Από τις πιο εντυπωσιακές νέες φωνές και παρουσίες, η Ελεωνόρα Ζουγανέλη έχει συνδέσει το όνομά της με ό,τι πιο ενθαρρυντικό έχει εμφανιστεί στα μουσικά πράγματα της χώρας μας τα τελευταία χρόνια. Μαζί με μερικούς καλούς φίλους της, που όλοι μαζί έχουν καταφέρει να φέρουν ένα κλίμα φρεσκάδας και αισιοδοξίας στο ελληνικό τραγούδι, θα μας υποδεχτεί στο Θέατρο Βράχων του Βύρωνα την Πέμπτη 7 Σεπτέμβρη, για μια συναυλία με τραγούδια από τη σύντομη μα ενδιαφέρουσα καριέρα της (και όχι μόνο). Αφορμή ψάχναμε κι εμείς στο Avopolis για να τη συναντήσουμε από κοντά και να συζητήσουμε πολλά…
Αν και σύντομη η παρουσία σου στα μουσικά πράγματα, έχεις καταφέρει να διαμορφώσεις ένα διακριτό προσωπικό ύφος, με έντονα ποπ και ροκ στοιχεία. Ήταν από την αρχή στόχος σου ή προέκυψε στην πορεία;
Θα έλεγα ότι προέκυψε... Πάντως πολλοί δεν συμφωνούν με αυτό που λες, ότι δηλαδή έχω συγκεκριμένο ύφος –και μάλιστα έχω κατηγορηθεί για αυτό. Ωστόσο πιστεύω ότι έχω συγκεκριμένο ύφος. Σαν χαρακτήρας θα έλεγα ότι είμαι αρκετά ροκ, στη ζωή μου γενικότερα, οπότε μου αρέσουν και ταιριάζουν στην ιδιοσυγκρασία μου στίχοι πιο ροκ, πιο extreme. Ο ήχος από την άλλη είναι κυρίως ηλεκτρικός. Σίγουρα υπάρχουν και πράγματα που θα μπορούσαν να έχουν γίνει καλύτερα, σε γενικές γραμμές όμως είμαι πολύ ευχαριστημένη.
Είσαι αναγνωρίσιμη πάντως...
Η φωνή σίγουρα, αλλά και ο ήχος νομίζω πια.
Και μάλιστα έχοντας στο ενεργητικό σου δύο πολυσυλλεκτικά άλμπουμ, πράγμα που αποτελεί εμπόδιο πολλές φορές για να διαμορφωθεί ένα συγκεκριμένο μουσικό ύφος...
Με βοήθησαν πολύ οι συνεργάτες μου σε αυτό και κυρίως το ότι υπήρχε ένα άτομο που ενορχήστρωνε αυτά τα τραγούδια. Αλλά, παρότι τα τελευταία προήλθαν από διαφορετικούς συνθέτες, θεωρώ ότι ήταν όλοι άνθρωποι κοινής αισθητικής, χωρίς μεγάλες αποκλίσεις. Έτσι βγήκε ένα συνολικό αποτέλεσμα.
Πιστεύεις ότι βοήθησε και το γεγονός ότι δεν βιάστηκες να βγάλεις κάποιον δίσκο, μολονότι ήσουν ήδη αναγνωρίσιμη σαν όνομα; Πέρασες αρκετά χρόνια με συνεργασίες, live και παρουσίες όπως αυτές στην πρώτη ακρόαση της Μικρής Άρκτου...
Σίγουρα. Δεν ήθελα να βιαστώ. Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους βγάζει κανείς έναν δίσκο. Εγώ λοιπόν ήθελα να είναι η ολοκλήρωση μιας διαδρομής, οπότε δεν μπορούσα να προχωρήσω κατευθείαν στην ηχογράφηση, πριν μεσολαβήσει ένα χρονικό διάστημα. Υπάρχουν άλλοι συνάδελφοί μου για τους οποίους το άλμπουμ αποτελεί το ξεκίνημά τους, είναι το σημείο από όπου αρχίζει η διαδρομή. Κάτι τέτοιο έχει να κάνει με την ιδιοσυγκρασία. Εγώ ήθελα πρώτα να συλλέξω κάποιες εμπειρίες και η δισκογραφία να προκύψει ως αποτέλεσμα ανάγκης –ως φυσική συνέχεια, όχι ως κάτι προαποφασισμένο. Γενικά έτσι λειτουργώ και έτσι θέλω να συνεχίσω στη ζωή μου.
Να υποθέσω ότι κάπως έτσι προέκυψαν και οι θεατρικές σπουδές που έχεις κάνει; Το θέατρο υπάρχει περίπτωση να σε απασχολήσει στο μέλλον;
Η αλήθεια είναι ότι έκανα θεατρικές σπουδές γιατί πίστευα ότι θα με βοηθήσουν περισσότερο στο τραγούδι. Και νομίζω ότι είχα δίκιο, γιατί πράγματι με βοήθησαν πάρα πολύ στην ερμηνεία. Απλά στην πορεία αγάπησα πολύ και το θέατρο, άσχετα αν δεν το έχω ακολουθήσει. Θεωρώ ότι με έχει βοηθήσει γενικά στη ζωή μου γι’ αυτό και δεν έχω εγκαταλείψει την παιδεία του θεάτρου: παρακολουθώ σεμινάρια, διαβάζω θεατρικά βιβλία. Προς το παρόν πάντως καλύπτομαι από τον τρόπο που το χρησιμοποιώ στη δουλειά μου.
Τα κριτήρια με βάση τα οποία επιλέγεις τα τραγούδια σου έχουν σχέση με τα ίδια αποκλειστικά, με τους ανθρώπους που τα γράφουν, με την προοπτική να γίνουν επιτυχίες;
Καταρχήν απευθύνομαι για τραγούδια σε ανθρώπους που θαυμάζω και γνωρίζουν τι θέλω να κάνω. Και ο πρώτος και ο δεύτερος δίσκος φτιάχτηκε από ανθρώπους τους οποίους γνώριζα, είχα συνεργαστεί μαζί τους και ξέρανε πού περίπου ήθελα να κινηθώ. Κάποιοι έχουν γίνει πια μόνιμοι συνεργάτες, όπως η Σάννυ Μπαλτζή με την οποία ταιριάζουμε και έχουμε πολλά κοινά. Βέβαια πάντα παίζει ρόλο και η στιγμή που με βρίσκει το κάθε τραγούδι, πόσο μου αρέσει και με εκφράζει.
Κατάφερες ωστόσο με τους δύο σου δίσκους να κάνεις μεγάλη επιτυχία και να πεις τραγούδια που αγαπήθηκαν πολύ, αφήνοντας και πολύ καλές εντυπώσεις μα κάνοντας παράλληλα κι ένα άνοιγμα σε ό,τι αποκαλούμε «mainstream» κοινό. Πώς το αντιμετωπίζεις όλο αυτό; Σου αρέσει, σου δημιουργεί άγχος για τη συνέχεια, σε προβληματίζει μήπως χαρακτηριστείς «εμπορική» τραγουδίστρια;
Δεν με απασχολεί καθόλου το πώς θα χαρακτηριστώ... Με απασχολεί μόνο μήπως η αποδοχή –η οποία είναι πάρα πολύ ωραίο πράγμα, αν έλεγα το αντίθετο θα ήταν μεγάλο ψέμα– με κρατήσει στάσιμη καλλιτεχνικά χωρίς να το καταλάβω. Ελπίζω βέβαια, επειδή γενικά προβληματίζομαι και ψάχνομαι, να το καταλάβω πριν συμβεί και να ανανεώνομαι όποτε χρειάζεται.
Σ’ αυτό το πλαίσιο, θα έκανες π.χ. άνοιγμα στο λαϊκό τραγούδι;
Στα live τραγουδάω πολλά λαϊκά τραγούδια. Το αγαπώ πολύ το λαϊκό και βρίσκω πολλά από μένα μέσα σ’ αυτό. Απλά η δικιά μου αναζήτηση ξεκίνησε σε μια εποχή όταν το λαϊκό τραγούδι είχε πια φθαρεί και δεν ήταν όπως το είχα ακούσει και το είχα συνηθίσει. Τώρα θεωρώ ότι αρχίζει να ξεκαθαρίζει το τοπίο και να ανακαλύπτουμε τη λαϊκότητα και σε διαφορετικά ακούσματα. Κάτω από αυτό το πρίσμα θα μπορούσα λοιπόν να πω και λαϊκά.
Η χώρα μας έχει μία τεράστια ερμηνευτική παράδοση, ειδικά σε γυναικείες φωνές. Εσύ έχεις αντλήσει στοιχεία από αυτήν;
Πάρα πολλά! Πιστεύω ότι πολλές Ελληνίδες τραγουδίστριες συγκαταλέγονται στις καλύτερες φωνές παγκοσμίως. Δεν είμαι άτομο που γενικά μιμείται. Μπορεί να το κάνω ασυνείδητα βέβαια, γενικά όμως δεν το επιδιώκω, ούτε μπορώ να πω ότι είχα ή έχω κάποιο πρότυπο το οποίο ακολουθώ πιστά. Απλά επειδή έχω ακούσει πολλή ελληνική μουσική, όλα αυτά τα ακούσματα έχουν επιδράσει μέσα μου. Έχω μελετήσει και πρακτικά, αλλά πιο πολύ προσπαθώ να πάρω κάτι από την ενέργεια αυτών των ανθρώπων και τον τρόπο με τον οποίον κατάφερναν να επικοινωνήσουν. Έχουν περάσει σπουδαίες γυναικείες φωνές από το ελληνικό τραγούδι και μάλιστα με διαφορετικές προσωπικότητες.
Πιστεύεις ότι, στο σημερινό δισκογραφικό σκηνικό, μια καλή δουλειά θα πουλήσει; Ή είναι μικρές οι αναλαμπές σε μια τελειωμένη ουσιαστικά αγορά;
Αξίζει νομίζω να αναφέρουμε ότι οι πωλήσεις θεωρούνται καλές για την εποχή, γιατί είναι μικρές όταν συγκρίνονται με παλιότερα χρόνια. Από την άλλη, όντως υπάρχουν και αξιόλογες δουλειές που δεν πηγαίνουν καλά. Πιστεύω, πάντως, ότι δεν υπάρχει περίπτωση να επιστρέψουμε στα παλιά νούμερα πωλήσεων. Ίσως δούμε κάποιες μικρές βελτιώσεις, αλλά αποκλείεται να ξαναϋπάρξει άνθιση. Έχει αλλάξει η νοοτροπία των ανθρώπων και το CD έχει παράλληλα υποτιμηθεί πια πολύ. Εγώ δεν μπορώ να το καταλάβω... Αγοράζω ακόμα CD, τα αγαπάω πολύ. Αν σου αρέσει ένας καλλιτέχνης, η πορεία του, η δουλειά του, είναι σαν να τον επιβραβεύεις αγοράζοντας το CD που βγάζει, ενώ ταυτόχρονα του δίνεις κουράγιο να συνεχίσει. Αλλά έχει και πρακτικό αντίκτυπο φυσικά. Π.χ., αν δεν πουλήσεις από έναν συγκεκριμένο αριθμό και πάνω, πολλές εταιρείες δεν σου ξαναβγάζουν δίσκο. Γι’ αυτό και πολλά νέα παιδιά δεν μπορούν να κάνουν καριέρα.
Η πρακτική πώλησης των CD μέσω εφημερίδων και περιοδικών πώς σου φαίνεται;
Δεν έχω πρόβλημα... Από τη μια είναι η παραπάνω κατάσταση, από την άλλη τα μαγαζιά που πουλάνε δίσκους κλείνουν, οπότε κάπως πρέπει να φτάσει και αυτό το προϊόν στον ακροατή. Επίσης, εξασφαλίζονται δικαιώματα τα οποία καταπατώνται μέσω του παράνομου downloading.
Το να έχεις και τους δύο γονείς σου στον καλλιτεχνικό χώρο, σε κάνει αλήθεια να αισθάνεσαι μεγαλύτερη ευθύνη; Η γνώμη τους σε αγχώνει πολύ, σε σχέση με το να μην είχαν σχέση με τον χώρο;
Τίποτα από τα παραπάνω! Οι γονείς μου δεν μου πέρασαν ποτέ κάποια τέτοια νοοτροπία. Από την αρχή προσπάθησα λοιπόν να κάνω πράγματα χωρίς να σκέφτομαι κάτι τέτοιο. Νομίζω ότι έκανα πολύ προσωπική δουλειά, οπότε κανένας δεν έμεινε στο όνομα. Αλλά ούτε ανταγωνιστικά το βλέπω, π.χ. ότι πρέπει να ξεπεράσω κάτι ή να φανώ αντάξια του ονόματός τους. Αυτοί έχουν τη δικιά τους διαδρομή, εγώ διαμορφώνω τη δικιά μου. Αυτό που με αγχώνει μόνο είναι να κάνω πράγματα που εκφράζουν εμένα, που θέλω πραγματικά και αγαπάω. Μάλιστα, όσον αφορά στη γνώμη τους, παλαιότερα την απέρριπτα χωρίς καν να την ακούσω πολλές φορές. Τώρα τελευταία άρχισα να είμαι πιο ανοιχτή!
Τα όσα συμβαίνουν γύρω μας με την κρίση σε έχουν επηρεάσει;
Νομίζω ότι έχουν επηρεαστεί όλοι από την κρίση. Και όσοι δεν την βλέπουν, απλά εθελοτυφλούν. Ωστόσο θεωρώ την οικονομική κρίση ως το αποκορύφωμα της αγωνίας που είχαμε τα τελευταία χρόνια να αποκτήσουμε όσο περισσότερα χρήματα γίνεται –απλά τώρα ταρακουνηθήκαμε και αρχίσαμε να το συζητάμε. Κρίση υπάρχει δηλαδή εδώ και πολύ καιρό και ξεκίνησε από μέσα μας πρώτα, είχε αντίκτυπο στις διαπροσωπικές μας σχέσεις και εκδηλώθηκε με εσωστρέφεια, αποξένωση, έλλειψη επικοινωνίας. Αυτή είναι η ουσιαστική κρίση. Όσον αφορά στη δουλειά μας, είναι δεδομένο πια ότι δεν επιλέγεις το τραγούδι για να βγάλεις λεφτά. Αυτό, από μια πλευρά, λειτουργεί και απελευθερωτικά. Θεωρώ ότι ο καλλιτέχνης δεν πρέπει να μπαίνει σε αυτό το τριπάκι, να γίνει όσο πιο πλούσιος μπορεί. Ακόμα και τα όποια οικονομικά οφέλη, εγώ τα βλέπω ως επιβράβευση μιας σημαντικής πορείας. Δεν γίνεται π.χ. μέσα σε μία τριετία να γίνεσαι πλούσιος από το τραγούδι ή να το χρησιμοποιείς για να γίνεις στη συνέχεια επιχειρηματίας... Όταν ξεκινάς με τέτοιον τρόπο μετά αναγκαστικά χάνεις οποιοδήποτε καλλιτεχνικό στοιχείο.
Σαν καλλιτέχνης της γενιάς που βιώνει περισσότερο την κρίση, πιστεύεις ότι η λύση θα έρθει από τη γενιά σου;
Το θεωρώ βέβαιο. Ηλικιακά και μόνο αν το δεις, βρισκόμαστε σε μια φάση δημιουργική. Άρα, όσες δυσκολίες κι αν υπάρχουν, κάποια καινούρια πράγματα σίγουρα θα προκύψουν. Η εσωτερική και μόνο ανάγκη θα μας οδηγήσει κάπου, έστω κι αν όλα γύρω είναι αντίξοα.
Καλλιτεχνικά μιλώντας, πάντως, η γενιά σου έχει φέρει –μετά από αρκετό μάλιστα καιρό– έναν νέο αέρα στην ελληνική μουσική: πιο εξωστρεφή, πιο σύγχρονο, χωρίς ταμπέλες και αγκυλώσεις μα με σεβασμό στο παρελθόν...
Το πιστεύω απόλυτα αυτό! Είναι κάποιοι νέοι καλλιτέχνες που βλέπεις ότι υπάρχουν, έχουν στίγμα, προσωπικότητα. Ο καθένας τους διαθέτει και κάτι: ο Κωστής ο Μαραβέγιας, η Νατάσσα Μποφίλιου, ο Πάνος Μουζουράκης, ο Γιάννης Χαρούλης. Είναι όλοι άτομα τα οποία φέρουν έναν διαφορετικό κόσμο, από το στιλιστικό μέχρι το μουσικό. Και όλοι έχουν επίσης κάτι πιο συνολικό να επιδείξουν. Αυτό που συμβαίνει με αυτά τα παιδιά τα τελευταία χρόνια με έχει χαροποιήσει πολύ. Το ευτυχές είναι ότι υπάρχει αποδοχή και από το κοινό και από το σινάφι μας –πράγμα που είναι και το πιο δύσκολο.
Και μιας και μιλήσαμε για αυτήν τη γενιά, μίλησέ μας και για την επερχόμενη εμφάνισή σου στο Θέατρο Βράχων, όπου έχεις καλέσει αρκετούς από τους παραπάνω φίλους σου...
Είναι μία συναυλία για την οποία έχω μεγάλη αγωνία. Είναι η πρώτη φορά που κάνω κάτι τόσο ανοιχτό, παρουσιάζοντας αποκλειστικά τον εαυτό μου. Έχω άγχος, αλλά πιστεύω ότι θα πάει καλά. Είναι άλλωστε η ολοκλήρωση ενός κύκλου για μένα. Με τα παιδιά που συμμετέχουν –την αγαπημένη φίλη μου Νατάσσα, τον Πάνο, τον Κωστή και τους Imam Baildi– έχουμε συνεργαστεί, έχουμε βρεθεί μαζί στο παρελθόν. Ουσιαστικά θα είναι λοιπόν ένα πάρτυ με φίλους, ώστε να αποχαιρετίσουμε πράγματα τα οποία τελείωσαν και να υποδεχτούμε νέα. Θέλω να τους ευχαριστήσω πάρα πολύ που ανταποκρίθηκαν σε αυτό το κάλεσμα.
Και από χειμώνα τι να περιμένουμε;
Θα βρίσκομαι σε έναν καινούργιο χώρο στο Γκάζι, με σταθερούς συνεργάτες την Ελένη Γκασούκα στη σκηνοθεσία, τον Γιώργο Ζαχαρίου και φυσικά τον Θανάση Αλευρά, που πλέον είναι και το άλλο μου μισό! Για το υπόλοιπο team δεν είμαι ακόμα πολύ σίγουρη, αλλά, τραγουδιστικά τουλάχιστον, θα είμαι κατά πάσα πιθανότητα μόνη. Δισκογραφικά ακούω κομμάτια, αλλά τα ακούω σαν ακροάτρια ακόμα. Θέλω να ακούσω αρκετό υλικό και μετά να μπω στη διαδικασία να αποφασίσω. Γενικά πάντως έχω τη διάθεση να πειραματιστώ. Δεν ξέρω πώς θα βγει, όμως πλέον θέλω να δοκιμάσω διαφορετικά πράγματα.
