Η αλήθεια είναι ότι θα ήθελα πολύ να ήμουν μέρος όλου αυτού που συνέβη στις 17 Απριλίου του 1967 στο γήπεδο του Παναθηναϊκού, στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας, τρεις μέρες πριν επιβληθεί δικτατορία στην Αθήνα -παρεμπιπτόντως τη συναυλία είχαν ανοίξει τότε οι Loubogg, MGC στους οποίους τραγουδούσε ο Δημήτρης Πουλικάκος, οι Idols, ο Τάσος Παπασταμάτης, ο Δάκης -που δεν του άρεσαν οι Rolling Stones αλλά οι Beatles, γι’αυτό είπε τα τραγούδια του και έφυγε- και οι We Five. Το κοινό ξεπέρασε τότε τις 10.000. Αδύνατο να βρισκόμουν εκεί, όχι μόνο γιατί ήμουν αγέννητη, αλλά θαρρώ δεν υπήρχε καν ως ιδέα στο μυαλού κάποιου θεού του έρωτα η συνάντηση των γονιών μου.
«Δεν είναι ούτε πρωταπριλιάτικο ψέμα ούτε διαφημιστικό κόλπο. Οι Rolling Stones έρχονται», έγραψε το μουσικό περιοδικό Μοντέρνοι Ρυθμοί που κυκλοφόρησε στις 22 Μαρτίου 1967. Η συναυλία είχε διοργανωθεί από την εταιρεία του Νίκου Μαστοράκη, Μ+Μ με τη συνδρομή της Βιομηχανίας Lido – Βαρσάκης ΑΕ. Έξι κομμάτια πρόλαβαν να πουν τότε οι Rolling Stones μέχρι το σημείο που αστυνομικοί διέκοψαν τη συναυλία, αφού ο Jagger μέσα στον ενθουσιασμό του έδωσε εντολή σε κάποιον από το crew να πετάξει στο κοινό τα κόκκινα γαρύφαλλα -!!!- της τεράστιας ανθοδέσμης που είχε προσφέρει στην μπάντα η δισκογραφική εταιρεία Music Box που διένεμε τους δίσκους της στην Ελλάδα.
Πολλά έχουν γραφτεί για εκείνη τη συναυλία, ανάμεσα στα οποία το ξεκαρδιστικό γεγονός κατά το οποίο ο Mick Jagger, που τότε είχε τη συνήθεια στα πρώτα τραγούδια κάθε εμφάνισής του να πετάει το σακκάκι του στον κόσμο, έπραξε αναλόγως και στην Αθήνα, με τους αστυνομικούς που ήταν γύρω από τη σκηνή ωστόσο, να του το φέρνουν πίσω. Το έκανε συνολικά τρεις φορές, και τις τρεις φορές του το έφεραν πίσω, για να παραιτηθεί στο τέλος μπροστά στην ανοησία των ελληνικών αρχών. Η αμοιβή τους ήταν $20.000 (τότε 600.000 δρχ), $5.000 στοίχησε η μικρομεγαφωνική εγκατάσταση, σκηνικά και φωτιστικά εφέ δεν υπήρχαν, το εισιτήριο είχε καθορισθεί στις 60-120 δρχ. και 500δρχ για λίγες ειδικές θέσεις μπροστά από την εξέδρα.
21 χρόνια μετά ο θεός-προστάτης των συναυλιών με έσπρωξε έφηβη στη συναυλία των Rolling Stones στο OAKA. Χωρίς να έχω υπάρξει ποτέ fan πιστή της μπάντας, πάντοτε λυγίζοντας ωστόσο μπροστά στα "Paint It, Black", "Gimme Shelter", "Sympathy For The Devil" και "She’s A Rainbow", δεν θυμάμαι καν αν έτρεξα εγώ ή κάποιος άλλος από συγγενείς ή φίλους προκειμένου να αποκτήσω το πολυπόθητο μαγικό μωβ χαρτάκι για την είσοδο μου σε ένα από τα πιο ιστορικά live που έχουν γίνει ποτέ στον αθηναϊκό τόπο.
Να επισημάνω ότι τα ‘90s ήταν μια δεκαετία που δεν κατακλυζόταν από live και φεστιβάλ, αυτά δεν είχαν αναχθεί άλλωστε σε μόδα και τάση εφηβική, όλα ήταν λίγο πιο αγνά -για να μην πω αυθεντικά- και αυτοί που συναντιόμασταν συνήθως σε τέτοιες διασκεδάσεις ήμασταν λίγοι και καλοί, λίγο-πολύ γνωστοί. Στην περίπτωση των Rolling Stones βέβαια, όπως φαντάζεστε, δεν συνέβη αυτό, γιατί την Τετάρτη 16 Σεπτεμβρίου του 1998 συγκεντρώθηκαν στο Ολυμπιακό Στάδιο πάνω από 79.000 θεατές σε μια μια από τις μεγαλύτερες συναυλίες (πολλοί λένε, η μεγαλύτερη) που έγιναν ποτέ στη χώρα μας.
Πολύμηνη προετοιμασία, χιλιάδες λέξεις σε έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο, φιλολογία, παραφιλολογία και μια αναμονή τεράστια για εκείνο τον Σεπτέμβριο που παρακαλούσες μέσα στον Αύγουστο να έρθει γρηγορότερα. Η Ελλάδα ήταν το 1998 ο τελευταίος σταθμός της πολύμηνης τουρνέ τους σε Αμερική και Ευρώπη – τελευταίος η Κωνσταντινούπολη- με τίτλο Bridges To Babylon. Για να διεξαχθεί η συναυλία τους στο Ολυμπιακό Στάδιο, είχε «εκδιωχθεί» ο Παναθηναϊκός που έπαιζε εντός έδρας με την Ντιναμό Κιέβου για το Champion's League. Αν θυμάμαι καλά ο αγώνας αυτός τότε πραγματοποιήθηκε στη Νέα Φιλαδέλφεια. Να αναφέρουμε άλλωστε σε αυτό το σημείο και να ζητήσουμε συγγνώμη από αυτούς που αγωνιούν σήμερα για το OAKA και την πολυαναμενόμενη συναυλία των Coldplay ότι προαπαιτούμενο διεξαγωγής μιας τόσο μεγάλης συναυλίας -κακά τα ψέματα- είναι ο χώρος.
Πολλές οι φήμες για την άφιξη του Mick Jagger ξεχωριστά και λίγο αργότερα από τους υπόλοιπους με προσωπικό Lear jet που προσγειώθηκε στην Ελλάδα κατευθείαν από την Μόντενα της Ιταλίας που είχε πάει για να παρακολουθήσει τον Schumacher σε αγώνα της Formula 1, για τα καμαρίνια (backstage), τους μεγάλοι καναπέδες, το play room, το γυμναστήριο, την κουζίνα, το σαλόνι ομορφιάς, τα κεριά, τα πλούσια εδέσματα, τις κουρτίνες σε σκούρα χρώματα μπλε, μωβ και χρυσό, τις 4 χρυσές καρέκλες και την παρουσία ενός μόνο φωτογράφου και δημοσιογράφων με περιορισμούς. Ο Γιάννης Πετρίδης τότε έκανε την απονομή των χρυσών δίσκων και δόθηκαν στα μέλη της μπάντας κάποια αναμνηστικά και βιβλία για τον ελληνικό πολιτισμό.
Στο ΟΑΚΑ φτάσαμε περίπου στις 16.30 μέσα στο κλασικό ελληνικό φθινοπωρινό λιοπύρι για να «πιάσουμε» μια θέση μπροστά, σε πείσμα των ανθρώπων της διοργάνωσης που από νωρίς μας διαβεβαίωναν ότι αυτό δεν ήταν απαραίτητο και ότι μάλλον θα υπήρχε μια «έκπληξη», η οποία στην ουσία θα καταργούσε τους «προνομιούχους» της πρώτης σειράς. Μπροστά μας απλωνόταν μια εντυπωσιακή σκηνή πλάτους 46 μέτρων και ακριβώς από πάνω κρεμόταν μια μεγάλη οβάλ οθόνη που σε λίγες ώρες θα πρόβαλε το συγκρότημα live αλλά και παλαιότερα κινηματογραφημένα στιγμιότυπα. Η οθόνη είχε μια 11μετρη προεξοχή , ενώ δεξιά κι αριστερά υπήρχαν δύο πύργοι που κατέληγαν τα καλώδια μήκους 56 μιλίων.
Νέοι, γέροι, μωρά, παιδιά με το γνωστό κόκκινο μαξιλαράκι-γλώσσα στο χέρι και ό,τι άλλο διέθετε το merch, ζέσταμα -κάπως χλιαρό, αν θυμάμαι καλά- με Ξύλινα Σπαθιά που έλεγες μετά από αυτή την εμφάνιση κάπου θα τους άκουγαν και παραέξω.
Ήταν περίπου 21.30 όταν ακούστηκε ο Keith Richards να παίζει το riff του "Satisfaction", ακολούθησαν ουρλιαχτά που σίγουρα έφταναν στο κέντρο της Αθήνας και η φωνή του Mick Jagger να μας καλωσορίζει στα ελληνικά «Καλησπέρα Αθήνα. Είμαστε και πάλι στην Ελλάδα». Ήχοι ζούγκλας και βρυχηθμοί, κίονες, λιοντάρια στη σκηνή, ενώ στο κέντρο η μεγαλύτερη οθόνη που είχες δει στη ζωή σου έφερνε εσένα τετ α τετ με τους σταρ της σκηνής Φώτα πράσινα, μωβ, μπλε, που άλλαζαν διαρκώς, εναλλάσσονταν και τρεμοέπαιζαν, καπνός, σκηνικό βγαλμένο από το διάστημα και την Ανατολή συγχρόνως, Mick Jagger σκανδαλώδης και καταιγιστικός με το γνωστό τρεχαλητό στη σκηνή δίπλα στους Ronnie Wood, Charlie Watts, Darryl Jones στο μπάσο και Chuck Leavell - μέλος των Allman Brothers και Seal Level -στα πλήκτρα, Keith Richards καθηλωτικός και "It's Only Rock 'N' Roll".
Το καλύτερο "She's A Rainbow" που έχεις ακούσει ποτέ παίχτηκε εκείνη την ημέρα -ήταν μάλιστα το κομμάτι που είχε επιλέξει το ελληνικό κοινό με ψηφοφορία στο διαδίκτυο-, "Gimme Shelter" με τον Mick να φυλάει τα δάχτυλα των ποδιών της δεσποινίδας Lisa Fischer που τον συνόδευε στα φωνητικά κι εμένα να ερωτεύομαι έναν άνδρα που σχεδόν είχε την ηλικία του παππού μου -ω, Θεοί- "Flip the Switch", "Sympathy for the Devil" και ίσως η μοναδική φορά στη ζωή μου που ένιωσα σαν να χάνομαι σε ένα ψυχεδελικό όνειρο με LSD, καθώς ο Μικ αλλάζε πουκάμισα, μωβ, ασημί, κόκκινο της φωτιάς.
"Paint it, Black", Sex and Drugs and Rock 'N' Roll στο πάντα σέξι "Miss You", "You Don't Have To Mean It" (με Keith Richards στη φωνή), "Anybody Seen My Baby", "Saint of Me" (με τον Mick Jagger να το προλογίζει στα ελληνικά που είχε μάθει το προηγούμενο βράδυ «Το καινούργιο τραγούδι λέγεται "Saint of Me", περνάτε καλά;»), "Little Queenie", "You Got Me Rocking", "Sympathy for the Devil" με τις απαραίτητες μαράκες, "Tumbling Dice", ξέφρενος χορός στο "Start Me Up", "Jumping Jack Flash" κι ένα encore με το "Brown Sugar" και τον ουρανό να γεμίζει πυροτεχνήματα για να φορτίσουν ακόμα περισσότερο τον ενθουσιασμό του κόσμου.
Η στιγμή που τo marketing της διοργάνωσης άρχισε να βγάζει νόημα, κάπου ανάμεσα σε όλα αυτά, όταν σαν από μηχανής Θεός προσγειώθηκε α λα X-Files μέσα στο πλήθος μια γέφυρα ως την μέση του σταδίου πάνω στην οποία άρχισαν να αλωνίζουν χωρίς το παραμικρό λαχάνιασμα, να αγγίζουν τα χέρια μας που εκτείνονταν σαν τα χέρια του Τιραμόλα του Rebuffi, να παίζουν τα όργανα τους και κάπου στην μέση αυτής ένα b stage μικρό, στο οποίο συγκεντρώθηκε πάλι η μπάντα, όταν ο διάδρομος δίπλωσε κι έμεινε εκεί αγκαλιασμένη από τον κόσμο για να δίνει την εντύπωση πια, εκεί στην μέση της αρένας ότι σκηνή δεν υπήρχε κι ότι οι μεγάλοι σταρ τριγύριζαν ανάμεσα μας.
Υπήρξαν στιγμές που μπορούσα να τους αγγίξω, στιγμές που έχανα τους φίλους μου και χόρευα με ξένους που γίνονταν γρήγορα φίλοι, στιγμές που αισθανόμουν ότι τα rave party που ζούσαμε την ίδια εποχή στα Οινόφυτα δεν θα φτάσουν ποτέ σε ένταση ένα τέτοιο αυθεντκό rock’n’roll ξεσάλωμα, άνθρωποι στις κερκίδες όρθιοι, επίσημοι που άφηναν την «υπεροχή» τους για να βρεθούν σε αυτό το ξέφρενο πανηγύρι στην αρένα, χαρτάκια ασημένια και λευκά που αιωρούνταν, πλέκονταν στο μυαλό μας, στα μαλλιά μας και αναμνήσεις που φτιάχνονταν με background χρωματιστά κονφετί ευτυχίας. Ούτε κινητά, ούτε βίντεο και φωτογραφίες για να απαθανατίσουν αυτό το ψυχεδελικό θέαμα, τα μάτια μας ενεργοποιημένα περισσότερα από ποτέ ανοιγόκλειναν σε ρυθμούς «κλικ» μηχανής και αποτύπωναν καρέ καρέ όλες τις εικόνες που θυμόμαστε ξεκάθαρα 25 χρόνια μετά
Λίγες μέρες αργότερα έγινε λόγος για πλαστά εισιτήρια, όσα εδέσματα περίσσεψαν από τα παρασκήνια τα πρόσφεραν σε γηροκομεία, γράφτηκαν εκατοντάδες λέξεις για τις σουίτες τους, τα ακριβά ξενοδοχεία κι άλλα πολλά παρασκηνιακά που προσωπικά με βρίσκουν ασυγκίνητη. Η ουσία είναι μία.
Λίγο πριν το 2000 οι Rolling Stones παρέδωσαν μαθήματα μουσικής και θεάματος, έσυραν 79.500 ανθρώπους σε ένα διονυσιακό γλέντι και επέδειξαν περίτρανα και επί ελληνικού εδάφους τον τρόπο που γίνονται οι άνθρωποι μέρος της ιστορίας. Έχουν περάσει 25 χρόνια κι ακόμα όταν με ρωτούν ποια συναυλία είναι η πρώτη που σκάει στο μυαλό μου, επιστρέφω πάντα σε αυτή. Όχι γιατί οι Rolling Stones υπήρξαν ποτέ η αγαπημένη μου μπάντα, αλλά γιατί όλο αυτό που συνέβη εκείνη την Τετάρτη στο ΟΑΚΑ ξεπερνούσε τον ανθρώπινο κόσμο.
Να σημειωθεί ότι η DiDi Music είχε κλείσει το συγκρότημα για συναυλία στις 25 Ιουνίου του 2006 και πάλι στο ΟΑΚΑ, αλλά η συναυλία ακυρώθηκε εξαιτίας τραυματισμού -πτώση από φοίνικα (;)- του Keith Richards, πράγμα που καθιστά ακόμα περισσότερο την μοναδική -ολοκληρωμένη- συναυλία των Rolling Stones το 1998 επί ελληνικού εδάφους γεγονός τεράστιας ιστορικής σημασίας.
THE ROLLING STONES
BRIDGES TO BABYLON TOUR
1997-1998
Setlist:
Satisfaction
Let’s Spend The Night Together
Flip The Switch
Gimme Shelter
Anybody Seen My Baby
Paint It Black
Saint Of Me
Out Of Control
She’s A Rainbow (web choice)
Miss You
— Introductions —
You Don’t Have To Mean It (Keith)
Wanna Hold You (Keith)
Little Queenie (center stage)
You Got Me Rocking (center stage)
Like A Rolling Stone (center stage)
Sympathy For The Devil
Tumbling Dice
Honky Tonk Women
Start Me Up
Jumping Jack Flash
Brown Sugar (encore)
Το νέο άλμπουμ των Rolling Stones "Hackney Diamonds" κυκλοφορεί την Παρασκευή 20 Οκτωβρίου 2023.
