Spirit of Radio: 20+2 τραγούδια με κέντρο το ραδιόφωνο

1. Queen - Radio Ga Ga (1984)

Αν και προοριζόταν για τη σόλο δισκογραφία του Roger Taylor, έμελλε να γίνει τελικά μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες των Queen. H άνοδος της δημοτικότητας της τηλεόρασης έναντι του ραδιοφώνου προβλημάτισε έντονα τον ντράμερ, ο οποίος εμπνεύστηκε τόσο από την περίφημη ανάγνωση του Orson Welles στο The War of the Worlds του Herbert G. Wells (1938), όσο και από τη μετάδοση μιας ομιλίας του Ουίνστον Τσόρτσιλ (1940), από όπου πήρε την επαναλαμβανόμενη φράση «this was their finest hour». Δύο μεγάλα γεγονότα του 20ού αιώνα, δηλαδή. Στο βιντεοκλίπ βλέπουμε πλάνα από την ταινία Μetropolis του Fritz Lang (1927), με τον Freddie Mercury να απευθύνεται στην εργατική τάξη σαν μια άλλη “Maria”.

{youtube}azdwsXLmrHE{/youtube}

2. Talking Heads - Radio Head (1986)

Tα ομιλώντα κεφάλια συναντούν έναν Ραδιοκέφαλο. Το τραγούδι συμπεριλήφθηκε στο άλμπουμ Τrue Stories και βρίσκει τον πρωταγωνιστή να πιάνει τη νέα συχνότητα της κοπέλας που αντικρίζει. Αργότερα, μια νεαρή μπάντα από την Αγγλία θα εμπνευστεί το όνομά της από αυτό (λέγε με Radiohead).

{youtube}scdyR1L9uwM{/youtube}

3. Mechanimal - Radio Οn (2016)

Οι «δικοί μας» Mechanimal με την Ελένη Τζαβάρα στα φωνητικά, πιστοί στην περιπλάνηση της πόλης, ανοίγουν το ραδιόφωνο για τις σπασμένες νευρώσεις της επιβίωσης. Απλωμένες κιθάρες συναντούν ηλεκτρονικές, συγκρουόμενα εναρμονισμένες πορείες, στη σύνθεση που αποτέλεσε «καρδιά» του δίσκου ΔΠΔ.

{youtube}jBOmGrXDt14{/youtube}

4. Παύλος Παυλίδης & B-Movies - Ράδιο Lollipop (2010)

Ένα τραγούδι από τον δίσκο Αυτό Το Πλοίο Που Όλο Φτάνει, στο πνεύμα των Ξύλινων Σπαθιών, με τον Παύλο Παυλίδη να αναφωνεί «Άκουσα ειδήσεις το πρωί, η φωνή που λέει τα νέα, είπε πως σήμερα η ζωή στη Γη θα είναι πολύ ωραία...». Για να ακολουθήσει μια περιγραφή του πόσο εύκολο είναι να χαθεί κανείς στον μικρόκοσμό του, με 'κεινη την εγωκεντρική προσέγγιση που θέλει τη δική μας οπτική ως τη μόνη αλήθεια των πραγμάτων.

{youtube}hZ__bDJNH_A{/youtube}

5. Green Day - Revolution Radio (2016)

Κάπου στα μέσα των '10s, κάνουν την εμφάνισή τους ένα εξώφυλλο με ηχεία να παίρνουν φωτιά και φωνές να καλούν σε επανάσταση. Οι Green Day επέστρεψαν στα παλιά τους λημέρια μετά τα ανέμπνευστα ¡Uno!, ¡Dos! και ¡Tré! του 2012, με την ποπ πιο δυνατή από το όποιο punk στοιχείο διέθεταν στο "Revolution Radio". Ένα ραδιόφωνο συντονισμένο στις συχνότητες της οργής και της ανάγκης για διεκδίκηση, υποσχόμενο να αναπνεύσει μέσα από το χάος.

{youtube}LHPKOy3dtqQ{/youtube}

6. The Beach Boys - That's Why God Made The Radio (2012)

Με αφορμή τα 50 χρόνια από την ίδρυσή του, το πενταμελές συγκρότημα ξανασυναντήθηκε βγάζοντας ένα άλμπουμ με τάση αναδρομής στο παρελθόν. Το ομώνυμο του δίσκου τραγούδι αντικατοπτρίζει πιστά τις αναμνήσεις ενός ανθρώπου που βρίσκεται στην ίδια ηλικία με τους πρωταγωνιστές, διαπιστώνοντας ότι το ραδιόφωνο φτιάχτηκε ακριβώς για εκείνη την αίσθηση της αναπόλησης κάτω από τον ήλιο της Καλιφόρνια.

{youtube}VAmk-Wk2pNA{/youtube}

7. Kraftwerk - Radioland (1975)

Το άλμπουμ Radio-Activity παραμένει μέχρι και σήμερα σταθερή αξία για τους Γερμανούς πρωτοπόρους της ηλεκτρονικής μουσικής, παρά τις τότε μέτριες κριτικές. Οι Kraftwerk καλούν εδώ τον ακροατή να αναλάβει μόνος του, με τα χέρια του, την αναζήτηση της μουσικής τους, υπό έναν μονότονο ρυθμό και εν μέσω αγγλικών με έντονη προφορά.

{youtube}FJIbvB_8vaQ{/youtube}

8. Joni Mitchell - You Turn Me On, I'm Α Radio (1972)

Κάπου στα τέλη του 1972, η εταιρεία της Joni Mitchell της ζήτησε να γράψει κάποιο hit. Η ίδια, ως απάντηση, σκάρωσε το τραγούδι αυτό, θεωρώντας ότι, εάν ασχοληθεί με το ραδιόφωνο, τότε και 'κείνο θα ασχοληθεί μαζί της. Έτσι λοιπόν και συνέβη. Παρομοιάζοντας τα συναισθήματά της με τις εναλλαγές που μπορεί να κάνει σώμα και πνεύμα σε κάθε πράξη/κίνηση του συντρόφου της, έγραψε ένα κομμάτι που την πήγε στο νούμερο 10 του Καναδά και στο top-40 της Αμερικής.

{youtube}EhDb-ZciDiA{/youtube}

9. Μadonna - Turn Up Τhe Radio (2012)

Ίσως όχι από τα πιο ποπ κομμάτια της Μadonna, σίγουρα τοποθετεί σωστά την ανεμελιά και την ανάγκη για δραπέτευση –τόσο από την πραγματικότητα, όσο κι από την οχλοβοή της καθημερινότητας. Το τραγούδι που συμπεριλήφθηκε στο άλμπουμ MDNA έχει μάλιστα και βιντεοκλίπ, σκηνοθετημένο από τον Tom Munro στην Ιταλία. Μια Madonna έτοιμη για «crazy dreams» στην ιταλική επαρχία.

{youtube}vkYyqxHdwNg{/youtube}

10. Patti Smith - Radio Baghdad (2004)

Στο 9ο άλμπουμ της Trampin', η Patti Smith βρίσκεται να αναμειγνύει το πολιτικό με το προσωπικό. Στην πιo δυνατή στιγμή του δίσκου, το "Radio Baghdad" τοποθετεί ως κέντρο του κόσμου (πολιτισμικά, κυρίως) την Βαγδάτη: μια πόλη που εξέπεμψε το φως και τη γνώση. Κάνοντας έκκληση ταυτόχρονα σε όποιον ακούει να μην χαίρεται με τη δυστυχία του άλλου, μα να προβεί στην αλληλεγγύη.

{youtube}Sj7dIhIvwb4{/youtube}

11. The Clash - This Is Radio Clash (1981)

Οι Clash ανήκουν ξεκάθαρα στην κατηγορία των οργισμένων καλλιτεχνών απέναντι στα ραδιόφωνα, κι αυτό γιατί τους κρατούν απ' έξω, με κυβερνητική προτροπή. Έτσι, η πειρατεία γίνεται μοχλός αντίδρασης και αντίστασης, ταραχής του κατεστημένου. Τo "This Ιs Radio Clash" μοιάζει να είναι η απάντηση του συγκροτήματος έναντι της κατάστασης που οι ίδιοι έναν χρόνο πριν κατέθεσαν στο “Capital Radio One” (από το Βlack Market Clash, 1980). Την ίδια εποχή, οι Ramones βρίσκονταν στην ίδια γραμμή, διεκδικώντας τα ραδιοκύματα.

{youtube}krl-2hgFrJU{/youtube}

12. Donna Summer - On Τhe Radio (1979)

Η Donna Summer αγκαζέ με τον Giorgio Moroder γράφουν ένα single που έπειτα μπαίνει και στο soundtrack της ταινίας Foxes του Adrian Lyne. Το ραδιόφωνο σαν δύναμη να φέρει δύο ανθρώπους κοντά. Ό,τι ακούγεται σε εκείνο είναι σημαντικό, αληθινό. Μια μπαλάντα που θα συνεχίσει να εξυμνεί τη δύναμη της επικοινωνίας μέσω των ραδιοκυμάτων και των disco αποήχων.

{youtube}oYEFTYzd7zA{/youtube}

13. David Bowie - DJ (1979)

Ποιος θα αμφισβητούσε μια καριέρα του David Bowie ως DJ; Ο τραγουδοποιός συνθέτει ένα κομμάτι σχετικά με την ψυχοσύνθεση του μουσικού παραγωγού, στα πλαίσια του άλμπουμ Lodger. Τον ταυτίζει με ό,τι παίζει, με τις μουσικές επιλογές του –με μια ειρωνεία μάλιστα ή κι έναν αυτοσαρκασμό σχετικά με το ακροατήριό του. Στο βιντεοκλίπ τον βλέπουμε να φτάνει στο σημείο της αγανάκτησης καθώς αρχίζει να σπάει το στούντιό του, ίσως απηυδισμένος από το καλούπι που εφάρμοσε πάνω του.

{youtube}MRRmU_pOXnk{/youtube}

14. Tom Petty & Τhe Heartbreakers - The Last DJ (2002)

Στο ίδιο κλίμα εκνευρισμού με τον Bowie βρίσκουμε και τον Tom Petty, ο οποίος τα βάζει στην ουσία με τις διάφορες playlists που έχουν κατακλύσει τα ραδιόφωνα, ρίχνοντας ευθύνες στη μουσική βιομηχανία και στα χρυσά συμβόλαια της μετριότητας. Στο ομώνυμο άλμπουμ The Last DJ νοσταλγεί και εκείνον τον άνθρωπο, τον τελευταίο DJ, αλλά και την ελευθερία να μιλήσει και να ακούσει αυτό που επιθυμεί.

{youtube}gOd3tan59BE{/youtube}

15. Rage Against Τhe Machine - Guerilla Radio (1999)

Ο Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος είναι στα μεγάφωνα του "Guerilla Radio" κι έρχεται κατευθείαν από τα κάτω. Είναι η συχνότητα που μεταδίδει την ώρα της αντίστασης, ταξικής και συνειδητής· το The Battle Οf Los Angeles δεν θεωρήθηκε άλλωστε τυχαία ένα από τα καλύτερα άλμπουμ για τα τέλη των 1990s. Η τετραμελής μπάντα είχε ήδη φέρει τότε τα πάνω-κάτω στον σκληρό ήχο, με πολλούς να μην έχουν καταλάβει από πού πραγματικά τους ήρθε.

{youtube}FaVKYS34Qxc{/youtube}

16. Public Enemy - How To Kill A Radio Consultant (1991)

Οι Public Enemy τα βάζουν με τους ραδιοφωνικούς συμβούλους, σε βαθμό που σκέφτονται πώς θα τους εξαφανίσουν. Ο λόγος ήταν η αδιαφορία τους για το γκρουπ, εξαιτίας της ποπ και του R'n'B. Πολύ αργότερα, φυσικά, τα πράγματα θα αλλάξουν, με πολλούς ράπερς να αναλαμβάνουν τα ηνία ως DJ σε σταθμούς, αλλά και με το hip hop να γίνεται το κέντρο της προσοχής σε βιομηχανία και Τύπο.

{youtube}stBkQQwGGP8{/youtube}

17. Journey - Raised Οn Radio (1986)

Με πιο AOR ρυθμούς, οι Journey μπαίνουν στο γνωστό τριπάκι, που θέλει την αγάπη για το ραδιόφωνο να τοποθετείται στο προσκήνιο. Πρώτες αγάπες, λικνίσματα, κάθε στίχος και αναφορά σε τραγούδια της περασμένης και όχι μόνο εποχής.

{youtube}xsSx0ok2oio{/youtube}

18. Vangelis - Intergalactic Radio Station (1988)

Στον Διαγαλαξιακό Ραδιοφωνικό Σταθμό του Βαγγέλη Παπαθανασίου κυριαρχεί μια άχρονη αίσθηση, ικανή να γνωρίζει προγενέστερους ή και μελλοντικούς ήχους. Μέσα σε αυτήν την εναλλαγή ρυθμικών τοπίων –με το συνθεσάιζερ να έχει την τιμητική του– απλώνεται η δεξιοτεχνία του Έλληνα μουσικού, σε έναν δίσκο που άξια τοποθετείται στις ωραιότερες δουλειές του. Μελετώντας τη διαδικασία περισσότερο πριν από την καταγραφή του ήχου, όπως περιγράφει και ο Casey Young στο μικρό spoken word τμήμα που εμπεριέχει το άσμα.

{youtube}Dx3FPiHqG8U{/youtube}

19. Rammstein - Radio (2019)

Αν θέλει να μάθει κάποιος πώς να κάνει σωστά κι ωραία μαγειρεμένα προβοκάτσια, καλό θα ήταν να έριχνε μια ματιά στα βιντεοκλίπ των Γερμανών Rammstein. Και το "Radio" είναι από τα τραγούδια που απαιτείται να ακούσεις, βλέποντας παράλληλα το βίντεό του. Με τον Jorn Heitmann στη σκηνοθεσία, το συγκρότημα σε βάζει για ακόμα μια φορά στη μπρίζα για σχολιασμό. Η θεματολογία πιάνει την πολιτισμική κατάσταση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας και κάθε στίχος αντανακλάται στον λαό της μέσω της ραδιοφωνικής συσκευής, σε βαθμό ερωτικό, σεξουαλικό και θρησκευτικό. Ακόμα και μέσω θηλασμού του πολυπόθητου αυτού αντικειμένου.

{youtube}z0NfI2NeDHI{/youtube}

20. Joy Division - Transmission (1979)

Ένα κάλεσμα κίνησης και ακρόασης σε χορό out of control –από αυτούς που ήξερε καλά ο Ian Curtis. Η έκθεση στα ραδιοκύματα μες το σκοτάδι, σαν αίσθηση απελευθέρωσης της ψυχής από το σώμα. Το κομμάτι καταγράφηκε αρχικά το 1978, για το ντεμπούτο της μπάντας Warsaw. Ωστόσο, λόγω της απογοήτευσης από την εταιρία που το ανέλαβε, το άλμπουμ ακυρώθηκε. Και το "Transmission" ξαναγράφτηκε έναν χρόνο μετά, για να εκδοθεί ως το πρώτο single των Joy Division.

{youtube}6dBt3mJtgJc{/youtube}

21. Otomo Yoshihide - Radio Noise (1981)

Ο Οtomo Yoshihide, γνωστός στο underground για την αφιέρωσή του στο γιαπωνέζικο noise, περιηγείται ανάμεσα στα χιόνια των ραδιοφωνικών συχνοτήτων, αντιμετωπίζοντας τον θόρυβο σαν τον κύριο ήχο, με την καθαρότητα ως απόηχο αυτού. Το συγκεκριμένο κομμάτι προέρχεται από μια κασέτα φτιαγμένη όταν ήταν ακόμα 22 χρονών, χωρίς δηλαδή να έχει μπει ακόμα στη δισκογραφία.

{youtube}Y0Tp9xjt9YQ{/youtube}

22. Πωλίνα - Ράδιο Αγάπη Μου (1989)

Με τη νοσταλγικότερη χροιά, ο Γιάννης Καραλής προσπαθεί να αποτυπώσει τη σχέση μεταξύ ραδιοφώνου και ακροατή σε αυτό του το τραγούδι για την Πωλίνα, το οποίο μπήκε στον δίσκο Κόντρες. Ένα ευχαριστήριο γράμμα αγάπης, για τα όσα έχουν περάσει κατά καιρούς στη νεανική τους ηλικία.

{youtube}JxEegnHGWM4{/youtube}