Η θέση της γυναίκας στο σύγχρονο μουσικό στερέωμα, είναι μία συζήτηση που ξανάνοιξε πρόσφατα, ως αποτέλεσμα διαδοχικών γεγονότων που μας υπενθύμισαν πόσο άσχημα μπορούν να γίνουν τα πράγματα σε αυτόν τον κόσμο, αν δεν έχεις γεννηθεί άνδρας.
Τα περιστατικά που τράβηξαν τα περισσότερα βλέμματα είναι τόσο η αντίδραση της Taylor Swift στον λόγο της στα Grammy Awards απέναντι στους προσβλητικούς στίχους του Kanye West στο “Famous”, όσο και η δικαστική υπόθεση για την απελευθέρωση της Kesha από τη Sony και τον Dr. Luke, τον άνθρωπο που βρίσκεται πίσω από το μανατζάρισμά της και κατηγορείται για αποπνικτικό έλεγχο πάνω στη ζωή της. Και αν η εμπορικότητα των ονομάτων σας δημιουργεί καχυποψίες για την πραγματική διάσταση των συμβάντων (δεν θα έπρεπε, καθώς δεν βρίσκεται εκεί το ζήτημα), τότε αυτά που έχουν λάβει χώρα στους ανεξάρτητους –και θεωρητικά πιο σκεπτόμενους– μουσικούς κύκλους, δημιουργούν πραγματική θλίψη και εκνευρισμό.
Στις πρώτες μέρες του 2016, η Amber Coffmann των Dirty Projectors κατηγόρησε σε ένα tweet τον Heathcliff Berru, ιδρυτή μίας εταιρείας management ανεξάρτητων συγκροτημάτων, για σεξουαλική παρενόχληση. Η κίνησή της «ανάγκασε» μία σειρά από indie καλλιτέχνιδες –όπως τη Bethany Consetino των Best Coast, την Kelela και τη Sky Ferreira– να μοιραστούν τις δικές τους άσχημες εμπειρίες με τον γλοιώδη αυτόν τύπο. Ακόμη πιο πρόσφατα, η ερμηνεύτρια και συνθέτρια Larkin Grimm κατηγόρησε τον Michael Gira των Swans πως την είχε βιάσει το 2008, όταν δούλευε το άλμπουμ της Parplar στη δισκογραφική του Young God, με τον τελευταίο να τα γυρίζει στις δηλώσεις του: από το «φρικτό ψέμμα» που είπε αρχικά, έχουμε τώρα περάσει στο «άβολο λάθος»… Ο θάνατος επίσης της Vi Subversa ήρθε σαν συμβολικό ηλεκτροσόκ, να μας υπενθυμίσει πόσο λείπει ο όχι κατ’ επίφαση φεμινιστικός, αλλά ο αυθεντικά ανθρωπιστικός πολιτικοκοινωνικός λόγος, τον οποίον εκείνη εξέφερε επαναστατικά με τη μπάντα της Poison Girls κατά τη δεκαετία του 1970.
{youtube}yxTTkHFyGEQ{/youtube}
Πολλές σκέψεις μπορούν να γεννηθούν ως αντίδραση στα παραπάνω ερεθίσματα. Από τη θέση της γυναίκας διαχρονικά στο μουσικό στερέωμα και την αναφορά παρόμοιων μα ξεχασμένων περιστατικών μέχρι την αξία του διαδικτύου για τη βελτίωση της κατάστασης και τις αυξημένες ευκαιρίες τις οποίες προσφέρει για την εξισορρόπηση της δυναμικής. Αντανακλαστικά, όμως, οδηγήθηκα να σκέφτομαι πόσες γυναικείες μπάντες του ευρύτερου ποπ/ροκ φάσματος έχει γνωρίσει η αμερικάνικη ιστορία, συνειδητοποιώντας πως όχι μόνο είναι (προφανώς) λιγότερες από τις ανδρικές, αλλά και ότι το απόλυτο νούμερό τους είναι τρομαχτικά μικρό. Ασυναίσθητα το μυαλό μου πήγε στα girl groups της Motown, στo εφηβικό μελόδραμα των Shangri-Las και στις Shaggs, μία από τις πρώτες all-female lo-fi μπάντες· και από εκεί στις rock ηρωίδες Runaways και Bangles, φτάνοντας μέχρι το ανατρεπτικό riot grrrl ρεύμα και τις Sleater-Kinney.
Ψάχνοντας αργότερα στο διαδικτύο, τα ονόματα που προστέθηκαν στη λίστα δεν ήταν και τόσα πολλά, πάντως τα τελευταία χρόνια, σε διάφορες αμερικάνικες μεγαλουπόλεις όπως τη Φιλαδέλφεια (δες εδώ) ή το Λος Άντζελες (θα καταπιαστούμε μελλοντικά), έχουν αναπτυχθεί γυναικείες σκηνές βασισμένες στον lo-fi κιθαριστικό ήχο, με στίχους που δεν έχουν απαραίτητα πολιτικοκοινωνικό εκτόπισμα, αλλά αποτυπώνουν τις ανησυχίες και τις αδικίες του να ζεις στον σημερινό κόσμο όντας γυναίκα. Μία από τις πιο γρήγορα αναπτυσσόμενες είναι αυτή του Brooklyn, κοιτίδα της χίπστερ κουλτούρας και δεύτερο πιο πυκνοκατοικημένο δήμο των Η.Π.Α. Θα περίμενε κανείς πως η ιστορία των girl groups που προέρχονται από εκεί πηγαίνει αρκετά πίσω, στην πραγματικότητα όμως πρόκειται για ένα νέο αφήγημα, το οποίο γράφεται μόλις τώρα, μέσω της άνθισης ανεξάρτητων venues και δισκογραφικών· και μέσω βέβαια της σταδιακής συγκέντρωσης ατόμων που εκφράζονται μέσω της μουσικής και νιώθουν την ανάγκη να γίνουν μέρος μίας κοινότητας.
Η πρώτη πραγματικά σημαντική all-female μπάντα του Brooklyn, είναι οι Vivian Girls. Η frontwoman Cassie Grzymkowski γνωρίστηκε με τη μελλοντική μπασίστρια Katy Goodman στο λύκειο του Νιού Τζέρσεϊ, όπου πήγαιναν μαζί. Η πρώτη μετακόμισε κατόπιν στο Brooklyn μόλις τελείωσε το σχολείο και άρχισε σπουδές στο Pratt Institute, παίζοντας παράλληλα σε γκρουπ σαν τους Upholstery και τους Bossy, ενώ δεν έχανε ούτε ένα event από τον DIY promoter Todd P’: «πέρναγες τέλεια και μπορούσες να γνωρίσεις όλον τον cool, εναλλακτικό κόσμο του Brooklyn». Η Goodman, από την άλλη, παρέμεινε στο Νιού Τζέρσεϊ και άρχισε να παρακολουθεί το πανεπιστήμιο Rutgers, όπου γνώρισε το 2004 τη μελλοντική ντράμερ Ali Koehler· αυτό μάλιστα που τις ένωσε ήταν το ροζ Minor Threat φούτερ της Goodman.
Τo 2007, η Grzymkowski γνώρισε τη Frankie Rose στο Orphanage –ένα punk υπόγειο του Brooklyn– και χωρίς πολλή συζήτηση αποφάσισαν να φτιάξουν τις Vivian Girls, όνομα που προέρχεται από τίτλο βιβλίου του περιθωριακού συγγραφέα Henry Darger. Η τελευταία είχε παρατήσει τις μουσικοθεατρικές της σπουδές στο Λος Άντζελες και είχε έρθει στο Brooklyn μερικά χρόνια πριν, αλλάζοντας συνεχώς σουρεαλιστικές δουλειές (από delivery με ποδήλατο μέχρι οδηγός λιμουζίνας), ενώ είχε ήδη υπάρξει μέλος σε μερικά συγκροτήματα, με πιο αξιοσημείωτο τους Crystal Stilts.
{youtube}IUcplGrWIW0{/youtube}
H Katy Goodman μπήκε στις Vivian Girls με το που ήρθε στο Brooklyn, και γρήγορα τα δυναμικά τους σόου έγιναν γνωστά και κάθε φορά έβλεπαν όλο και περισσότερο κόσμο να τα παρακολουθεί. Έτσι, πριν καν ακόμη κυκλοφορήσουν δίσκο, έφτασαν ν' ανοίγουν live για μεγαθήρια της τάξης των Sonic Youth. Με ελάχιστη μάλιστα προώθηση, είδαν το πρώτο τους single “Wild Eyes” (2008) να ξεπουλά τις 4.000 κόπιες του μέσα σε μόλις 2 μέρες και να γίνεται απίστευτο indie hit σε μια εποχή όπου οι ανεξάρτητες μπάντες άρχισαν να γεύονται για τα καλά τη γλύκα του διαδικτύου. Το ομότιτλο ντεμπούτο τους έγινε το ίδιο ανάρπαστο, ενώ στην περιοδεία υποστήριξής του έφυγε η Frankie Rose και στη θέση της ήρθε η Ali Koehler, που είχε στο μεταξύ κι εκείνη εγκατασταθεί στο Brooklyn. Οι Vivian Girls κυκλοφόρησαν δύο ακόμη εξαιρετικούς δίσκους lo-fi κιθαριστικής ποπ, με γλυκές μελωδίες, ειλικρινείς στίχους και μία punk, αντιδραστική κράση, που τροφοδοτούσε και τις εκρηκτικές τους συναυλίες.
Παρά έτσι το σύντομο χρονικό τους (διαλύθηκαν το 2014), οι Vivian Girls οδήγησαν μία ολόκληρη γενιά κοριτσιών να πιάσουν τις κιθάρες και να εκφράσουν ελεύθερα τις ιδέες τους. Μπάντες όπως οι Dum Dum Girls –στις οποίες συμμετείχε αργότερα η Frankie Rose– οι Potty Mouth και οι Talk Normal (με δύο εθιστικούς noise pop δίσκους στον κατάλογό τους), εμπνεύστηκαν από τον δικό τους αυθορμητισμό και τη δική τους γενναιότητα, καθώς στην αρχή είχαν αντιμετωπιστεί πολύ εχθρικά από τα ανεξάρτητα μεν, ανδροκρατούμενα δε μουσικά blogs.
Στην πορεία, κάθε μέλος των Vivian Girls ακολούθησε αυτόνομη πορεία: η Cassie δημιούργησε τους lo-fi poppers Babies μαζί με τον Kevin Morby των Woods, ενώ έχει κυκλοφορήσει και δύο σόλο δίσκους· η Katy Goodman μετακόμισε στο L.A. όπου κυκλοφορεί τους poppy garage δίσκους τους ως La Sera, ενώ η Ali έφτιαξε τη bubblegum punk μπάντα Upset. Την πιο ενδιαφέρουσα εξέλιξη όμως την είχε η Frankie Rose, η οποία αναδείχθηκε αθόρυβα στην απόλυτη indie πριγκίπισσα του Brooklyn, μα και σε hipster darling του Pitchfork και του Gorilla Vs Bear. Ο ρετρό ποπ δίσκος της ως Frankie Rose & The Outs αγκαλιάστηκε απρόσμενα, αλλά είναι οι επόμενες δύο σόλο καταθέσεις αιθέριας, κρυστάλλινης ποπ που είναι πράγματι ιδιαίτερες και ιδανικές για την εποχή την οποία διανύουμε (ξεχωρίζει το Interstellar του 2012).
{youtube}86TzQINJGZQ{/youtube}
Στην ίδια σκηνή προστέθηκαν τα επόμενα χρόνια η Aly Spaltro ή Lady Lamb, όπως είναι γνωστή, και η πολυδιάστατη Gretta Kline, που δρα με το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Frankie Cosmos. Η πρώτη μετακόμισε στο Brooklyn από το Maine (2012) για να υπογράψει στη Ba Da Bing Records, ένα ανεξάρτητο label που είχε ακούσει τις αυτοκυκλοφορημένες κασέτες της και την ήθελε οπωσδήποτε στο ρόστερ. Το επίσημο ντεμπούτο της Ripely Pine είναι ένα indie folk άλμπουμ με διακριτή ταυτότητα, ενώ το περσινό After ανανεώνει τις ανησυχίες της και τις εκφραστικές της μεθόδους. Η Kline, ως κόρη δύο ηθοποιών, κυνήγησε αρχικά μια ανάλογη καριέρα, αλλά την ψυχική της υγεία την έβρισκε μέσω της μουσικής. Πρώτα λοιπόν κυκλοφόρησε αμέτρητες συλλογές μέσω του Bandcamp (ως Ingrid Superstar), ενώ στη συνέχεια άρχισε να δημιουργεί ως Frankie Cosmos μαζί με τον frontman των Porches (πριν χωρίσουν): το Zentropy του 2014 μοιάζει με χειροποίητο κολάζ από indie folk ευαισθησίες, DIY ήθος και την ποίηση του Frank O’ Hara.
Ήδη αρκετές νέες μπάντες έχουν αρχίσει να ξεπετάγονται από τα αμέτρητα υπόγεια του Brooklyn, με τις ταυτόσημες ιδέες τους να βρίσκουν την οδό προς το κάπως ευρύτερο κοινό. Το ντεμπούτο ας πούμε των Prettiots στη Rough Trade (Funs Cool) ακούγεται τόσο μεταμοντέρνα πιασάρικο και μεταχιπστερικά επίκαιρο, ώστε μοιάζουν ως next big thing –να τις θυμάστε. Το βαρύ alternative των Heliotrops επιστρέφει φέτος μετά το ντεμπούτο τους (A Constant Sea) που έκανε θραύση το 2013, οι grunge/surf Sharkmuffin έχουν στα ντραμς την πρώην Hole, Patty Schemmel, και βρίσκονται σε περιοδεία για να υποστηρίξουν το περσινό, πωρωτικό τους ντεμπούτο Chartreuse, ενώ η τετράδα των TEEN –δηλαδή οι αδελφές Lieberson και η Σύρια Boshra AlSaadi– επέστρεψαν φέτος με τον τρίτο δίσκο τους Love Yes: ένα φεμινιστικό synth pop εγχειρίδιο για το 2016.
{youtube}Jfol9YlSvPc{/youtube}
Η νέα αυτή φουρνιά γυναικείων συγκροτημάτων δεν έχει έντονο το πολιτικοκοινωνικό στοιχείο, αλλά και μόνο το γεγονός ότι τέτοια γκρουπ δεν μένουν πια στην αφάνεια απλώς γιατί κάποιος κολλημένος προωθητής συναυλιών ή ιδιοκτήτης δισκογραφικής δεν γουστάρει γυναίκες στη μουσική βιομηχανία, αποτελεί μία (κάποια) νίκη για την κοινή λογική. Κι αν δούμε τη μεγαλύτερη εικόνα των πραγμάτων, ίσως το μέλλον μας επιφυλάσσει ακόμη πιο ευχάριστες εκπλήξεις. Για τη δικιά μου οπτική, αυτό που συμβαίνει τώρα μοιάζει περισσότερο σαν μία κάθαρση των πραγμάτων, πριν αρχίσουμε να βλέπουμε τα πάντα με πιο ανοιχτόμυαλο και λιγότερο κολλημένο τρόπο.
Προτεινόμενη Δισκογραφία:
Vivian Girls - Vivian Girls (2008)
Frankie Rose - Interstellar (2012)
Frankie Cosmos - Zentropy (2014)
The Prettiots - Funs Cool (2016)
