Παραθέστε μας μερικά στοιχεία για το ίδιο το ARTéfacts Ensemble...
Το σύνολό μας έκανε την πρώτη του συναυλία τον Ιανουάριο του 2008 και από τότε έχουμε κάνει περίπου 30 εμφανίσεις σε διάφορους χώρους στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη, στην περιφέρεια μα και στο εξωτερικό, με διαφορετικά προγράμματα. Λειτουργούμε μ’ έναν πυρήνα 8 μελών (επτά μουσικοί κι ένας σκηνοθέτης) κι έναν πολύ στενό κύκλο συνεργατών –τόσο μουσικών, όσο και καλλιτεχνών από άλλους τομείς. Στόχος μας είναι να φέρουμε τη σύγχρονη μουσική πιο κοντά σε όσο ευρύτερο κοινό γίνεται, διότι πραγματικά πιστεύουμε ότι αφορά πολύ κόσμο, ο οποίος απλά τυχαίνει να μην τη γνωρίζει.
Έτσι εμφανιζόμαστε σε πολύ διαφορετικές αίθουσες και χώρους, όπως η Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών, αλλά και η κατάληψη του θεάτρου Εμπρός. Δεν επαναπαυόμαστε ποτέ και δεν περιμένουμε από το κοινό να μας «ανακαλύψει». Αντιθέτως, προσπαθούμε να ανακαλύψουμε εμείς πού βρίσκεται το κοινό το οποίο ενδιαφέρεται για ό,τι κάνουμε και ταυτόχρονα να «εκθέσουμε» σε αυτό όσο περισσότερους ανθρώπους μπορούμε. Επίσης, προσπαθούμε να έχουμε πάντα μια φρέσκια οπτική τόσο στην εκτέλεση των έργων, όσο και στην παρουσίαση· αντιμετωπίζοντας την ίδια την έννοια της συναυλίας ως μορφή τέχνης, στην οποία το ηχητικό και το οπτικό μέρος αποτελούν αναπόσπαστα στοιχεία.
Το THIVA Km102 είναι ο πρώτος μας δίσκος και σύντομα θα κυκλοφορήσει και η ζωντανή ηχογράφηση της συνεργασίας μας με τον Κ.ΒΗΤΑ, σε παραγωγή της Στέγης Γραμμάτων & Τεχνών.
Ποιος ο χρόνος που χρειάστηκε για την περάτωση του δίσκου, από την πρώτη σύλληψη της ιδέας μέχρι και τους χρόνους για πρόβες, συνεννοήσεις με τους συνθέτες, ηχογραφήσεις και post-production;
Η διαδικασία ήταν αρκετά χρονοβόρα είναι η αλήθεια... Χρειάστηκαν κάτι περισσότερο από 2 χρόνια. Η αρχική ιδέα ήταν της Μ.Κ.Ο. ΑΜΑΚΑ και από την ημέρα που μας πρότειναν τη συνεργασία μέχρι να καταλήξουμε σε μια ολοκληρωμένη ιδέα και σ' ένα πλαίσιο για το πώς θα μπορούσαμε να δουλέψουμε ώστε να έχει νόημα και για την ΑΜΑΚΑ, και για εμάς, τους συνθέτες αλλά και για το πρόγραμμα PAROL, πέρασαν ήδη λίγοι μήνες...
Ύστερα ήταν η επικοινωνία με τους συνθέτες, η οποία δεν τελείωσε ποτέ, ευτυχώς. Τους δώσαμε ένα ικανό χρονικό περιθώριο ώστε να μας έχουν τα έργα έτοιμα εγκαίρως και να προλάβουμε να τα δουλέψουμε για την ηχογράφηση. Κάποιοι ταξίδεψαν μάλιστα στην Ελλάδα, ώστε να δουλέψουμε μαζί τους τα έργα. Οι ηχογραφήσεις ήταν ίσως το πιο κουραστικό διάστημα, αλλά ηχογραφήσαμε τα 6 έργα σε δύο τριήμερα· και τέλος ήταν το editing, η μίξη (στα οποία είμαστε πολύ σχολαστικοί), το mastering και φυσικά η γραφιστική δουλειά του CD.
Μπορεί να φαίνεται παράξενο όταν έχει κανείς το CD στα χέρια του, πάντως υπήρχε ένα πολύ αυστηρό και ακριβές χρονοδιάγραμμα για κάθε φάση του project, το οποίο θέσαμε εξ αρχής και το τηρήσαμε.
Δώστε μας κάποια στοιχεία για το πρόγραμμα Parol, δράση του οποίου είναι και το THIVA Km102...
Το «PAROL- writing and art beyond borders, beyond walls» είναι ένα ευρωπαϊκό πολιτιστικό πρόγραμμα το οποίο έχει σαν στόχο τη δημιουργία καλλιτεχνικών γεφυρών ανάμεσα στα σωφρονιστικά ιδρύματα και την κοινωνία δια μέσου της Τέχνης. Eφαρμόστηκε ταυτόχρονα σε 5 ευρωπαϊκές χώρες. Η Μ.Κ.Ο. ΑΜΑΚΑ ανέλαβε τον σχεδιασμό και την εκτέλεσή του στην Ελλάδα. Το PAROL εφαρμόστηκε για έναν χρόνο μέσα στις Ευρωπαϊκές Φυλακές, και χρησιμοποιεί τα νέα μέσα, Βίντεο και Φωτογραφία σε συνδυασμό με τον Λόγο και το Θέατρο, με στόχο να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των κρατούμενων, αλλά παράλληλα και την παραγωγή καλλιτεχνικής δημιουργίας, η οποία θα αναδειχθεί σε προϊόν κοινής ευρωπαϊκής κληρονομιάς.
Οι ήχοι/φωνές των γυναικών που ακούγονται στις συνθέσεις, ηχογραφηθήκαν όπως διαβάζω το 2013-14 μέσα σε φυλακή. Τι εγγραφείς χρησιμοποιήσατε και τι συνθήκες επικρατούσαν εκεί; Σε ποιους χώρους έγιναν και με ποιους περιορισμούς σε χρόνους/επαφή με τις κρατούμενες;
Τις ηχογραφήσεις αυτές τις πραγματοποίησαν οι άνθρωποι της ΑΜΑΚΑ με φορητούς εγγραφείς· εμείς τις βελτιώσαμε τεχνικά ώστε να τις στείλουμε στους συνθέτες. Πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του εβδομαδιαίου προγράμματος Art and Drama Therapy το οποίο εκπόνησε η ΑΜΑΚΑ όλη εκείνη τη χρονιά, οπότε έγιναν στους χώρους όπου γινόταν και το πρόγραμμα –δηλαδή στην αίθουσα εκδηλώσεων και σε μια μικρή αυλή. Συμμετείχαν μόνο οι κρατούμενες που το επιθυμούσαν.
Πόσο αλώβητος μπορεί να βγει κάποιος από μια τέτοια διαδικασία, όταν δηλαδή καλείται να πράξει και να παίξει πάνω σε ιστορίες πραγματικές;
Οι ιστορίες αυτών των γυναικών έχουν μια εσωτερική δυναμική, η οποία σίγουρα δεν μπορεί να σε αφήσει αδιάφορο. Επηρεάζεσαι θέλοντας και μη, μόνο και μόνο ακούγοντάς τις· συνδέεσαι με τους ανθρώπους που βρίσκονται πίσω τους ακόμη κι αν δεν τους γνώρισες ποτέ. Πόσο μάλλον όταν πρέπει να δουλέψεις με αυτές ως αφετηρία. Πάντως πιστεύω ότι οι συνθέτες είχαν την πιο δύσκολη δουλειά στην όλη διαδικασία: ήταν αναγκασμένοι να έρθουν αντιμέτωποι με τις ιστορίες, τα βάσανα και τη ζωή των κρατουμένων. Έπρεπε με κάποιον τρόπο –με τη φαντασία τους– να εισχωρήσουν σε αυτόν τον κόσμο, να μπουν στη θέση αυτών των ανθρώπων... Μετά από μια τέτοια διαδικασία, οπωσδήποτε βγαίνεις διαφορετικός, έχοντας αναθεωρήσει κάποια πράγματα. Εγώ πάντως θα κοιτάξω πλέον με περισσότερη κατανόηση και λιγότερη κριτική διάθεση όποιον έχει ζήσει την εμπειρία της φυλακής.
Άλλαξε η οπτική σας και πάνω στην έννοια του σωφρονισμού, όπως και στην πραγματική εικόνα των ελληνικών φυλακών αναφορικά με αυτό που είχατε υπ' όψιν πριν τις ηχογραφήσεις;
Ως σύνολο περάσαμε απλά μια μέρα στη φυλακή, όταν κάναμε εκεί την πρώτη παρουσίαση των έργων τον Οκτώβριο· οπότε θα έλεγα ότι εμείς πήραμε απλά μια μικρή γεύση μόνο. Δεν είχαμε την εμπειρία της τακτικής συναναστροφής με τις κρατούμενες που είχαν τα μέλη της ΑΜΑΚΑ, οι οποίοι είχαν και το ουσιαστικό μέρος τους προγράμματος. Η δική μας δουλειά, κατά μία έννοια, είναι μια γωνιά της βιτρίνας του μόνο, ένα μέρος της πολιτιστικής του κληρονομιάς –πολύ ενδιαφέρον κατά τα άλλα, δεν μπορώ να πω...
Εντούτοις, ακόμη και αυτή η εμπειρία, το ότι ήρθαμε σε επαφή με ορισμένες από τις κρατούμενες που ακούγαμε στις ηχογραφήσεις και είδαμε τον χώρο στον οποίο ζήσανε για κάποιο διάστημα (και ίσως ζουν ακόμη) μας επηρέασε και μας έκανε να ξανασκεφτούμε πάνω στην έννοια του σωφρονισμού. Περισσότερο, όμως, πάνω στο πώς η κοινωνία αντιμετωπίζει τους φυλακισμένους. Ελπίζουμε να μπορέσαμε να συμβάλλουμε έστω και στο ελάχιστο, έστω για λίγο, στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής τους...
Δεν νομίζω πάντως πως ένα κατάστημα κράτησης το οποίο (προς τιμήν φυσικά της διεύθυνσής του) πραγματοποιεί προγράμματα art therapy και συναυλίες είναι αντιπροσωπευτικό των ελληνικών φυλακών. Λίγο ανήσυχος κι ενημερωμένος αν είναι κανείς πάνω στο ζήτημα, δεν αλλάζει εύκολα γνώμη για την εικόνα των ελληνικών φυλακών εν γένει, απλά με μία μόνη επίσκεψη σε μία μόνο από αυτές.
Μία από τις πλέον ενδιαφέρουσες συνθέσεις του δίσκου σας είναι αυτή του Laurent Durupt, ο οποίος, κινούμενος βάσει της «Πανοπτικής Επιτήρησης», δημιούργησε ένα ηχητικό τοπίο που μπορεί να απηχεί λογικές του ευρωπαϊκού πειραματισμού από τα 1970s, εντούτοις είναι απόλυτα σύγχρονο. Πώς ήταν ειδικότερα σε αυτή τη σύνθεση η σύμπλευσή σας με το έργο του;
Ο Laurent έκανε κάτι πάρα πολύ έξυπνο: πριν φτιάξει το ηλεκτρονικό μέρος όπου χρησιμοποίησε (όπως όλοι οι συνθέτες στον δίσκο) τις ηχογραφήσεις από τις κρατούμενες, μας έστειλε μια πρώτη εκδοχή της παρτιτούρας, την οποία έπρεπε να ηχογραφήσουμε. Αυτές τις δικές μας ηχογραφήσεις τις ενσωμάτωσε ύστερα στο ηλεκτρονικό μέρος και εμείς ζωντανά παίζουμε την ανανεωμένη εκδοχή της παρτιτούρας. Με αυτόν τον τρόπο είναι κάπως σαν να παίζουμε με τις κρατούμενες αλλά και με τους εαυτούς μας ταυτόχρονα, δημιουργώντας μας συνέχεια την αίσθηση ότι είμαστε κι εμείς μέρος του κόσμου τους, έγκλειστοι, επιτηρούμενοι κι εμείς από τον «Πανόπτη Φύλακα».
Τι συναυλιακά πλάνα κάνετε, για το διάστημα ως και το καλοκαίρι;
Στις 5 Μαΐου έχουμε την τελευταία από μια σειρά συναυλιών στο θέατρο Πόρτα, όπου ήμασταν resident group φέτος. Θέμα μας είναι το χιούμορ, αλλά δεν επιτρέπεται να πω περισσότερα... Στις 10 Μαΐου εμφανιζόμαστε στη Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών, στα πλαίσια του Φεστιβάλ Μουσικής για Παιδιά «Big Bang». Ταυτόχρονα, προετοιμάζουμε τον προγραμματισμό της επόμενης σεζόν.
