Hiraeth είναι μια ουαλική λέξη που πολύ χοντρικά σημαίνει «ανεκπλήρωτη λαχτάρα για κάτι που δεν υπήρξε ποτέ με τη μορφή που το λαχταράει κάποιος»· ουσιαστικά μια νοσταλγία για τη φαντασιακή μορφή κάποιου ατόμου, τόπου ή γεγονότος. Ο πίνακας Lady Of Shallot του John William Waterhouse πιάνει αριστοτεχνικά το πνεύμα της έννοιας του Hiraeth.
Εκ της γενέσεώς του το heavy metal έχει κρατήσει σταθερή σχέση θηλασμού με τον μαστό της μυθολογίας και της ιστορίας, με ιδιαίτερη αγάπη για την αλχημιστική ένωση αυτών των δύο, στο γκρίζο έδαφος που λέγεται μυθιστορία. Από την αναμόχλευση των ομηρικών επών έως τη μυθική όψη των Ναϊτών Ιπποτών, η επάλειψη της ιστορίας με μια παράδοξη και λαμπυρίζουσα ομίχλη αποτέλεσε κάλεσμα Σειρήνας για ένα μουσικό είδος που είχε κοντά στον πυρήνα του τη λαχτάρα για την αλλαγή της καθημερινότητας και την απεμπόλιση από το δυσβάσταχτο τώρα.
Ο Αρθουριανός Κύκλος αποτέλεσε ίσως το πλέον εμβληματικό αντικείμενο άντλησης έμπνευσης, τόσο λόγω της δημοφιλίας του σε παγκόσμιο επίπεδο ποπ κουλτούρας (σίγουρα ρόλο έπαιξε η αποικιοκρατία και τα λοιπά αίτια της παγκόσμιας εξάπλωσης της αγγλοσαξονικής κουλτούρας), όσο και το πλήθος τρανταχτών μυθικών αρχετύπων που περιέχει, τα οποία βρίσκουν το αντίστοιχό τους σε λαϊκές δοξασίες ανά την υφήλιο: από τους θρύλους για μαρμαρωμένους βασιλιάδες που θα επιστρέψουν, έως το διαχωρικό ταμπού της αιμομιξίας.
Τα όρια μεταξύ ιστορίας και μύθου (όσον αφορά τον Kύκλο) είναι εξαιρετικά συγκεχυμένα, και δεν έχω ως στόχο να τα παρουσιάσω ή να τα ξεκαθαρίσω. Εκείνο που κρατάω ως σκεπτομορφή είναι πάνω-κάτω η παρουσίαση του Κύκλου στην ταινία Excalibur του John Boorman (1981): ένα λυρικό έπος, όπου η γυαλάδα του ιπποτισμού μπλέκεται με το γκρίζο φθινόπωρο της παρακμής και όλα αυτά πλαισιώνονται από μια διακριτική μα παντοδύναμη μαγεία και μοίρα, έρμαια της οποίας είναι οι άνθρωποι. Η θλίψη (που κορυφώνεται στο δακρύβρεχτο τέλος) αποτελεί βασικό συστατικό του μύθου, ιδιαίτερα καθώς περνάει το καλοκαίρι του Κάμελοτ. Όμως ο θρύλος αφήνει περιθώριο ελπίδας, ακόμη και στο τέλος. Για αυτό λοιπόν και η νοσταλγία που εκπέμπει η λέξη Hiraeth στο μυαλό μου είναι άκρως συνυφασμένη με τον θρύλο –μια λαχτάρα για την επάνοδο της χρυσής εποχής του Κάμελοτ. Τέλος, ας μην ξεχνάμε πως ο Αρθουριανός Κύκλος έχει για πάντα στιγματιστεί από την αλληλεπίδραση παγανισμού και χριστιανισμού· είναι μια πεντακάθαρη (αλλά πολυεπίπεδη) αποκρυστάλλωση της όσμωσης των θρησκειών.
Οι καλλιτέχνες που έχουν ασχοληθεί στιχουργικά με τον Κύκλο δεν είναι λίγοι, ούτε περιορίζονται αποκλειστικά στο κλασικό και επικό metal, τα οποία βέβαια έχουν την τιμητική τους. Το ενδιαφέρον εδώ δεν είναι η τεράστια ποσότητα όσων καταπιάστηκαν με το θέμα, αλλά το πρίσμα και ο τρόπος με τον οποίον το αντιμετωπίζουν. Προφανώς κυριαρχεί η ηρωική θέαση του μύθου, αλλά συνάμα υπάρχει η σχεδόν απτή λαχτάρα για μια ριζική επάνοδο μιας φαντασιακής εποχής, ένα πανίσχυρο Hiraeth. Παρακάτω παραθέτω 7 συγκροτήματα τα οποία έχουν γράψει ένα η περισσότερα κομμάτια για τον Κύκλο. Δεν πρόκειται προφανώς για εξαντλητική λίστα, απλώς για τα κομμάτια που έχουν συνδεθεί περισσότερο μέσα μου με το Αρθουριανό heavy metal.
Amorphis - Grail's Mysteries
[Από το The Karelian Isthmus, 1992]
Στιχουργικά σφιχτό, στρατιωτικό, στα όρια του ασκητικού, το κομμάτι από το ντεμπούτο των Φινλανδών συνδυάζει την ιστορική γείωση με τον μυστικισμό που αναβλύζει από το Δισκοπότηρο. Οι Amorphis γράφουν ένα τραχύ κομμάτι ημι-μελωδικού death metal, το οποίο πιάνει τη διήγηση από τη μεριά του Ούθερ, ο οποίος με τάσεις προφητικού λόγου δίνει μυθολογικό τόνο στο κομμάτι. Εδώ αποτυπώνεται ηχητικά η πρώιμη εποχή του Κύκλου, πριν τη γέννηση του Αρθούρου, όταν η διαμάχη ανάμεσα σε τοπικούς άρχοντες έβαφε με πολεμικά, βαρβαρικά χρώματα το τοπίο –μια ματιά στο εξώφυλλο είναι ευπρόσδεκτη. Ένα κομμάτι σαν τις φθαρμένες πέτρες των βρετανικών ερειπίων.
{youtube}9xdoF0_Ks2s{/youtube}
Blind Guardian - Mordred's Song + A Past & Future Secret
[Από το Imaginations From Τhe Other Side, 1995]
Βούτυρο στο ψωμί των Γερμανών βάρδων ο Αρθουριανός Κύκλος, σε μια περίοδο μάλιστα που οι Guardian έπλεαν σε δυσθεώρητα επίπεδα έμπνευσης. Η νοσταλγία και η γλυκόπικρη αίσθηση που διαπερνά τον μύθο απλώνεται εδώ πέρα στα 2 κομμάτια που αφιερώνονται εξολοκλήρου θεματικά στον υπό συζήτηση Κύκλο. Με το “A Past & Future Secret” οι Γερμανοί παίζουν τελείως εντός έδρας, χτίζοντας ένα λατρεμένο ακουστικό κομμάτι παρελθοντικής εξιστόρησης, ενώ με το “Mordred's Song” ο επικός σπαραγμός βρίσκει έκφραση σε ένα από τα καλύτερα τραγούδια τους. Αν έχετε δει την ταινία Merlin με τον Sam Neil (1998), αμφότερες οι επιλογές διαθέτουν τη γκρίζα αίσθηση που επικρατεί λίγο πριν το φινάλε της.
{youtube}sPglvthU3jA{/youtube}
Cradle Of Filth - Haunted Shores
[Από το Dusk...And Her Embrace, 1996]
Η παρέα του Dani Filth δεν θα μπορούσε να μην αγγίξει τον σπουδαιότερο μυθικό κύκλο της χώρας της. Και το κάνει με τη χαρακτηριστική κομψότητα που αποτελεί σήμα κατατεθέν τους, δίχως φανφάρες, αφήνοντας την προφανή επιφάνεια του θρύλου και προσαρμόζοντας στίχους και ατμόσφαιρα στη γοτθική σκοτεινιά που διακατέχει το αριστουργηματικό Dusk...And Her Embrace. Χρησιμοποιώντας μπαρόκ γλώσσα και ονοματολογία, οι Βρετανοί βουτάνε στην παγανιστική πλευρά του μύθου, βάφουν με νυχτερινά χρώματα τη μορφή του Αρθούρου, της δίνουν φτερά (κλείνοντας το μάτι στο Άγριο Κυνήγι) και καταλήγουν σε έναν θριαμβευτικό παιάνα εξύμνησης μιας νεκροζώντανης επιστροφής του βασιλιά, μιας μακάβριας παλιννόστησης της φαντασιακής Βρετανίας. Bonus, φυσικά, η φωνητική συμμετοχή του Cronos των Venom.
{youtube}0W3SmOllZ_g{/youtube}
Fates Warning - Fata Morgana
[Από το Awaken The Guardian, 1986]
Η μόνη καθαρά γυναικεία παρουσία στο αφιέρωμα, όσον αφορά το θεματολογικό μέρος, είναι το 3ο κομμάτι του αψεγάδιαστου Awaken The Guardian των Αμερικανών. Η Morgana LeFay, ίσως η πλέον γοητευτική φιγούρα του Κύκλου, πλαισιώνεται με σχεδόν λατρευτικούς στίχους και απογειώνεται ως μια φευγαλέα θεομορφή, καθώς ο ακροατής ρίχνει μια ματιά στις σκιές ενός πανταχού περιβάλλοντος θηλυκού. Επικό US power του υψηλότερου διαμετρήματος, ένας υδραργυρικός Arch που προσπαθεί να ανακαλύψει νέους τρόπους λατρείας, κι ένα αποτέλεσμα που κάνει τη Morgana να χαμογελάει μέσα από τις ομίχλες του μύθου.
{youtube}joBQGofYBI4{/youtube}
Jag Panzer - The Moors
[Από το The Age Of Mastery, 1998]
Χωρισμένο σε δύο στιχουργικά τμήματα, με το πρώτο να μην είναι ακριβώς εφαπτόμενο με το περιεχόμενο του Κύκλου όσο με τον χώρο αυτού, το "Moors" είναι μια βουκολική ωδή στην Αγγλία. Σε αντίθεση με τα υπόλοιπα κομμάτια του αφιερώματος, τα οποία δίνουν βάση αποκλειστικά στους χαρακτήρες του μύθου, εδώ ξεδιπλώνεται μπροστά μας το καταπράσινο τοπίο, η Αλβιώνα που γέννησε την ιστορία αυτήν. Πανηγυρικές πολυφωνίες, οι πένες ανώνυμων τροβαδούρων και οι υποτιθέμενες λαϊκές ρίζες του Κύκλου, σε ένα κομμάτι που στέκεται επάξια στη δισκογραφία των Αμερικανών.
{youtube}Im1ajYP2EPM{/youtube}
Grave Digger - όλο το άλμπουμ Excalibur [1999]
Οι Grave Digger δεν αρκέστηκαν σε ένα μόνο κομμάτι. Ακολουθώντας την επιτυχημένη λογική των 2 προηγούμενων δίσκων τους, που φλέρταραν με τη μυθική θέαση ιστορικών γεγονότων, χτίζουν έναν θεματικό δίσκο, αυτή τη φορά βασισμένο πάνω στον Αρθουριανό Κύκλο με την πλέον εύπεπτη και «λαϊκή» μορφή του. Αν κάποιος έφτιαχνε ένα γλυπτό με πρώτη ύλη την κυρίαρχη εικόνα που έχει για τον Αρθουριανό Κύκλο η κοινωνία (λαμβάνοντας υπόψιν ευπώλητες λογοτεχνικές εκδοχές και ταινίες), τότε αυτό θα έμοιαζε πολύ με το Excalibur. Με μια απλότητα που ανιχνεύεται από τους μονολεκτικά περιγραφικούς τίτλους των κομματιών ("Excalibur", "Pendragon") μέχρι την αδιατάρακτη παραδοσιακή δομή «κουπλέ-γέφυρα—ρεφρέν», οι Γερμανοί συνεχίζουν το επιτυχημένο σερί, και μας αφήνουν ίσως τον ωριμότερο δίσκο της ιστορικής τριάδας τους.
{youtube}GlicNcNeQ8o{/youtube}
Manilla Road - The Ninth Wave
[Από το Open The Gates, 1985]
Το Open The Gates των Manilla Road φλερτάρει με τον Αρθουριανό Κύκλο σε διάφορες περιπτώσεις (“Hour Of The Dragon”, “Open The Gates”, “Astronomica”), χωρίς όμως γενικά να δίνει ξεκάθαρο στίγμα. Αυτό γίνεται μονάχα στην κορύφωση, την τεράστια ελεγεία “The Ninth Wave” (το μεγαλύτερο σε διάρκεια κομμάτι του δίσκου), έναν από τους χαρακτηριστικούς μακροσκελείς ύμνους των Αμερικανών: ακουστικό ξεκίνημα που σου σηκώνει την τρίχα, και συνέχεια με μετρημένο ψυχεδελικό ατσάλι. Χρησιμοποιώντας εύπεπτα τη σημειολογία του μύθου, μπολιάζοντας και με στοιχεία βόρειας μυθολογίας –κάτι που γίνεται και σε άλλα κομμάτια του άλμπουμ– αλλά και του ευρωπαϊκού θρύλου του Άγριου Κυνηγιού, οι Manilla καταλήγουν στην επιστροφή του βασιλιά, ξέχειλοι με νοσταλγία και λαχτάρα.
{youtube}wgr0MBbOp7A{/youtube}
