcI{/youtube}

 

 

Η επίθεση πάλι των Chain And The Gang στους κριτικούς γίνεται με στυλ και εξυπνάδα σε αυτό το πολύ καλό πανκ κομμάτι. Το τραγούδι αναπαριστά μια φανταστική τηλεφωνική συνέντευξη, για να αποδομήσει όλες τις μπανάλ ερωτήσεις που συνηθίζουν να κάνουν οι κριτικοί στους καλλιτέχνες, όπως και τις στερεότυπες απαντήσεις: «How did we get our name? - It just came to me. How do we describe our sound? - Something we just found, we dug it up. Where do we get ideas? - From things we see in our dreams».

 

{youtube}3fE-Qf3HT6k{/youtube}

 

 

Μοναδική άξια φωνή της συνείδησης της μαύρης Αμερικής μετά τους Last Poets υπήρξε ο Chuck D, ο οποίος τα είχε μαζεμένα στους κριτικούς από την εποχή που ο John Leland είχε χτυπήσει στη Village Voice το πρώτο άλμπουμ των Public Enemy (1987). Στο κομμάτι “I Stand Accused” βγάζει λοιπόν το άχτι του μετά από χρόνια υπομονής σε πισώπλατα μαχαιρώματα. «Sick 'n tired of critics, I can take a hit, but I’m pullin axes and blades out the arms & the legs», για να τα χώσει άσχημα λίγο μετά: «Fuck a critic, all the fuckin critics, a message sent to the writers who criticize… they’re fucking with a freedom fighter». Ξεκάθαρα πράγματα...

 

{youtube}5pQ4iJxyCVw{/youtube}

 

 

Θα πρέπει να πήρε πολύ προσωπικά η M.I.A. ένα εκτενές κομμάτι που της αφιέρωσαν οι New York Times. Ο Lynn Hirschberg, ο οποίος το υπέγραψε, χαρακτήρισε την Αγγλίδα ποπ σταρ σαν μια «παρανοϊκή» και «αφελή» τραγουδίστρια, που πουλάει και πολιτική άποψη για να καλύψει την άγνοιά της. Η M.I.A. απάντησε στο “I’m A Singer (Haters)” με τους στίχους «Why the hell would journalists be thick as shit? ’Cause lies equals power equals politics I didn’t lie to you You’re thinking of somebody else /You can talk shit to me I’m used to it. You can make me hard with the wounds that I have to lick». Προσωπικά πιστεύω βέβαια πως και λίγα της είπε ο Hirschberg (ο οποίος είχε τσαντίσει άσχημα και την Courtney Love στο παρελθόν), αλλά τελικά έδωσε αφορμή στη M.I.A. να παίξει έναν ρόλο ακόμη –αυτόν της τσαμπουκαλεμένης επαναστάτριας.

 

{youtube}MxQqiuXnX3g{/youtube}

 

 

«The whispering may hurt you, but the printed word might kill you». Σοφά τα λόγια του Morrissey, σε ένα τραγούδι στο οποίο τραγουδάει με το γνωστό κυνικό ύφος για τα βάρη που κουβαλάει ένας ροκ σταρ και την αλλοτρίωση που παθαίνει από την υπέρμετρη δημοσιότητα την οποία αποκτά, ως αντικείμενο του promotion. Την ευθύνη τη χρεώνει περισσότερο στους κριτικούς: «The critics who can’t break you / They somehow help to make you» και σε όλα τα –ist και τα –ism με τα οποία φορτώνουν την ανάλυση στη μουσική του, χάρη στις βαθυστόχαστες αναλύσεις τους.

 

{youtube}y2Vdx5Mu2os{/youtube}

 

 

Στο παραληρηματικό έπος μίσους και οργής του Cave βρίσκονται κάποια από τα πιο ποιητικά λόγια απέχθειας και τα πιο ευφάνταστα μπινελίκια που ακούστηκαν σε τραγούδι. Αφού τους πήρε όλους και τους σήκωσε, ο Cave απευθύνεται στον κριτικό… «You gave me a bad review, and maybe you think that it’s all just water under the bridge, well, my unfriend, I’m the type that holds a grudge, I think you fuckin traitor, chronic masturbator, shitlicker, user, self-abuser, what rock did you crawl from? You Judas, Brutus, Scum!». Στο τέλος δε του τραγουδιού πραγματοποιεί την αιματηρή του φαντασίωση και τον πυροβολεί 6 φορές εξ’ επαφής. Μια κακή κριτική τελικά μπορεί να προκαλέσει μακελειό...

 

{youtube}LpG0fw1A6Cs{/youtube}

 

 

Σε ένα από τα πρώτα άλμπουμ των Sonic Youth, το Confusion Is Sex, ο Thurston Moore τραγουδάει: «I don’t know why you wanna impress Christgau / Let that shit die and find out the new goal». Προφανώς ο ηγέτης των Sonic Youth δεν στέκεται μόνο στον Robert Christgau της Village Voice, αλλά απευθύνεται και στις νέες μπάντες, όσες πάνε να ικανοποιήσουν το κατεστημένο των opinion makers του μουσικού τύπου αντί να βρουν την ίδια τη φωνή τους.

 

{youtube}F8LYpyXerDg{/youtube}

 

 

Στο υπερφιλόδοξο project Use Your Illusion, οι Guns N’ Roses είχαν πια αποκτήσει αρκετή αυτοπεποίθηση ώστε να αποστομώσουν δημόσια όσους έκραζαν το χαρντ ροκ του Appetite For Destruction του 1987, χαρακτηρίζοντάς το άδικα σαν παρωχημένο stadium rock ή σαν απόσταγμα του μέταλ του κομμωτηρίου. Στο “Get In The Ring”, μάλιστα, ο Axl Rose δεν αναφερόταν απλά και αόριστα σε κριτικούς, αλλά έδινε ονόματα, τηλέφωνα και διευθύνσεις: «And that goes for all you punks in the press that want to start shit by printin’ lies instead of the things we said, that means you, Andy Secher at Hit Parader, Circus magazine, Mick Wall at Kerrang, Bob Guccione at Spin. What, you pissed off ’cause your dad gets more pussy than you? Fuck you! Suck my fuckin’ dick». Δεν ήταν βέβαια και ό,τι πιο σοφιστικέ έχει γραφτεί για να προσβάλει. Επιπλέον, το τραγούδι έδωσε άθελά του πρόσκαιρο hype σε ένα μάτσο γραφιάδες της εποχής.

 

{youtube}Z2QCORi-u0U{/youtube}

 

 

Αυτό το συγκρότημα ήθελε να αγιάσει και να γράψει τα τραγουδάκια του, αλλά οι κακεντρεχείς κριτικοί δεν τους άφηναν. Έφταιγε η βαριά κληρονομιά των Jefferson Airplane, ενώ οι καψεροί ήθελαν να γράφουν σαχλοτράγουδα και να κάνουν ό,τι τους αρέσει. Το 1981 τραγουδούσαν λοιπόν «Old singer’s gone away, what you going to do about gold records, rock ‘n’ roll. Why don’t you sound like you used to in ’65, ’69, ’75? Everybody stand up, they got to make a comment. Critics say “they’ll never make it, never make it. Rolling Stone, Village Voice said we can’t sing, can’t play, can’t write anyway! We do what we want!». Μετά από τόση γκρίνια η ιστορία έδειξε ότι αυτό που τελικά ήθελαν ήταν να γράφουν τραγούδια σαν το "We Built This City On Rock ‘Ν Roll"…

 

{youtube}PpNnfpCV1wI{/youtube}