Οι κορυφές των απανταχού μετρήσεων γέμισαν με ραπ στίχους και τραπ ήχους. Αρχικά, έκπληκτοι παρακολουθήσαμε την άνοδο, στωικά υπομονετικοί κάποιοι αποδέχθηκαν τη νέα τάση, ενώ ένα σεβαστό ποσοστό ανθρώπων απόρησε και εκνευρίστηκε με αυτό το hip-hop «μόρφωμα». Τώρα, αυτός ο συγκεκριμένος ήχος αγκαλιάζει με στοργή λαϊκούς ερμηνευτές και με δήθεν κατανόηση, η mainstream δισκογραφία προσπαθεί να κάνει το (πάντα) απαραίτητο πάντρεμα μεταξύ κουλτούρας και «εύκολου ακροατηρίου».
Σε αυτή την χρονική συγκυρία, ένα ανεξάρτητο hip-hop δίδυμο απ’ τον Βόλο, οι VoCults, κυκλοφόρησαν το τρίτο τους LP με τίτλο Arena και έδωσαν μια απαραίτητη ανάσα ανανέωσης στο old school. Σπάνιες γκρούβες για τα ελληνικά δεδομένα, samples από δισκοθήκη, ρίμες κατά ριπάς, scratches σε βινύλια, politically correct φρασεολογία – όχι γιατί «πρέπει», αλλά γιατί «έτσι μεγάλωσα».
Ο Νίκος a.k.a. Skematik και ο Χρυσόστομος a.k.a. Dj Mestre, βρέθηκαν για λίγες μέρες στην Αθήνα προκειμένου να γυρίσουν το βίντεο κλιπ για το τραγούδι τους Skapse και έτσι καταφέραμε να βρεθούμε, δίνοντας ραντεβού στο Σκοπευτήριο Καισαριανής.
“Πως γνωριστήκατε;” ήταν η πρώτη ερώτηση που είχα στο μυαλό μου, αλλά αυτή κάηκε σχετικά γρήγορα, όταν κατά την διάρκεια της φωτογράφισης (που προηγήθηκε της συνέντευξης) ο Νίκος είπε στη Μαρία πως μοιάζουν γιατί είναι αδέρφια. Καμία άλλη ερώτηση δεν κάηκε και οι καλύτερες – όπως συνήθως – προέκυψαν στην ροή, αυθόρμητα.
Εντάξει ,δεν θα σας ρωτήσω πως γνωριστήκατε αφού είστε αδέρφια. Προφανώς σε κάποιο δωμάτιο του σπιτιού, ο Νίκος υποδέχθηκε τον Χρυσόστομο.
(γέλια)
Πως αποφασίσατε να στήσετε το γκρουπ; Ποιος άκουγε hip-hop και έφερε τον άλλον στην φάση;
Ν: Κοίταξε, εγώ ξεκίνησα να ακούω hip-hop γύρω στα 12. Στο Λύκειο αρχίσαμε να γράφουμε με κάτι φίλους, αλλά όχι κάτι σοβαρό. Λίγο μετά μπήκε και στην φάση ο Χρυσόστομος αφού είχε και την δική μου επιρροή.
Χ: Εγώ πάντα ασχολούμουν με τη μουσική γενικότερα. Πριν την φάση του hip-hop, έπαιζα κρουστά. Πήγαινα σε ωδείο, έκανα θεωρία, όλο αυτό το σκηνικό. Τα ακούσματα μου τότε ήταν πιο rock. Ο Νίκος με έβαλε στην φάση αυτή, είχε και εκείνο το συγκρότημα οπότε με έψησε να ασχοληθώ. Πρώτα με beats και μετά με scratch.
Ν: Δεν ήταν ποτέ της φάσης του γραψίματος. Μόνο μουσική, beats και scratch.
Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ο ένας συμπλήρωσε τον άλλον.
Ν: Ε ναι. Κάποια στιγμή έσπασε εκείνη η λυκειακή φάση που είχαμε φτιάξει. Στρατός, σχολές κλπ. Οπότε είπαμε να ξεκινήσουμε ένα project οι δυο μας. Ο Χρυσόστομος πήγαινε ακόμα σχολείο. Μας άρεσε όπως πήγαινε η συνεργασία μας και έτσι είπαμε να το κρατήσουμε. Κάπου εκεί βρήκαμε και την ονομασία του γκρουπ, το VoCults.
Το οποίο τι σημαίνει; Το “Vo” απ’ το Volos;
Ν: Όχι όχι. Θέλαμε κάτι που να δείχνει και το MCing και το DJing. Οπότε κάναμε κάτι σαν μίξη λέξεων και σκεφτήκαμε το vocals για τα φωνητικά και το cuts για τα scratch. Κάπου χώσαμε και το culture για την hip-hop κουλτούρα. Έτσι προέκυψε VoCults.
Στο σπίτι οι γονείς σας ακούγανε μουσική συνεχώς; Επηρεαστήκατε από κάτι τέτοιο; Γιατί και οι δύο ασχοληθήκατε από νωρίς με τη μουσική.
Ν: Και εγώ πέρασα rock φάση όπως ο Χρυσόστομος, αλλά ήμουν και λίγο αντιδραστικό παιδί οπότε μετά είχα beef με τους ροκάδες, τους σνόμπαρα (γέλια). Οι δικοί μας ακούγανε πάντα μουσική.
Χ: Κυρίως jazz, rock και world music.
N: Ναι ναι. Κάποια απ’ αυτά μας τα έχουν δώσει σε βινύλιο και κασέτες.
Υποθέτω κάποια απ’ αυτά πρέπει να τα έχετε χρησιμοποίησε και σε samples στα κομμάτια σας. Τα οποία βέβαια τα έχει χρησιμοποιήσει με έναν εξαιρετικό τρόπο. Υπάρχει μια πολύ καλή μουσική βάση σε αυτό που κάνετε, μια μουσικότητα, η οποία μου κέντρισε την προσοχή κατευθείαν. Πρέπει να έχετε ακούσει πολύ μουσική.
Ν: Μετράει που ο Χρυσόστομος ξέρει μουσική. Είναι μουσικός.
Χ: Ακούμε πολύ μουσική είναι η αλήθεια. Εγώ πλέον είμαι πολύ κοντά στην jazz.
Νομίζω είναι ξεκάθαρο κάτι τέτοιο. Όποιος γνωρίζει κάτι παραπάνω σε θέματα μουσικής, μπορεί να το καταλάβει.
Ν: Εγώ έχωσα τον Χρυσόστομο πιο πολύ στο hip-hop και αυτός με έχωσε στην πιο jazz φάση.
Χ: Κάπως έτσι αλλά και σε πιο ρυθμικά είδη. Funk, soul κλπ.
Που κάνετε τις ηχογραφήσεις; Έχετε home studio;
Ν: Ναι και σχεδόν τα κάνουμε όλα εκεί.
Χ: Σωστά, εκτός από mix και mastering που κάνουμε με τον JK One στο Mixdown Studio.
Ν: Κάποιες φορές μπορεί να κάνουμε και μόνοι μας mix-master, αλλά επειδή ασχολούμαι εγώ με το ηχοληπτικό κομμάτι του θέματος, θέλω να έχω ακόμα έναν δίπλα μου που ξέρει κάποια περισσότερα πράγματα από εμένα. Το τελευταίο μας άλμπουμ, η Arena, το κάναμε μαζί με τον JK.
Έχετε επαφές και με άλλα άτομα της σκηνής εδώ στην Αθήνα; Να ανταλλάξετε μουσικές και απόψεις, όταν κατεβείτε εδώ (όπως τώρα) να βγείτε και να αράξετε για μπύρες;
Ν: Κυρίως παιδιά από Βύρωνα, όπως τον JK και τον Under J. Και μερικούς ακόμα όπως τον Tωm Unit, τον Ζωγράφο.
Απ’ τον Βύρωνα ήταν και οι FF.C. και στο flow μου θυμίζεις έντονα τον Ρυθμοδαμαστή. Δεν ξέρω αν έχεις ακούσει πολύ FF.C. στην ζωή σου και έχεις επηρεαστεί.
Ν: Μπα όχι. Δεν ήμουν πολύ φαν των FF.C.
Ήσουν και ήσαστε μάλλον πιο κοντά σε T.X.C.; Γι’ αυτό και έχετε sample απ’ το κομμάτι τους «Ατσάλινος δαίμονας» στο ομώνυμο του άλμπουμ σας.
Ν: Σωστά. Αλλά δεν έχουμε και τόσο επαφή μαζί τους. Έχουμε γνωριστεί με τον Ευθύμη γιατί έχουμε παίξει και live μαζί. Για το δικό μας κομμάτι, ψάχναμε ένα sample για το ρεφρέν και κούμπωνε πολύ ωραία με το beat το σημείο εκείνο απ’ τον «Ατσάλινο δαίμονα».
Γενικά γκρουβάρετε και είναι κάτι που σπανίζει στο ελληνικό hip-hop.
Ν: Ρε συ, μα αυτό είναι το νόημα (γέλια)
Εκατό τοις εκατό! Το αναφέρεις και στο κομμάτι σας «Epemvasi».
Ν: “Αν μιλάμε για hip-hop, μιλάμε για διασκέδαση”.
Ακριβώς. Και η κουλτούρα του hip-hop αναδείχθηκε μέσα απ’ τα bloc parties του Bronx, όπου μαζευόντουσαν απ’ τις γκέτο γειτονιές για να διασκεδάσουν. Μέσα από εκεί προβλήθηκε αυτή η κοινότητα ανθρώπων στα τέλη ‘70s. Η γκρούβα όμως στο ελληνικό hip-hop σπανίζει. Και δεν αναφέρομαι σε boom bap γκρούβα.
Χ: Σίγουρα κάποιον ρόλο παίζει που παίζω ντραμς.
Η μουσικότητα στα κομμάτια σας είναι ξεκάθαρη όπως είπαμε. Δεν μπορεί να προκύψει αλλιώς η γκρούβα. Και ταυτόχρονα, πρέπει να έχεις funk και soul ερεθίσματα.
Ν: Έχουμε δοκιμάσει διάφορα πράγματα και όταν ξεκινήσαμε είχαμε πει να το πάμε πιο πολύ με boom bap. Αλλά εν τέλει, αποφασίσαμε να το κάνουμε πιο ρυθμικό με ντραμς για να αξιοποιήσουμε τις γνώσεις και τις ικανότητες του Χρυσόστομου. Προσπαθούμε όμως να τα συνδυάσουμε όλα. Και το boom bap και τα funky στοιχεία και να κρατήσουμε αυτό που ήταν επιτομή κάποτε, δηλαδή τη μουσική για να χορεύουν οι b-boys. Όταν αυτό συμβαίνει στα live μας είναι απίστευτο.
Ήθελα να το αναφέρω αυτό κιόλας. Πως η μουσική σας είναι περισσότερο για live παρά για σαλονάτη ακρόαση.
Χ: Μας το έχουν αναφέρει αυτό, πως είμαστε περισσότερο ένα live γκρουπ.
Ν: Στα live, αυτή η μουσική ενέργεια μας, μπορεί να μεταδοθεί πιο εύκολα. Είναι κάτι που το έχουμε στο μυαλό μας όταν κάνουμε και το μουσικό arrangement στα κομμάτια. Να στηθούν έτσι που να μπορεί να τα νιώσει και ο κόσμος στα live. Να υπάρχει μια αλληλεπίδραση με το κοινό.
Θα κάνετε κάποιο live στην Αθήνα;
Ν: Θέλουμε να κάνουμε παρουσίαση δίσκου εδώ, οπότε προσπαθούμε να το κλείσουμε.
Μακάρι να τα καταφέρετε. Στον Βόλο υπάρχει κοινό που ακούει hip-hop; Υπάρχουν χώροι για να παρουσιάσετε το υλικό σας;
Χ: Μπα όχι, δεν υπάρχουν χώροι.
Ν: Περισσότερο κάνουμε dj set σε κάποια μαγαζιά. Το θέμα του live στον Βόλο είναι ένα θέμα. Για κάποια αρκετά χρόνια, δεν υπήρχε χώρος για να στηρίξει ένα τέτοιο μικρό live. Τώρα έχει ανοίξει ένα μαγαζί, μικρό, με ένα τίμιο stage.
Άλλα hip-hop σχήματα στον Βόλο υπάρχουν;
Ν: Λίγα πράγματα, αλλά ναι.
Υπάρχουν και beefs;
(γέλια)
Ν: Εντάξει, έχουμε περάσει όλοι απ’ την φάση των μικρο-διαφορών μεταξύ μας.
Ίσως δεν γίνεται και διαφορετικά, με την έννοια πως το hip-hop έχει μεγάλη δόση αυτοπροβολής και αναδεικνύεται το «εγώ».
Ν: Δεν είναι beef για να πούμε ότι έχουμε beef. Δημιουργείται γιατί δεν μπορούμε να συνεννοηθούμε σε προσωπικό επίπεδο. Διαφέρουμε ως άνθρωποι. Κατάλαβες.
Χ: Ναι, δεν είναι ότι υπάρχουν διαφορές μεταξύ περιοχών.
Όπως ήταν εδώ κάποτε, που οι περιοχές ήταν μοιρασμένες. T.X.C. σε Ηράκλειο-Νέα Ιωνία, FF.C. σε Βύρωνα-Καισαριανή, ΖΝ στην Κυψέλη, Low Bap στο Πέραμα κλπ.
Ν: Τώρα το hip-hop είναι ανεβασμένο και έχει κοινό. Αλλά αυτοί που το ακούνε, είναι χιπχοπάδες;
Δεν ξέρω αν είναι ανεβασμένο το hip-hop ως κουλτούρα. Η trap είναι αυτή που κυριαρχεί.
N: Εντάξει, το rap γενικότερα. Μην το διαχωρίζουμε έτσι. Ό,τι και να κάνεις, ραπάρεις. Αν αυτό που κάνεις είναι hip-hop, είναι άλλο θέμα.
Κάποιος που ακούει trap, δεν ακολουθεί απαραίτητα και την κουλτούρα του hip-hop που έχει 4+1 στοιχεία (σ.σ. deejaying – rap – graffiti – break dance + knowledge).
N: Εξαρτάται και τι ακούς από trap.
Σε βλέπω να την υπερασπίζεσαι λίγο.
Ν: Όλα μπορώ να τα δικαιολογήσω γιατί όλα τα ακούω. Κυρίως ξένη trap βέβαια και από Ελλάδα όσοι έχουν «νέο ήχο». Υπάρχουν trappers με ωραίο flow και punchlines. Δεν είναι ότι δεν τους θέλουμε επειδή έχουν ένα υψηλό hi-hat στο beat τους. Στον Αλμυρό του Βόλου, υπάρχουν οι Lost Apes που κάνουν σοβαρό trap τα παιδιά. Πιο dark απ’ το συνηθισμένο. Ο astos κάνει τις παραγωγές και ο KungFuJesus γράφει στίχους, που για μένα είναι απ’ τα καλύτερα rap στην Ελλάδα.
Χ: Είναι και η Αλεξάνδρα μαζί τους, σε φωνητικά και rap.
Θα μπορούσατε να κάνετε trap άλμπουμ;
N: Άλμπουμ όχι, κομμάτι ναι.
Χ: Έχουμε γράψει κομμάτια trap αλλά για πλάκα (γέλια).
Ν: Μπορούμε να το κάνουμε, αλλά όχι στα 808bpm.
Χ: To zombie που είχαμε βγάλει ως single μπορείς να πεις πως είναι κοντά στην φάση του trap, αλλά τα ντραμς είναι φυσικά και έχουν bounce.
Είστε όμως old school. Aκούγωντας το άλμπουμ σας βίωσα ένα throwback σε εκείνη την εποχή, αλλά ταυτόχρονα ένιωθα το παρόν, αφού το στιχουργικό περιεχόμενο διαφέρει. Και η χρήση της γλώσσας. Δεν μιλάτε για φούντες, δεν φλεξάρετε αλητείες, δεν χρησιμοποιείτε λέξεις όπως λούγκρες/γκόμενες κλπ. Σαν να παρουσιάζετε μια νέα εκδοχή του old school.
N: Σε ευχαριστούμε γι’ αυτή την παρατήρηση. Οι περισσότεροι καταλαβαίνουν πως κάνουμε κάτι old school αλλά μένουν στην φάση του boom bap και δεν εμβαθύνουν σε αυτό που παίζουμε. Δίνουμε και στο μουσικό κομμάτι ένα πιο φρέσκο old school στυλ. Όχι μόνο στιχουργικά δηλαδή.
Χ: Ναι, δεν είμαστε κολλημένοι με την εποχή του old school.
Ν: Με τα δεδομένα του σήμερα το κάνουμε. Με νέα τεχνοτροπία στο beat, στο πως θα χτίσεις τον ήχο σου. Ούτε η μουσική μπορεί να είναι ίδια με τα ‘90s ούτε το rap. Έχουμε και τα cuts (σ.σ. τα scratches) που είναι σπάνιο πλέον.
Φιλτράρεις την σκέψη σου όταν γράφεις; Αποφεύγεις να χρησιμοποιήσεις λέξεις/φράσεις και να ασχοληθείς με συγκεκριμένο περιεχόμενο;
Ν: Όχι, ποτέ δεν έγραφα έτσι γιατί δεν έχω μεγαλώσει έτσι. Πάντα ήμασταν καλά παιδιά (γέλια).
Σίγουρα. Γιατί αν δεν το φιλτράρεις σημαίνει ότι δεν το κουβαλάς μέσα σου.
Ν: Και παλαιότερα σαν πιτσιρικάς, δεν έχω γράψει κάτι τέτοιο ποτέ.
Χρυσόστομε έχεις πάρει μέρος σε διαγωνισμό turntablism;
Χ: Δύο φορές στο DMC (τη μία φορά είχα βγει τέταρτος) και μπόλικες φορές στο IDA.
Έχεις αγαπημένους DJs;
Χ: Αρχικά εγώ έμαθα απ’ τον Dj Angelo στο YouTube και φυσικά Q*Bert. Ο πρώτος Dj που είδα στην Ελλάδα ήταν ο Cutbrawl, σε ένα live με τον Εισβολέα στον Βόλο. Το είχα ήδη μέσα μου κάπως να ασχοληθώ με το deejaying, αλλά όταν τους είδα από κοντά είπα “ok εδώ είμαστε”. Μετά γνώρισα και τους υπόλοιπους. Marvel, Junk33, τον Kebzer. Όταν έρχομαι Αθήνα βρισκόμαστε, ανταλλάσσουμε απόψεις και μου μαθαίνουν κάτι καινούργιο κάθε φορά. Έχει δέσιμο η deejaying φάση μας.
Ν: Κάτι που δεν υπάρχει στον Βόλο. Εκεί δεν έχουμε επιρροές, να σου δείξει κάποιος κάτι. Λείπει και ο ανταγωνισμός που είναι λίγο απαραίτητος. Να νιώσεις μια πίεση. Για παράδειγμα, στις Η.Π.Α. μπορεί να μεγαλώνεις στην γειτονιά του Kool-G Rap και του NAS. Ε, στην δική μου δεν έμενε κανείς (γέλια). Δεν είμαστε στην Αθήνα, στον Βύρωνα, να πεις πως δίπλα μου είναι o Χ, πως από εδώ βγήκαν οι Razastarr. Οπότε γράφεις και κρίνεις μόνο εσύ τον εαυτό σου. Λες “καλό είναι αυτό που έγραψα; Ok ναι, καλό είναι”.
Οπότε τον πήχη τον βάζετε εσείς.
Ν: Ναι, κάπως έτσι. Υπήρχαν κάποιοι που είχαν ασχοληθεί όσο πιο επαγγελματικά μπορούσαν και συγκεκριμένα ένας φίλος μας που είχε και studio μας συμβούλεψε να μην κάνουμε «κάτι» απλά για να το κάνουμε. Μας έδειξε πως να το δουλέψουμε το όλο θέμα και πίστευε στις δυνατότητες μας. Στην πορεία και αφού ήμασταν πλέον κάπως ενεργοί στην σκηνή του Βόλου, γνωριστήκαμε καλύτερα με τους πιο παλιούς, όπως «Η Κλίμακα Μηδέν» και ο «Ανάρχων». Ακόμα οι συγκεκριμένοι γράφουν πολύ δυνατά ραπς και με έβαλαν στην φάση να γράφω μπάρες και όχι απλά προτάσεις που κάνουν ομοιοκαταληξία.
Ναι βέβαια, γιατί το ραπ δεν είναι μαντινάδα. Και πως γράφετε τα κομμάτια σας; Το προγραμματίζετε και λέτε “τώρα θα κάτσουμε να φτιάξουμε το άλμπουμ” ή πάτε χύμα στην διαδικασία;
Χ: Εγώ σπουδάζω στην Θεσσαλονίκη, ο Νίκος μένει Βόλο, οπότε εκ των πραγμάτων δεν μπορούμε να γράφουμε πάντα μαζί και ανταλλάσουμε αρχεία με mail.
Ν: Βρισκόμαστε γενικότερα όμως. Και όταν είπαμε να κάνουμε νέο άλμπουμ, η φάση ήταν “φέρε beats”. Ξεκινάμε να ακούμε τι έχει φτιάξει ο Χρυσόστομος και μέσα από εκεί κάνουμε τις επιλογές μας για το ύφος που θα ακολουθήσουμε.
Και ενώ είστε μικροί ηλικιακά (σ.σ. ο Νίκος είναι 26 ενώ ο Χρυσόστομος 22), έχετε αρκετό υλικό. Τρία LP και ένα EP.
Ν: Ήμασταν και πιο ενεργοί τα προηγούμενα χρόνια. Τώρα αυτό το άλμπουμ καθυστέρησε με την πανδημία και με όλα αυτά που συμβαίνουν στις ζωές μας. Βέβαια, με τα lockdown είχαμε χρόνο να ολοκληρώσουμε τα κομμάτια γιατί είχαμε κάνει ήδη κάποιες ηχογραφήσεις. Τις οποίες δεν τις κάνουμε πρόχειρα, αλλά στήνουμε όσο γίνεται όλο το arrangement πριν ξεκινήσουμε. Αφού τελειώσουμε με την ηχογράφηση, το εξετάζουμε ξανά απ’ την αρχή. Είμαστε σχολαστικοί.
Υπάρχει θεματολογία που δεν θέλετε να πιάσετε στα κομμάτια σας;
Ν: Δεν είναι ότι θέλω να αποφύγω π.χ. το πολιτικό σχόλιο. Άλλωστε, θεωρώ πως παίρνω θέση μέσω του είδους της μουσικής που κάνω. Εξ ορισμού δηλαδή, αλλά και πως συμπεριφέρομαι εγώ σαν άνθρωπος σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο. Συν ότι κάποιοι άλλοι, ίσως μπορούν να κάνουν καλύτερο πολιτικοποιημένο στίχο από μένα. Εξαρτάται πάντα και σε τι mood βρίσκομαι όταν γράφω. Στις προηγούμενες δουλειές μας, ήταν η φάση λίγο battle. Τώρα είναι πιο «προσωπικός» αυτός ο δίσκος.
Η αλήθεια είναι πως το άλμπουμ σας μου έβγαλε μια cool ατμόσφαιρα. Κάτι που πηγάζει από μέσα σας προφανώς αυτή την περίοδο της ζωή σας. Είναι κάπως όλα ισορροπημένα και δεν έχει «εκρήξεις» συγκεκριμένου περιεχομένου.
Ν: Ισχύει. Είναι κάπως μετρημένα όλα.
Έχετε αγαπημένα κομμάτια απ’ την Arena;
Χ: Η "Amfetamini" για μένα.
Ν: Αυτό το κομμάτι το ηχογραφήσαμε στο Mixdown Studio, εδώ στην Αθήνα. Και για μένα ήταν περίεργη φάση γιατί έχω συνηθίσει να το κάνω σπίτι μόνος μου. Οπότε μπήκα στο booth να πω τα verse μου και βγαίνοντας άραζαν δέκα έτοιμα στον χώρο (γέλια). Εκεί είχαμε γνωρίσει και τον Οδυσσέα απ’ τους Razastarr. Είχαμε συμφωνήσει να κάνει feat ως Muddy Vibes, δηλαδή και με τον JK One μαζί, σε κομμάτι που θα ήταν στο δεύτερο part του άλμπουμ (σαν extended edition με extra περιεχόμενο) αλλά τελικά δεν προλάβαμε.
Προηγούμενως ανέφερες πως μέσω της μουσικής που κάνεις, ουσιαστικά παίρνεις θέση, κάνεις μια δήλωση. Παρ’ όλα αυτά έχουν υπάρξει προσωπικότητες εντός της hip-hop σκηνής που ιδεολογικά δεν συμβαδίζουν τόσο με την κουλτούρα και τις ρίζες του είδους. Πως μπορείς να κάνεις hip-hop και να ακουμπάς τον φασισμό;
Ν: Ρε φίλε αν το κάνεις αυτό, είσαι αδιάβαστος. Δεν ξέρεις ποια είναι η κουλτούρα του hip-hop και από που προέρχεται. Και πολιτικό στίχο να έχεις, δεν σημαίνει πως αυτά τα γνωρίζεις. Να ‘ναι καλά το Netflix που μέσω κάποιων ντοκιμαντέρ «εκπαιδεύει» λίγο τη νεότερη γενιά που έρχεται σε επαφή με το hip-hop. Δεν με νοιάζει πως θα πάρεις την πληροφορία που πρέπει, αρκεί να έρθεις σε επαφή μαζί της. Είναι καλό που υπάρχει η ιστορία της κουλτούρας σε mainstream media και ελπίζω να σου μείνει κάτι απ’ αυτό που θα δεις.
Θα μπαίνατε σε περιβάλλον δισκογραφικής ή προτιμάτε το ανεξάρτητο;
Ν: Αν μπούμε σε μια δισκογραφική που έχει τον τάδε παραγωγό, ο οποίος δεν έχει καμία επαφή με αυτό που κάνω εγώ, δεν υπάρχει λόγος. Δεν θα τα βρούμε ποτέ.
Χ: Κοίτα, αν κρατήσεις τον χαρακτήρα σου και δεν σε αλλάξουν εντελώς, να θέλουν να σε κάνουν κάτι άλλο, τότε cool μέσα.
Ν: Ναι μωρέ. Δεν είμαστε μαλωμένοι με τα label. Αλλά αν μας έλεγαν “ρε μαλάκες γιατί κάνατε κομμάτι με δύο κουπλέ που έχουν 48 μπάρες το καθένα;” θα τους λέγαμε “έτσι είναι το κομμάτι”.
Νίκο έχεις αγαπημένους MC’s;
Ν: Φυσικά τον Guru, εννοείται Rakim που άλλαξε το παιχνίδι της rap, τον Biggie που είναι πιο κοντά στα γούστα μου συγκριτικά με 2Pac, τα πιο παλιά του KRS-One και Masta Ace. Έχω και από Ελλάδα αγαπημένους απ’ την παλιά σκηνή του hip-hop, αλλά και αρκετούς τωρινούς με τους οποίους συνεργαζόμαστε κιόλας. Tωm Unit, Afezz, Marco Bartoli. Υπάρχουν ταλαντούχα παιδιά.
Για ποιο κομμάτι ήρθατε Αθήνα να γυρίσετε κλιπ;
Ν: Για το "Skapse" και υπολογίζουμε να βγει κάπου προς τέλη Απριλίου. Τώρα τον Μάρτιο θέλουμε να βγάλουμε το δεύτερο part του άλμπουμ που αναφέραμε και πριν.
Τα κάνετε όλα μόνοι σας και diy. Πως νιώθετε γι’ αυτό;
Ν: Αυτή είναι η δυσκολία ρε συ. Το κάνουμε σε underground φάση.
Μεγάλη συζήτηση αυτή και μάλιστα την έκανα τις προάλλες με την Daphne Bluebird σε μια προηγούμενη συνέντευξη για το Avopolis. Πως ορίζεις το underground; Μήπως απ’ την στιγμή που «πουλάς» παύεις να είσαι και underground;
Ν: Εμείς που είμαστε απ’ τον Βόλο και δεν έχουμε τις κατάλληλες επαφές στον χώρο, τα κάνουμε όλα μόνοι μας και έχουμε μια ανεξαρτησία. Είναι ένα είδος underground. Εμείς θα γράψουμε τους στίχους, θα φτιάξουμε το beat, θα κλείσουμε τα live μας, θα γυρίσουμε το κλιπ μας, εμείς θα μιλήσουμε με τον τύπο για να τυπώσει μπλουζάκια, εμείς θα πάμε ταχυδρομείο για να τα στείλουμε, όλα εμείς. Γενικά, θεωρώ πως κάτι το οποίο είναι underground πρέπει να ψάξεις για να το βρεις. Ναι μεν όλα είναι εκεί έξω και κυκλοφορούν στο internet, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως είναι και mainstream.
Χ: Με την κλασική και αυστηρή έννοια, το underground μπορεί να μην υπάρχει πλέον.
Αν κάνεις 500 χιλιάδες views στο YouTube, είσαι underground;
Ν: Μάλλον όχι και τόσο, αλλά και αυτό από μόνο του δεν λέει κάτι. Μπορεί και πάλι να το τρέχεις μόνο σου και σταδιακά να μεγαλώσει η φάση σου και να γίνεις ΛΕΞ. Δεν μπορείς πλέον να πεις πως ο ΛΕΞ είναι underground με τόσο κοινό που έχει. Δεν θεωρώ πως πλέον το underground ορίζεται όπως παλαιότερα, που η μουσική σου πήγαινε χέρι με χέρι.
Έχετε δώσει αρκετά live; Μπορείτε να ξεχωρίσετε κάποια;
Ν & Χ: Είναι αρκετά, ναι. Ξεχωρίζουμε το τελευταίο μας, πριν δύο εβδομάδες που παίξαμε Γιάννενα και έγινε γενικά πανικός σε diy σκηνικό. Ανεβήκαμε στην σκηνή κατά τις 3 το βράδυ, ήταν πίτα από κόσμο και μας ζητούσαν να παίξουμε κι άλλο. Επίσης, το 2018, που είχαμε παίξει με τον Afu-ra για τα 15 χρόνια της Noiz Productions. Τότε δεν μας ήξερε κανείς και ενώ στο κοινό δεν υπήρχε κανένας δικός μας, ο κόσμος ανταποκρίθηκε θερμά. Είχαμε μιλήσει με τον Στάθη (σ.σ. που τρέχει την Noiz Productions) και του άρεσε ο ήχος μας, οπότε μας είχε βάλει στο live ως opening act. Σίγουρα δεν θα ξεχάσουμε (ίσως και το καλύτερο μας) το τελευταίο προ covid εποχή live μας, που έγινε στον Αλμυρό, όταν οι Lost Apes έκαναν παρουσίαση δίσκου. Ήταν η περίοδος των Χριστουγέννων και έριχνε κάτι ψηλά από χιόνι έξω. Ο χώρος ήταν σε ένα εγκαταλελειμμένο κτήριο, ψιλό ανοιχτό και τίγκα κρύο. Υπήρχε ένα τεράστιο παράθυρο που το είχαμε καλύψει με το baner τους μπας και κόψει κάτι, αλλά δεν. Ωραίος χώρος, καλός ήχος και είχε σκάσει όλος ο Αλμυρός – που είναι το αντίθετο του Βόλου, γιατί στον Βόλο δεν στηρίζει κανένας.
