Στο ηλιόλουστο Λος Άντζελες και στην καρδιά του χιπισμού, εκμεταλλεύτηκαν τη βάση ενός τυπικού ροκ σχήματος των 1960s, μπολιάζοντάς τη με ηλεκτρονικά...
κεντρική φωτογραφία: Michael Ochs
Το όνομα των United States Οf America σε αφήνει να υποθέσεις δύο πράγματα: είτε μία προβοκατόρικη διάθεση, μεγαλεπήβολη όσο και οι 50 πολιτείες της χώρας μαζί (άλλοι περιορίστηκαν μόνο σε μία, βλέπε Kansas, άλλοι μόνο σε μια πόλη, βλέπε Chicago, άλλοι βέβαια ακόμη πιο μερακλίδικα ονομάστηκαν νέτα-σκέτα America…), είτε ακριβώς το αντίθετο –να αποτάξουν δηλαδή την όποια προσοχή, χρησιμοποιώντας την πλέον κοινή και τεμπέλικη ονομασία που θα μπορούσε να έχει μια αμερικάνικη μπάντα, μετά ασφαλώς από το The Band.
Όσο πάντως το όνομά τους αμφιταλαντεύεται (ή ταλανίζει;) ανάμεσα στη συμπύκνωση και στο άδειασμα νοημάτων, τόσο το ηχητικό υβρίδιο των Καλιφορνέζων οριοθετεί την πρότασή του. Με αρκετή σαφήνεια για να διεκδικήσει τον τίτλο της ευρεσιτεχνίας, αλλά κι επαρκώς υπαινικτικά, ώστε να ανοίξει τον δρόμο για τους επόμενους.
Ευθύς εξ’ αρχής και κοιτώντας ένα-δυο πράγματα στην περίπτωση των (και του) United States Οf America, καταλαβαίνουμε ότι έχουμε να κάνουμε με μία μπάντα/δίσκο-δήλωση. To ένα και μοναδικό τους άλμπουμ (Columbia, 1968) ταυτίζεται λοιπόν με την αρχή και το τέλος της μπάντας. Μιας μπάντας που στην καρδιά του χιπισμού και στο ηλιόλουστο Λος Άντζελες φτιάχνει μια δουλειά χωρίς να χρησιμοποιήσει ούτε μία νότα ηλεκτρικής κιθάρας. Εκμεταλλεύεται βέβαια τη βάση ενός ροκ σχήματος, αλλά τη μπολιάζει με ηλεκτρονικά (σε αντίθεση με περιπτώσεις όπως αυτή των Silver Apples, οι οποίοι κινήθηκαν σε έναν πιο στοχευμένα πρωτο-ηλεκτρονικό ήχο). Οι United States Οf America δεν χρησιμοποίησαν πάντως ό,τι θα μπορούσε να βγει εύκολα και γρήγορα από ένα moog, αλλά στράφηκαν σε χειροποίητα κόψε-και-ράψε καλωδίων· λύση που ο αρχηγός τους, Joe Byrd, βρήκε ιδανική, δεδομένων των αρκετών χιλιάδων δολαρίων που θα κόστιζε ένα moog.
Όμως, όσο τα υλικά προδιαθέτουν για πρωτοπορία, άλλο τόσο ξετυλίγεται (εξ' αρχής, μάλιστα) μια εμμονή με το αμερικάνικο παρελθόν (θα αναρωτηθεί άλλωστε και ευθέως ο Byrd “Where Is Yesterday”, στη 2η πλευρά του δίσκου). Ένα σχεδόν καρτουνίστικα ragtime εμβατήριο ανοίγει την αυλαία, αποτυπώνοντας την Αμερική των 1960s ως «μεταφυσικό τσίρκο» (“The American Metaphysical Circus”). Κατόπιν, η α-λα-soft Grace Slick φωνή της Dorothy Moskowitz «σκηνοθετεί» το "The Freaks" με έντονες αντι-καπιταλιστικές αιχμές: «It's our customers who gain / As their appetites increase / They must come to us for pleasure and for pain». Κοινώς, ο πελάτης έχει πάντα δίκιο, όσο ακουμπάει τα λεφτά του σε αυτό το τσίρκο. Άραγε να ζήλεψαν οι Rolling Stones τους United States Of America, κάνοντας μερικούς μήνες μετά το Rock And Roll Circus;
{youtube}sb8Q4EHozjU{/youtube}
Δεν είναι βέβαια σε όλες του τις στιγμές στιχουργικά αιχμηρό το The United States Οf America. Αλλά, ακόμη κι όταν δεν είναι, μοιάζει να κάνει ένα έμμεσο σχόλιο στη μαμά Αμερική, μέσα από τη νύξη της επιθυμίας. Η Γη της Επαγγελίας υπόσχεται τη λύση και την ικανοποίηση όλων των θέλω. Για κάθε λοιπόν “Hard Coming Love”, υπάρχει μια αίσθηση αφέλειας, αλλά κι ανύψωσης στα ουράνια: «How sweet to be a cloud» (“Cloud Song”) τραγουδά η Moskowitz πάνω σε μια αρπέζ μπασογραμμή του Rand Forbes, περιτριγυρισμένη από ηλεκτρονικές τρίλιες ελλείψει θέρεμιν. Το κομμάτι δανείζεται τον στίχο από τον παιδικό ήρωα Winnie the Pooh, όσο κι αν παραπέμπει σε παράνομα «ταξίδια», τα οποία είχαν την τιμητική τους το 1968 –άλλωστε κι αυτά ως δρόμος προς μια χαμένη παιδικότητα δεν λειτουργούν;
Γη της Eπαγγελίας την είπαμε και νωρίτερα την Αμερική, ως Κήπο των Χαμένων Απολαύσεων θέλουν να την παρουσιάσουν οι United States Of America, σαν άλλοι Ιερώνυμοι Μπος. Πέρα άλλωστε από φρενήρες μίξερ ευκαιριών, μιλάμε για μια βαθιά συντηρητική κοινωνία όταν αναφερόμαστε στις Ηνωμένες Πολιτείες (η πρόσφατη ιστορία, αρκεί από μόνη της). Το γκρουπ θα υπογραμμίσει την ενοχή μέσω της αμαρτίας και στο “The Garden Οf Earthly Delights”, αλλά και στο μικροαστικό “I Won’t Leave My Wooden Life For You, Sugar”. Στο οποίο ο Byrd τραγουδά για ...την «Ευλαμπία» του ήρωα του κομματιού. Με την οποία κάνει ό,τι κάνει, δεν θα άφηνε όμως φυσικά τη θαλπωρή του άνευρου γάμου του ενώ –απαπά!– τι θα έλεγε η κοινωνία αν μάθαινε ότι το μήλον της έριδος είναι ακόμη μαθήτρια; Περί κούτελου και όχι πραγματικών ηθικών φραγμών ο λόγος εδώ.
{youtube}6_6bnT4H7AQ{/youtube}
Στο μεταξύ, όλα στη μουσική του άλμπουμ λειτουργούν θεατρικά. Από τα εμφατικά εφέ που πότε μας πιάνουν στον ύπνο κι ακούγονται σαν κιθάρα, μέχρι άλλα, ακόμη πιο εμφατικά εφέ, τα οποία αφήνουν να εννοηθεί ότι είναι μια σλάπστικ κωμωδία η όλη αφήγηση, μέχρι εκείνη την ευφυέστατη γέφυρα που μιμείται τον Ύμνο της Αμερικής για να επαναφέρει ειρωνικά την τάξη.
Ως τι όμως μπορούν να λογίζονται τελικά οι United States Οf America; Παραμένουν μπάντα που κινείται μέσα στο ποπ και ροκ μοντέλο –και σύμπαν– αλλά από τη φαρέτρα της βγάζει την πρωτοπορία και τις πολιτικές της πεποιθήσεις για να αντιπαρατεθεί. Η μία και μόνη σύγκριση φαντάζει επομένως μοιραία. Τα καλιφορνέζικα πνευματικά αδέρφια των Velvet Underground έχουμε εδώ και το βιολί (αντί βιόλας) στο “Stranded In Time” θα ενισχύσει αυτή τη θέση. O δε Joseph Byrd, πριν στήσει το σχήμα, έκανε τη θητεία του δίπλα σε ονόματα όπως ο John Cage, ο Terry Riley και ο La Monte Young («Oh Brother John Cale, Where Art Thou?»). Οι διαφορές συχνά είναι χωροταξικές και συγκυριακές. Αντί δηλαδή του γκρίζου της Νέας Υόρκης είχαν τον ήλιο της Καλιφόρνια, άρα κι έναν πιο ηλιόλουστα ψυχεδελικό ήχο. Από την άλλη δεν είχαν έναν Andy Warhol να τους προικίσει με το άστρο του, ούτε και με μια τόσο ψυχρή μούσα όσο η Nico (χωρίς πάντως να τα πηγαίνει άσχημα η ηπιότερη Dorothy Moskowitz).
Στο τρίπτυχο του “The American Way Οf Love” οι United States Of America θα συγκεντρώσουν έναν σκασμό από αμερικάνικα κλισέ, αλλά και τα δικά τους χαρακτηριστικά (δύσκολο να προλάβουν να γίνουν κλισέ με έναν και μόνο δίσκο), αντί επιλόγου. Θα συνοψίσουν δε διάσπαρτες φράσεις από τον υπόλοιπο δίσκο σε ένα κολάζ ήχων στο τελευταίο μέρος, “Love Is All”. Κι από το δικό τους “Revolution No. 9” αυτό που περισσότερο θα αντηχήσει σαν άλλο επαναλαμβανόμενο «No. 9» θα είναι η επίμονη φράση «How much fun it’s been?». Όσο επιτρέπει ένα έργο με έντονες πρωτοποριακές και ιδεολογικές αξιώσεις, είναι η απάντηση.
Στον ομώνυμο λοιπόν και μοναδικό τους δίσκο, οι United States Οf America αποδομούσαν συνεχώς τα υλικά τα οποία χρησιμοποιούσαν. Κρατούσαν ό,τι ήταν χρήσιμο από την ποπ/ροκ δομή, προσέθεταν ό,τι ήθελαν από πιο αποστειρωμένα περιβάλλοντα. Δεν κράτησαν ψηλά το κόκκινο βιβλιάριό τους σαν άλλοι ήρωες του Jean-Luc Godard, αλλά έγραψαν κομμάτι αγάπης στον Τσε Γκεβάρα (“Love Song For The Dead Ché”) για να δείξουν ότι είναι παιδιά του Καρλ Μαρξ και της Coca-Cola. Δημιούργησαν ένα αντι-αμερικανικό αφήγημα δομημένο με πλήρως αμερικάνικη πρώτη ύλη. Και τελικά (τι ειρωνεία) η άνοδος και η πτώση τους δεν γλίτωσε από τις αμερικανικές ταχύτητες.
{youtube}9xq8xmkNGpw{/youtube}
