Τι και αν ο υδράργυρος φλερτάρει με τους 40 βαθμούς κελσίου από τα μέσα Ιουνίου; Τι και αν τις ζεστές βραδιές και η θερινή ραστώνη ωθούν τον νου να ξεγλιστράει σε μια παραζάλη γαλάζιων νερών και εξωτικών παραλιών, όπου η Ursula Adress και ο Daniel Craig αναδύονται ταυτόχρονα από τη θάλασσα με ένα παγωμένο aperol ανά χείρας; Τι και αν τελικά το budget των διακοπών φτάνει για ένα διήμερο στο Αγκίστρι και camping στην Δραγονέρα (που καλό είναι να μην το κάνει κανείς από τώρα, γιατί είναι πολύ νωρίς ακόμα στη σεζόν και παίζει πιθανό πέσιμο από το λιμενικό) και εν συνεχεία διακοπές στο χωριό - 50 χιλιόμετρα μακριά από την πιο μέτρια παραλία της περιοχής;
Ευτυχώς ή δυστυχώς λοιπόν, εδώ είμαστε και εμείς για να λιώνουμε παρέα και να βρίσκουμε λύσεις: air-condition ρυθμισμένο στο swing mode και καρφωμένο στους 18 βαθμούς, ένα μεγάλο μπολ παγωτό φιστίκι ή ένα καλό καρπούζι με ένα κομμάτι φέτα αγκαλιά, μια σύντομη μα ευεργετική ενδοσκόπηση αποδοχής της παρούσας κατάστασης (αυτό είναι τώρα, κολλήσαμε εδώ για το φετινό καλοκαίρι, let’s make the best out of it) και μια καλή καλοκαιρινή ταινία στην τηλεόραση, στην οποία θα πρωταγωνιστεί ιδανικά μια εντυπωσιακή και παραδεισένια παραλία που θα απαλύνει την ανάγκη φυγής από την μίζερη καλοκαιρινή αστική πραγματικότητα –μα αυτό δεν είναι και η ουσία του σινεμά στην πιο αγνή και ανόθευτή της μορφή;
Έτσι, με καλοκαιρινή διάθεση και μετρώντας τις μέρες αντίστροφα για τις πολυπόθητες διακοπές -Αθήνα, νησί, εξωτερικό, οπουδήποτε μακριά από την μισθωτή σκλαβιά για τουλάχιστον 10 ημέρες, ώστε να αδειάσει για τα καλά το κεφάλι πριν από τη φθινοπωρινή μελαγχολία- επισκεπτόμαστε 10 αγαπημένες μας κινηματογραφικές παραλίες και τις ταινίες που τις ανέδειξαν, αλλά και άλλαξαν οριστικά τον τρόπο που τις βλέπουμε από εδώ και πέρα (με μια εσωτερική, αθόρυβη υπόσχεση στον εαυτό μας να βρεθούμε έστω σε μια από αυτές, το επόμενο καλοκαίρι).
From Here to Eternity (1953)
Halona Cove, Waikiki, Hawaii USA
Διασχίζοντας με επιτυχία τις Συμπληγάδες του Κώδικα Hyas από τη μια και του υπέρ-συντηρητικού αμερικανικού κοινού της εποχής από την άλλη, το αντι-μιλιταριστικό αριστούργημα του Fred Zinnerman κέρδισε 8 βραβεία Oscar (μεταξύ αυτών Καλύτερης Ταινίας, Σκηνοθεσίας, Β’ Ανδρικού και Β’ Γυναικείου ρόλου), χαρίζοντας παράλληλα στην κινηματογραφική αιωνιότητα ένα από τα πιο θρυλικά φιλιά που συνέλαβε ποτέ ο φακός -με πρωταγωνιστές τους Burt Lancaster, Deborah Kerr και την εκπληκτικής ομορφιάς παραλία του Halona Cove στη Hawaii. Στο Pearl Harbor του 1941, φιλίες και έρωτες ανθίζουν και μαραίνονται την ίδια στιγμή, καταραμένοι εραστές αναζητούν πρόσκαιρα καταφύγια και καταπιεσμένες γυναίκες πασχίζουν να απαλλαγούν από τα δεσμά ενός ανδροκρατούμενου κόσμου – ενώ η τραγωδία βρίσκεται προ των πυλών. Οι «ήρωες» του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου - Burt Lancaster, Deborah Kerr, Montgomery Cliff και Frank Sinatra- καταρρέουν μπροστά στον παραλογισμό της πειθαρχίας και ενός βαθιά προβληματικού στρατιωτικού συστήματος, το εθνικό φρόνημα αμφισβητείται και βαθύτερες υπαρξιακές ανησυχίες δείχνουν να έχουν εισχωρήσει για τα καλά στην μετά-πολεμική Αμερικανική κοινωνία – προετοιμάζοντας αθόρυβα τα 70s της μεγάλης αμφισβήτησης και του γκρεμίσματος του Αμερικανικού Ονείρου.
Point Break (1991)
Leo Carrillo State Beach, Malibu, USA
H ορολογία “Point Break” χρησιμοποιείται στον κόσμο του surf για να υποδηλώσει εκείνο το σημείο όπου το κύμα «σπάει» αριστερόστροφα ή δεξιόστροφα, καθώς χτυπάει κάποια βραχώδη περιοχή της ακτογραμμής. Στον κόσμο της cult εμβληματικής περιπέτειας της Kathryn Bigelow, πέραν του προφανούς υπονοεί κάπως και την αναπόφευκτη σύγκρουση μεταξύ των δύο πρωταγωνιστών της, ενός νεαρού πράκτορα του FBI που εισχωρεί κρυφά στην παρέα ενός παράτολμου αλλά χαρισματικού surfer -τον οποίο υποψιάζεται και ως υπεύθυνο για ένα σερί σημαντικών ληστειών τραπεζών της περιοχής. Παρά την πλειάδα iconic στιγμών της ταινίας (αξέχαστη η εικονογράφηση των σκηνών ληστειών με τους κουστουμαρισμένους ληστών τραπεζών να φορούν μάσκες με τα πρόσωπα πρώην Προέδρων των ΗΠΑ), παρά τη συναρπαστική κινηματογράφηση των αλλεπάλληλων σκηνών δράσης (και δη των σκηνών surf, κινηματογραφημένες κατά κύριο λόγο στην πελώρια Leo Carillo παραλία του Malibu) και παρά το σεμιναριακού επιπέδου tempo που δεν αφήνει κανένα από τα 122 λεπτά της ταινίας ανεκμετάλλευτο, το κρεσέντο αδρεναλίνης που εκτόξευσε στην οθόνη η Bigelow κερδίζει τις τελικές εντυπώσεις κυρίως λόγω του πρωταγωνιστικού της διδύμου – οι εξαιρετικά φωτογενείς Keanu Reeves και Patrick Swayze, πέραν της αδιαμφισβήτητης χημείας τους πλάθουν μια πολύπλοκη και διαχρονικά ενδιαφέρουσα φιλμική σχέση και μπαίνουν άκοπα στο πάνθεον των σπουδαιότερων πρωταγωνιστικών διδύμων ταινιών δράσης στην ιστορία του Hollywood.
Jaws (1975)
Edgartown, Martha's Vineyard, Massachusetts, USA
Συνδέοντας τον κυνισμό της μετά-Watergate εποχής με διαχρονικές αμερικανικές πολιτιστικές αξίες όπως ο Herman Melville και γυρισμένο στις αμμώδεις ακτές του Edgartown στο Martha’s Vineyard της Μασαχουσέτης, το κλασσικό πλέον Jaws κάνει τον Steven Spielberg τον απόλυτο κυρίαρχο του παιχνιδιού, τον τοποθετεί οριστικά στη λίστα με τους υπολοίπους δημιουργούς των '70s που άλλαξαν το σύγχρονο αμερικανικό σινεμά και επικυρώνεται ως ένα από τα απόλυτα διαχρονικά του αριστουργήματα -ένας πελώριος καρχαρίας τρομοκρατεί άνευ λόγου και αιτίας τη μικρή και κλειστή κοινότητα του Amity Island, αναγκάζοντας τον τοπικό σερίφη να συνάψει μια παράξενη συμμαχία με έναν νεαρό ωκεανολόγο και έναν εκκεντρικό βετεράνο ψαρά ώστε να εξουδετερώσουν την απειλή. Απέναντί τους όμως, εκτός του καρχαρία βρίσκονται και οι πολιτικές αρχές της κωμόπολης, ο οποίες και ανησυχούν για τις πρακτικές του σερίφη εν όψη τουριστικής σεζόν. Το πρωτόλειο blockbuster -και o λόγος που κάποιοι μέχρι και σήμερα φοβούνται το νερό- είναι ένα υποδειγματικό θρίλερ γεμάτο σασπένς και αγωνία που παίζει με αρχέγονους φόβους, εμποτίζοντας παράλληλα τη γνήσια ψυχαγωγική φύση του με μια διακριτική -μα πάντα επίκαιρη- πολιτική παρατήρηση.
The Beach (2000)
Ko Phi Phi Leh, Thailand
Mε τον Danny Boyle των εποχών του Trainspotting στο σκηνοθετικό τιμόνι, τον Leonardo DiCaprio φρέσκο ακόμα από τον Τιτανικό και το σενάριο του John Hodge να αντλεί έμπνευση από το ομότιτλο μυθιστόρημα του -ακόμα συγγραφέα τότε- Alex Garland και τις α λα Apocalypse Now και Lord of the Flies θεματικές του, η πλειοψηφία του κοινού της εποχής πίστεψε το φιλόδοξο The Beach του 2000 ως το επόμενο πελώριο best thing του παγκόσμιου σινεμά – αδίκως τελικά, καθώς η περιπέτεια της ανακάλυψης ενός επίγειου παραδείσου στις ακτές ενός νησιού της Bangkok από έναν Αμερικανό και δύο Γάλλους τουρίστες και η σταδιακή μετατροπή του σε μια δυσάρεστη ουτοπία ήταν λιγότερο «αιχμηρή» από εκείνη που περιέγραφε στις σελίδες του πρωτότυπού του μυθιστορήματος ο Garland και σίγουρα αρκετά λιγότερο ενδιαφέρουσα σαν συνολική εκτέλεση. Παρά τη ρηχή της σεναριακή ραχοκοκαλιά και την ελαφρώς άρρυθμη ροή, η περιβόητη για την εποχή Παραλία έδωσε στην κινηματογραφική pop κουλτούρα μερικές από τις πιο όμορφες εικόνες του νησιού Ko Phi Phi Le της Ταϊλάνδης -και στα ταξιδιωτικά πρακτορεία έναν εσαεί προορισμό εξωτερικού με 100% πληρότητα ζήτησης για το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου.
The Blue Lagoon (1980)
Devil's Beach, Nanuya Levu Island (Turtle Island), Fiji, Oceania
Κατά την ύστερη Βικτωριανή εποχή, ένα αγόρι και ένα κορίτσι ναυαγούν σε ένα τροπικό νησί της Ωκεανίας. Εκεί θα περάσουν από την παιδική ηλικία στην ενηλικίωση, θα νιώσουν τα πρώτα ερωτικά σκιρτήματα και θα εξερευνήσουν την πολυπλοκότητα όλου του εύρους των συναισθημάτων τους μακριά από τις συμβατικές επιταγές της οργανωμένης κοινωνίας. Βέβαια, η πραγματικότητα είναι πως το coming of age cult έργο του Randal Kleiser ελάχιστη σχέση έχει με μια ρεαλιστική απεικόνιση των πιο σύνθετων θεματικών που εγείρει – καθότι πρόκειται για ένα ωραιοποιημένο νεανικό ρομάντζο ενηλικίωσης της εποχής με δύο μετριότατες κεντρικές ερμηνείες, απευθυνόμενο αποκλειστικά στο ευρύ κοινό και δη εκείνο των πιο νεαρών ηλικιακά θεατών. Παρ’όλα αυτά, η Γαλάζια Λίμνη παραμένει μια ιδιαιτέρως αγαπητή ταινία στη συλλογική μνήμη των απανταχού θεατών, καθώς η πανέμορφη κινηματογράφηση του Turtle Island των Fiji είναι αρκετή για να ταξιδέψει το νου σε μέρη εξωτικά και παραδεισένια – παραβλέποντας τη σεναριακή ισχνότητα της ταινίας και τις υπόλοιπες εξόφθαλμες κινηματογραφικές της αδυναμίες.
Chariots of Fire (1981)
West Sands Beach, St. Andrews, Scotland
H ιστορία πίσω από τη νίκη δύο Βρετανών αθλητών στους Ολυμπιακούς αγώνες του 1924 είναι ένα στιβαρό σοβαροφανές ιστορικό αθλητικό δράμα εποχής, από εκείνες τις πομπώδεις Οσκαρικές ταινίες των 80s που σήμερα δεν θα είχαν σχεδόν κανέναν λόγο ύπαρξης – εκτός από το εξαιρετικό και πολύ-φορεμένο έκτοτε σε κάθε μεγάλη αθλητική διοργάνωση ηλεκτρονικό soundtrack του Βαγγέλη Παπαθανασίου. Μπορεί το Chariots of Fire να στέρησε το Oscar Καλύτερης Ταινίας από πραγματικά σπουδαίες ταινίες σαν τα Atlantic City του Louis Malle και φυσικά το Riders of the Lost Ark του Steven Spielberg, όμως κέρδισε και αυτό τελικά μερικά λίγα δευτερόλεπτα κινηματογραφικής αθανασίας στην περίφημη σεκάνς της παραλίας (γυρισμένη στην West Sands παραλία του Saint Andrews της Σκωτίας) -κατά την οποία η εμβληματική μουσική του Vangelis ντύνει ιδανικά τους νεαρούς δρομείς της ταινίας και αδιαμφισβήτητα συναρπάζει ως μια από τις πιο χαρακτηριστικές εναρκτήριες σκηνές ταινίας στα χρονικά του Βρετανικού -και όχι μόνο- σινεμά.
The Piano (1993)
Karekare beach, Auckland's Waitakere Ranges, New Zealand
Η καρδιά ζητά ικανοποίηση -όπως χαρακτηριστικά ονομάζει και το ομότιτλο αθάνατο μουσικό θέμα της ταινίας ο Michael Nyman- και με αυτή τη συνθήκη η μουγκή Σκωτσέζα Ada μεταναστεύει στα μέσα του 1800 μαζί με την 9χρονη νόθα κόρη της στην άγρια Νέο Ζηλανδέζικη ενδοχώρα και σε έναν γάμο μέσω προξενιού. Το βαρύ της πιάνο είναι ο μοναδικός τρόπος να ακουστεί η «φωνή» της και να εξωτερικευθούν τα συναισθήματά της. Η σύναψη μιας ιδιόμορφης ερωτικής φύσεως συμφωνίας με έναν αποσυρμένο ναυτικό, ο οποίος και έχει προσαρμοστεί στις συνήθειες της ζωής των Maori έρχεται να ταράξει τις ισορροπίες της αποικιακής κοινότητας και να βάλει την Ada σε μια πορεία προς τη χειραφέτηση – με κύριο εργαλείο πλοήγησης την αυτονομία στον έρωτα μέσω της καλλιτεχνικής δημιουργικής διαδικασίας. Χρυσός Φοίνικας στο Φεστιβάλ των Καννών, Oscar Α’ και Β’ Γυναικείου ρόλου στις υπέροχες Holly Hunter και Anna Paquin και Oscar Πρωτότυπου Σεναρίου στην Jane Campion, σε μια από τις σημαντικότερες ταινίες των 90s, αλλά και ένα από τα πιο φλογερά μανιφέστα γυναικείας χειραφέτησης στην κινηματογραφική ιστορία. Bonus η εκπληκτικά άγρια ομορφιά της παραλίας Karekare της Νέας Ζηλανδίας, η οποία παίζει μαζί με το υπόλοιπο τοπίο τον δικό της σημαντικότατο σημασιολογικό ρόλο στα πεπραγμένα της ταινίας.
Zorba the Greek (1964)
Σταυρός, Χανιά, Ελλάδα
Μπορεί το αθάνατο soundtrack του Μίκη Θεοδωράκη να έχει συνδεθεί πλέον οριστικά με τους πανηγυρισμούς του Euro 2004, γραφικές καρικατούρες Ελλήνων να χορεύουν συρτάκι σπάζοντας πιάτα -φωνάζοντας «ΩΠΑ» και εξηγώντας στους «βάρβαρους» τι σημαίνει «φιλότιμο»- και γενικότερα με το ευρύτερο νέο-ελληνικό κιτς, όμως το Zorba the Greek είναι μια ταινία μακριά από ένα φιλμικό καρτ-ποστάλ τουριστικών κανόνων και συμβάσεων. Αντιθέτως, η ταραχώδης φιλική σχέση ενός Άγγλου διανοούμενου με έναν «εκκεντρικό» χωρικό που γνωρίζει στον Πειραιά και παίρνει μαζί του στην Κρήτη, ώστε να τον βοηθήσει να επαναλειτουργήσει το λιγνιτωρυχείο που του άφησε ο πατέρας του, πορεύεται παράλληλα με τις αντιφάσεις και τη σκληρότητα της Κρητικής επαρχίας χωρίς να εξιδανικεύει καμία ψευδαίσθηση Ελληνικής αρετής – και μέσω της ειλικρίνειας αυτής πετυχαίνει τον στόχο της, δηλαδή την ανάδειξη της αδάμαστης αγάπης για ζωή και την λαχτάρα για ελευθερία πέραν των τεχνητών κοινωνικών συμβάσεων. Και ποια καταλληλότερη σκηνή από εκείνη που ο αειθαλής Antony Quinn χορεύει το περίφημο συρτάκι του στην πανέμορφη παραλία του Σταυρού Χανίων, για να αναδείξει όλη την πολυπλοκότητα και δύναμη του αθάνατου ήρωα του Νίκου Καζαντζάκη από τον φακό του σπουδαίου Μιχάλη Κακογιάννη.
Pauline à la plage (1983)
Plage de Jullouville, France
Η αργόσχολη ματαιότητα του καλοκαιριού σε συνδυασμό με μια κλεφτή ματιά στην εσωτερική κλειδαρότρυπα μιας πλειάδας μπλαζέ χαρακτήρων, κάνει τον σπουδαίο ψυχικό ανατόμο Eric Rohmer να βγάλει στην επιφάνεια κρυφές αλήθειες που φωλιάζουν στα βάθη της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης – και έτσι να «πνίξει» τα «θύματά» του μέσα στην ίδια τους την ματαιότητα, αργά, νωχελικά και αβίαστα, ακριβώς δηλαδή όπως ο καλοκαιρινός ήλιος ξεπροβάλλει βαριεστημένα κάθε πρωί και χάνεται μελαγχολικά καθώς πέφτει η νύχτα. Κανένας σκηνοθέτης στην ιστορία του παγκόσμιου σινεμά δεν συνέλαβε την καλοκαιρινή ραθυμία με τον τρόπο που το έκανε ο Rohmer, καθώς οι διακοπές της 16χρονής Pauilne στην Νορμανδία, κοντά στην ξαδέρφη της Marion -σε ένα καλοκαίρι κατά το οποίο θα γνωρίσει τόσο τον έρωτα όσο και την υποκρισία των ενηλίκων- γίνονται και εκείνες με τη σειρά τους μια από τις πιο χαρακτηριστικές «καλοκαιρινές» ταινίες του σκηνοθέτη -κερδίζοντας την Αργυρή Άρκτο Σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ του Βερολίνου το 1983 και προσφέροντάς στο παγκόσμιο σινεμά μερικά εξαιρετικά πλάνα της περίφημης πλαζ Jullouville στο διαμέρισμα Manche της Βόρειας Γαλλίας.
The Big Blue (1988)
Αγία Άννα, Αμοργός, Ελλάδα
Ταινία που αγαπήθηκε όσο ελάχιστες από το ελληνικό κοινό, το Απέραντο Γαλάζιο του Luc Besson ξεπερνάει εύκολα τις όποιες του -αρκετές- δομικές αδυναμίες, καθώς είναι από εκείνα τα φιλμικά «παράδοξα» που συλλαμβάνουν σε τόσο μεγάλο βαθμό την εποχή τους -τόσο αισθητικά, όσο και ως προς το πνεύμα της- ώστε το στοίχημα της κινηματογραφικής αθανασίας θεωρείται δεδομένο από την πρώτη τους κιόλας προβολή. Η πολυτάραχη ιστορία φιλίας, έρωτα και άσπονδου ανταγωνισμού μεταξύ δυο ανδρών που ξεκινάνε ως παιδιά την κοινή τους πορεία προς την κορυφή των επαγγελματικών αγώνων ελεύθερης κατάδυσης στη μαγευτική Αγία Άννα της Αμοργού, διαθέτει μια εικονοκλαστική δύναμη που αποτυπώνεται για πάντα στο μυαλό του θεατή, ένα μαγευτικό soundtrack από τον Éric Serra, τρεις πολύ φωτογενείς πρωταγωνιστές και φυσικά μια ατέρμονη ελεγεία σε ένα σινεμά μακριά από κάθε πολύπλοκο προβληματισμό ή δυσάρεστο κυνισμό -εναρμονισμένο πλήρως με τη νοσταλγία και την ανεμελιά της καλοκαιρινής θάλασσας των παιδικών αναμνήσεων του θεατή.
