Φαίνεται ίσως ως αφόρητο δημοσιογραφικό κλισέ, να λέμε ότι κάποιος καλλιτέχνης υπήρξε «αδικημένος» με αφορμή τον θάνατό του. Στην περίπτωση ωστόσο του Luis Enríquez Bacalov, είναι η αλήθεια: ο Αργεντινός συνθέτης που πολιτογραφήθηκε Ιταλός και πέθανε πριν λίγες μέρες σε αυτήν τη δεύτερη πατρίδα του, υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους μάστορες στο πεδίο των soundtracks, με τα οποία και καταπιάστηκε ήδη από τη δεκαετία του 1950, όταν έμαθε την «τέχνη» ως βοηθός του Ennio Morricone. Αλλά η κυριαρχία των Ηνωμένων Πολιτειών στο παγκόσμιο κινηματογραφικό παιχνίδι συχνά σημαίνει ότι τέτοιοι δημιουργοί, οι οποίοι επέλεξαν να δουλέψουν μακριά από τις παραγωγές του Χόλιγουντ, δεν βλέπουν πάνω τους τα φώτα της δημοσιότητας, παρά περιστασιακά –με αποτέλεσμα το κοινό να αποκτά την παραπλανητική αίσθηση ότι είναι ονόματα «δεύτερα». Κάτι που σε καμία περίπτωση δεν ισχύει για τον Bacalov, κι ας μην έφτασε ποτέ το επίπεδο του Morricone ή αυτό του Nino Rota.
Χωρίς να επεκταθούμε στις θαυμάσιες συνεργασίες του με την ανθηρή progressive rock σκηνή της Ιταλίας κατά τη δεκαετία του 1970, στις λόγιες ηχογραφήσεις του ή στην ενορχηστρωτική του δουλειά σε δίσκους σαν το Sabatο Pomeriggio του Claudio Baglioni (1975), σταχυολογούμε εδώ 10 scores για ταινίες, που προτείνονται ανεπιφύλαχτα σε όσους ακόμα φτιάχνουν δισκοθήκες.
Il Vangelo Secondo Matteo [1964]
(1η έκδοση: RCA, 1996)
Αν και άθεος, ο Pier Paolo Pasolini έφτιαξε ένα πραγματικό αριστούργημα μεταφέροντας στην οθόνη το Ευαγγέλιο του Ματθαίου, με τον Enrique Irazoqui και τη Margherita Caruso να αποδίδουν, αντίστοιχα, τον Ιησού και τη νεαρή Παναγία με μια ερωτική θαρρείς πλαστικότητα. Tο κοινό έδωσε περισσότερη βάση στις ηχογραφήσεις του Μπαχ και του Προκόφιεφ (που χρησιμοποιήθηκαν αυτούσιες), καθώς βέβαια και στην εκτέλεση του παλιού spiritual "Sometimes I Feel Like A Motherless Child" από την Odetta, αλλά η σύντομης διάρκειας πρωτότυπη μουσική που έγραψε για το φιλμ ο Bacalov ήταν υψηλών προδιαγραφών, φέρνοντάς του μια αναπάντεχη θέση στα προτεινόμενα για Oscar soundtracks του 1966.
Django [1966]
(1η έκδοση: Intermezzo/General Music, 1985)
Ακολουθώντας τα βήματα του Ennio Morricone, ο Bacalov μπαίνει στον κόσμο των spaghetti westerns με το δεξί, καταθέτοντας μια δουλειά με προσωπικότητα για λογαριασμό αυτής της ταινίας του Sergio Corbucci για έναν περιπλανώμενο πιστολέρο (Franco Nero) στα σύνορα Ηνωμένων Πολιτειών και Μεξικού. Λιγότερο περιπετειώδες soundtrack σε σύγκριση με τα αντίστοιχα του μέντορά του, μα με πολλές ενδιαφέρουσες –και μοντέρνες, για τα χρόνια εκείνα– νύξεις σε επίπεδο ενορχήστρωσης, στη χρήση λ.χ. των φλάουτων ή στο πώς κινείται το τσέλο. Η λατρεία του Κουέντιν Ταραντίνο για το φιλμ και τη μουσική του, θα οδηγήσει στην ανακάλυψη του Bacalov από μια νεότερη γενιά.
Quién Sabe? [1967]
(1η έκδοση: Parade, 1967)
Ιστορικό spaghetti του Damiano Damiani με πρωταγωνιστή τον φοβερό Ιταλό ηθοποιό Gian Maria Volontè (και τον Klaus Kinski να του κλέβει την παράσταση), το οποίο έγινε γνωστό με τον αμερικάνικο τίτλο A Bullet for the General και υπήρξε το πρώτο του πολιτικοποιημένου υπο-είδους Zapata westerns. Πράγματι, αρκετοί είδαν το φιλμ ως μια αλληγορία στην ανάμειξη των Η.Π.Α. στα εσωτερικά των κρατών της Λατινικής Αμερικής κατά τον Ψυχρό Πόλεμο. Κάτι που δεν πρέπει να άφησε ασυγκίνητο τον Bacalov, ο οποίος –υπό την επίβλεψη του Morricone– κατέθεσε εδώ ένα από τα πιο πλήρη του soundtrack, θαυμάσιο σε κάθε επίπεδο. Πολλά χρόνια μετά (2004), διάφορα κομμάτια βρήκαν τον δρόμο τους για το videogame Red Dead Revolver.
A Ciascuno Il Suo [1967]
(1η έκδοση: United Artists, 1968)
Όταν στα 1995 o Towa Tei των Deee-Lite έβγαλε το "Batucada" με τη Bebel Gilberto στα φωνητικά, όσοι έψαχναν σε βάθος τα ηλεκτρονικά πράγματα βρήκαν ότι είχε χρησιμοποιήσει ένα sample από το soundtrack του Bacalov γι' αυτήν την ταινία του Elio Petri, όπου ο Gian Maria Volontè αναζητεί τον δράστη δύο φόνων κάπου στη Σικελία, παρέα με τη «δικιά μας» Ειρήνη Παππά. Ωραίες δυναμικές, λαμπερές ενορχηστρώσεις και μεγάλη άνεση με μια jazz γλώσσα ανακατεμένη με latin ή με πιο λόγια στοιχεία, σαν κι εκείνα που κυριαρχούν στο βασικό θέμα.
Il Grande Duello [1972]
(1η έκδοση: Point, 1995 / προτείνεται ωστόσο αυτή της Quartet, 2012, ως πληρέστερη)
Αφού δούλεψε βοηθός του Sergio Leone στον Καλό, τον Κακό και τον Άσχημο και το Μια Φορά κι Έναν Καιρό στη Δύση, ο Giancarlo Santi έκλεισε τον Lee Van Cleef για τη δική του απόπειρα στα spaghetti westerns. Το φιλμ κοπιάρει εν τέλει πολύ τον Leone, αλλά (παρά τις αντιδικίες με τον Sergio Bardotti για το ποιος έγραψε τι) το soundtrack του Bacalov έμελλε να μείνει ιστορικό χάρη στο υπέροχο βασικό θέμα πάνω στο οποίο χτίζεται διαρκώς. Το ίδιο θέμα έγινε κατόπιν σημείο αναφοράς της πρώτης Kill Bill ταινίας του Ταραντίνο, στα zeros.
Lo Chiamavano Mezzogiorno [1972]
(1η έκδοση: Point, 1995 / προτείνεται ωστόσο αυτή της Quartet, 2012, ως πληρέστερη)
Ως «Πυρωμένα Κολτ» ίσως να θυμούνται οι παλιότεροι αυτό το spaghetti western του Ρeter Collinson με τον Richard Crenna, για το οποίο ο Bacalov συνεισέφερε το πιο πειραματικό του soundtrack: μια δουλειά με ανορθόδοξες μα αποτελεσματικές ενορχηστρώσεις, με ένα ιδιαιτέρως συναισθηματικό βασικό θέμα και με απόηχους από τη Λατινική Αμερική να διατρέχουν το "Highlands".
The Summertime Killer [1973]
(1η έκδοση: Seven Seas, 1973)
Περιπέτεια εκδίκησης του Antonio Isasi-Isasmendi με τον Christopher Mitchum στον βασικό ρόλο, σε ένα χαρακτηριστικό b-movie παλιάς σχολής από εκείνα που αγαπά ο Tarantino, ο οποίος και πάλι άντλησε εδώ από το soundtrack του Bacalov, αυτήν τη φορά για το Kill Bill 2. Εδώ, ο Αργεντίνος συνθέτης δοκιμάζει να παίξει με τις ροκ φόρμες της εποχής και, με την άνεση που του έδωσαν οι σπουδαίες συνεργασίες της ίδιας περιόδου με progressive μπάντες της Ιταλίας, οδηγεί το score σε ένα υποδειγματικά στημένο fusion αποτέλεσμα.
La Città Delle Donne [1980]
(1η έκδοση: Creazioni Artistiche Musicali, 1980)
Μεταξύ ονείρου και πραγματικότητας, ο Marcello Mastroianni βουλιάζει σε έναν κόσμο γυναικών, όπου μαζί με τα θέλγητρα έρχεται και ο φόβος, καθώς η αρσενικότητά του δεν μετράει εκεί όπως στην καθημερινή ζωή. Ο Αντρέι Ταρκόφσκι θεώρησε φιάσκο αυτήν την ταινία του μεγάλου Φεντερίκο Φελίνι και είναι αρκετοί που συμμερίστηκαν την άποψή του. Αναμενόμενα, η όλη συζήτηση επισκίασε το soundtrack που συνεισέφερε ο Bacalov, δένοντας άριστα μια ταιριαστή στο κλίμα του φιλμ παλιομοδίτικη τζαζ με την αγάπη του για τον Nino Rota.
Coup De Foudre [1983]
(1η έκδοση: General Music, 1983)
Από τα λιγότερο γνωστά scores του Bacalov, όπου όμως χτίζεται ένα λιτό, πιο λυρικό στυλ, με πολλά έγχορδα και μελοδραματικές απολήξεις –εκείνο που αρκετά χρόνια μετά θα οδηγούσε στον θρίαμβο του Ταχυδρόμου. Το φιλμ εποχής της Diane Kurys, που διαδραματίζεται στην κατεχόμενη από τους Ναζί Γαλλία με πρωταγωνίστριες τη Miou-Miou και την Isabelle Huppert, πρόσφερε στον συνθέτη το πλέον ταιριαστό φόντο ώστε να δοκιμάσει επιτυχώς, σε μεγάλη κλίμακα, αυτές του τις ανησυχίες.
Il Postino [1994]
(1η έκδοση: Hollywood, 1994)
Ταινία ζωής για τον Massimo Troisi (όπως απεδείχθη, κατά δραματικό τρόπο), γύρω από έναν απλό ταχυδρόμο σε ένα νησάκι της Ιταλίας τη δεκαετία του 1950, του οποίου η ζωή και η κοσμοθεωρία αλλάζουν ριζικά ύστερα από τη γνωριμία με τον μεγάλο Χιλιανό ποιητή Pablo Neruda. Το soundtrack απέφερε στον Bacalov το μόνο Όσκαρ που κέρδισε ποτέ και έκανε το όνομά του γνωστό σε παγκόσμια κλίμακα, δημιούργησε όμως παράλληλα και την αίσθηση ότι ήταν η καλύτερη δουλειά του, πράγμα που δεν ευσταθεί. Σαφώς, όμως, αποτελεί δείγμα μιας ώριμης (αν και ενίοτε υπέρ το δέον μελωμένης) επεξεργασίας του ύφους που υιοθέτησε στο Coup De Foudre, στο οποίο αφήνει πλέον να παρεισφρύσουν και στοιχεία από τον τόπο καταγωγής του –βλέπε το bandoneon που ακούμε σε ένα σημείο ή την ένταξη του "Madreselva" του Carlos Gardel στην tracklist.
Προτείνεται στην έκδοση που, εκτός του score, περιλαμβάνει και απαγγελίες ποιημάτων του Neruda από τον Sting, τη Madonna και ηθοποιούς σαν τον Willem Dafoe, τη Glenn Close, τη Miranda Richardson και την Julia Roberts.
{youtube}lYF6K1HGKIs{/youtube}
