Με αφορμή τις Αόρατες Πόλεις του Italo Calvino, αλλά και τα 30 χρόνια από τον θάνατο του επιδραστικού συγγραφέα, το τμήμα Επικοινωνίας & ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών, σε συνεργασία με το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών, στήνουν τη διεπιστημονική/καλλιτεχνική διημερίδα "Αόρατες Πόλεις" (Παρασκευή 23 & Σάββατο 24 Οκτώβρη, στο κτίριο του Ινστιτούτου, Πατησίων 47), με ομιλίες, εργαστήρια και εμπειρίες στην πόλη που αρχίζουν από νωρίς και το πρωί και ολοκληρώνονται το βράδυ (δες το πλήρες πρόγραμμα εδώ).
Με αυτή την ευκαιρία, καλέσαμε τις υπεύθυνες της διοργάνωσης –τη Μαρία Βασιλείου (γνώριμή μας και από το Metal Hammer) και τη Μαρία Σαριδάκη– να φτιάξουν το soundtrack των Αόρατων Πόλεων, γράφοντάς μας και δυο κατατοπιστικά λόγια για τα τραγούδια που διάλεξαν. Άλλωστε, οι "Αόρατες Πόλεις" είναι άμεσα συνδεδεμένες με τη μουσική: δεν θα πραγματοποιούνταν χωρίς τους Sisters Οf Mercy...
5 τραγούδια για Αόρατες Πόλεις
της Μαρίας Βασιλείου
Αναστασία – Οι πόλεις και η επιθυμία 2
The Doors: The Soft Parade
(από το άλμπουμ The Soft Parade, 1969)
Στην Αναστασία, οι επιθυμίες «ξυπνούν όλες μαζί και σε περικυκλώνουν». Παράλογες εικόνες σε θελκτικά χρώματα, διεσταλμένες αισθήσεις σε κατατρώνε. Για να συντηρήσεις τον ηδονικό κύκλο, πρέπει να μπεις στον χορό. Νομίζεις ότι την ελέγχεις, αλλά σε ελέγχει εκείνη. Ζητά τον μόχθο σου για να συντηρήσει τη μορφή της. Να γίνεις μέρος, τελικά, μιας «απαλής παρέλασης», που φαίνεται γραμμική, αλλά είναι ουροβόρα. Η τρίτη, κατά δισκογραφική σειρά, επική σύνθεση των The Doors –μετά τα "The End" και "When The Music’s Over"– κατασκευάζει τη δική της ηδονιστική περιδίνηση· όμως αυτό που ο Calvino υπαινίσσεται, ο Morrison το ενσαρκώνει σε ένα ακόμα ανατριχιαστικό, ποιητικό ξέσπασμα.
{youtube}X_1DhUABr2U{/youtube}
Προκοπία – Οι συνεχόμενες πόλεις 3
Avatarium: Avatarium
(από το άλμπουμ Avatarium, 2013)
Η μοναδική πόλη του βιβλίου που ξετυλίγεται μέσα από ένα δωμάτιο, και, τελικά, μέσα σε ένα δωμάτιο, καθώς ο ταξιδιώτης διαπιστώνει, με τον χρόνο, ότι δεν χρειάζεται να στέκεται στην άκρη του παραθύρου για να την δει –ή μήπως για να τη φτιάξει; Πάντα είχα εμπιστοσύνη στον Leif Edling, άλλωστε οι Candlemass έχουν μια θέση στο διαχρονικό top-20 μου. Το ντεμπούτο του τελευταίου του εγχειρήματος, των Avatarium δηλαδή, δεν έχει ξεθωριάσει ακόμα, κι ας το ακούω ασταμάτητα από το 2013. Αλάνθαστο doom, στολισμένο με τα γαλόνια του riffmaster και τη φωνή-αποκάλυψη της Jennie Ann Smith. Παρόμοιο θεματικά το ομώνυμο κομμάτι, και, συμπτωματικά, το νέο τους άλμπουμ κυκλοφορεί την 1η ημέρα της διημερίδας!
{youtube}tauv6bYMhTg{/youtube}
Ευσαπία – Οι πόλεις και οι νεκροί 3
Ulver: Dead City Centres
(από το άλμπουμ Perdition City, 2000)
Στην πραγματικότητα, οποιοδήποτε κομμάτι από το Perdition City μπορεί να πάρει τη θέση του προτεινόμενου, σε ό,τι αφορά την Ευσαπία, την πιο μακάβρια και ζοφερή πόλη του αφηγήματος. Η τραγική ειρωνεία είναι πως η Ευσαπία αναφέρεται ως εκείνη που «θέλει να απολαμβάνει τη ζωή», όμως δεν είναι πια δυνατό να ξεχωρίσει κανείς τους νεκρούς από τους ζωντανούς της. Εσωστρεφές και μυστηριώδες, το πόνημα των Νορβηγών πάλαι ποτέ του black metal, κατασκευάζει δυνατά ηχητικά τοπία ενός στρυφνού αστικού πολιτισμού, ο οποίος προσπαθεί να κυριεύσει στο ανθρώπινο. Η Ευσαπία δεν αποδέχεται τον θάνατο: θέλει να τον ελέγξει μασκαρεύοντάς τον, και τελικά κατατρώγεται από το ίδιο της το έργο.
{youtube}82hH_ME4Nu0{/youtube}
Φιλίδα – Οι πόλεις και τα μάτια 3
Sisters Οf Mercy: Nine While Nine
(από το άλμπουμ First And Last And Always, 1985)
Η Φιλίδα ξεκινάει χρωματιστή, γεμάτη ομορφιά κι εκπλήξεις, με άπειρες δυνατότητες σε δρόμους που δεν εξαντλούνται ποτέ. Σύντομα, όμως, τα χρώματα κουράζουν τα μάτια και ξεθωριάζουν, τα βήματα πλέον δεν αναζητούν το καινούριο αλλά τη χαμένη ανάμνηση που σβήνει –την ανεκπλήρωτη υπόσχεση που κάποτε εμφανίστηκε ή την εκπληρωμένη, η οποία τελείωσε. Σε αυτή τη φάση χρειάζεσαι το "Nine While Nine", με το πατημένο χιόνι και το ίχνος του κραγιόν στο τσιγάρο, να περιμένεις μάταια, τυλιγμένος στη θαλπωρή της νοσταλγίας. Η εμπειρία κάνει τον χώρο, τόπο, όχι η χωροταξία. Για την ιστορία, οι «Αόρατες Πόλεις» δεν θα πραγματοποιούνταν χωρίς τους Sisters Οf Mercy.
{youtube}1EAJvUWHmQU{/youtube}
Βερενίκη – Οι κρυφές πόλεις 5
Metallica: … And Justice For All
(από το άλμπουμ ...And Justice For All, 1988)
Στην ίσως συμβολική, τελευταία θέση του βιβλίου, βρίσκεται η Βερενίκη: η πόλη της αδικίας και των δικαίων. Μέσα της φυτρώνει ο σπόρος μιας άλλης Βερενίκης, δίκαιης, που θα ανθίσει όταν έρθει η ώρα του. Όμως αυτός ο σπόρος είναι ήδη σπιλωμένος με μια κηλίδα, η οποία θα γεννήσει μια στρατιά άδικων ανθρώπων. Έτσι, θα υπάρχει πάντα μια δίκαιη πόλη με άδικους πολίτες, που θα την διαδέχεται μια άδικη πόλη με δίκαιους πολίτες, σε μια αέναη ακολουθία μέσα στον χρόνο. Αυτή είναι η προειδοποίηση του συγγραφέα. Βάσιμη ή όχι, σαφώς ανθρώπινη, αλλά δεν μου κάνει. Προτιμώ την παρέα του Hetfield και την κραυγή των στίχων του. Ειδικά τώρα.
{youtube}kkmbCQ7Z2Ko{/youtube}
5 τραγούδια για Αόρατες Πόλεις
της Μαρίας Σαριδάκη
Αργεία – Οι πόλεις και οι νεκροί 4
Clock DVA: The Unseen
(από το άλμπουμ Buried Dreams, 1989)
Στην Αργεία, στη θέση του αέρα έχει χώμα. Μια πόλη από σκοτάδι και χώμα, μια έρημη πόλη θαμμένη κάτω από βράχους. Οι κάτοικοι εξαντλημένοι από την υγρασία μένουν ακίνητοι.
«We have lost all contact
We are alone
In the shadow of shadows
In the dream of dreams
In the sleep of sleep»
Το "Unseen" των Clock DVA φέρνει μαζί του τη σκοτεινιά, τον γεμάτο χώμα και υγρασία αέρα. To βρίσκουμε στο τέταρτο άλμπουμ των Βρετανών Buried Dreams, ένα ακόμη παιχνίδι σύνδεσης με τη θαμμένη Αργεία. Πόσο μάλλον αν θυμηθούμε ότι μερικές φορές τη νύχτα στην Αργεία, αν πλησιάσουμε το αυτί μας στη γη, ακούμε μια πόρτα να χτυπάει. Το "Unseen" κλείνει με το «We have opened a new door / To a new horror that will finally destroy us». Ίσως λοιπόν κάποια στιγμή οι κάτοικοι να την άνοιξαν.
{youtube}Qw9JGyMntoA{/youtube}
Ευδοξία – Οι πόλεις και ο ουρανός 1
Cocteau Twins: Blue Bell Knoll
(από το άλμπουμ Blue Bell Knoll, 1988)
Μια πόλη που εκτείνεται προς τα πάνω και προς τα κάτω, μέσα από στριφογυριστά σκαλάκια, σκάλες και αδιέξοδα. Ένα χαλί που είναι ο μοναδικός και πραγματικός της χάρτης. Μια πόλη ιδανική για να χαθείς μέσα στην πολυκοσμία και στους άναρχους δρόμους. Ένα χαλί θεϊκής –έτσι ισχυρίζονται οι οιωνοσκόποι– κατασκευής, το οποίο χαρτογραφεί όχι μόνο την Ευδοξία, αλλά και τις τροχιές των κόσμων όλων. Μια μυστηριώδης σχέση χαλιού και πόλης, ακίνητης τελειότητας και αέναης κατάρρευσης. Μια άμορφη πόλη η Ευδοξία, μετατρέπεται σε κέντρο διαρκούς κίνησης, αφήγησης και μεταστροφής με τη σαφέστατα θεϊκής προελεύσεως φωνή της Elizabeth Fraser. «Τhe map is not the territory» έγραφε ο Alfred Korzybski, και η Ευδοξία –μέσα από τις ανάσες και τις κραυγές της Fraser– γίνεται για μένα το πραγματικό κέντρο του σύμπαντος.
{youtube}2oespMmWnDo{/youtube}
Ζοβείδα – Οι πόλεις και τα σημάδια 4
Gandalf: Hang On To A Dream
(από το άλμπουμ Gandalf, 1968)
Η Ζοβείδα, πόλη λευκή, «εκτεθειμένη ολόκληρη στο Φεγγάρι», δημιουργήθηκε όταν άνθρωποι από διαφορετικά μέρη είδαν το ίδιο όνειρο: μια γυμνή γυναίκα να τρέχει σε μία άγνωστη πόλη μέσα στη νύχτα και να τους προσκαλεί να την αναζητήσουν. Δεν βρήκαν ποτέ την πόλη, ούτε τη γυναίκα με τα μακριά μαλλιά, αλλά αποφάσισαν να χτίσουν την πόλη του ονείρου τους, ελπίζοντας να την προσκαλέσουν και να την παγιδεύσουν εκεί. Και ήρθαν και άλλοι και άλλοι, ορμώμενοι από το ίδιο όνειρο. Και η πόλη γέμισε αδιέξοδα και έγινε μια πόλη δουλειάς και καθημερινότητας. Μια πόλη-παγίδα, μια άσχημη πόλη. To 1968 οι Gandalf έδιναν σ' αυτό το μελαγχολικό βαλς ερωτικής εγκατάληψης («What can I say, she's walking away / From what we've seen») του Tim Hardin μία νέα ονειρική διάσταση, τονίζοντας ότι «it’s all a dream». Γυναίκα και όνειρο και μία ανάμνηση για τις πόλεις και τις σχέσεις που διανύσαμε, σαν σε όνειρο. Δεν θα μπορούσα να περπατήσω στους δρόμους της Ζοβείδα χωρίς να αναρωτηθώ «How can we hang on to a dream / How can it, will it be, the way it seems».
{youtube}2AudTBMW_YU{/youtube}
Περινθία – Οι πόλεις και ο ουρανός 4
Sisters Οf Mercy: Alice
(από το EP Alice, 1983)
Οι αστρονόμοι όρισαν τα πάντα στην Περινθία. Πού και πώς και πότε έπρεπε να σχεδιαστεί, χτιστεί, κατοικηθεί. Η αρμονία του στερεώματος θα είχε στη Γη το καθρέφτισμά της, χάρη στην εξαίσια Περινθία. Κατ’ εικόνα και κατ’ ομοίωση των θεών, οι κάτοικοι θα είχαν την εύνοια των άστρων. Αλλίμονο, σήμερα, στα κλειστά της τείχη, κατοικούν τα δυστυχισμένα αποτελέσματα γενεών αιμομιξίας. Και οι αστρονόμοι πρέπει να απαντήσουν στο δίλλημα: ήταν οι υπολογισμοί τους λάθος ή οι θεοί καθρεφτίζονται τέλεια στα δυστυχισμένα τέρατα της πόλης τους; Αδιαφορώντας παντελώς για την απάντηση, η "Alice" των Sisters Οf Mercy στέκεται με την πλάτη στον τοίχο και αναζητά από όλους και όλα μία απάντηση. Λίγο το «In illusion, comfort lies», λίγο τα τέρατα που κρύβουμε κάτω από την προσπάθεια να ελέγξουμε τα πάντα, λίγο που οι Sisters παίζουν το βράδυ που κλείνουμε την ημερίδα, δεν θέλει και πολύ…
Η Περινθία, σαν δεύτερη Alice, τα έχει υπολογίσει όλα: έχει φορέσει τα καλύτερά της ρούχα, αλλά είναι μπερδεμένη και δυστυχισμένη. Πάντα πίστευα ότι δεν είναι τόσο μαύρα τα πράγματα σε αυτή την πόλη των άστρων, αρκεί απλά να ανοίξει τα τείχη της και να φέρει την αταξία στην τάξη της. Οι υπολογισμοί δεν βγαίνουν άλλωστε πάντα σωστοί και οι θεοί που φτιάχνουμε έχουν περισσότερο χιούμορ από εμάς, έτσι Αλίκη;
{youtube}-GwWra1sQgo{/youtube}
Βαλδράδα – Οι πόλεις και τα μάτια 1
Sigur Rós: Starálfur
(από το άλμπουμ Ágaetis Byrjun, 1999)
Η Βαλδράδα είναι χτισμένη στις όχθες μιας λίμνης και καθρεφτίζεται τέλεια στα νερά της. Ο επισκέπτης βλέπει δύο πόλεις, αφού κάθε σημείο της Βαλδράδας αντικατοπτρίζεται στον καθρέφτη της. Ένας καθρέφτης που άλλοτε μεγαλώνει την αξία των όσων συμβαίνουν και άλλοτε την αρνείται, επηρεάζοντας τη συμπεριφορά των κατοίκων και υποδουλώνοντάς τους στο καθρέφτισμα της εικόνας τους. Όπως λέει ο Καλβίνο, «οι δύο Βαλδράδες ζουν η μία για την άλλη, κοιτάζοντας η μία την άλλη συνεχώς στα μάτια, μα χωρίς να αγαπιούνται». Το "Starálfur" είναι, αντίθετα, ένα αγαπησιάρικο τραγούδι, το οποίο μιλά για ένα όνειρο και για ένα γαλάζιο ξωτικό. Γιατί μου θυμίζει λοιπόν τη διπλή Βαλδράδα; Κατ' αρχάς επειδή είναι το τραγούδι που άκουγα συνεχώς σε ένα ταξίδι στη Ζυρίχη και σκεφτόμουν το πόσο μου τη θύμιζε, λόγω της αντανάκλασής στη λίμνη. Επίσης γιατί τα έγχορδά του είναι παλίνδρομα (ακούγονται δηλαδή το ίδιο αν παιχτούν ανάποδα), κάνοντας έτσι το τέλος της αφήγησης να είναι η αρχή της: ένα τέλειο καθρέφτισμα, που όμως στο αυτί μου ακούγεται τόσο διαφορετικό.
{youtube}wlPtmws131o{/youtube}
