1. Lluís Llach: Les Seves Primeres Cançons (1977)
Ένα από τα ομορφότερα άλμπουμ του εξαιρετικού αυτού μουσικού, συγγραφέα και πολιτικού, πρωταγωνιστή του Νέου Καταλανικού Τραγουδιού, το οποίο προέκυψε στη δεκαετία του 1960 κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Φράνκο στην Ισπανία. Με το έργο του, ο Lluís Llach ανανεώνει τη λαϊκή μουσική της Καταλονίας συνδέοντάς τη με στίχο εξόχως πολιτικό, αποκλειστικά στα καταλανικά. Πρωταγωνιστής του αντιδικτατορικού κινήματος και αργότερα υπέρμαχος του εκδημοκρατισμού και του μαρξιστικού καταλανισμού, με 22 δίσκους και τεράστιο αριθμό συναυλιών στο ενεργητικό του (μέχρι το 2007, που αποχώρησε από την ενεργό δράση), ο Llach αφήνει μια σημαντική πολιτιστική παρακαταθήκη με ιδιαίτερη σημασία· όχι μόνο για την Καταλονία, αλλά για κάθε κουλτούρα που αντιστέκεται στην παγκόσμια πολιτιστική ομογενοποίηση. Η συγκεκριμένη συλλογή συγκεντρώνει ορισμένα από τα σημαντικότερα τραγούδια της πρώιμης περιόδου του και είναι μια καλή αφορμή για να ξεκινήσουμε να ανακαλύπτουμε τον σπουδαίο αυτόν καλλιτέχνη.
2. Clannad: Fuaim (1982)
Ό,τι και να πει κανείς για τους Clannad από την κομητεία του Ντόνεγκαλ της Ιρλανδίας, είναι λίγο. Η μπάντα ιδρύθηκε το 1970 από τα αδέλφια Ciarán, Pól & Máire Brennan και τους δίδυμους θείους τους Noel & Pádraig Duggan και έκανε γνωστή την ιρλανδική μουσική σε ολόκληρο τον κόσμο. Τα τραγούδια τους –τα μισά τουλάχιστον με ιρλανδικό στίχο– συνδυάζουν την παράδοση του νησιού τους με το ροκ, την τζαζ και το Γρηγοριανό μέλος, ενώ από ένα σημείο και μετά δεν δίστασαν να παντρέψουν όλα αυτά τα ακούσματα με ηλεκτρονικό ήχο. Το συγκεκριμένο άλμπουμ είναι το 5ο από τα 16 συνολικά που ηχογράφησαν από το 1970 μέχρι το 2013 και ένα από τα πιο χαρακτηριστικά της ιδιαίτερης και πρωτοπόρας δουλειάς τους. Παραδοσιακά και σύγχρονα ακουστικά και ηλεκτρικά όργανα, αιθέρια φωνητικά και λιτές ενορχηστρώσεις διαμορφώνουν ένα άρτιο μουσικό σύνολο, που μας κάνει να υποκλιθούμε στην ομορφιά και την ευαισθησία της ιρλανδικής κουλτούρας.
3. Georges Brassens: Don Juan (1976)
Δεν ξέρω αν το Don Juan είναι ο καλύτερος δίσκος του μεγάλου Γάλλου ποιητή, συγγραφέα, τραγουδοποιού. Πιστεύω όμως ότι είναι ιδανικός για όποιον δεν τον γνωρίζει και θέλει να ασχοληθεί με το έργο αυτής της προσωπικότητας της γαλλικής ποίησης και μουσικής. Από την αρχή μέχρι και το τέλος της ζωής του, ο Brassens διαγράφει μια καλλιτεχνική πορεία που χαρακτηρίζεται από απόλυτη συνέπεια: ούτε μια λέξη από τα μελοποιημένα από τον ίδιο ποιήματά του δεν έρχεται σε σύγκρουση με τη ζωή την οποία επέλεξε ή με τις ιδέες του: αντισυμβατικός, καυστικός, πολιτικοποιημένος, αθυρόστομος υμνητής της γυναικείας γοητείας –που όμως έμεινε πιστός στη μεγάλη του αγάπη χωρίς να την παντρευτεί– ελευθεριακός που στηλίτευσε τη συμβατική ηθική και την κενόδοξη ευμάρεια, αλληλέγγυος προς τους ευάλωτους και γεμάτος σεβασμό για την ανιδιοτελή καλοσύνη, κατόρθωσε ν’ αφήσει το δικό του, ανεξίτηλο στίγμα με μοναδικό εφόδιο την πένα, την κιθάρα και την ιδιαίτερη, αφηγηματική του ερμηνεία. Τα τραγούδια του, απλά και συνάμα πολυεπίπεδα (όπως και η ίδια του η ζωή), συνεχίζουν να έχουν πολλά να μας πουν και διαθέτουν τη σπάνια ικανότητα ν’ αγγίζουν όχι μόνο όσους γνωρίζουν γαλλικά, αλλά κι εκείνους που δεν ξέρουν την υπέροχη αυτή γλώσσα.
4. Victor Jara: Manifiesto (1974)
Το 9ο άλμπουμ του σημαντικού αυτού ανθρώπου του θεάτρου και της μουσικής της Χιλής, κυκλοφόρησε έναν χρόνο μετά τη δολοφονία του από το καθεστώς του δικτάτορα Πινοσέτ. Ο Victor Jara είναι σημαντική μορφή του Nueva Canción Latinoamericana, ενός μουσικού ρεύματος που άρχισε να δημιουργείται στη Νότια Αμερική προς τα τέλη της δεκαετίας του 1960 και ανανέωσε το ισπανόφωνο τραγούδι συνδυάζοντας τους λαϊκούς σκοπούς των αυτοχθόνων με τις μουσικές όλων των άλλων εθνοτήτων που συνέθεσαν το ανθρώπινο μωσαϊκό της συγκεκριμένης ηπείρου. Το Manifiesto είναι ό,τι λέει ο τίτλος του: δήλωση πολιτική, κοινωνική, ιδεολογική και καλλιτεχνική. «Δεν τραγουδάω για να τραγουδήσω, ούτε για να δείξω πόσο ωραία είναι η φωνή μου. Τραγουδάω γιατί η κιθάρα μου αισθάνεται και είναι με το μέρος του δίκιου», δηλώνει ο Jara στο ομώνυμο τραγούδι του δίσκου. Ένα άλμπουμ-ορόσημο, με υπέροχες μελωδίες και την αέρινη φωνή του δημιουργού του, που μοιάζει να κατεβαίνει από τις κορυφές των Άνδεων. Ένας δίσκος τρυφερός, ερωτικός και ταυτόχρονα πολιτικός, ο οποίος θα παραμένει σύγχρονος για όσο διάστημα ο κόσμος θ’ αγαπάει, θα ερωτεύεται και θα παλεύει για κοινωνική δικαιοσύνη.
5. Fabrizio De André: Volume 3 (1968)
Στιχουργός, συγγραφέας και ακτιβιστής, αλλά κι ένας από τους σημαντικότερους Ιταλούς τραγουδοποιούς όλων των εποχών. Ο συγκεκριμένος δίσκος είναι αντιπροσωπευτικός του εσωστρεφούς ύφους που τον χαρακτήριζε μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1980, όπως και της θεματικής που διατρέχει το σύνολο του έργου του. Φίλα προσκείμενος στον αναρχισμό, ειρηνιστής και αντικληρικαλιστής, ο De André γράφει και τραγουδάει για τους περιθωριοποιημένους και τους επαναστάτες, τις γυναίκες των δρόμων και τους απατεωνίσκους. Ο τρόπος με τον οποίον δένει τη μουσική με τη γλώσσα, ο συλλαβισμός και ο τονισμός των λέξεων, καθώς και οι συχνά αφηγηματικές του ερμηνείες, δημιουργούν ένα ιδιαίτερο και μοναδικό ύφος. Δεν διστάζει επίσης να χρησιμοποιήσει στα τραγούδια του ιταλικές διαλέκτους, τις οποίες προσεγγίζει με απέραντο σεβασμό, ακόμα κι εκείνες με τις οποίες δεν είχε άμεση σχέση. Η ζωή του, αλλά (κυρίως) το έργο του, έχουν κάνει τους Ιταλούς να μιλούν πλέον για «τον κόσμο του De André». Ο συγκεκριμένος δίσκος είναι ιδανική αρχή για όποιον θέλει να ξεκινήσει το ταξίδι του στον κόσμο αυτόν, έναν κόσμο ακόμη ανεξερεύνητο από το ελληνικό κοινό.
6. Δήμος Μούτσης: Ενέχυρο (1983)
Ένας από τους πιο αγαπημένους μου συνθέτες και ο μόνος, με εξαίρεση ίσως τον Μάνο Λοΐζο, του οποίου μου αρέσουν σχεδόν όλα τα τραγούδια του. Το Ενέχυρο είναι ο δίσκος που εγκαινιάζει τη μοναχική πορεία του Δήμου Μούτση, όταν δηλαδή αποφασίζει να γράφει ο ίδιος τους στίχους του και να ερμηνεύει τα τραγούδια του. Αυτή του η τόλμη είναι που με κάνει να προτείνω τον συγκεκριμένο δίσκο. Χωρίς να είναι τραγουδιστής, έχει έναν δικό του, καθαρά προσωπικό τρόπο να ερμηνεύει –συχνά αφηγηματικό, αλλά πάντα ευαίσθητο και ευχάριστο. Ο δε στίχος του, πότε ερωτικός, πότε καυστικός, πότε ειρωνικός, συνδυάζεται αρμονικά με τις μουσικές φόρμες που επιλέγει, δημιουργώντας ένα ιδιαίτερο στυλ, το οποίο κανείς άλλος δεν μπορεί να μιμηθεί.
7. Αλκίνοος Ιωαννίδης: Μικρή Βαλίτσα (2014)
Το πόσο σημαντικός είναι ο Αλκίνοος Ιωαννίδης για το ελληνικό τραγούδι, το γνωρίζουμε όλοι. Όπως όλοι γνωρίζουμε την αξία και την ποιότητα της δουλειάς του. Ο λόγος για τον οποίον επιλέγω τη Μικρή Βαλίτσα είναι διότι πρόκειται για δίσκο ακρόασης, που βγαίνει σε καιρούς εξαιρετικά δύσκολους για τους καλλιτέχνες. Είναι αντιεμπορικός δίσκος, με την έννοια ότι δεν θα ξεσηκώσει το κοινό στις συναυλίες, κάτι όμως που δεν αποτρέπει τον Ιωαννίδη να αναζητήσει διαφορετικούς τρόπους έκφρασης, καταθέτοντας άποψη όχι μόνο τραγουδοποιητική, αλλά και ενορχηστρωτική. Σε μια εποχή που το δοκιμασμένο και το σίγουρο είναι η εύκολη λύση για πολλούς (οπωσδήποτε όχι άδικα) καταξιωμένους τραγουδοποιούς, ο Αλκίνοος Ιωαννίδης γράφει και παρουσιάζει εκείνο που του υπαγορεύει η ψυχή του. Και γι’ αυτό αξίζει τον απεριόριστο σεβασμό όλων μας.
8. Αρετή Κοκκίνου: Νησιά Στη Βεράντα (2015)
Όσοι αναρωτιούνται πού είναι οι νέοι δημιουργοί, ας κάνουν τον κόπο να ακούσουν τον συγκεκριμένο δίσκο. Τραγουδοποιός, ενορχηστρώτρια και δεξιοτέχνης της κιθάρας, η Αρετή Κοκκίνου έχει ήδη διαγράψει μια σημαντική πορεία στο μουσικό στερέωμα με τα υπέροχα τραγούδια της, μα και την κιθαριστική της στήριξη στις συναυλίες άλλων καλλιτεχνών, βάζοντας πολύ συχνά σε δεύτερη μοίρα την προσωπική της προβολή. Τα Νησιά Στη Βεράντα, σε στίχους της καταπληκτικής Μαρίας Παπαδάκη και με ερμηνείες σημαντικών τραγουδιστών, είναι μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και πρωτότυπη δουλειά, η οποία συνδυάζει το έντεχνο με latin, ροκ, ακόμα και ρετρό και λαϊκά στοιχεία, δημιουργώντας ένα σύγχρονο άκουσμα υψηλής αισθητικής, που αξίζει να το γνωρίσουμε.
9. Ορφέας Περίδης: Για Πού Το ’Βαλες Καρδιά Μου (1999)
Κατά τη γνώμη μου ένας από τους πιο όμορφους και σημαντικούς δίσκους του Ορφέα Περίδη, χαρακτηριστικός του ύφους των τραγουδιών του, που συνδυάζουν την παραδοσιακή με την αναγεννησιακή και μπαρόκ μουσική, δημιουργώντας αιθέρια και ατμοσφαιρικά ακούσματα. Ένας από τους σημαντικότερους τραγουδοποιούς της γενιάς του, αν και ο ίδιος προτιμάει τον όρο τροβαδούρος· και κατά τη γνώμη μου άριστα κάνει, εφόσον είναι πρώτ’ απ’ όλα αναζητητής. Διότι πρώτα αναζητάς, μετά ανακαλύπτεις και στο τέλος δημιουργείς, υπό την προϋπόθεση ότι έχεις τη γνώση και την ευαισθησία να το κάνεις. Και ο Ορφέας Περίδης διαθέτει και τα δύο. Ένας παραμυθένιος δίσκος, ο οποίος μας ταξιδεύει σε κόσμους ονειρικούς, αποδεικνύοντας ότι η αμφισβητούμενη σήμερα γενιά του έντεχνου της δεκαετίας του 1990 άφησε πίσω της και πράγματα που έχουν ακόμα λόγο ύπαρξης.
10. Villagers Οf Ioannina City: Riza (2014)
Πρόκειται για το ντεμπούτο αυτής της μπάντας από τα Ιωάννινα, που συνδυάζει το ψυχεδελικό ροκ με τα ηπειρώτικα, δημιουργώντας ένα πρωτότυπο αποτέλεσμα, το οποίο δεν μπορεί να αφήσει αδιάφορο τον ακροατή. Ο δίσκος περιλαμβάνει δικές τους συνθέσεις και διασκευές παραδοσιακών ηπειρώτικων τραγουδιών. Ευφυείς ενορχηστρώσεις, όμορφες μελωδίες και σκληρός ροκ ήχος υπέροχα συνδυασμένος με το κλαρίνο –το οποίο είναι το βασικό σολιστικό όργανο της μπάντας– μας παρουσιάζουν ένα άλμπουμ που αξίζει ν’ ακουστεί, μια δουλειά που δεν νομίζω να έχει μέχρι σήμερα όμοιά της στην Ελλάδα.
{youtube}TDL2kng8jGQ{/youtube}
