Ιδιαίτερη αφορμή δεν χρειάζεται για το παρακάτω άρθρο. Ρίξτε μια ματιά στους ανθρώπους γύρω σας. Κάθε λογής ψυχολογικό σύμπτωμα θα το συναντήσετε σε συνεργάτες, σε γείτονες και σε γνωστούς.
Ευκαιρία να θυμηθούμε 10 κινηματογραφικούς ήρωες που κουβαλάνε και από ένα διαφορετικό σύνδρομο πέρα από ποιότητα και genre. Από τη λίστα εξαιρούνται οι κάθε λογής ψυχωτικοί και serial killers από το σινεμά του τρόμου ως προφανείς επιλογές.
1) Διατροφικές Διαταραχές
Ταινία: The Machinist
Αν και η θεοσκότεινη ατμόσφαιρα της ταινίας προσέδιδε μια κάποια γοητεία στο τελικό αποτέλεσμα, ο Christian Bale μάλλον θα έχει μετανιώσει για τη δοκιμασία που υπέβαλε τον εαυτό του ώστε για να παίξει σε αυτό το μεσαίου βεληνεκούς θριλεράκι που δεν μακροημέρευσε στη μνήμη των θεατών. Ο ήρωας Trevor Reznik (αναγραμματισμός-αναφορά στον Trent Reznor) δεν έχει κοιμηθεί για ένα χρόνο και έχει ξεχάσει τη γεύση του φαγητού με αποτέλεσμα να ζυγίζει όσο ένα φτερό. Ταινία που θαρρείς πως είναι βγαλμένη από διήγημα του Stephen King, αλλά από εκείνα που γράφει για πλάκα στη διάρκεια ενός απογευματινού καφέ.
2) Μονομανείς Ψευδαισθήσεις
Ταινία: The Assassination of Richard Nixon
O Sam δεν είναι ο συνηθισμένος δυσλειτουργικός χαρακτήρας. Μπορεί και να χρειαζόμασταν περισσότερους σαν και δαύτον τριγύρω. Απλά λειτουργεί σε λίγο διαφορετική συχνότητα από τους γύρω του. Τα ιδανικά του προδίδονται από τους εργοδότες, η εμπιστοσύνη του από την πρώην οικογένειά του και οι αξίες του από τον περίγυρό του. Ο Sam παγιδεύεται στη δυσλειτουργία του και μπαίνει σε άρνηση σε σχέση με την εγκατάλειψη από τη γυναίκα του. Γίνεται δυσάρεστος στο περιβάλλον του και αποφασίζει να κάνει κάτι που έχει σημασία για να δικαιώσει τις προδομένες αξίες του: αποφασίζει να δολοφονήσει τον πρόεδρο. Ο μόνος που μπορεί να τον καταλάβει είναι ο συνθέτης John Williams, τον οποίο έχει ως μέντορα και στον οποίο εξομολογείται μέσω επιστολών τις πιο ενδόμυχες σκέψεις του. Ο Sean Penn παίζει εκπληκτικά ξεπατικώνοντας τον De Niro στο King Of Comedy και το Taxi Driver ταυτόχρονα.
3) Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή Προσωπικότητας
Ταινία: The Beaver
Λίγο καιρό μετά τα ξεκαρδιστικά τηλεφωνικά ξεσπάσματα του Mel Gibson στη Ρωσίδα σύζυγό του που μας χάρισαν πολλές ώρες γέλιου, ο ξεπεσμένος star υποδύεται (αξιοπρεπέστατα είναι η αλήθεια) έναν καταθλιπτικό οικογενειάρχη που αντί να δώσει τέλος στη ζωή του, αποφασίσει να αποστασιοποιηθεί συναισθηματικά από το περιβάλλον του μιλώντας μέσα από ένα γούνινο κάστορα που έχει εφαρμόσει στο αριστερό του χέρι. Σταδιακά η προσωπικότητά του εξαφανίζεται ολοκληρωτικά και εξουσιάζεται απόλυτα από το προσκολλημένο κουκλάκι σε μια απελπισμένη προσπάθεια να επικοινωνήσει. Θα μπορούσε να ήταν ένα ενδιαφέρον πείραμα κοινωνικού σινεμά με ανορθόδοξη ματιά στην καταθλιπτική μανία, αν η Jodie Foster δεν τα χάλαγε στη σκηνοθεσία, ειδικά στο τελευταίο μελοδραματικό μέρος.
4) Αποφευκτική διαταραχή προσωπικότητας
Ταινία: Punch Drunk Love
Ο ξενέρωτος Adam Sandler αποπροσανατόλισε για λίγο το κοινό από τις προθέσεις του σκηνοθέτη PTA, ο οποίος επιχείρησε μια σπουδή σε κια μοντέρνα διαταραχή και όχι μια κωμωδία καταστάσεων ή μια ρομαντική κομεντί, έστω κάπως παρανοική. Ο «Monsieur Hulot on drugs» ήταν μια σπάνια περίπτωση που μια ταινία καταφέρνει να αφομοιώσει τις λεπτομέρειες αυτής της παθογενούς συμπεριφοράς, ενός διαταραγμένου αλλά ακίνδυνου ανθρωπάκου με συσσωρευμένο στρες και ισχυρές δόσεις ψυχαναγκαστικού πανικού.
5) Διαλείπουσα εκρηκτική διαταραχή
Ταινία: Falling Down
Έχω την αιρετική εντύπωση ότι ο ψυχάκιας ήρωας που υποδύεται ο Michael Douglas στο μίνι αριστούργημα του (επίσης ψυχάκια) Joel Schumacher δεν είναι καθόλου παρανοϊκός και ότι άδικα κατηγορήθηκε η ταινία ως μοντέλο σύγχρονου μικροαστικού φασισμού. Ένα ακραίο μποτιλιάρισμα είναι η αφορμή για να σαλτάρει ο ήρωας του Falling Down και να αρχίσει ένα αντιδραστικό ξέσπασμα βίας στη μεγαλούπολη, όχι με ιδεολογικό υπόβαθρο αλλά καθαρά απέναντι στους εκνευριστικούς συνανθρώπους και τους αδιανόητους επιβεβλημένους κανόνες που είναι ικανοί να σου καταστρέψουν τη μέρα. Όσον αφορά τη σκηνή στα Mc Donalds, ανήκει στην ανθολογία του σινεμά των 90’s.
6) Ψυχική παράνοια
Ταινία: Spider
Πρόκειται για το πιο ακέραιο, γεωμετρικά ισορροπημένο και χειρουργικά ακριβές πορτραίτο χαρακτήρα από την πιο πρόσφατη περίοδο του έργου του David Cronemberg. Ένα ψυχαναλυτικό κινηματογραφικό δοκίμιο πάνω στην εξέλιξη της παρανοϊκής συμπεριφοράς και μαζί ένα αρρωστημένο ψυχόδραμα πάνω στην τερατογέννεση ενός τραυματισμένου παιδικού ψυχισμού. Η ερμηνεία του Ralph Fiennes στέκεται δίπλα σε αυτή του Jeremy Irons στο Dead Ringers (ΟΙ Διχασμένοι) του ίδιου σκηνοθέτη.
7) Μετατραυματικό στρες
Ταινία: Shutter Island
Ψυχροπολεμικά πειράματα στο ανθρώπινο μυαλό, σκοτεινές συνομωσίες των Ναζί και ανθρώπινα πειραματόζωα σε ένα απομονωμένο άσυλο για επικίνδυνους εγκληματίες. Ένα απομακρυσμένο ακρωτήρι του φόβου γίνεται το ιδανικό σκηνικό για ένα ραφιναρισμένο σκορσεζικό θρίλερ με μορφή σινεμασκόπ εφιάλτη που δουλεύει ψιλοβελονιά τις διδαχές του μετρ Χίτσκοκ. Ψευδαισθήσεις ενός λοβοτομημένου μυαλού ή σαδιστική παγίδα που στήνεται πάνω στην εύθραυστη ισορροπία ενός ανθρώπου που δεν μπορεί να υπερβεί το τραύμα;
8) Διαταραχή Κοινωνικού Άγχους
Ταινία: π
Κλεισμένος σε ένα μικροσκοπικό διαμέρισμα, ο μαθηματικός Max Coen ξεκλειδώνει τα μυστικά του σύμπαντος με τους άπειρους δεκαδικούς του π, αποκρυπτογραφώντας κάθε φυσικό φαινόμενο με μορφή μαθηματικού αλγόριθμου. Το αυξημένο στρες, η επαναληπτικότητα στις κινήσεις, τα χημικά του εγκεφάλου, οι καταπιεσμένοι ψυχαναγκασμοί, η αγοραφοβία και κάθε λογής αντικοινωνικά σύνδρομα εξαιτίας παραπανίσιου IQ, σκάνε στον εγκέφαλό του με τη μορφή εγκεφαλικής βόμβας όταν διαπράττει την ύβρη, με ένα αποτέλεσμα ισάξιο ισχυρής λοβοτομής, Σκεπτόμενο, no-budget μαθηματικό θρίλερ που διατηρεί τη δύναμή του.
9) Διασπαστική διαταραχή ταυτότητας
Ταινία: Clean Shaven
Η πιο ακραία και πεσιμιστική καταγραφή της παρανοικής σχιζοφρένειας στο σινεμά έγινε με εκείνο το πρωτόλειο φιλμ του Lodge Kerrigan με τίτλο Clean Shaven. Κάπου ανάμεσα στον εκκωφαντικό ραδιοφωνικό preacher, τους αυτοτραυματισμούς και την ακατέργαστη ωμότητα, κρύβεται ένα πορτραίτο ενός φρενοβλαβούς με πολλές κακές ιδέες. Η πιο άσχημη από αυτές είναι όταν θέλει να βγάλει (κυριολεκτικά) από το κεφάλι του τις κακές σκέψεις…
10) Σχιζοειδής Διαταραχή Προσωπικότητας
Τανία: Lars and the Real Girl
Μετά από πολλές απογοητεύσεις και ανύπαρκτη ερωτική ζωή, ο Lars αποφασίζει να κάνει γυναίκα των ονείρων του μια πλαστική κούκλα την οποία αγοράζει και παρουσιάζει στον περίγυρο, σαν αληθινό πρόσωπο που έχει ερωτευτεί. Ο Ryan Gosling παίρνει πάνω του αυτό το quirky δραματάκι που γλύτωσε από τα νύχια του Hollywood και δεν έγινε κωμικό όχημα για ηθοποιούς τύπου Steven Carrel με αστεία επιπέδου 40 Year Old Virgin, αλλά ένα βαθύτερο και στοχαστικό σχόλιο στη μοναξιά και τα όρια μεταξύ ψευδαίσθησης και επίπλαστης ευτυχίας.
