«I won't be a rock star. I will be a legend»
Freddie Mercury
Ο Farrokh Bulsara γεννήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 1946 –ημέρα Τετάρτη– στη Ζανζιβάρη, ένα μικρό νησί του Ινδικού Ωκεανού κοντά στα παράλια της Τανζανίας. Οι γονείς του, Bomi και Jer Bulsara, Ζωροάστρες στο θρήσκευμα, ήταν περσικής καταγωγής (δηλαδή Ιρανοί), είχαν όμως και κάποιες ινδικές ρίζες αφού κατάγονταν από την πόλη Μπουλσάρ (που πλέον ονομάζεται Βαλσάντ), εξ’ ου και το επίθετο. Ο Bomi δούλευε ως ταμίας στο Βρετανικό Αποικιακό Γραφείο και η θέση του ως δημόσιος υπάλληλος εξασφάλισε στην οικογένεια μια σχετικά εύπορη ζωή.
Στα 7 του χρόνια ο Farrokh (Φαρόκ), ο οποίος γεννήθηκε με τέσσερα παραπάνω δόντια στο πίσω μέρος του στόματός του, μετακόμισε μόνος του στην Ινδία και συγκεκριμένα στο Παντσγκάνι, 50 χιλιόμετρα έξω από τη Βομβάη (που σήμερα λέγεται Μουμπάι). Εκεί πήγε στο αγγλικό οικοτροφείο St. Peter's, όπου και φάνηκε το ταλέντο του σε αρκετά αθλήματα. Μάλιστα σε ηλικία 10 ετών, ο Freddie (όπως ζητούσε πλέον να τον φωνάζουν οι συμμαθητές του) κέρδισε το σχολικό πρωτάθλημα στο πινγκ πονγκ, με τους καθηγητές φυσικής αγωγής να θεωρούν πως ο μικρός διέθετε «ένα πηγαίο ταλέντο στην επιτραπέζια αντισφαίριση». Λίγο νωρίτερα είχε ήδη ξεκινήσει μαθήματα πιάνου. Παράλληλα έγινε μέλος της χορωδίας του οικοτροφείου, ενώ ξεκίνησε να παίρνει μέρος και σε θεατρικές παραστάσεις.
Στα 12 έφτιαξε το πρώτο του συγκρότημα, τους The Hectics, οι οποίοι διασκευάζανε rock 'n' roll καλλιτέχνες όπως ο Fats Domino κι ο Little Richard. Με τον Freddie πιανίστα, η μπάντα θα δώσει αρκετές συναυλίες σε γιορτές και σχολικούς χορούς. Οι συμμαθητές του ισχυρίζονται πως από μικρός είχε εκδηλώσει κάποιου είδους κλίση απέναντι στα αγόρια, αν και οι συμπαίκτες του στους Hectics είναι κατηγορηματικοί: «προσωπικά, δεν είχα παρατηρήσει ποτέ τίποτα περίεργο στη συμπεριφορά του», λεει ο Bruce Murray.
Στις 12 Ιανουαρίου 1964 η Ζανζιβάρη βρίσκεται σε πολιτική αναταραχή, με τους στρατιωτικούς να εχουν κάνει πραξικόπημα. Φοβούμενος για την τύχη της οικογένειάς του, ο πατέρας Bomi πήρε στα τέλη Μαρτίου την Jer και τα δυο τους παιδιά (ο Freddie είχε και μια μικρή αδελφή, την Κashmira) και μετακόμισαν στο Λονδίνο και συγκεκριμένα στο προάστιο του Feltham, σε ένα σπίτι στο νούμερο 22 της λεωφόρου Gladstone (παρεμπιπτόντως, τρία στενά παρακάτω από το σπίτι όπου μεγάλωσε ο Brian May, τον οποίο θα συναντούσε μια πενταετία μετά). Ο μικρός Bulsara σπούδασε για 2 χρόνια στο Isleworth Polytechnic. Αφού κατάφερε να βαθμολογηθεί με Α στα μαθήματα γύρω από τις τέχνες, έγινε δεκτός το 1966 στο Ealing College Of Art, απ' όπου αποφοίτησε τον Ιούνιο του 1969 με πτυχίο γραφίστα και σχεδιαστή.
In the year of '69 assembled here the Volunteers
Στη διάρκεια των σπουδών του στο Ealing, ο Freddie έγινε φίλος με τον μπασίστα Tim Staffell, με αποτέλεσμα να σκάει απρόσκλητος στις πρόβες του συγκροτήματος αυτού, των Smile. Εκτός από τον Staffell, τους απάρτιζαν ο 22χρονος Brian May (κιθάρα), συμφοιτητής του στο Imperial College, και ο 20χρονος φοιτητής βιολογίας Roger Taylor (ντραμς). Από τo καλοκαίρι του 1969 ο Freddie συμμετέχει κι εκείνος σε ένα συγκρότημα: τους Ibex από το Λίβερπουλ. Στις 23 Αυγούστου του '69, μάλιστα, έδωσε και την πρώτη του συναυλία με τους Ibex στο Μπόλτον –ήταν και η πρώτη του ως τραγουδιστής. «Ήξερε πως πρέπει να συμπεριφέρεται ένας frontman. Ό,τι έκανε στη σκηνή με τους Queen τα έκανε και στην πρώτη του συναυλία με τους Ibex», λέει ο Ken Testi των τελευταίων, ο οποίος είχε μείνει έκπληκτος με τη φωνή του, που εκτεινόταν σε τέσσερις οκτάβες.
Λίγο καιρό μετά τις πρώτες συναυλίες μαζί τους, ο Freddie επέμενε να αλλάξουν το όνομα του γκρουπ σε Wreckage, ενώ το 1970 έκανε μερικές εμφανίσεις ως τραγουδιστής των Sour Milk Sea. Τον Απρίλιο του 1970 τα πράγματα δεν πήγαιναν καλά για τους Smile μετά την αποχώρηση του Tim Staffell. Ο May κι ο Τaylor θυμήθηκαν λοιπόν εκείνο το «μελαψό παλικάρι που ερχόταν στις πρόβες μας». Έτσι, ιδρύουν τους Queen, όνομα που εμπνέεται ο Freddie, ενώ το 1971 ολοκληρώνεται η σύνθεση της μπάντας με την προσθήκη του 20χρονου φοιτητή ηλεκτρονικών John Deacon στο μπάσο. Εκείνη την περίοδο ο Freddie γνώρισε και τη Mary Austin, μια σχέση που μετεξελίχθηκε σε ερωτικό δεσμό· τελικά κατέληξαν να συζήσουν μαζί έως το 1976.
Η πρώτη πρόταση που τους έγινε ήταν από τη δισκογραφική Charisma του Tony Stratton-Smith (είχε για πουλέν τους Genesis και τους Van Der Graaf Generator), ο οποίος τους πρόσφερε 25.000 λίρες. Όμως, «επειδή η αλαζονεία, όταν ξεκινάς την καριέρα σου, είναι πάντα καλός σύμβουλος, αποφασίσαμε να την απορρίψουμε και να περιμένουμε για κάτι καλύτερο», είπε ο Freddie. Το «καλύτερο» στην προκειμένη περίπτωση ήρθε με τους αδελφούς Barry & Norman Sheffield, ιδιοκτητών των φημισμένων στούντιο Trident και της νεότευκτης ομώνυμης δισκογραφικής. Το «τυράκι» του συμβολαίου ήταν φυσικά η δυνατότητα ηχογράφησης στα στούντιο όπου έγραφαν τους δίσκους τους ο Lou Reed κι ο David Bowie. «Μας έπαιρνε τηλέφωνο ο ηχολήπτης για να μας πει "ελάτε, ο Reed έφυγε από το κτίριο" κι εμείς πηγαίνμε μεταξύ 3-7 το πρωί, την ώρα που ξεκίναγαν οι καθαρίστριες τη δουλειά, για να ηχογραφήσουμε πάνω στη θρυλική κονσόλα», λέει ο Μay. Μαζί τους επιλέχθηκε κι ένας νεαρός, αλλά φέρελπις παραγωγός ήχου, ο Roy Thomas Baker, που είχε εργαστεί προηγουμένως στην παραγωγή του “Get It On” των T-Rex και του “Alright Now” των Free.
Η ηχογράφηση τέλειωσε το καλοκαίρι του 1973, με τον Freddie να ρωτάει μετά την ολοκλήρωση του κομματιού “Keep Yourself Alive” τον Baker «πώς σου φάνηκε;» –κι εκείνον να απαντάει «νομίζω πως σύντομα θα γίνετε όλοι σας τόσο διάσημοι, που δεν θα καταδέχεστε καν να μου μιλάτε». Τότε ήταν που έγινε και η «μεταμόρφωση» του Bulsara σε Mercury: το τραγούδι “My Fairy King” περιέχει τον στίχο «Mother Mercury, look what they've done to me». Ο Μay ρώτησε τον Freddie, που ήταν ο συνθέτης, αν η «Mother Mercury» του τραγουδιού αναφέρεται στη μητέρα του και αυτός απάντησε «Ναι, κι από εδώ και στο εξής θα με φωνάζετε Μercury».
Στις 13 Ιουλίου κυκλοφορεί το Queen, το ντεμπούτο τεσσάρων άγνωστων μουσικών, και το ΝΜΕ δεν δείχνει διάθεση να χαριστεί: «το άλμπουμ μοιάζει σαν έναν κουβά με ούρα». Στο οπισθόφυλλο αναγράφεται για πρώτη φορά η φράση «κανείς δεν χρησιμοποίησε συνθεσάιζερ», κανόνας απαράβατος για τουλάχιστον 7 χρόνια, όταν τους παρέσυρε το ρεύμα της φανκ και της ντίσκο (θα τα πούμε παρακάτω).
Born to be kings, we’re the princes of the universe
Το 2ο άλμπουμ έπρεπε να έρθει γρήγορα, καθώς οι ρυθμοί της δισκογραφίας στα 1970s ήταν γοργοί: καμία σχέση με τα χρόνια που οι Coldplay έβγαζαν δίσκο κάθε φορά που έμενε έγκυος η Gwyneth Paltrow. «Το επόμενό μας άλμπουμ θα είναι μια χαρά, αν αφήσουμε τους προσωπικούς εγωισμούς μας στην άκρη», είπε ο Τaylor. Με αρχικό τίτλο το άκρως υπεροπτικό Over The Top, το Queen II ξεκίνησε με τον Μercury στο γενικό πρόσταγμα. Ένα πρωί μάζεψε τους άλλους τρεις και πήγαν στην Τέιτ Γκάλερι να τους δείξει τον πίνακα “The Fairy Feller’s Master-Stroke” του Βρετανού ζωγράφου Richard Dadd. «Από εδώ θα ξεκινήσουμε», τους είπε, όπερ κι εγένετο.
Στο εξώφυλλο, ο Freddie ποζάρει σαν μία από τις ηρωίδες του, τη Μarlene Dietrich στην ταινία Shanghai Express. Στις 19 Φεβρουαρίου 1974 η μπάντα εμφανίζεται στο Top Of The Pops παίζοντας ένα καινούργιο κομμάτι· το “Seven Seas Of Rhye” γίνεται δεκτό με ενθουσιασμό και αποκαλύπτει για πρώτη φορά την αγάπη του Freddie για το music hall, αφού στο fade-out ακούγονται οι Queen να τραγουδάνε το ρεφρέν ενός τραγουδιού του 1907 με τίτλο “I Do Like To Be Beside The Seaside”. Όταν βγαίνει το άλμπουμ, το Record Mirror γράφει πως «το συγκρότημα διαθέτει ένα γιγαντιαίο ίματζ, με τη μουσική να ακολουθεί κατά πόδας». Μαζί όμως με τα καλά, σκάνε και τα κακά νέα: το χέρι του Μay έχει πρηστεί από κάτι που τον ταλαιπωρεί από τον περασμένο Ιανουάριο, όταν είχαν δώσει μια σειρά συναυλιών στην Αυστραλία. Όπως αποδεικνύεται, η βελόνα με την οποία έκανε εμβόλιο κατά της διφθερίτιδας δεν ήταν αποστειρωμένη και πλέον το χέρι του κινδύνευε να πάθει γάγγραινα.
Ωστόσο, ο ίδιος ο May είχε άλλα πράγματα στον νου του: σε μια συναυλία των Queen στη Νέα Ορλεάνη –στη διάρκεια της πρώτης τους αμερικανικής περιοδείας– γνώρισε μια κοπέλα ονόματι Peaches (αγνώστων λοιπών στοιχείων), την οποία ερωτεύτηκε και για την οποία έγραψε κατόπιν το “Now I’m Here”, που θα αποτελούσε κι ένα από τα επερχόμενα σινγκλάκια τους. Λίγο μετά τη Νέα Ορλεάνη, ο Μay εισάγεται εσπευσμένα στο νοσοκομείο με τη διάγνωση των γιατρών να είναι επείγουσα: ηπατίτιδα και άμεση ξεκούραση για ενάμιση μήνα, προκειμένου να αποφευχθούν τα χειρότερα. «Άρχισα να τρελαίνομαι και πίστευα πως οι υπόλοιποι τρεις θα έψαχναν αμέσως τον αντικαταστάτη μου, οπότε άρχισα να γράφω τραγούδια να έχω έτοιμα για παν ενδεχόμενο», θυμάται ο κιθαρίστας.
Το 1974 τελειώνει με τον Μercury να εξακολουθεί να μένει μαζί με την Austin, παρόλο που σκάνε μύτη τα πρώτα δημοσιεύματα των μουσικών περιοδικών για την περιλάλητη ομοφυλοφιλία του. «Εγώ κι ο σοφέρ μου απολαμβάνουμε το φλερτ μεταξύ μας, γιατί εμένα με τραβάει πολύ η αμφισεξουαλικότητα», είχε πει αστεία-σοβαρά λίγο μετά στα βρετανικά ΜΜΕ. Την περίοδο εκείνη, μάλιστα, είχε παρουσιαστεί μπροστά στη Mary κρατώντας ένα διαμαντένιο δαχτυλίδι, με προφανή τον σκοπό του δώρου του. «Μου δίνει το δαχτυλίδι και τον ρωτάω “για μένα;”, κι εκείνος αμέσως κόλλησε λίγο και έδειχνε να το σκέφτεται, και λίγα δευτερόλεπτα μετά μου λέει –κλασικός αναποφάσιστος Freddie γαρ– “ναι, για κάποια στιγμή στο μέλλον όμως”. Το μετάνιωσε τη στιγμή που το έκανε!», θυμάται η Austin.
Ο Eric Hall, εργαζόμενος στην ΕΜΙ, ισχυρίστηκε αμέσως μετά τον θάνατο του Μercury ότι το πρώτο τους πραγματικά σπουδαίο τραγούδι εκείνης της περιόδου, το “Killer Queen”, γράφτηκε για εκείνον: «βρισκόμαστε στο ξενοδοχείο Holiday Inn, κάπου εκεί στις αρχές του 1974, όταν ξαφνικά χτυπάει η πόρτα του δωματίου μου. Είναι ο Freddie, που με ρωτάει αν μπορεί να περάσει μέσα. Όταν κάθεται στο κρεβάτι, μου λέει πως είναι ερωτευμένος μαζί μου και πως το κομμάτι αυτό γράφτηκε επειδή δεν ανταποκρινόμουν στον έρωτά του. Μου είπε ότι εγώ είμαι ο «δολοφόνος» [killer] του κομματιού, ο οποίος σκοτώνει τον γκέι [queen] που τον αγαπάει. Όταν μου ζήτησε να μου κρατήσει το χέρι κι εγώ αρνήθηκα, κατάλαβε πως δεν είχε ελπίδα μαζί μου κι αποχώρησε».
Επόμενος σταθμός η Ιαπωνία, με τα κοριτσάκια να κάνουν –τον συνήθη– πανζουρλισμό με επίκεντρο το ομορφόπαιδο τον ντράμερ: «Welcome Roger Queen», έγραφαν τα πανό. Ήλθαν (στο Τόκιο), είδαν (τις εκδηλώσεις λατρείας) κι απήλθαν (με ένα παραδοσιακό κιμονό ο καθένας στις αποσκευές τους). Τον Μάιο του 1974 οι Sparks, οι οποίοι βρίσκονται στα ντουζένια τους με το “This Town Ain’t Big Enough For Both Of Us”, πλησιάζουν τον May και του λένε ορθά-κοφτά: «φίλε, οι Queen δεν έχουν μέλλον. Αν θες, έλα στη μπάντα μας», για να πάρουν την απάντηση «δεν νομίζω πως είμαστε ακόμη τελειωμένοι».
Μπορεί όμως μουσικά να είχαν πράγματι να δώσουν ακόμη πολλά, σίγουρα πάντως ήταν τελειωμένοι οικονομικά: η συμφωνία που είχαν υπογράψει με την Τrident προέβλεπε ότι κάθε σεντ και στερλίνα που θα κέρδιζαν θα επιστρεφόταν στη μαμά εταιρεία για να καλύψει όσα χρήματα είχε ρίξει πάνω τους. Μέσα σε 2 χρόνια οι αδελφοί Sheffield είχαν επενδύσει πάνω από 200.000 λίρες πάνω τους –το μεγαλύτερο ποσό που είχε δώσει ποτέ δισκογραφική σε πρωτοεμφανιζόμενο συγκρότημα– οπότε απαιτούσαν το ποσό αυτό πίσω από τα κέρδη των πωλήσεων και των συναυλιών. Ως αποτέλεσμα, οι Queen συνέχιζαν να μην πληρώνονται, παρόλο που οι πωλήσεις των δύο πρώτων άλμπουμ πήγαιναν μια χαρά και είχαν αρχίσει να μετακομίζουν από μικρούς συναυλιακούς χώρους σε μεγαλύτερα venues. «Ήμασταν χρεωμένοι μέχρι τον λαιμό», λέει ο May.
Τελικά τον Αύγουστο του 1975 η Trident υπέγραψε με την ΕΜΙ, απελευθερώνοντας τους Queen από τις υποχρεώσεις τους. Από την 1η Σεπτεμβρίου της χρονιάς εκείνης ξεκινάει λοιπόν μια νέα περίοδος. Το κομμάτι “Death On Two Legs” γράφτηκε λίγο μετά, ως δριμύς φιλιππικός απέναντι στα πανούργα αδέλφια Sheffield· και περιγράφει αυτήν ακριβώς τη φαύλη οικονομική τους σχέση με το συγκρότημα.
(συνεχίζεται εδώ)
* Απόσπασμα από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Τσάβαλου Freddie Mercury: These Are The Days Of Our Lives (εκδόσεις Sonik, 2013), σε αναπροσαρμοσμένη εκδοχή
