Έχετε χαρακτηρίσει τον νέο σας δίσκο Σύρματα ως «Πάρτα στη μούρη». Χρειαζόμαστε όντως δίσκους «Πάρτα στη μούρη» σε χρόνια κατά τα οποία (παρατεταμένα και κατ' επανάληψη) τρώμε διάφορα πράγματα κατάμουτρα;
Το «πάρτα στη μούρη» έχει να κάνει με τον αυθορμητισμό βάσει του οποίου έγινε όλος ο δίσκος. Ασφαλώς και δεν αντιλαμβανόμαστε τη μουσική γενικότερα –πόσο μάλλον τη δική μας δημιουργία– ως ένα ξεροκόμματο πολιτισμού που πετάμε στους απολίτιστους καταναλωτές μας, ως άλλο σκυλάδικο. Αντιθέτως, η μουσική μας γίνεται όπλο στα χέρια των ακροατών μας, τους οποίους σεβόμαστε και θεωρούμε ιδιαίτερα ανήσυχους και σκεπτόμενους, ώστε να απαντάνε ακριβώς σε εκείνα που τρώνε ακούσια στα μούτρα. Να απαντάνε πρωτίστως στις δικές τους ανάγκες και κατ’ επέκταση σε όσους τους θέλουν αποχαυνωμένους.
Ανάμεσα στους αρκετούς καλεσμένους που θα έχετε το Σάββατο 8 του Απρίλη στο μεγάλο σας live στο Gagarin, υπάρχουν κάμποσα ονόματα από τον χώρο του χιπ χοπ: ο MC Yinka, ο Νικόλας Καρίμαλης των Razastarr, οι Psyclinic Tactix (που αυτοτοποθετούνται στη low bap σκηνή). Είναι τυχαίο ή αποτελεί ένδειξη ότι, όπως κι αρκετός μουσικόφιλος κόσμος (ιδίως νέος), έτσι κι εσείς βρίσκετε πως είναι στο χιπ χοπ όπου συμβαίνουν σήμερα τα πιο ενδιαφέροντα πράγματα ως προς την ελληνόφωνη έκφραση;
Καθόλου τυχαίο δεν είναι και μάλιστα στους παραπάνω προστίθεται και ο Δημήτρης Καλαντζής, τραγουδιστής των Tsopana Rave, ο οποίος όμως με τις ερμηνείες του πετύχαινε το crossover ανάμεσα στο rock και στο rap. Χωρίς να υποτιμάμε τις έντονες διεργασίες που γίνονται στη ροκ σκηνή, αλήθεια είναι ότι στον χώρο του χιπ χοπ ως κουλτούρα –αλλά και στη ραπ ειδικά– γίνονται άκρως ενδιαφέροντα πράγματα. Όχι φυσικά με την έννοια την ακαδημαϊκή. Αν το ψάξει κανείς βαθύτερα, θα βρει σημαντικές αισθητικές προτάσεις.
Παράλληλα υπάρχει η δική μας οπτική απέναντι στη μουσική, που δεν γνωρίζει σύνορα (οποιουδήποτε είδους). Επανειλημμένα στο παρελθόν έχουμε συμπράξει με χιπ χοπ καλλιτέχνες. Όποιος μας παρακολουθεί, το γνωρίζει. Πάντα ταίριαζε πολύ καλά ο ήχος μας με τη ραπαριστή εκφορά του λόγου. Και πάντα οι φίλοι με τους οποίους παίζαμε και παίζουμε –εν προκειμένω– παρέα, είναι ενθουσιασμένοι από το τελικό ηχητικό διάλυμα. Προκύπτει κάτι εύφλεκτο, κάτι εκρηκτικό. Προκύπτει εν τέλει μια ισορροπία τόσο συμπαγής, όσο και ασταθής. Δεν είναι κάτι δηλαδή που γίνεται ευκαιριακά. Εξάλλου οι καλεσμένοι μας είναι φίλοι, πολλές φορές έχουμε εκφράσει δημόσια την αγάπη μας για εκείνους και τη δουλειά τους.
Συμπερασματικά, όμως, αξίζει να συμφωνήσουμε ότι είναι στον χώρο μακριά από τα ραδιοφωνικά και τηλεοπτικά μέσα όπου γίνονται ανατρεπτικά πράγματα, που έχουν μάλιστα και σημαντική εμπορική επιτυχία. Δεν είναι παράξενο; Τουλάχιστον αντιφατικό. Υπάρχει πάντως εξήγηση, αν και είναι μια κουβέντα που πρέπει ίσως να κάνουμε σε μια επόμενη φάση.
Πώς πρέπει αλήθεια να εκλάβουμε τα Σύρματα του τίτλου; Με την αρνητική έννοια, η οποία παραπέμπει σε φράχτες και άλλα ανάλογα που «εμπλουτίζουν» τη διεθνή επικαιρότητα; Ή υπάρχει και θετική εκδοχή;
Η επιλογή του τίτλου ήταν μάλλον κάρμα... Τι να σου πω; Έτυχε και η λέξη «Σύρματα» υπήρχε σε διάφορα σημεία στους στίχους, χωρίς όμως το ίδιο περιεχόμενο παντού. Στη συνέχεια, πέσαμε πάνω σε μια φωτογραφία της αγαπημένης μας Αφροδίτης Ζαγγανά, όπου με πολύ λιτό φακό αποτύπωνε κάποια ηλεκτροφόρα σύρματα, τα οποία ήταν πέντε στο πλήθος και φαίνονταν έτσι σαν ένα ηλεκτροφόρο πεντάγραμμο. Ή τέλος πάντων εμείς το είδαμε έτσι. Επομένως, συνδέθηκε η έννοια του φράχτη με εκείνη του φράγματος που στήνουμε για προστασία αν θες, αλλά και με τα δικά μας, τα ηλεκτροφόρα σύρματα, τις νότες μας, που συνδέουν, που ενώνουν, που μεταφέρουν ιδέες, σκέψεις, προβληματισμούς. ΟΚ, κάπως αφαιρετικό όλο αυτό, αλλά και τα 1970s μας έχουν αφήσει ένα ψιλοκουσούρι...
Ο ήχος σας παραπέμπει αρκετά στις δυνατές κιθάρες που ακούγαμε στα ανθηρά χρόνια του ελληνικού ηλεκτρικού ήχου. Τι θα απαντούσατε όμως σε κάποιον που θα έλεγε ότι καλά όλα αυτά, μα ο ορίζοντας του ελληνικού ροκ εξαντλήθηκε δημιουργικά σε μια άλλη δεκαετία, όχι τη δικιά σας;
Αρχικά, ξέρεις, η παραγωγή μουσικής εδράζεται στις ατομικές ανησυχίες του δημιουργού. Εκείνος επιλέγει τα κατάλληλα για εκείνον μέσα, ώστε να εκφράσει την όποια του ιδέα. Δηλαδή, έστω θεωρητικά, η φόρμα δεν επιλέγεται με βάση το ισχύον εμπορικό στάτους, αλλά με καλλιτεχνικούς όρους.
Με αυτό καταγεγραμμένο, ο καθορισμός του ορίζοντα με άξονα την εθνικότητα, είναι κάπως ανεπαρκής μάλλον. Ασφαλώς υπάρχουν οικονομικοί, εμπορικοί, καλλιτεχνικοί λόγοι για την άνθηση και παρακμή εκείνου που επικράτησε ως «ελληνικό ροκ», όμως κακώς ταυτίζουμε τη σημερινή δραστηριότητα στο χώρο της ροκ με ελληνικό στίχο, με εκείνη της προ 20ετίας. Οι φόρμες εξελίσσονται, οι παραγωγές, η στιχουργική. Τουλάχιστον αυτό κάνουμε με την KollektivA.
Το σωστό είναι να εκτιμάμε καλλιτέχνες, όχι ταμπέλες. Π.χ. γιατί να μην ακούσει κάποιος τον Joe Bonamassa; Επειδή παίζει blues και ο δημιουργικός ορίζοντας των blues έχει εξαντληθεί; Ή ας επιστρέψουμε: αντίστοιχα πρέπει να μην ακούσω χιπ χοπ; Πώς γίνεται χιπ χοπ καλλιτέχνες, με ελληνικό στίχο, σε ένα είδος που –κατά αντιστοιχία– έχει φάει τα ψωμιά του επικοινωνιακά κλπ., να γεμίζουν ασφυκτικά μεγάλους συναυλιακούς χώρους; Στο κάτω-κάτω ποιος είναι αυτός που καθορίζει αυτήν την εξάντληση του όποιου δημιουργικού ορίζοντα;
Έχουμε την αίσθηση πως πρέπει να αναμορφώσουμε τα κριτήριά μας, να μάθουμε να ακούμε μουσική πέρα κι έξω από κανάλια, τάσεις, ταμπέλες, μόδες. Να εστιάσουμε στο καλλιτεχνικό, στη δημιουργία συναισθημάτων σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο.
«Υπάρχουν όνειρα κόντρα στους νόμους/Που κάνουν κάτι παράξενα παιδιά», λέτε στο "Σπασμένα Φρένα". Ποια είναι αυτά τα παράξενα παιδιά; Σε τι ταυτίζεστε μαζί τους και σε τι βρίσκετε ότι διαφοροποιείστε;
Οποιοσδήποτε θεωρεί τον εαυτό του έξω από αυτό που πολιτικά και κοινωνικά παρουσιάζεται ως νομοτέλεια, είναι εν δυνάμει φίλος μας. Οπωσδήποτε θα υπάρχουν διαφωνίες και διαφοροποιήσεις. Όμως κι αυτό είναι υγιές. Το σίγουρο είναι ότι η νομοθεσία απαιτεί να πατηθεί στο λαιμό ο εργαζόμενος, ο αυτοαπασχολούμενος και να ενισχύεται σταθερά η κερδοφορία του μεγάλου κεφαλαίου. Η γνώμη μας είναι ότι αυτή η κατάσταση δεν πρέπει να συνεχίζεται και αντικειμενικά κάποια στιγμή αυτή η αντίφαση θα σπάσει –και μάλιστα βίαια. Βέβαια, όποιος τα λέει αυτά, γίνεται παράξενος, περίεργος. Βέβαια παράξενος είναι κι όποιος δεν παρακολουθεί το Survivor (μα πόσος εξευτελισμός). Άρα καταλήγουμε στο ίδιο τραγούδι, στον στίχο που λέει: «Υπάρχουν κι όσα ποτέ δεν υπήρξαν, αρκεί να θέλεις πολύ να το δεις». Επομένως εδώ είμαστε, δίνουμε ραντεβού στις απότομες στροφές της ιστορίας.
Το τραγούδι "Λέξεις Επάνω Σε Χαλκό", πάλι, έχει ένα αινιγματικό Π.Φ δίπλα στον τίτλο του, βαλμένο σε παρένθεση. Επιθυμείτε να το διασαφηνίσετε ή θέλετε να παραμείνει κάτι δικό σας;
Το τραγούδι αυτό είναι αφιερωμένο στον Παύλο Φύσσα. Το γεγονός της δολοφονίας του μας συντάραξε βαθιά. Κάθε φορά που συζητάμε γι' αυτό επικρατεί μια ανατριχίλα, ένα μούδιασμα. Ο Φύσσας ήταν στην ηλικία μας. Μόνο στιγμιαία να βάλουμε τον εαυτό μας στη θέση του, ή τους γονείς μας στη θέση των δικών του, είναι αρκετό. Στο τραγούδι περιγράφεται η δολοφονία του και η άνοδος του φασισμού, φυσικά με ποιητικό λόγο. Στον τίτλο θελήσαμε να το αναφέρουμε έτσι (Π.Φ.) αφενός για να μην καννιβαλίσουμε το όνομά του, από την άλλη γιατί το αληθινό μήνυμα τελικά είναι: «Ποτέ Φασισμός».
Σε μια άλλη συνέντευξη που δώσατε πρόσφατα (για το Jumping Fish), βάλατε την 9η Συμφωνία του Μπετόβεν στους δίσκους που θα παίρνατε μαζί στο περίφημο Έρημο Νησί. Ξέρετε όμως ότι στην κλασική μουσική, η ηχογράφηση πολλές φορές φτάνει να έχει ίση αξία με το έργο καθαυτό. Ποια λοιπόν ορχήστρα και ποιον μαέστρο, στην 9η Συμφωνία;
Πολύ σωστά! Εδώ η κάθε ηχογράφηση του ίδιου τραγουδιού έχει διαφορά ακόμα και για μια ροκ μπάντα, όπου μιλάμε φυσικά για ...αστείες ενορχηστρώσεις και ισορροπίες σε σχέση με μια ορχήστρα (Είναι στο Made In Japan η κορυφαία εκτέλση του "Child In Time";). Αλήθεια είναι ότι στο (επίσης σωστά...) «περίφημο» Έρημο Νησί, ακόμα και παρτιτούρα να είχαμε μαζί μας, η φαντασία θα έκανε τα υπόλοιπα, αλλά για να απαντήσουμε, μάλλον θα πάμε με την ηχογράφηση του 1987. Μαέστρος: Roger Norrington και ορχήστρα: The London Classical Players. Μάλλον αυτός την αναπαρήγαγε πιο κοντά στη λογική με την οποία γράφτηκε και πρωτοπαίχτηκε με όργανα εποχής κτλ. Αν το καλοσκεφτούμε, βέβαια, τίποτα δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη συχνοτική και ηχοχρωματική πληρότητα και τη συνολική εμπειρία που προσφέρει η φυσική ακρόαση σε ένα συμφωνικό έργο (άρα τότε θα θέλαμε τη συμφωνική ορχήστρα στο νησί). Αλλά, αν έπρεπε να «συμβιβαστούμε», θα παίρναμε αυτήν την ηχογράφηση. Το τερματίσαμε ή ακόμα;
Τι έχει η συνέχεια για σας, μετά το Gagarin; Υπάρχουν ανακοινώσιμα σχέδια για το καλοκαίρι του 2017;
Όχι, ακόμα δεν έχουμε κάτι. Ελπίζουμε να κάνουμε κάποιες συναυλίες, όπως κάθε χρόνο, αλλά οι εποχές δεν επιτρέπουν δυστυχώς ανακοινώσεις. Το επόμενο διάστημα, στις σελίδες μας θα ανακοινώνονται όλα τα νέα μας. Το σίγουρο είναι ότι στο Gagarin θα κάνουμε το καλύτερο live της πορείας μας. Από εκεί βλέπουμε.
{youtube}b4cnNZRCKII{/youtube}
