Για κάποιους, η μουσική είναι κάτι παραπάνω από μια επιλογή ψυχαγωγίας και διασκέδασης, είναι τρόπος ζωής. Πίσω όμως από ό,τι ακούγεται στα ακουστικά μας, τις βόλτες στα δισκάδικα, τη μουσική που συνοδεύει τις βραδινές μας μπαρότσαρκες και φυσικά, τον ιδρώτα που ρίχνουμε στις συναυλίες, υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι για τους οποίους η μουσική είναι ακόμη περισσότερο τρόπος ζωής, μιας και είναι μέρος της βιομηχανίας της και ζουν από αυτή.
Όλα όσα προαναφέρθηκαν, βέβαια, ίσχυαν προ Covid-19. Γιατί εδώ και ένα μήνα, η ζωή όσων έχουν για χόμπι τη μουσική μπορεί να συνεχίζει (σχεδόν) ακάθεκτη, για εκείνους όμως που βιοπορίζονται από αυτήν τα πράγματα έχουν αλλάξει άρδην. Για την ακρίβεια -στη συντριπτική τους πλειοψηφία- έχουν παγώσει σε μια αμφίρροπη στάση αναμονής. Τι έχουν να πουν όμως, οι άνθρωποι που αυτή τη στιγμή βρίσκονται πίσω από αυτά τα ευάλωτα πόστα της μουσικής βιομηχανίας;
Τα Ήσυχα Βράδια
Τα μπαρ πέρα από τα μέρη που βρισκόμαστε στο τέλος της ημέρας για να τινάξουμε από πάνω μας την ένταση της δουλειάς και τα σημεία συνάντησης τα σαββατοκύριακα, είναι και τα μέρη που πολλές φορές μαθαίνουμε καινούρια, ωραία μουσική από τους τύπους και τις τύπισσες με τα ακουστικά στη γωνία, τους djs. Ο Ζώης Χαλκιόπουλος (που τον βρίσκετε στα αθηναϊκά μπαρ ως Mr. Z) εξηγεί για το επάγγελμά του σε καιρούς πανδημίας: «Το θέμα με αυτή τη δουλειά είναι ότι δεν μπορεί να γίνει από το σπίτι. Υπάρχει, βέβαια, άφθονος χρόνος τώρα να γίνουν πράγματα υποστηρικτικά και επικοινωνιακά για να κρατήσεις το κοινό ζεστό -να φτιάξεις λίστες στο Spotify, να γράψεις καινούρια μουσική, αν είσαι και παραγωγός. Όμως η αλήθεια είναι ότι ένας επαγγελματίας DJ δεν βγαίνει οικονομικά από το σπίτι». Από την άλλη, ο dj βλέπει και τις δύο όψεις του νομίσματος: «Όλοι όσοι δουλεύαμε νύχτα κάνουμε τώρα ένα ωραίο διάλειμμα από το ξενύχτι, ακούμε τους δίσκους από την αρχή, βλέπουμε μουσικά ντοκιμαντέρ, γράφουμε και είναι ωραία», με το οικονομικό, όμως, να παραμένει ένα μεγάλο αγκάθι. «Είναι και πολλοί που κάνουν sets από το σπίτι –αλλά για πόσο μπορεί να το κάνει ένας DJ αυτό; Δεν γίνεται να αναπληρωθεί η ανθρώπινη επαφή. Εδώ πολλές φορές δεν ασχολείται ο κόσμος με τη μουσική στα bars, πόση ώρα θα κάτσει ν’ ακούσει έναν dj μπροστά από μια οθόνη;», καταλήγει.
Η αδυναμία αναπλήρωσης του κοινού είναι το πρόβλημα και για τους επαγγελματίες μουσικούς που βιοπορίζονται από τις μουσικές σκηνές και τα live. Ο Ορέστης Μπενέκας, (τον έχετε ακούσει -και δει- να παίζει πλήκτρα σε πολλές εναλλακτικές εγχώριες μπάντες, μεταξύ των οποίων, οι B-Movies του Παύλου Παυλίδη και η Σtella) έχει δει όλες τις συναυλίες που είχε κλείσει για το προσεχές διάστημα είτε να παγώνουν είτε να ακυρώνονται. «Όλοι όσοι δουλεύουμε στο χώρο της ζωντανής μουσικής -και δεν είναι μόνο οι μουσικοί, είναι και οι ηχολήπτες, οι τεχνικοί και όλοι όσοι δουλεύουν για αυτό- έχουμε σταματήσει τα πάντα. Είναι παράξενη συνθήκη, υπάρχουν επαγγέλματα όπως αυτά του μουσικού που δεν μπορείς να κάνεις τίποτα και άλλα που δεν προλαβαίνουν να πουλάνε και να δουλεύουν. Είναι κάπως άνισο αλλά φυσικά αναμενόμενο», παρατηρεί. Μπορεί πλέον ο μουσικός να μην κάνει ούτε πρόβες, αλλά, τουλάχιστον, διοχετεύει αλλού την ενέργειά του: «Κάνω ποιοτικό έλεγχο στη Jam Pedals, ένα ελληνικό εργαστήριο που κατασκευάζει πετάλια κιθάρας κι εκεί συνεχίζουμε. Είναι μια διέξοδος». Σε ό, τι αφορά την επόμενη μέρα, πάντως, ο Ορέστης Μπενέκας θέλει να παραμένει αισιόδοξος: «Πιστεύω ότι, όταν με το καλό ανοίξουν και πάλι οι χώροι και γίνονται live, τα πράγματα πάνω – κάτω θα ξαναγίνουν όπως ήταν».
Ούτε στο clubbing τα πράγματα αλλάζουν πολύ (αν και ιδέες για ένα ελληνικό Club Quarantäne δεν έλειψαν). Ο booking manager του υπόγειου club του Crust Μάριος Ψαλλίδας a.k.a. ClubΚid, μας λέει ότι το lockdown έπιασε την αθηναϊκή νύχτα εξαπίνης μιας και «Δεν περιμέναμε να κλείσουμε έτσι απότομα -αν και βέβαια καλώς έγινε- οπότε αιφνιδιαστήκαμε λίγο. Από εκεί και πέρα, φυσικά ακυρώσαμε τα πάντα και δύο μεγάλα gigs τα έχουμε μεταθέσει για το φθινόπωρο. Η εικόνα είναι θολή, δεν μπορούμε να κάνουμε ασφαλή σχεδιασμό, γιατί ενδεχομένως από Σεπτέμβρη να υπάρξει δεύτερο κύμα επιδημίας. Οπότε βαδίζουμε λίγο στα τυφλά όπως όλοι». Ο ClubKid έπαιξε και στο πρώτο Lockdown Disco, το μεγάλο διαδικτυακό πάρτι καραντίνας που διοργανώθηκε στην Ελλάδα από την ομάδα του Queer Archive, για το οποίο εξηγεί: «Το πρώτο που σκέφτηκα με το που κλείσαμε, πριν την καθολική απαγόρευση, ήταν να στήσουμε sets με τους djs μας από το μαγαζί, σύμφωνα με το κανονικό πρόγραμμα και να τα βγάλουμε σε live streaming. Μας πρόλαβε όμως η καραντίνα και προς το παρόν τηρούμε στάση αναμονής. Ωστόσο, υπάρχουν σκέψεις για κάποια sessions από το υπόγειο, μόλις αρθεί η απαγόρευση της κυκλοφορίας».
Κυκλοφορήστε όση περισσότερη νέα μουσική μπορείτε
Μπορεί για τη νυχτερινή ζωή το τοπίο να είναι θολό, η μουσική, όμως, όπως την απολαμβάναμε στο σπίτι μας και στα ακουστικά μας δεν σταματάει ποτέ. αλυσίδα παραγωγής της μοιάζει πρόθυμη να βρει τις λύσεις -αν και βέβαια ούτε η δισκογραφία μπορεί να τη γλιτώσει χωρίς γρατζουνιά.
«Κυκλοφορήστε όση περισσότερη νέα μουσική μπορείτε» -αυτή είναι η επίσημη γραμμή της διεθνούς μουσικής βιομηχανίας, όπως μας λέει ο Αντώνης Βιλλιώτης, ιδρυτής της The Hubsters, ενός ελληνικού label services agency που προσφέρει τις υπηρεσίες marketing, προώθησης και σύνδεσης με την ελληνική αγορά σε πολλές μεγάλες δισκογραφικές του εξωτερικού. «Σε ό, τι έχει να κάνει με το ηχογράφημα εξακολουθεί να υπάρχει αντικείμενο δουλειάς. Οι περισσότερες δισκογραφικές εταιρείες στο εξωτερικό συνεχίζουν να λειτουργούν κανονικά προκειμένου να κρατηθεί το κοινό στα streaming services –που αυτή τη στιγμή και δεδομένης της συνθήκης είναι η μεγαλύτερη πηγή οικονομικών πόρων για τη δημιουργική βιομηχανία και τη μουσική παγκοσμίως». Περιέργως, βέβαια, υπάρχουν ενδείξεις και στοιχεία ότι το μουσικό streaming πέφτει και η κατανάλωση υπηρεσιών streaming αφορά περισσότερο ταινίες και συνδρομητικά κανάλια.. «Το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο για τις μικρές και ανεξάρτητες εταιρείες, γιατί οι μεγάλες έχουν έτσι κι αλλιώς μεγάλα έσοδα από τους καταλόγους τους. Και φυσικά σημειώνονται και αρκετές μεταθέσεις ημερομηνιών αναμενόμενων κυκλοφοριών, γιατί στο εξωτερικό μια κυκλοφορία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με ένα ολόκληρο "πακέτο" ενεργειών, μεγάλες περιοδείες, merchandising, έναν ολόκληρο κόσμο που δουλεύει και κινείται γύρω από μια κυκλοφορία. Οπότε όταν λείπει ο βασικός τροφοδότης που είναι το live αναγκαστικά θα αναβληθεί και η αντίστοιχη κυκλοφορία», εξηγεί ο Αντώνης Βιλλιώτης.
Ο Δημήτρης Μπούρας από την Inner Ear, της μεγαλύτερης ίσως ανεξάρτητης δισκογραφικής εταιρείας της χώρας, μας λέει πώς αναγκάστηκαν και αυτοί να μεταθέσουν τις ημερομηνίες των προγραμματισμένων κυκλοφοριών τους και πώς μεγάλο μέρος της δραστηριότητάς τους έχει παγώσει. «Aκυρώσαμε κάποια live των οποίων είχαμε τη διοργάνωση πριν ακόμα αυστηροποιηθούν τα μέτρα, έχουμε μεταθέσει δύο σημαντικές κυκλοφορίες και δυσκολευόμαστε και στα πιο απλά», εξηγεί. Τα δισκάδικα έχουν κλείσει, ενώ το 5-% των φυσικών πωλήσεων που έφευγε μέσω Bandcamp για εξωτερικό έχει, επίσης, παγώσει. Πάντως, ο Δημήτρης Μπούρας παραμένει αισιόδοξος: «Ο κόσμος που είναι σπίτι έχει ανάγκη περισσότερο αυτό που για εμάς ήταν πάντα προτεραιότητα –τη μουσική και την παρηγοριά που προσφέρει. Οπότε προσπαθούμε να μην αναστείλουμε εντελώς τη λειτουργίας μας και να κάνουμε δυο – τρία πράγματα που μπορούμε. Γενικά, οι καλλιτέχνες, ιδίως όσοι διαθέτουν home studio- παραμένουν ενεργοί και δημιουργικοί. Ανανεώνουμε συνεχώς και τις λίστες μας στο Spotify και ετοιμάζουμε και μια ωραία Inner Ear συλλογή, την οποία θα διαθέσουμε προς free downloading σε λίγο καιρό. Εφόσον το cd και το βινύλιο είναι πιο δύσκολο να το προμηθευτείς αυτόν τον καιρό, θα προσπαθήσουμε να κινήσουμε την κατάσταση μέσω των ψηφιακών μέσων».
Στα ψηφιακά μέσα βασίζονται περισσότερο από κάθε άλλη φορά και τα δισκάδικα που είχαν ήδη ή φροντίζουν τώρα να αποκτήσουν ηλεκτρονική παρουσία, καθώς η λύση του e-shop είναι ζήτημα επιβίωσης γι' αυτούς. Ένα καλά οργανωμένο ηλεκτρονικό κατάστημα δίσκων μάλιστα μπορεί να φέρει θετικά αποτελέσματα, υπεράνω των προσδοκιών. Ο ιδιοκτήτης του Λωτού στη Θεσσαλονίκη, Προκόπης Τζιλής, έχει φανατική πελατεία στο κατάστημά του, η οποία με το lockdown φαίνεται να ανακατευθύνθηκε στο site του, παρουσιάζοντας μάλιστα και σημάδια «αβγατίσματος»: «Παρατηρώ τον τελευταίο καιρό μια αυξητική τάση στις παραγγελίες και πιθανολογώ ότι θα συνεχίσει αυτό. Νιώθω ότι ο κόσμος ξεπέρασε το αρχικό σοκ και δείχνει να έχει διάθεση να ψάξει και να ακούσει καινούρια μουσική και να ανανεωθεί. Έχουν δημιουργηθεί βέβαια πολλά και διαφορετικά προβλήματα στην αγορά, καθώς πολλά κανάλια διανομής έχουν κλείσει, ενώ όσα παραμένουν ανοιχτά λειτουργούν με περιορισμένο προσωπικό. Είναι περίεργο το τοπίο και μαθαίνουμε να το αντιμετωπίζουμε μέρα τη μέρα». Ο ιδιοκτήτης του δισκάδικου δεν κρύβει πως ήταν διστακτικός αρχικά για το πώς μπορεί να πάει το ηλεκτρονικό κατάστημα, αλλά τελικά είδε να έρχεται και καινούργια πελατεία και πιστεύει πως η αγορά δεν είναι καταδικασμένη: « Σιγά σιγά όλοι προσαρμοζόμαστε, όλο και περισσότερες δισκογραφικές θα επιστρέψουν στην κανονικότητα των κυκλοφοριών τους και όλο και περισσότερος κόσμος θα συνηθίσει στις ηλεκτρονικές αγορές».
Και με τις συναυλίες, τι γίνεται;
Όσο οι ημέρες καραντίνας περνάνε η μια πίσω απ’ την άλλη και καλοκαιριάζει, έρχονται πιο κοντά οι συναυλιακές ημερομηνίες που είχαμε κυκλώσει στο ημερολόγιο. Και το ερώτημα τίθεται λιτά αλλά επιτακτικά: Με τις συναυλίες, τι γίνεται;
Ο Γιάννης Λυμπέρης της Fuzz Productions, διοργανώτριας εταιρείας του Release Festival, μας λέει ότι, προς το παρόν, συνεχίζουν να δουλεύουν για το φεστιβάλ σαν να πρόκειται να διεξαχθεί κανονικά, αναμένοντας την τελική απάντηση από τα κυβερνητικά μέτρα. «Δεν μπορούμε να κάνουμε και αλλιώς. Έχουμε, βέβαια, παγώσει διαφημιστικές καμπάνιες και σχετικά έξοδα, αλλά, κατά τα λοιπά, εξακολουθούμε να προετοιμαζόμαστε. Οι μπάντες που έχουμε κλείσει για το Release έχουν προγραμματισμένες περιοδείες, των οποίων οι σταθμοί είναι αλληλένδετοι, οπότε είναι και πολύ δύσκολος ο οποιοσδήποτε αναπρογραμματισμός. Το μόνο σίγουρο είναι ότι καμία μπάντα δεν θέλει να ακυρώσει, αλλά, όλα θα εξαρτηθούν από τα επίπεδα καραντίνας στα οποία θα βρεθούν οι διάφορες χώρες και από τις εκάστοτε κυβερνητικές αποφάσεις. Είναι τόσο θολά όλα. Είναι το πιο δύσκολο καλοκαίρι ενός κλάδου που βασίζεται στο καλοκαίρι».
Από την άλλη, για τον Κώστα Θελούρα, executive director της High Priority Promotions, είναι σχεδόν σίγουρο ότι οδεύουμε προς ένα “festival-free” καλοκαίρι, με τη συναυλιακή δραστηριότητα να μετατίθεται κατά το δυνατόν αυτούσια στο επόμενο έτος. «Σε όλη την Ευρώπη αυτή τη στιγμή σημειώνονται ακυρώσεις ή αναβολές των συναυλιών μέχρι και το τέλος του φετινού καλοκαιριού», σημειώνει ο διοργανωτής, θεωρώντας δεδομένο ότι το ίδιο σκηνικό θα δούμε να επαναλαμβάνεται και εντός συνόρων. «Στην High Priority είμαστε σε αναμονή feedback προθέσεων και σχεδιασμών και από το εξωτερικό, για να δούμε πώς θα κινηθούμε και με το Athens Rocks Festival, ωστόσο έχω την αίσθηση ότι θα είναι φύσει αδύνατον να πραγματοποιηθεί», λέει με ειλικρίνεια.
Τελικά, πως μπορεί να αντιδράσει η μουσική βιομηχανία σε όλο αυτό το τσουνάμι συναυλιακών ακυρώσεων και αβέβαιων αναβολών; Η απάντηση για τον Κώστα Θελούρα είναι διπλή: προβολή στο μέλλον και αλληλεγγύη: «Αυτό που κάνουν οι μεγάλες τουλάχιστον εταιρείες και διοργανώσεις του εξωτερικού -και θεωρώ ότι και εμείς προς τα εκεί θα πάμε- είναι ένα καθρέφτισμα του φετινού καλοκαιριού στο επόμενο, μεταθέτοντας, στα μέτρα του εφικτού, αυτούσια φεστιβάλ και events στις αντίστοιχες ημερομηνίες του 2021. Φυσικά αυτό -εφόσον συμβεί και σε εμάς εδώ- θα κυλήσει αργά και αβέβαια σε συνάρτηση πολλών εξωτερικών παραγόντων και σε κάθε περίπτωση θα μας επηρεάσει αφάνταστα. Η βιομηχανία του θεάματος και της συναυλίας παρ' όλη την "άνοιξη" που βιώνει τα τελευταία δύο χρόνια έχει ήδη δει μια πρόσφατη μεγάλη κρίση και είναι πολύ σημαντικό οι εργαζόμενοι σε αυτήν να στηριχθούν. Υπάρχουν και θετικές ιδιωτικές πρωτοβουλίες, για παράδειγμα η Live Νation ξεκίνησε να τρέχει ένα πρόγραμμα οικονομικής στήριξης του προσωπικού των συναυλιών και των live tours που πλήττεται από τις συνέπειες της πανδημίας ενώ, μεγάλες επιχειρήσεις στο εξωτερικό που δραστηριοποιούνταν στην κατασκευή συναυλιακών και τεχνικών υποδομών έχουν στραφεί στην κατασκευή προστατευτικών υλικών για την αντιμετώπιση του Covid-19. Το πιο σημαντικό για να αντιμετωπίσουμε αυτήν την κατάσταση που βιώνουμε είναι να υπάρξει αλληλεγγύη. Πράξεις αλληλεγγύης είναι αυτές που θα μας κάνουν να ορθοποδήσουμε και να φέρουμε ξανά τη συναυλία και τη μουσική εκεί που πρέπει. Το βασικό είναι να είμαστε όλοι εκεί.».
{modulepos textlink}
