Η Λουτσία ντι Λαμμερμούρ του Γκαετάνο Ντονιτσέττι είναι μία από τις δημοφιλέστερες όπερες, γεμάτη με γνωστές άριες. Αλλά εκείνο που προκάλεσε αντιδράσεις στο πρώτο της ανέβασμα (1835), όπως κι αυτό που την κάνει τόσο ενδιαφέρουσα ακόμα και σήμερα, είναι η περίφημη κατάρρευση της πρωταγωνίστριας στην 3η πράξη του έργου. Αν και ερωτευμένη και δοσμένη σε άλλον, η Λουτσία ντι Λαμμερμούρ εξαναγκάζεται να παντρευτεί παρά τη θέλησή της, δολοφονεί τον νέο της σύζυγο την πρώτη νύχτα του γάμου τους και, με ανάκατα μαλλιά και ματωμένα τα λευκά της ρούχα, περιφέρεται κατόπιν ανάμεσα στους καλεσμένους, τραγουδώντας την παραφροσύνη της.
Ο Ντονιτσέττι έχει αγγίξει τις νότες αυτής της σκηνής με αριστοτεχνικό χέρι. Τα ορχηστρικά θέματα που επιτίθενται στην πρωταγωνίστρια είναι απόηχοι του παρελθόντος της, γνώριμοι ήχοι από τις προηγούμενες πράξεις. Μέσα στην παράνοιά της, η Λουτσία ντι Λαμμερμούρ δεν μπορεί παρά να απαντήσει μπερδεμένη και αγωνιώδης, με τη φωνή της να βγαίνει σε άλυτα θραύσματα. Με μόνο της πλέον καταφύγιο τις αναμνήσεις της από την ευτυχία που έζησε μέσα στον έρωτά της, το τραγούδι της γίνεται όλο και πιο φρενήρες, με τις τρίλιες της να στροβιλίζονται γύρω από την τρέλα κι εκείνη να φαντάζει ως μικροσκοπικό ωδικό πτηνό, το οποίο κελαηδάει μέσα από τα χρυσωμένα κάγκελα του κλουβιού του: μια εξαιρετική αναλογία για τη φυλακισμένη γυναικεία της φύση, μέσα στο κελί των ανδρικών αποφάσεων για τη ζωή της.
Η αναβίωση του ανεβάσματος της Κέιτι Μίτσελ από τον Ρόμπιν Τέμπατ έρχεται να εξερευνήσει ακόμα περισσότερο τις φεμινιστικές πτυχές της όπερας αυτής, αποδεικνύοντας ότι η Εθνική μας Λυρική Σκηνή είναι συντονισμένη με τις δονήσεις που λαμβάνουν χώρα παγκοσμίως, σε κοινωνικό επίπεδο. Η Μίτσελ έχει πάρει βέβαια πολλές αμφιλεγόμενες αποφάσεις, διαλέγοντας λ.χ. μία πολύ χαλαρή ανάγνωση στο πρωτότυπο λιμπρέτο του Σαλβατόρε Καμμαράνο, χωρίς όμως ποτέ να χάθει από το μονοπάτι της ιστορίας. Με την προσθήκη μάλιστα αφηγηματικών εργαλείων –όπως την αποβολή της Λουτσία και ακόμα περισσότερα φαντάσματα από όσα προβλέπει το αρχικό κείμενο– όχι μόνο υπερθεματίζει τη διαταραχή της πρωταγωνίστριας, αλλά καταφέρνει να κάνει και μία ανάγνωση που τη φέρνει διαρκώς αντιμέτωπη με το αρσενικό Εγώ και την επιβολή του.
Τα εξαιρετικής αισθητικής διπλά σκηνικά της Βίκι Μόρτιμερ, χωρίζουν τον αφηγηματικό άξονα στα δύο και –παρότι δημιουργούν την αίσθηση κλειστοφοβίας σε σημεία του έργου όπου απαιτείται η παρουσία πολλών ανθρώπων επί σκηνής– φέρνουν τη Λουτσία σε πρώτο πλάνο, ακόμα κι όταν οι άντρες συμπρωταγωνιστές της αποφασίζουν για τη μοίρα της, χωρίς αυτήν. Πολλοί έχουν σταθεί στο γεγονός ότι η υποκριτική σε μέρη όπως στη δολοφονία του Λόρδου Μπάκλω από το χέρι της Λουτσία, απειλεί να πάρει τα μάτια μας (και κατά συνέπεια τα αυτιά των λιγότερο προσεκτικών) από τα τραγουδισμένα μέρη της όπερας· παρόλαυτα, είναι κρίσιμο να σταθούμε στο πόσο εξυπηρετούν τη φεμινιστική διάσταση της ανάγνωσης της Μίτσελ.
Παρά τη γνωστοποίηση από τα μεγάφωνα ότι ο Μάρκο Καρία κι ο Αλεξέι Ντόλγκοφ (στους ρόλους του Ενρίκο και του Εντγκάρντο έκαστος) αναρρώνουν από εποχιακή ίωση, οι δύο μονωδοί κατάφεραν να αποδώσουν ικανοποιητικά τους ήρωές τους. Ο Καρία υπήρξε στιβαρός και δύσκαμπτος, όπως απαιτεί ο ρόλος του ανένδοτου αδερφού της Λουτσία –του ορκισμένου εχθρού του έρωτά της και ενορχηστρωτή του γάμου της με τον Λόρδο Μπάκλω. Ο βαρύτονος έδωσε μία αξιοπρεπέστατη ερμηνεία, με τα χρώματα της φωνής του και τη διάδρασή του με τη Λουτσία να προδίδουν τρομερή χημεία. Παράλληλα, εξαιρετικός στάθηκε κι ο πάστορας Ραϊμόντο του βαθύφωνου Χριστόφορου Σταμπόγλη (έναν ρόλο που τραγουδά κι ο Τάσος Αποστόλου, στη δεύτερη διανομή).
Αλλά είναι η Λουτσία ντι Λαμμερμούρ της Χριστίνας Πουλίτση αυτή που κλέβει τις εντυπώσεις. Η εξαίρετη σοπράνο είναι άλλωστε ένα από τα δυνατότερα οπερατικά χαρτιά της χώρας μας και στη συγκεκριμένη παραγωγή φαίνεται ξεκάθαρα γιατί. Οι περίτεχνες τρίλιες της είναι πάντα ευλύγιστες και δυναμικές, η τέλεια εκτελεσμένη καντέντσα της παραφροσύνης, ακόμα και η καλοζυγισμένη και συγκινητική σωματικότητα της υψίφωνου στη σκηνή της αποβολής, καταφέρνουν να σώζουν πάντα από οποιαδήποτε υπόνοια ακαλαισθησίας. Και, παράλληλα, εξυψώνουν την ερμηνεία της σε κάτι υπερβατικό, δίνοντας στον συνήθως υδαρό χαρακτήρα της Λουτσία μια αποφασιστικότητα, η οποία χαρίζει όλη τη βαρύτητα που χρειάζεται η αμφίλογη ανάγνωση της Μίτσελ.
Η Εθνική Λυρική Σκηνή έκανε εξαιρετική επιλογή να συνεργαστεί στην παραγωγή αυτή με τη Βασιλική Όπερα της Βρετανίας. Το ανέβασμα της Λουτσία ντε Λαμμερμούρ έγινε με μεγάλη προσοχή και ευαισθησία, δίνοντάς μας μία παράσταση που επιβεβαιώνει την επιδραστικότητα της συγκεκριμένης όπερας: κατάφερε να είναι ταυτόχρονα σύγχρονη και άχρονη, όπως άλλωστε είναι και η ιστορία της Λουτσία. Σε κάποιο είδος τραγικής ειρωνείας, μάλιστα, ο Ντονιτσέττι πέρασε τα τελευταία του χρόνια σε ένα παριζιάνικο φρενοκομείο, παράλυτος ως αποτέλεσμα της προσβολής του από τον ιό της σύφιλης. Και λέγεται πως υπήρχε ένα μόνο πράγμα που μπορούσε να αναταράξει τα νερά της ακινησίας του συνθέτη, κάνοντάς τον να ανασηκώσει το κεφάλι του: οι νότες της σκηνής της παραφροσύνης της Λουτσία.
{youtube}1T8CjUWbElY{/youtube}
