Η Ιερά Εξέταση που απαγόρευε πίνακες και δίωκε ζωγράφους, η ομαδική καύση βιβλίων από τους Ναζί, οι απαγορευμένοι καλλιτέχνες στην (πρώην) Σοβιετική Ένωση, η ομαδική υστερία για τον καταστροφικό κίνδυνο που έφερνε η κίνηση των γοφών του Elvis ή οι φράντζες των Beatles. Η «μουσική του διαβόλου» που θα κατέστρεφε την νεολαία, όπως άλλωστε θα έκανε αργότερα το hip hop... Parental Advisory: Explicit Content/Lyrics.
Βιβλία όπως το 1984 του George Orwell και το Fahrenheit 451 του Ray Bradbury (που έγιναν και ταινίες) μας είχαν προειδοποιήσει, όπως και Η φάρμα των ζώων ή το Animals των Pink Floyd και πολλά ακόμη.
Κι αν δεν ήταν οι Stones, οι Beatles ή ο Elvis που θα κατέστρεφαν την νεολαία ίσως θα μπορούσε να το κάνει ένα τραγούδι σαν το "Je t' aime... moi non plus" ή το "God Save the Queen" ή παλιότερα στις ΗΠΑ το "Brown Eyed Handsome Man" του Chuck Berry ή το "The Pill" της Loretta Lynn", τραγούδια που στην Αμερική του Trump δεν θα ήταν καθόλου απίθανο να τεθούν και πάλι υπό διωγμό ίσως μαζί με το "All the girls love Alice" του Elton John, το "Arnold Layne" των Pink Floyd ή το "I'm a boy" των Who.
Θα θυμάστε τι έγινε στο Φάληρο πριν από μερικά χρόνια με το κόκκινο γλυπτό του Κωστή Γεωργίου "Phylax" και τους διαμαρτυρόμενους «χριστιανούς» που τελικά το κατέβασαν γιατί ήταν σατανικό αφού πρώτα το ράντισαν με αγιασμό για να ξορκίσουν τα δαιμόνια.
Το σατιρικό περιοδικό Charlie Hebdo έμαθε με τον πιό αποκρουστικό τρόπο τις θα πει θρησκευτικός φανατισμός και όλοι μας καταλάβαμε πως στον 21ο αιώνα η Τέχνη συνεχίζει να είναι υπό διωγμό από θρησκείες, ολοκληρωτικά καθεστώτα, ζηλωτές και φανατικούς αλλά και πολιτικούς αγήρτες δια ίδιον όφελος.
Πρόσφατα ένας βουλευτής της Νίκης, συνεχίζοντας αυτή την σκοταδιστική παράδοση που ξεκινάει από τον Μεσαίωνα και φτάνει ατσαλάκωτη ως τις μέρες μας, εισέβαλε στην Εθνική Πινακοθήκη και ξήλωσε κάποια έργα επειδή τον «προσέβαλαν», αυτόν και την πίστη του.
Επιθετικές διαμαρτυρίες έξω από θέατρο στην Αθήνα που παίζονταν οι (βλάσφημες) Εκκλησιάζουσες ή σε θέατρο της Νέας Υόρκης από ναζιστές επειδή παίζονταν Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ.
Ο κατάλογος είναι τεράστιος για να τα αναφέρουμε όλα. Βιβλία, πίνακες ζωγραφικής, θεατρικές παραστάσεις, τραγούδια, δίσκοι, συγκροτήματα είναι υπό διωγμό εδώ και χρόνια, από φοβικούς, από φανατικούς, από θρησκείες και καθεστώτα, από ανθρώπους που δεν μπορούν να ανεχτούν το διαφορετικό, την άλλη άποψη.
Όμως ποτέ κανείς καλλιτέχνης δεν εισέβαλε σε ένα λατρευτικό ναό για να καταστρέψει εικόνες ή σύμβολα επειδή τον προσβάλουν ή επειδή δεν του αρέσουν ή δεν συμφωνεί.
Κι εκεί που πιστεύαμε πως η ελευθερία της έκφρασης είναι ένα δικαίωμα που έχει πιά κατοχυρωθεί, θα έρχονται κάθε τόσο τέτοια γεγονότα για να μας θυμίζουν πως αυτό δεν ισχύει και το περίφημο: «Διαφωνώ με αυτό που λες αλλά θα υπερασπιστώ μέχρι θανάτου το δικαίωμα σου να το λες» -το οποίο (λανθασμένα) αποδίδεται στον Βολταίρο- που θα έπρεπε να είναι ο κανόνας, δεν είναι.
Ειρήσθω εν παρόδω, το βιβλίο του Βολταίρου Περί Πνεύματος κάηκε στην πυρά όταν κυκλοφόρησε...
Γνωρίζουμε πιά πως η Τέχνη προχώρησε, εξελίχθηκε και διαμορφώθηκε και μέσα από «καταραμένους» καλλιτέχνες, από έργα που στην εποχή τους ή θεωρήθηκαν βλάσφημα και αμφιλεγόμενα για να δικαιωθούν στη συνέχεια ή από έργα που διώχθηκαν, εξαφανίστηκαν ή απαγορεύτηκαν για να επανέλθουν θριαμβευτικά από τις επόμενες γενιές.
Μου φαίνεται απίστευτο ότι είμαστε στο 2025 και μιλάμε ακόμη για τα αυτονόητα όμως τα αυταρχικά καθεστώτα, οι εκλεγμένοι «δικτάτορες», οι ακραία συντηρητικές ιδέες και απόψεις, η θεοκρατία επανέρχονται με φόρα και είναι σαφές πως και η Τέχνη και η Ελευθερία της Έκφρασης θα βρεθούν και πάλι υπό διωγμό και σε δεινή θέση.
Μένει να δούμε πως θα αντιδράσει αλλά και πως θα αντιδράσουμε κι εμείς σε αυτή τη λαίλαπα. Γιατί εδώ δεν υπάρχει: "God Save...the Art".
Επί του πιεστηρίου (που θα λέγαμε κάποτε): Κι ενώ αυτό το κείμενο είχε παραδωθεί για δημοσίευση ήρθε το νέο πως η Εθνική Πινακοθήκη αποσύρει τα επίμαχα έργα γιατί δέχεται συνεχείς απειλές και δεν μπορεί να λειτουργεί υπό το κράτος του φόβου. Όσα έγραψα παραπάνω επιβεβαιώνονται με τον χειρότερο τρόπο. Η ελευθερία της έκφρασης ηττάται για μία ακόμα φορά, οι καιροί που έρχονται θα είναι δύσκολοι και για την Τέχνη.
