Στην Ήπειρο συνηθίζουν να λένε, για εκείνους που με χάρη ξεχωρίζουν στον χορό, ότι «αυτός/ή χορεύει στο πικραμύγδαλο». Είναι από τα πρώτα πράγματα που άκουσα σε κάποιο μυσταγωγικό γλέντι τού τόπου των «ανυπτόποδων Σελλών». Τι περισσή χαρά, λοιπόν, να απολαύσω ξανά την τέχνη του Πετρολούκα Χαλκιά, εκλεκτού μάστορα του κλαρίνου, που καταθέτει εδώ και περίπου 60 χρόνια το δικό του ανεκτίμητο κεφάλαιο στην παραδοσιακή μουσική! Μια μοναδική βραδιά μας περίμενε την Παρασκευή στο Half Note, όσους θέλαμε να (ξανα)περπατήσουμε στα χνάρια της Απείρου χώρας.
Οι χαοτικές καιρικές συνθήκες της ημέρας έδειξαν από νωρίς τα δόντια τους, όμως οι πιστοί θιασώτες δεν πτοήθηκαν και τίμησαν δεόντως τον 80χρονο καλλιτέχνη και την «οικογενειακή» τετραμελή παρέα του –το λεγόμενο τακίμι ή ζυγιά (βιολί, κλαρίνο, λάουτο, τουμπερλέκι). Πιστός συνοδοιπόρος του Χαλκιά εδώ και 35 χρόνια είναι ο Αντώνης Κυρίτσης, ο οποίος δίνει σιγά-σιγά τη σκυτάλη στον υιό του, Θωμά Κυρίτση. Ο τελευταίος άνοιξε τη συναυλία με τα "Από Μικρός Στην Ξενιτιά", "Πήγαινα Το Δρόμο Δρόμο" (αφιερωματικό στη γιαγιά του) και "Εψές Είδα Στο Όνειρό Μου", δείχνοντας τον σεβασμό του στην πολυπλοκότητα της ερμηνείας ανάλογων ακουσμάτων, μα και δίνοντας την προσωπική του πτυχή.
Οι πρεσβύτεροι, Πετρολούκας Χαλκιάς & Αντώνης Κυρίτσης, ακολούθησαν με κλασικά κομμάτια που έχουν χαραχτεί στις μνήμες των απλών ανθρώπων και μαρτυρούν την ψυχή του Ηπειρώτη ανά τους αιώνες: "Φίλοι Μ’ Καλώς Ορίσατε", "Ξύπνα Περδικομάτα Μου", "Πάρε Γιατρό Τα Γιατρικά", "Χαλασιά Μου", "Έμπα Στο Χορό", "Κοντούλα Λεμονιά", "Δόντια Πυκνά", "Ξενιτεμένο Μου Πουλί" και "Άπρο Τριαντάφυλλο Κρατώ". Η χημεία, η πολύχρονη εμπειρία και το «μίασμα» αυτής της μουσικής ανάμεσά τους, εναλλασσόταν με την πηγαία χαρά και ανάγκη «μετάγγισης» του ηχητικού πλούτου και της καρδιάς ενός τόπου που δεν σταμάτησε να πάλλεται και να εμπνέεται.
Στην αυθεντική αυτή εορτή είχε όμως και η Ρούμελη το δικό της βαρίδιο, μέσα από τα "Να 'Σαν Τα Νιάτα", "Ιτιά", "Στη Ρούμελη Και Στο Μωριά (Λιβανατέϊκο)" και "Πάνω Σε Ψηλή Ραχούλα"· γεγονός που ξεσήκωσε τους πιο ώριμους «πατριώτες» και έκανε μια-δυο παρέες να στήσουν έναν μικρό, πιο ιδιωτικό χορό. Μπορεί να έλειψαν οι φιγούρες με ένα ποτήρι κρασί στο κεφάλι ή οι προσδοκώμενες εικόνες μέθεξης (και λογικό), όμως ένας επίμονος σφυγμός υπήρχε μέσα μας καθ' όλη τη διάρκεια της βραδιάς. Μια από τις πιο ιδιαίτερες στιγμές ήταν η ερμηνεία του πολυφωνικού "Τι Κακό Έκανα Ο Καημένος", με όλα εκείνα τα απαραίτητα μέρη που πλάθει ο «πάρτης ή παρτής» (αυτός που σηκώνει την κύρια μελωδία-Αντώνης Κυρίτσης), ο «γυριστής» (η απάντηση στον πάρτη-Θωμάς Κυρίτσης) και ο «κλώστης» (με τους ιδιόμορφους λαρυγγισμούς-Πετρολούκας Χαλκιάς). Το πιο νεανικό κοινό βρήκε τις ισορροπίες του με πιο γνωστές επιτυχίες όπως "Στης Πικροδάφνης Τον Ανθό", "Γιάννη Μου Το Μαντήλι Σου", "Κάτω Στην Αγιά Μαρίνα", ενώ κάποιοι πιο μυημένοι ξεσηκώθηκαν με το βαρύ πυροβολικό των "Αγάπη Ξεμέρωσε Φεύγω" και "Στης Πάργας Τον Ανήφορο".
Γινόταν βέβαια να λείπει η Θεσσαλία; Οι πρώτες νότες των "Μπαίνω Μες Στ’ Αμπέλι", "Έχε Γεια Παναγιά", "Σαμαρίνα" και "Έξω Βρέχει Και Χιονίζει" ανέβασαν τους παλμούς στο γεμάτο Half Note, ενώ οι περισσότεροι σιγοτραγούδησαν μαζί με τον Αντώνη Κυρίτση τα "Καίγομαι Και Σιγολιώνω", "Μαραίνομαι Ο Καημένος", "Παπαδοπούλα Λεβεντονιά", "Μάγια Που 'Χεις Καμωμένα" και "Μαριόλα". Ο ηπειρώτικος μπαξές είχε τον αέρα της τάβλας, του γάμου, του χορού, της ξενιτιάς, της δουλειάς, του μοιρολογιού και του οργανικού νουμπέτι (τραγούδι όταν τα όργανα μπαίνουν στο σπίτι) και οι δεξιοτέχνες πρωταγωνιστές μάς ταξίδεψαν στο χθες και στο σήμερα μιας παράδοσης που καλά κρατεί –για όσους ξέρουν– παρά τις όποιες παγίδες της παγκοσμιοποίησης.
Ο Αριστοτέλης αποκαλούσε την Ήπειρο «την Αρχαία Ελλάδα» και σίγουρα το πνεύμα της ξεχείλησε για 3 περίπου ώρες την Παρασκευή, με την απαραίτητη δόση δωρικότητας και γενναιοδωρίας. Αυτοί είναι οι δικοί μας «μουσικοί του χωριού και της στάνης» θα πω λοιπόν κι εγώ, ορμώμενη από το ποίημα «Τραγουδιστής του Χωριού και της Στάνης» του (Ηπειρώτη) Κώστα Κρυστάλλη.
{youtube}UKZcdZ8lAz4{/youtube}
