Από τα χρόνια που ο James Cameron χρίζονταν Βασιλιάς του Κόσμου μέχρι και σήμερα, η τελετή των Oscar φαντάζει ολοένα και περισσότερο σαν ένα μακρινό μπάρμπα συγγενή, ο οποίος έρχεται να κάτσει με τη νεολαία στα γιορτινά τραπέζια: πιο μικρός σου έφερνε δυναμιτάκια και παλαβές, γεμάτες μπινελίκια ιστορίες για κραιπάλες και αλητείες. Σήμερα, το μόνο πράγμα που μπορεί να σε «εντυπωσιάσει» είναι τα εκτός κλίματος τσιτάτα σοφίας, το προσβλητικό του χιούμορ και οι αναμενόμενες επικλήσεις στη Χούντα που έκανε δρόμους -λίγο πριν κατεβάσει 2 λίτρα κρασί και ξεραθεί σε κάποιο καναπέ του σπιτιού μέχρι το απόγευμα.
Ένα χρόνο μετά τη μεγάλη νίκη του Chris Rock και το Oscar Ενήλικης Αντίδρασης στις μάπες του Will Smith -ο οποίος Will, για να πούμε και του στραβού το δίκιο, “single-handedly” έσωσε εκείνη τη βραδιά από βέβαιη λήθη- ενώ κάποιος θα περίμενε την επίσημη ανακοίνωση του Jerry Springer ως νέου οικοδεσπότη της 95ης φετινής τελετής των βραβείων, η Ακαδημία σε μια μέτρια κινηματογραφική σεζόν αγκαλιάζει το box-office και γυρίζει το ρολόι αρκετά χρόνια πίσω.
Αδιαμφισβήτητα, εδώ και αρκετό καιρό η τηλεθέαση αλλά και η συνολική εικόνα του θεσμού πλησιάζει διαρκώς το απόλυτο ναδίρ. Η πάλαι ποτέ λαμπερή γιορτή του σινεμά μεταλλάχθηκε σταδιακά σε ένα κακό sketch του SNL και οι ταινίες που πρωταγωνιστούν συνήθως στα μεγάλα βραβεία, είτε χάνονται σε λάθους φακέλους (Moonlight), είτε αγγίζουν την κατηγορία «90s mega channel, Κυριακή μεσημέρι παράλληλα με τη σιέστα» (βλ. Green Book, Coda, Argo) ή την απόλυτη ανοησία (Birdman or (The Unexpected Virtue of Ignorance)). Το 2022 όμως έρχεται να δώσει αυτή την ισορροπία που έψαχνε απεγνωσμένα το Hollywood εδώ και καιρό για να ρεφάρει: δημοφιλέστατα blockbusters που έφεραν κόσμο στις σκοτεινές αίθουσες και αποθέωσαν την κινηματογραφική εμπειρία της μεγάλης οθόνης, εναντίον μικρότερων indie φεστιβαλικών παραγωγών.
Η φετινή δεκάδα είναι μάλλον η ιδανική μίξη αυτού που ήθελε να πετύχει η Ακαδημία το 2010, όταν μετά την αποτυχία εισαγωγής του The Dark Knight στην πεντάδα των Καλύτερων Ταινιών για το 2009, αύξησε τις υποψηφιότητες της εν λόγω κατηγορίας από πέντε σε δέκα -στοχεύοντας την εξασφάλιση του κοινού των μεγάλων blockbusters, με την παράλληλη διατήρηση εκείνου των πιο καλλιτεχνικών παραγωγών της εκάστοτε χρονιάς. Αυτά τα blockbusters όμως, πλην μάλλον των Avatar, Inception, Black Panther και Joker, δεν εκπροσωπήθηκαν ποτέ πραγματικά στον θεσμό, ενώ ελάχιστες ήταν οι φορές που διακρίθηκαν σε κάποια κατηγορία, πλην των αναμενόμενων τεχνικών. Οι έξτρα θέσεις δόθηκαν σταδιακά σε ακόμα περισσότερες ανεξάρτητες ταινίες και ακόμα πιο συμβατικά Οσκαρικά δράματα -τα οποία, σε αρκετές περιπτώσεις γύρισαν το χρόνο πίσω, φέρνοντας άσχημες μνήμες κάποιων σοφέρ με τη μορφή του Morgan Freeman, οι οποίοι οδηγούσαν Υπέροχα Μυαλά πάνω σε Δρόμους Φωτιάς, αποφεύγοντας μοιραία τρακαρίσματα (Crash αγγλιστί).
Τα Top Gun: Maverick και Avatar: The Way of the Water έχουν περίπου $1.489 και $2.118 δισεκατομμύρια εισπράξεις αντιστοίχως αυτή τη στιγμή σε παγκόσμιο επίπεδο, κάνοντας συνολικά τη φετινή 10άδα ταινιών που είναι υποψήφιες για το Oscar Καλύτερης Ταινίας το 2022, την ακριβότερη στην ιστορία του θεσμού -μπακαλίστικα εννοείται, μην λαμβάνοντας υπόψη πληθωρισμούς και τι λένε τα κομπιούτερς και οι αριθμοί. Από κοντά βοηθάει ο Elvis του Baz Luhrmann με τα $287.3 εκατομμύρια του και το αναπάντεχο hit Everything Everywhere All at Once με $105.7 εκατομμύρια. Οι υπόλοιπες ταινίες της 10άδας (All Quiet on the Western Front, The Banshees of Inisherin, The Fabelmans, TÁR, Triangle of Sadness και Women Talking) εξυπηρετούν υφολογικά μόνο και μόνο τη προαναφερθείσα ισορροπία μεγάλου box-office Hollywood και μικρότερης κλίμακας παραγωγών.
Κοιτώντας τη φετινή δεκάδα και από την πλευρά του εγχώριου Αμερικανικού box-office, $1.574 δισεκατομμύρια έχει αγγίξει προς το παρόν η ετερόκλητη παρέα των μπλε cross-fit γατιών, παράτολμων πιλότων, εκνευρισμένων Ιρλανδών βοσκών και μεταναστών ιδιοκτητών πλυντηρίων που ταξιδεύουν σε πολύ-σύμπαντα. Μένει να δούμε αν θα καταρριφθεί το ρεκόρ των $ 1.716 δισεκατομμυρίων, η συνολική ταμειακή συγκομιδή δηλαδή της δεκάδας του 2010, της χρονιάς που τα ονειρικά κουλουβάχατα του Christopher Nolan και η τρίτη εξόρμηση των Buzz, Woody και των υπολοίπων παιχνιδιών της Pixar έδωσαν την απαραίτητη ώθηση στο να σπάσει το ρεκόρ… της αμέσως προηγούμενης χρονιάς -το οποίο είχε προκύψει και πάλι λόγω James Cameron και του πρώτου Avatar το 2009, της ακόμα και σήμερα πιο εμπορικής ταινίας όλων των εποχών.
Οι επόμενες δύο ταινίες που σέρνουν τον χορό του εγχώριου Αμερικανικού παντρέματος box-office και Oscars για το 2022, είναι όπως αναφέρθηκε το Everything Everywhere All at Once, η ταινία δηλαδή με τις 11 υποψηφιότητες φέτος -και αναμενόμενα πολύ-νίκης σε αρκετές από αυτές- και το Elvis. Η κάθε μια τους πέρασε τα $100 εκατομμύρια στην αγορά των ΗΠΑ, κάτι που μόνο το Dune του 2021 είχε καταφέρει από την Οσκαρική δεκάδα της χρονιάς του. Αν αναλογιστεί κανείς ότι το Everything Everywhere All at Once είναι μια ταινία του Α24 -art house studio με μη εμπορικές βλέψεις- και με budget μεταξύ $14 εκατομμυρίων και $25, το γεγονός ότι έβγαλε τόσο μεγάλο κέρδος σε μια post-pandemic Αμερικανική αγορά, μάλλον το κατατάσσει αυτομάτως και στις επικερδέστερες indie παραγωγές των τελευταίων ετών.
Παρά την τεράστια επιτυχία των παραπάνω ταινιών βέβαια, η πανδημία χτύπησε αλύπητα τις αίθουσες και τους μεγαλύτερους σε ηλικία θεατές -μιας και η παραπάνω τετράδα των πιο κερδοφόρων ταινιών της φετινής Οσκαρικής δεκάδας, εμφανώς φαντάζει πιο ελκυστική σε ένα νεότερο κοινό- καθώς οι υπόλοιπες ταινίες έκαναν πενιχρή καριέρα στο παγκόσμιο, αλλά και εγχώριο US box-office (με προσωπική έκπληξη το Fabelmans του θείου Steven, ταινία που έχει σαρώσει τα μεγάλα βραβεία σε αρκετά φεστιβάλ-προάγγελους των Oscar και αν μη τι άλλο έχει διαφημιστεί αρκετά, ως ένα project ζωής από τον άνθρωπο που όρισε τι σημαίνει blockbuster το 1975 με το Jaws).
Μπορεί να μην είμαστε στη φάση που η πιο εμπορική ταινία της χρονιάς θα φύγει με το μεγάλο βραβείο -όπως έκανε ο Aragorn καβάλα στο άτι του το 2004- ούτε κοντά στο απόλυτο ρεκόρ των 55.3 εκατομμυρίων θεατών που παρακολούθησαν το 1998 τον θρίαμβο του Τιτανικού -του μέχρι και σήμερα μεγαλύτερου μαζικού movie event που είδε η pop κουλτούρα, μετά τα original Star Wars του 1977-1983.
Οι καιροί έχουν αλλάξει και η Οσκαρική εξτραβαγκάνζα μοιάζει σε πολλά της επίπεδα παρωχημένη. Ο θεσμός έχει χτυπηθεί βαθύτατα εδώ και πολλά χρόνια, από πολλές επιπλέον καταστάσεις που σηκώνουν δικό τους άρθρο και ξεχωριστή συζήτηση, ενώ η πανδημία δεν βοήθησε με κανένα τρόπο να εξομαλυνθεί η τρέχουσα κατάσταση -με τις τελευταίες απονομές να χαρακτηρίζονται ως οι πλέον αμήχανες του θεσμού. Ένα Parasite πήγε να φέρει την άνοιξη (με 23.6 εκατομμύρια θεατές), για να έρθουν η 93η και 94η απονομή (με 10.4 και 16.6 εκατομμύρια θεατές αντιστοίχως) και να βάλουν πάλι τα πράγματα στη θέση τους.
Όμως τα φετινά Oscars έχουν μια μοναδική ευκαιρία να ρεφάρουν λίγο τη χαμένη τους αίγλη. Όχι με βρωμο-ξύλο, ούτε με μπερδέματα στους φακέλους, ούτε με σαβούρες της Jennifer Lawrence στα σκαλιά και ούτε με νέες χαζές κατηγορίες βραβείων για εφήβους, αλλά με την παρουσία ταινιών που αγαπήθηκαν από το ευρύ κοινό και τσάκισαν το box-office. Και, μεταξύ μας, αξίζουν και με το παραπάνω τη θέση τους στη λίστα με τις σημαντικότερες ταινίες της χρονιάς -και γιατί όχι, κάποιο από τα μεγάλα βραβεία της βραδιάς!
