Πρέπει να ήταν σχεδόν 20 χρόνια πριν όταν διάβαζα τη Γαλαξιακή Αυτοκρατορία του Ισαάκ Ασίμωφ και μάθαινα για το περίφημο Μουλάρι, το μεταλλαγμένο ον με μορφή ανθρώπου και πνευματικές ικανότητες τέτοιου βεληνεκούς που άλλαζαν τις σκέψεις και τις συνθήκες της ίδιας της ύπαρξης των ανθρώπων γύρω του σε μια κατάσταση απόλυτα εναρμονισμένη με τα συμφέροντά του. Αρχικά ωστόσο το σκηνικό που χρησιμοποιούσε σαν πρόσχημα για τον προσηλυτισμό χιλιάδων –και προσοχή όσοι δεν το έχετε διαβάσει, major spoiler ahead- ήταν οι περίφημες συναυλίες με το «οπτικοακουστικόφωνό» του. Και δεν ήταν οι εικόνες της μουσικής που μετέδιδε στο κοινό του που τελούσαν τον προσηλυτισμό, αλλά το ίδιο το Μουλάρι που ρύθμιζε τη συναισθηματική υπόσταση των ακροατών και κατακτούσε έτσι λαούς, πλανήτες, γαλαξίες.
Μέχρι πριν μια εβδομάδα όλα αυτά τα καταλάβαινα τελείως θεωρητικά, όπως θεωρητικά μιλούσα για τον Bowie σαν τον πατέρα του glam rock, του punk ακόμα κι αυτής της brit pop όπως την ξέρουμε εμείς τα παιδιά των 80s και όπως μας αλλοτρίωσε και μας άλωσε από τα παραδοσιακά ελληνικά ακούσματα ιτιάς, κλαρίνων και μακάμ (μα- τι;). Όπως θεωρητικά ονόμαζα το Ziggy Stardust and the Spiders from Mars σαν το καλύτερο album στην –περιορισμένη και παραμελημένη- συλλογή βινυλίων μου. Οι συνθήκες υπό τις οποίες βρήκα εισιτήριο μιάμιση ώρα πριν για το απόλυτα sold out live στον παράδεισο του Midwest Hillbillieland είναι τουλάχιστον ύποπτες και η Ιστορία αναμένεται να τις διευρενήσει εξαντλητικά προτού τις καταγράψει ως τέτοιες. Ας πούμε ότι αφού δεν τον είχα δει ως resident στη ΝΥ, το να βρω εισιτήριο για τη συναυλία στο Pittsburgh με απασχολούσε ακόμα και στις ώρες που κοιμόμουν.
Όσο έπαιζαν support οι Stereophonics οι οποίοι πληροφόρησαν το σχεδόν αδιάφορο κοινό ενός σχεδόν άδειου Benedum Theatre ότι είναι “fucking massive” στην Ευρώπη και ελπίζουν να γίνουν “fucking massive” και στην Αμερική, η εμπειρία ήταν ενός πολύ καλού live, πράγμα το οποίο με επανέφερε σε φυσιολογικούς ρυθμούς μετά το σοκ του ότι είχα εισιτήριο, όχι ήμουν στο θεάτρο όπου εντός ολίγων λεπτών θα κατέβαινε ο ίδιος ο Starman. Μετά το Maybe Tomorrow το θέατρο είχε αρχίσει να γεμίζει με δικηγόρους και οικονομικούς αναλυτές από τα παρακείμενα γραφεία του επιχειρηματικού κέντρου και στο Help me το θέατρο ήταν πλέον γεμάτο με το γνωστό κοινό που βλέπουμε και στα live στην Ελλάδα: δύο δίδυμες goth τουράρες (copyright Νίκου Νικολάιδη, βλ Γουρούνια στον Άνεμο και συνημμένη pic), μέθυσοι βρετανοί, κοριτσάκια γυμνασίου, κοριτσάκια γυμναστηρίου, κοριτσάκια του Bowie net, συνομήλικοι του Bowie, θλιμμένοι goth, χαρούμενοι goth – ναι έχουμε και τέτοιους- μαμάδες με παιδιά. Το σχέδιό μου να κατέβω από την 8η σειρά στην πρώτη ανατράπηκε, αλλά αποδείχτηκε ότι οι διακριτές λεπτομέρειες έστω κι από αυτή τη σειρά ήταν η μισή εμπειρία.
Η είσοδος του γκρουπ και του Bowie έγινε υπό το φως ενός τεράστιου video wall, που τους προέβαλλε animated, και τους αλλαλαγμούς του πλήθους. Ο θρύλος των παιδικών μου χρόνων κατέβηκε στη σκηνή με μια βελούδινη μωβ ρεντιγκότα, πάνω από μια βελούδινη ασημένια ρεντιγκότα, πάνω από ένα ξεβαμμένο μαύρο Τ, που αργότερα θα έβγαζε ένα ένα αποκαλύπτοντας τα πολυσυζητημένα σε unofficial fora μεγέθη των ταλέντων του. 57 χρονών αλλά όταν τον δεις από τόσο κοντά δεν μπορείς παρά ν’αρχίσεις να ξανασκέφτεσαι τις φήμες για τη δήθεν σκοτεινή συναλλαγή του με τον άρχοντα του σκότους για να μη γεράσει ποτέ. Never get old, never say I’m ready.
“The next song is one of our favorites so we won’t be annoyed if you sing along” είπε ξεκινώντας το live και έδωσε το σήμα για τη διάθεση που θα είχε όλο το βράδυ. Άρχισε να τραγουδά το κομμάτι που ο ίδιος είχε χλευάσει παλιότερα ως απόλυτα γελοίο. Rebel Rebel you’ve torn your dress, κι όλο το θέατρο τραγουδούσε, ενώ ο Bowie χόρευε και έδινε show. “You with the sunglasses” είπε κι έδειξε ένα τύπο στον εξώστη, “why aren’t you singing?” Στο τέλος the Dame herself μας έκανε χαμογελώντας πειρακτικά μια κίνηση που υποδήλωνε ένα «έτσι κι έτσι» για την απόδοσή μας. Δεν είχε σημασία, μας είχε ήδη μαγέψει. Στο New Killer Star μας είχε απογειώσει και στο Cactus είδα χειρότερες σκηνές υστερίας από αυτές στο Indio,CA δυο βδομάδες νωρίτερα όταν οι Pixies έπαιζαν το ίδιο κομμάτι, πρώτη φορά μαζί μετά από 11 χρόνια. Ήταν μόλις το 3ο κομμάτι και ήμουν απολύτως βέβαιη για 3 πράγματα: α. Ότι ο Bowie έχει ΙQ 200 β. Ότι είναι η ιδιοφυία της χιλιετίας, αυτής και της προηγούμενης και το ταλέντο του, που όχι μόνο του επιτρέπει να χτυπάει απίστευτες νότες για 30΄΄ και βάλε σε αυτή την ηλικία και μέτα από τόσες καταχρήσεις αλλά και που του δίνει μια μνημειώδη σκηνική παρουσία, είναι ασύλληπτο γ. Ότι το Velvet Goldmine ήταν γραμμένο από κάποια μέτρια κακιά αδερφή που πλησίασε αλλά δεν κατάλαβε το μεγαλείο αυτού του ανθρώπου. Πέρα από τον άψογο επαγγελματισμό του, την απίστευτη ενέργειά του επί σκηνής, την επικοινωνία του με το κοινό υπήρχε κάτι πολύ σαφές και συγκεκριμένο που ξεπερνούσε τα όρια της ευγένειας προς τους ακολούθους του. Ακόμα κι επαγγελματίες ή το ίδιο αρχαίες καραβάνες με τον Bowie δύσκολα θα μπορούσαν να προσποιηθούν τον ενθουσιασμό που επιδείκνυε και να γίνουν πιστευτοί από το κοινό χωρίς την παραμικρή αμφιβολία και με τόση αγάπη.
Στο Sister Midnight και στο Hang onto yourself που ακολούθησαν απορούσα πως ενορχηστρώσεις και επιλεγμένοι backing μουσικοί σαν τους Earl Slick, Gail Ann Dorsey, Mike Darson και Gerry Leonard έκαναν τραγούδια των 60s και 70s ν’ακούγονται σαν να βγήκαν χθες. Αλλά κι εκεί παραμόνευε το μεγαλείο του Bowie που στο Αll the Young Dudes είχε νέους και γέρους dudes και dudettes στα όρια δακρύων. “And trust me this is a place where you don’t want to go” μας είπε και μας γύρισε την πλάτη σε μια απίστευτη θεατρική κίνηση δείχνοντας την μπάντα και λέγοντας στην Gail Ann “hit it”. Αλλά ο συγχρονισμός δεν επετεύχθη και ξαναγύρισε σε μας λέγοντας “ And trust me this is a place where you don’t want to go” κάνοντας την ίδια ακριβώς κίνηση. Ήταν η εισαγωγή για το Fame, στο οποίο άρχιζε να εμφανίζεται σε ένα περίεργο σαν φωτισμένο από στροβοσκοπική λυχνία κράμα υποβολιμιαίου αλλά όχι απειλητικού ο γνωστός Δούκας. Fame έλεγε και κοιτούσε στιην παλάμη του σαν να κοιτούσε σε καθρέφτη, και πλέον ήξερα γιατί όλοι μιλούσαν για τον Bowie σαν να ήταν από άλλο πλανήτη. Είχε βγάλει τις ρεντιγκότες μένοντας με το Τ, κουνούσε τους γοφούς του και ήταν σαφές πλέον πως είχε καταληφθεί από τον παλιό μας γνώριμο. Μετά το αναγνώρισιμο κι από τους προαναφερθέντες δικηγόρους China Girl, The Loneliest Guy in the World που έγραψε για τον θάνατο του πατέρα του αλλά και το πρώτο τραγούδι που όπως μας είπε άκουσε στο αμερικάνικο ραδιόφωνο όταν είχε πρωτοέρθει εδώ γι’αυτό και από τα ιδιαίτερα αγαπημένα του: The Man Who Sold The World. Ακολούθησε μια εκρηκτική εκτέλεση του Hallo Spaceboy που μας έκανε όλους να χορεύουμε έξαλλα, εκτός από ορισμένους, the David Bowie Virgins, που απλά τον κοιτούσαν προσπαθούσαν να ορίσουν αυτό που έβλεπαν. “Since Freddy couldn’t make it tonight I’ll sing the next song with the lovely Gail Ann Dorsey” μας είπε και τραγουδούσε το Under Pressure, και κάθε φορά που η Gail έλεγε love, love , love ο Bowie έδειχνε τον ουρανό και τραγουδούσε σιωπηρά μαζί της, οπότε σε αυτό το σημείο αναρωτήθηκα ποιος είναι ο κύριος κι αν μας κάνει πλάκα. Μου απάντησε επί τούτου με το Station to Station. Διάβασα καμιά δεκαριά κριτικές για να βεβαιωθώ πρώτα ότι δεν είχα γίνει μέσα σε μία ώρα άλλη μια groupie που είχε απωλέσει τη λογική της. We had liftoff. “Religious experience” έγραφε ο ένας, “the Duke was back” έγραφε ο άλλος “the best I've ever seen him--and oh, have I seen him” έγραφε ο τρίτος.
So here’s the deal: Ο Bowie είναι ο ίδιος το Μουλάρι του Ασίμωφ. Ο άνθρωπος εκπέμπει ενέργεια πέραν του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος, ενέργεια που πρέπει να είσαι στη ζώσα παρουσία του για να εκτιμήσεις. Τον είχα δει άπειρες φορές στην τηλεόραση, είχα δει, ακούσει και διαβάσει συνεντεύξεις του. Heck είχα -τυχαία- βρεθεί έξω από το σπίτι του στη Λωζάννη. Αλλά τίποτα απολύτως δε με προετοίμαζε για την εμπειρία μιας συναυλίας του όντος που από δω και πέρα θα αναφέρομαι ως Θεού Του Ίδιου. Και δόξα τω Θεώ -όχι τον ‘Iδιο, τον άλλο- σε συναυλίες πάω από μικρό παιδάκι (ευχαριστώ τη Μελίνα , τη μαμά μου, τον μπαμπά μου και τους Pink Floyd) και τώρα που μεγάλωσα νόμιζα ότι είχε επέλθει ο αναπόφευκτος κορεσμός της ηλικίας και του τι-να-μας-πεις-κι-εσύ-για-την-τέχνη-σου. Για άλλη μια φορά έκανα λάθος, αλλά για πρώτη φορά χάρηκα τόσο για το λάθος μου που αποφάσισα πως δε θα ξαναβρίσω αυτό το ξεχασμένο από τον Θεό και τους ανθρώπους, τα μεγάλα αφεντικά και τις μητέρες αμερικάνικες εταιρείες μέρος. Ο Θεός ο Ίδιος κατέβηκε με τον Δορυφόρο της Αγάπης και μας τη μοίρασε απλόχερα. Τι σημασία έχει αν εδώ τα trailer park trash δεν ξέρουν κανόνες οδικής κυκλοφορίας ή αν τα χιόνια λιώνουν τον Μάιο. Ο Θεός ο Ίδιος έδωσε την καλύτερη συναυλία -ΟΚ μία από τις καλύτερες- που έχουν δει ειδήμονες και ευθυγράμμισε τον κόσμο μας με τον δικό του, που είναι κάπου εκεί στα άκρα του γαλαξία.
Δεν έχω να πω τίποτα για το μετά. Ήταν μια καθόλα μεταφυσική εμπειρία.
Για την ιστορία μια μαμά, που καθόταν ακριβώς μπροστά μου, τραγουδούσε στην οκτάχρονη κόρη της στο Ashes to Ashes “My mama said to get things done you better not mess with Major Tom” κι εγώ σκεφτόμουν πως ήταν πολύ αργά για μένα, ο Major Tom είναι junky και με την παρουσία του επί σκηνής απλά επιβεβαίωνε το πόσο αναντίστρεπτα είχε επηρεάσει όλες μου τις μουσικές προτιμήσεις χωρίς να το ξέρω. 3 τραγούδια από το Hunky Dory στη σειρά, Quicksand, το ακριβοθώρητο Life on Mars και το Changes, στο οποίο όσοι τον ξέρουν, επιβεβαιώνουν πως μια στο τόσο θα χτυπήσει εκείνη την απίστευτη νότα στο ti-i-i-i-me και θα την κρατήσει εκεί. Show-off! Στο White Light/White Heat ένα άλλο show-off αφού μας είπε ότι είναι από το LP των Velvet Undergrοund, το πρώτο αντίγραφο του οποίου το είχε πάρει ο ίδιος από τον Warhol. Και στο I’m afraid of Americans που εισήγαγε σαν το “our Washington song—let’s just leave it at that” νόμιζα ότι θα φάμε ξύλο, αντ’αυτού είδα ένα ολόκληρο θέατρο να τραγουδάει και να εννοεί κάθε λέξη.
Σχεδίαζε να κάνει encore με το Sufragette City, Five Years και φυσικά το Ziggy Stardust, αλλά όπως μας έλεγε “they have a real strict curfew here, I’m getting away with murder”.”What do you want us to play?” μας ρωτούσε και χαμογελούσε καθώς άκουγε έναν πανζουρλισμό από προτάσεις. Έπαιζε για 2.5 ώρες συνεχόμενα, όταν στις 11¨00 του είπαν να σταματήσει και μας αποχαιρέτησε με τον Ziggy. Ή έτσι νομίζαμε γιατί βγαίνοντας έξω ήμασταν όλοι αλλαγμένοι, άλλος λιγότερο, άλλος περισσότερο, και όλοι με το χαμόγελο της μύησης στον κόσμο του Stardust. Αυτό το κομμάτι της Γαλαξιακής Αυτοκρατορίας είχε σίγουρα και αναντίρρητα κατακτηθεί.
1 Rebel Rebel
2 New Killer Star
3 Cactus
4 Sister Midnight
5 Hang On To Yourself
6 All The Young Dudes
7 Fame
8 China Girl
9 The Loneliest Guy
10 The Man Who Sold The World
11 Hallo Spaceboy
12 Sunday
13 Heathen (The Rays)
14 Under Pressure
15 Station To Station
16 Ashes To Ashes
17 Quicksand
18 Life On Mars?
19 Changes
20 The Supermen
21 Modern Love
22 Pablo Picasso
23 White Light, White Heat
24 I'm Afraid Of Americans
25 Heroes
(Encore)
26 Ziggy Stardust
