Ασχέτως με τα «ναι μεν, αλλά» που μπορεί να έχουν αρκετοί, τα τελευταία χρόνια το εγχώριο μέτρο της εναλλακτικής διασκέδασης δεν είναι τόσο η πληθώρα των αγγλόφωνων κυκλοφοριών, μα το αν γεμίζει η Τεχνόπολη. Το Ark Festival έχει εδραιωθεί σε αυτό το πεδίο βλέποντας αρκετά sold-out τα τελευταία χρόνια, όπως αναμένεται να συμβεί και φέτος (Δευτέρα 10 & Τρίτη 11 Σεπτέμβρη). Διαλέξαμε να μιλήσουμε με τον Νίκο Πορτοκάλογλου για να μας τα πει και από την οπτική γωνία ενός καλλιτέχνη που συμμετέχει χωρίς να ανήκει στο ρόστερ της Archangel. Άσε που μαζί του μπορείς πάντα να κάνεις απολαυστικές συζητήσεις εφ’ όλης της ύλης, πόσο μάλιστα αν υπάρχει κι ένας πρόσφατος δίσκος-γιορτή για τα 30 χρόνια πορείας του στο ελληνικό πεντάγραμμο...
30 χρόνια πριν κυκλοφόρησε ένας μαύρος δίσκος, στο εξώφυλλο του οποίου απεικονιζόταν ένα κορίτσι με φερετζέ. Πολλά γράφτηκαν έκτοτε για το ντεμπούτο των Φατμέ. Με ποια λόγια όμως θα τον συστήνατε εσείς σήμερα σε έναν νεότερο ακροατή, που δεν έζησε εκείνα τα χρόνια;
Ήταν ο πρώτος δίσκος ενός γκρουπ εικοσάρηδων απ' τη Νέα Σμύρνη. Τέσσερις συμμαθητές απ' την Ευαγγελική Σχολή, που αισθανόντουσαν πως το πιο φυσικό πράγμα που μπορούσαν να κάνουν στην Αθήνα των 1980s ήταν να παίξουν ανατολίτικο πανκ! Προσπαθούσαμε να συνθέσουμε τον ηλεκτρισμό της Δύσης με τη μυστηριώδη και λάγνα Ανατολή. Την εκρηκτική new wave σκηνή της εποχής με τη μαγκιά και την ευγένεια του λαϊκού τραγουδιού. Όπως όλες οι τολμηρές συνθέσεις, όσες βγάζουν τη γλώσσα στα στερεότυπα, η δουλειά μας συνάντησε πολλή καχυποψία (και από τους ροκάδες και από τους λαϊκούς), αλλά και πολλή αγάπη και υποστήριξη.
Εκτός δηλαδή από το αγγλοσαξονικό ρεπερτόριο, εσείς ακούγατε και λαϊκά. Μάλλον παραμένει κάτι παρεξηγήσιμο από όσους αγαπούν το ροκ, ακόμα και σήμερα...
Όποιος θέλει πάνω απ' όλα να είναι πιστός στον εαυτό του και όχι σε κάθε στενοκέφαλο οπαδό, πληρώνει αυτό το κόστος. Μετά από όλα αυτά τα χρόνια δεν έχω πια καμιά αμφιβολία πως αξίζει τον κόπο!
Γιατί πιστεύετε ο λαός μας έχει τόσο μεγάλο πρόβλημα στο να κρατάει το παρελθόν του και ταυτόχρονα να γίνεται μοντέρνος;
Γιατί είναι τρομερά δύσκολο. Αυτό συνήθως το καταφέρνουν κάποιοι καλλιτέχνες-ιδιοφυΐες και παρασύρουν και τους υπόλοιπους. Το έκανε ο Τσιτσάνης, το έκανε ο Χατζιδάκις, το έκανε ο Σαββόπουλος. Για μας τους νεότερους θα μιλήσουν οι επόμενοι...
30 χρόνια μετά, γιορτάζετε την επέτειο με την κυκλοφορία ενός διπλού δίσκου. Αλλά γιατί λέγεται Ίσως; Γιατί αυτό το επίρρημα αμφιβολίας;
Γιατί αισθάνομαι πως ζούμε σε μια αβέβαιη και μεταβατική εποχή, όπου όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά. Πιστεύω ότι είναι μια πολύ σκληρή αλλά και πολύ δημιουργική φάση, αν δεν κολλήσουμε βέβαια στην κλάψα και στην αδράνεια. Είναι στο χέρι μας: «Ίσως μια μέρα να πάμε πιο πέρα/πιο πέρα απ' τη νύχτα/μέχρι την αυγή...».
Με ποια λογική επιλέξατε τους συμμετέχοντες στο δεύτερο CD, όσους ανέλαβαν τις διασκευές στο παλιότερο υλικό; Τους γνωρίζατε προσωπικά ως συνεργάτες, ή θέλατε να συγκεντρώσετε την αφρόκρεμα από τους πιο προβεβλημένους εκπροσώπους της νεότερης γενιάς;
Δεν ανέλαβαν οι καλεσμένοι τις διασκευές: οι περισσότερες έγιναν από μένα και τη μπάντα μου και κάποιες σε συνεργασία με τον κάθε καλεσμένο. Η ιδέα ήταν ότι γιορτάζω τα 30 χρόνια μου στο τραγούδι ηχογραφώντας 10 καινούργια και 10 παλιότερα τραγούδια σε νέες εκτελέσεις. Τα γενέθλια αυτά τα είδα σαν μια αφορμή για να γνωρίσω τους νέους συναδέλφους μου, τραγουδοποιούς και τραγουδιστές. Να τους γνωρίσω, όχι μιλώντας περί ανέμων και υδάτων, αλλά με τον πιο ουσιαστικό τρόπο που μπορούν να γνωριστούν δυο μουσικοί: παίζοντας, αυτοσχεδιάζοντας και ηχογραφώντας τελικά μαζί.
Παρατηρώ ότι οι προσκεκλημένοι σας ανήκουν όλοι στους ελληνόφωνους ερμηνευτές ή τραγουδοποιούς. Καλέσατε και αγγλόφωνους ή θεωρείτε ότι δεν έχετε κοινές ανησυχίες με τέτοιους δημιουργούς; Αν θυμάμαι καλά, σε παλιότερη συνέντευξή σας είχατε δηλώσει ότι αυτό με το αγγλόφωνο τραγούδι «δεν πάει πουθενά, είναι σαν να προσπαθείς να κρύψεις ότι είσαι από χωριό»...
Ένα από τα οφέλη της τραγουδοποιίας (και της τέχνης γενικότερα) είναι πως σε βοηθά να συμφιλιωθείς με την καταγωγή σου, με τους προγόνους σου και τελικά, αν τα καταφέρεις, με τον εαυτό σου. Να φτάσεις δηλαδή να είσαι περήφανος για το χωριό σου, που είναι νομίζω ο μόνος δρόμος για να είσαι γνήσιος κοσμοπολίτης, πολίτης του κόσμου. Αλλιώς, όσες γλώσσες και να μιλάς, παραμένεις επαρχιώτης.
Παίξατε διαβάζω ζωντανά στο στούντιο, με όλη τη μπάντα και τους καλεσμένους μαζί –όπως ηχογραφήθηκαν οι αγαπημένοι σας δίσκοι της δεκαετίας του 1960. Ποιοι δίσκοι έχουν αυτή την ξεχωριστή θέση στην καρδιά σας;
Όλοι οι Beatles και οι Stones, όλος ο Dylan, ο Cohen, ο Neil Young και τόσοι άλλοι από τη ροκ σκηνή. Τα άπαντα του Τσιτσάνη και του Άκη Πάνου. Ο Miles Davies, o Jobim, o Morricone, o Veloso. Υπέροχες, φευγάτες μουσικές από διάφορα πλάτη και μήκη του πλανήτη.
Στο σημείωμά σας για το Ίσως, γράφετε για την αρχή και το τέλος του μεγάλου πάρτι (έχετε κι ένα νέο τραγούδι ονόματι "Το Πάρτι Τελειώνει"). Για τη διάψευση και το κενό, αλλά και για την «ανομολόγητη χαρά» για το τέλος της φούσκας. Για εσάς πότε ακριβώς ξεκινά η διάψευση; Βρεθήκατε ποτέ να παρασύρεστε από τη φούσκα, μαζί με την πλειονότητα της κοινωνίας μας;
Τι να πεις τώρα γι αυτό το θέμα χωρίς να περιαυτολογήσεις; Πως ήσουνα με τους καλούς και όχι με τους κακούς; Ότι δούλευες σκληρά και πλήρωνες φόρους; Και ποιος να σε πιστέψει μέσα σ' αυτό το κλίμα καχυποψίας και διχασμού; Γι’ αυτό το μόνο που μπορώ να πω είναι πως όλοι ζήσαμε μέσα στη φούσκα τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, όμως τώρα άλλοι θρηνούν για το τέλος του πάρτυ και άλλοι βλέπουν σ' αυτό το τέλος τη μόνη ελπίδα για μια νέα αρχή. Εγώ ανήκω στη δεύτερη κατηγορία.
Αν και είστε καλλιτέχνης της Universal, σε λίγες μέρες θα εμφανιστείτε στα πλαίσια του φετινού Ark. Τι σημαίνει για εσάς το συγκεκριμένο φεστιβάλ;
Η δισκογραφική εταιρεία δεν έχει καμιά σχέση με τις συναυλίες μου. Το Ark Festival –όπως και το River Party στο Νεστόριο– είναι ένα είδος γιορτής όπου συναντιόμαστε μεταξύ μας, η οικογένεια των μουσικών, και ο κόσμος το απολαμβάνει. Στην εποχή μας τα φεστιβάλ είναι μια δυναμική λύση για να ενισχυθεί η μουσική σκηνή και να δει ο κόσμος πολλούς καλλιτέχνες με χαμηλό εισιτήριο. Ελπίζω να πολλαπλασιαστούν σε όλη την Ελλάδα.
Στις 24 Σεπτέμβρη, ο Φοίβος γιορτάζει στο Ο.Α.Κ.Α. 20 χρόνια στο ελληνικό τραγούδι, ενώ ο Μίκης Θεοδωράκης παρουσιάζει το Άξιον Εστί στο Ηρώδειο. Υφίσταται για εσάς ξεκάθαρη επιλογή για το πού θα έπρεπε να πάει κανείς;
Κοιτάξτε, το ένα είναι το σάουντρακ της μεγάλης φούσκας που λέγαμε προηγουμένως, και το άλλο, φοβάμαι, άλλο ένα μνημόσυνο για τη δεκαετία του 1960. Να αναπολήσουμε τα περασμένα μεγαλεία δηλαδή, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Σ' αυτή τη φάση είναι το τελευταίο πράγμα που μου χρειάζεται...
{youtube}7nzI6G3Q8lM{/youtube}
