«Η μουσική και οι στίχοι του Dean Owens είναι σαν ένας φόρος τιμής στα τραγούδια που κουβαλάμε μέσα μας, στις ιστορίες της ζωής μας, που αφηγούνται τα ζόρια της κοινής μας ανθρώπινης φύσης […] Ως τραγουδιστής, ο Dean διαθέτει μια φωνή που εκτοξεύεται σε πληθωρικά ύψη ή πέφτει σε μελαγχολικά χαμηλά και που μπορεί να ραγίσει καρδιές. Αποδίδει τέλεια αυτά τα όμορφα τραγούδια αγάπης και απώλειας, τον παλμό όλων μας…» - Irvine Welsh
Η Σκωτία έχει παράδοση στους singer song writers – από τον John Martyn έως τον Edwin Collins και τον Jackie Leven. Ο βραβευμένος Dean Owens είναι o τελευταίος κρίκος της εν λόγω αλυσίδας. Είναι κι αυτός πρώτα απ’ όλα ένας χαρισματικός αφηγητής, ένας storyteller. Διόλου τυχαία, ανάμεσα στους θαυμαστές του συγκαταλέγονται καθιερωμένοι συγγραφείς λογοτεχνίας, καθώς και ο περίφημος παρουσιαστής του "Whispering" του του BBC, Bob Harris. Πέρα από τον Irvine Welsh, ο οποίος έχει γράψει τις σημειώσεις της συλλογής The Man From Leith του Owens, τον αναφέρουν ακόμα ο Douglas Stuart (στο μυθιστόρημά του “Σάγκι Μπέιν”, Μεταίχμιο, 2020, μτφρ. Σταυρούλα Αργυροπούλου), ο Callum McSorley (στο βιβλίο του “Squeaky Clean”, που πραγματεύεται τον εγκληματικό κόσμο της σύγχρονης Γλασκώβης) και, πιο εμφατικά, ο Ian Rankin στο τελευταίο του αστυνομικό μυθιστόρημα ”Όσα δεν θέλω να πω” (Μεταίχμιο, 2023, μτφρ. Χίλντα Παπαδημητρίου): ο εμβληματικός ντετέκτιβ-επιθεωρητής John Rebus έχει τα CD του Dean Owens στη λίστα αναπαραγωγής στο παλιό του Saab.
Ο Dean Owens γεννήθηκε το 1975 στο λιμάνι του Leith, το επίνειο του Εδιμβούργου, την καρδιά της εργατικής τάξης της σκωτσέζικης πρωτεύουσας. Όμορφο και συγχρόνως σκληρό, σοσιαλιστικό ως το κόκκαλο, εμποτισμένο στη λαϊκή κουλτούρα της εργατικής τάξης, το Leith ήταν κάποτε ξεχωριστός δήμος από το πιο μεσοαστικό Εδιμβούργο. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοί του, αλλά και η υπερήφανη, μελαγχολική αισιοδοξία τους, απαθανατίστηκαν το 1988 στο δεύτερο album του σκωτσέζικου, πολιτικοποιημένου folk-pop ντουέτου των Proclaimers, με τον τίτλο Sunshine on Leith. Το ομώνυμο κομμάτι του δίσκου έγινε με τα χρόνια ο ανεπίσημος ύμνος της τοπικής ποδοσφαιρικής ομάδας, της Hibernian. Στο Leith επίσης εκτυλίσσεται μεγάλο μέρος του Trainspotting του Irvine Welsh.
Το πρώτο συγκρότημα του Owens ήταν οι Smile, με τον μπασίστα Kevin McGuire, τον κιθαρίστα Calais Brown και τον ντράμερ Dave Stewart, γύρω στο 1991-92. Το single “Obvious” κυκλοφόρησε στην Different Class Records και έφτασε στο νούμερο 20 στα charts της Σκωτίας.
Η επόμενη μπάντα του, οι Felsons, χτίστηκε γύρω από τον πυρήνα των Owens και McGuire. Χαρακτηρίζοντας -οι ίδιοι- τον ήχο τους ως "Celtabilly / Americana”, κυκλοφόρησαν το 1996 το πρώτο τους album, το One Step Ahead Of The Posse, ενώ ακολούθησε ένα μίνι άλμπουμ, το Lasso The Moon τον επόμενο χρόνο. Στη συνέχεια ενώθηκαν με τον κιθαρίστα των Smile, Calais Brown και κυκλοφόρησαν το τρίτο τους άλμπουμ Glad στη G2, θυγατρική της εταιρείας Greentrax. Ο Owens ωστόσο είχε ήδη αρχίσει να επεξεργάζεται την ιδέα να ακολουθήσει σόλο καριέρα ως singer-songwriter. .
Από το 2001 και μέχρι σήμερα, ο Dean Owens έχει κυκλοφορήσει δέκα επίσημα στούντιο άλμπουμ. Τα περισσότερα έχουν ηχογραφηθεί στις ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων των Into The Sea (2015) και Southern Wind (2018)), τα οποία γράφτηκαν στην πρωτεύουσα της country, το Nashville, με παραγωγό τον βραβευμένο με Grammy, Neilson Hubbard. Οι κριτικές (και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού) ήταν πολύ θετικές και ανέδειξαν ένα «μοναδικό σκωτσέζικο, αμερικάνικο μείγμα» στη μουσική του. Tο 2017, εξάλλου, έγινε ο πρώτος Σκωτσέζος μουσικός που παρουσιάστηκε επίσημα στο διάσημο AmericanaFest Nashville.
Το ομώνυμο κομμάτι του album “Southern Wind” (που γράφτηκε από κοινού με τον Αμερικανό κιθαρίστα Will Kimbrough των Red Dirt Boys της Emmylou Harris) κέρδισε το βρετανικό βραβείο τραγουδιού της χρονιάς το 2019 στα UK Americana Music Association Awards στο Λονδίνο.
Τον Μάρτιο του 2020 κυκλοφόρησε από την Eel Pie Records η ανθολογία The Man From Leith, μια συλλογή με τραγούδια από τα επτά -έως τότε- επίσημα σόλο άλμπουμ του. Ένας «αφηγητής εκ του φυσικού», ο Dean Owens αντλεί έμπνευση από τη ζωή του στο εργατικό Leith και τα ταξίδια του στην αμερικανική ενδοχώρα. Σε άλλα κομμάτια αφηγείται οικογενειακές ιστορίες: στο ομότιτλο κομμάτι μιλάει για τη ζωή του πατέρα του από τα ναυπηγεία στο Leith μέχρι το να δουλεύει στους δρόμους του Εδιμβούργου∙ στο “Dora” αναφέρεται στην ιστορία της γιαγιάς του, που γεννήθηκε σε περιπλανώμενο τσίρκο. Σε άλλα κομμάτια οι στίχοι προέρχονται από μύθους που του έχουν διηγηθεί ή που έχει επινοήσει ο ίδιος, όπως στο “Elvis Was My Brother” ή το “The Night Johnny Cash Played At San Quentin”.
Η μουσική του είναι εκλεκτή Americana με κέλτικες ευαισθησίες, κάτι ανάμεσα σε Gram Parsons, Jackie Leven και Calexico. Κάποιοι κριτικοί έχουν αναζητήσει -εύστοχα- ομοιότητες με το ύφος του Springsteen, του Ryan Adams και του Roddy Frame (Aztec Camera).
Το “Whisky Hearts”, με την εισαγωγή της φυσαρμόνικας, περνάει εύκολα σαν ένα είδος «Κέλτικου Dylan», ενώ το σκοτάδι και η μελαγχολία σκεπάζουν με τη σέπια τους το “Raining In Glasgow” και το “The Last Song”. Φινάλε με το “Lost Time”, μόνο ο Dean Owens και η κιθάρα του, εύθραυστο και blue.
Το όγδοο και κορυφαίο άλμπουμ του, το Sinner's Shrine, ηχογραφήθηκε στο Tucson της Αριζόνα και κυκλοφόρησε τον Φεβρουάριο του 2022 από την Eel Pie Records. Συμμετέχουν μέλη των Calexico, καθώς και ο χαρισματικός ερμηνευτής Grant-Lee Phillips (των Shiva Burlesque, Grant Lee Buffalo, και τα ρέστα).
Στο album περιέχονται κομμάτια-ιστορίες αγάπης και λαγνείας, αμαρτωλών και αγίων, εκτοπισμένων, περιπλανώμενων και φαντασμάτων στα σύνορα ΗΠΑ-Μεξικού. Η άνυδρη αίσθηση της ερήμου εκδηλώνεται στο παίξιμο του Joey Burns (κιθάρα) και του John Convertino (τύμπανα και λοιπά κρουστά) ενώ τον ήχο του θολού γουέστερν χρωματίζουν με περάσματα πνευστά ορχήστρας mariachi.
Το “Arizona” ξεκινά με τις κιθάρες του Burns και το κρουστικό εύρος του Convertino, καθώς ο Owens αφηγείται την ιστορία ενός πρώην ντεπεράντο, ενός παραβάτη που απομονώθηκε σε κάποιο παράνομο σπίτι στο Old Barrio του Tucson. Προχωρά περαιτέρω σε αυτόν τον μυστηριώδη κόσμο, εναρμονιζόμενος με την επική φωνή του Grant-Lee Philips στο "The Hopeless Ghosts". Μια μακρινή τρομπέτα διακόπτει πού και πού την υπαρξιακή αναζήτηση των στίχων: «το σπίτι είναι ο δρόμος στον οποίο είμαι».
Ο Tony Pró, ένας παλιός φίλος του Burns, ενώνεται με την κιθάρα του για να δώσει στο "Compañera" την πλήρη πινελιά mariachi. Το “La Lomita” αναφέρεται σε ένα μικρό παρεκκλήσι-καταφύγιο στα σύνορα, που απειλείται με κατεδάφιση για να υψωθεί το Τείχος (της ντροπής) του Τραμπ, στα σύνορα ΗΠΑ-Μεξικού. Μέσα σε μια αναταραχή μεξικανικών ήχων, η παραμορφωμένη φωνή του Burns ξεσηκώνεται. «Δεν μπορείς να χτίσεις ένα τείχος», τραγουδάει, ενώ ο Serjo Mendoza οργιάζει στο πιάνο, το ακορντεόν και τα κρουστά. Το "The Barbed Wire's Still Weeping" συνεχίζει αυτό το θέμα της μετανάστευσης στα σύνορα, με ένα μοναχικό σφύριγμα από τον Owens που οδηγεί στο νουάρ της ερήμου για να ζωγραφίσει ένα προαισθανόμενο τοπίο όπου «μέσα στη νύχτα τρέχουν σκοτεινά άλογα». Θυμίζει κάπως τις περιγραφές του Cormac McCarthy στην «Τριλογία των Συνόρων».
Το “Here Comes Paul Newman” βρίσκει τον Owens να σφυρίζει μια απόκοσμη αναδρομή στα soundtrack των παλιών ταινιών. Ένας άλλος καλεσμένος, ο Gaby Moreno, κάνει ντουέτα μαζί του στο “Land of the Hummingbird”, με τις σπανιόλικες μελωδίες του στο πιάνο να φέρνουν στο μυαλό τη μουσική από το «Φέρτε μου Το Κεφάλι Του Αλφρέδο Γκαρσία» του Sam Peckinpah.
Το Sinner's Shrine ακολούθησε το 2023 το El Tiradito (The Curse of Sinner's Shrine) - ένα διπλό άλμπουμ. Ο πρώτος δίσκος είναι concept και χαρακτηρίζεται ως «Τριλογία της Ερήμου», ενώ ο δεύτερος δίσκος είναι ορχηστρικός, εμπνευσμένο από τη μουσική του Ennio Morricone για τα "σπαγκέτι-γουέστερν".
Ακούγοντας το album, αναρωτιέται κανείς πώς και γιατί πολλά από αυτά τα τραγούδια δεν μπήκαν στην τελική κοπή του “Sinner's Shrine”. Το “Dolina” και το “Ashes & Dust” αντλούν από τον ρομαντισμό του desert-noir των Calexico όταν «διασχίζουν τα κρυστάλλινα σύνορά τους». Το “Mother Road”, εμπνευσμένο από έναν 93χρονο κουρέα που είχε ένα κατάστημα στη Route 66, αναδύει τη σκόνη της περιπλάνησης στον ερημότοπο, με την pedal steel κιθάρα να γρυλλίζει. Μια εναλλακτική εκδοχή του "She Was A Raven" είναι αρκετά απρόσκοπτη, καθώς οι τρομπέτες του Jacob Valenzuela και το σόλο κιθάρας του Joey Burns δημιουργούν ένα πανίσχυρο βουητό. Στο τέλος παραμονεύει το “The End”. Εδώ ο Owens επιχειρεί να εκφράσει την υπαρξιακή αγωνία ενός δολοφόνου καθ' οδόν προς την αγχόνη, με την μπάντα να προσθέτει την κατάλληλη πένθιμη συνοδεία. Το slide στην κιθάρα από τον Naim Amor και η τρομπέτα του Martin Wenk προσθέτουν το απαραίτητο δράμα Τα περιπετειώδη σε εξέλιξη και κάπως πιο ακατέργαστα στον ήχο “La Lomita” και “The Hopeless Ghosts” ακούγονται σαν μια tex-mex εκδοχή των Giant Sand. Ο Owens αποδεικνύει επίσης ότι είναι βιρτουόζος στο…σφύριγμα: παίζει παραδοσιακό whistle με σφιγμένα χείλη στο “Twisted Nerve” του Bernard Herman – που έχει χρησιμοποιηθεί σε πολλές ταινίες, με πιο διάσημη το “Kill Bill”.
Περιγράφοντας τη μουσική του ως «Celtic Americana», μετακινούμενος από τη Σκωτία στην Αριζόνα και το αντίστροφο, ο Owens συνδυάζεται τέλεια με τον κύκλο μουσικών που ο ίδιος αποκαλεί «πυρήνα του Tucson των Calexico». Τα περισσότερα τραγούδια ηχογραφήθηκαν σε μερικές μόνο εγγραφέας, όμως ακούγονται σαν να παίζει ο Owens με τους Calexico εδώ και χρόνια, διαπερνώντας τείχη και σύνορα.
Όπως έχει ανακοινωθεί, η επόμενη κυκλοφορία του Dean Owens (στα τέλη του 2024) θα είναι το album Spirit Ridge, το οποίο ηχογραφήθηκε στο Crinale Studio στη βόρεια Ιταλία, με παραγωγό τον “Don” Antonio Gramentieri, μέλος των Sacri Cuori.
Ο Owens περιοδεύει επίσης περιστασιακά με τη Σκωτσέζα βιολίστρια Amy Geddes, κάτω από το όνομα Redwood Mountain. Μαζί, ενορχηστρώνουν εκ νέου στίχους από το “The Book of American Folk Songs” του μεγάλου Αμερικανού μουσικολόγου-λαογράφου Alan Lomax (1915 – 2002). Από αυτή τη συνεργασία προέκυψε ένα, ομώνυμο άλμπουμ το 2017. Εργάζεται ακόμα περιστασιακά ως παραγωγός, πιο πρόσφατα με τη Σκωτσέζα τραγουδοποιό Kirsten Adamson στο άλμπουμ της “Landing Place”.
Άλλα πρόσφατα έργα του περιλαμβάνουν τη διεθνή μουσική/κινηματογραφική παραγωγή “Buffalo Blood” (σε συνεργασία με τους Neilson Hubbard, Audrey Spillman και Joshua Britt). Ηχογραφημένα στην έρημο του Νέου Μεξικού (στο Echo Canyon και στο Georgia O'Keeffe's Ghost Ranch), τα τραγούδια εξερευνούν θέματα μετανάστευσης και εκτοπισμού ανθρώπων, ειδικά των ιθαγενών Αμερικανών. Το ομώνυμο διπλό άλμπουμ κυκλοφόρησε το 2019 στην Eel Pie Records το 2019 και συνδυάστηκε με μια ζωντανή μουσικοθεατρική παρουσίαση στο Celtic Connections της Γλασκώβης
Δισκογραφία:
Solo
Pictures [with Will Kimbrough and Neilson Hubbard] (Songboy Records/CRS, 2023)
El Tiradito [The Curse of Sinner's Shrine] (CRS/Songboy Records, 2023)
Sinner's Shrine (Eel Pie Records/CRS, 2022)
The Desert Trilogy EPs (Songboy/Eel Pie Records, 2021)
The Man From Leith [The Best of Dean Owens] (Eel Pie Records, 2020)
Southern Wind (At The Helm Records, 2018)
Into The Sea (Drumfire Records, 2015)
New York Hummingbird (Songboy Records, 2012)
Cash Back [Songs I Learned From Johnny] (Drumfire Records, 2012)
Whisky Hearts (Navigator Records, 2008)
My Town (Vertical Records, 2004)
The Droma Tapes (Songboy Records, 2001)
Με τους The Felsons
Glad – (G2, 1998)
Lasso the Moon (1996)
One Step Ahead Of The Posse (1996)
Με τους Buffalo Blood
Buffalo Blood (Eel Pie Records, 2019)
