Η Νυχτερίδα του Γιόχαν Στράους του Νεότερου (1874), είναι η πιο διάσημη ίσως οπερέτα από τα χέρια του βασιλιά των βαλς και στροβιλίζεται σε έναν κόσμο χωρίς ευθύνες κι επιπτώσεις, όπου η απιστία και η συγχώρεση έχουν άρια απόσταση και η φυλακή δεν είναι παρά η παιδική χαρά στην οποία καταλήγει η τσουλήθρα της ξέφρενης ζωής. Παράλληλα, η Νυχτερίδα αποτελεί και ορόσημο για την Εθνική Λυρική Σκηνή, καθώς ήταν το πρώτο έργο που ανέβηκε εκεί πριν 80 χρόνια, το 1940 (με τον ποιητή μας Γιάννη Ρίτσο στο μπαλέτο!). Γι' αυτό και η φετινή, επετειακή παράσταση της 5ης Μαρτίου, η οποία είναι ήδη sold-out, επιφυλάσσει καλεσμένους-έκπληξη για το κοινό.
Ο σκηνοθέτης Αλέξανδρος Ευκλείδης αναβίωσε την παραγωγή του 2014, κόβοντας και ράβοντας το κοσμικό –μα και κωμικό– τοπίο της αυτοκρατορικής Βιέννης του 19ου αιώνα στα μέτρα του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Επιτέθηκε δε στους θεματικούς άξονες του έργου με μαξιμαλιστική ματιά, μπλέκοντας αισθητικές και δραματουργικές γραμμές με επιρροές από το Πραξικόπημα του 1967, τον Ψυχρό Πόλεμο και τη Φίνος Φιλμ.
Έφτιαξε έτσι ένα συνονθύλευμα χρωμάτων και σχολιασμών, που έφερνε τα μπαλέτα να αναμετριούνται με γιεγιέδες και σύγχρονους χορευτές, τα πάρτυ Ρώσων ευγενών να λαμβάνουν χώρα στον Αστέρα Βουλιαγμένης και το Κελί 33 στα ψυχρά χρώματα των Πέτρινων Χρόνων του Παντελή Βούλγαρη (1985). Η ματιά του Ευκλείδη απέδωσε με σιγουριά τις υφές που ήθελε, αφήνοντας την κωμική διάσταση της οπερέτας να περάσει μέσα από την κερκόπορτα του πολιτικού και κοινωνικού σχολιασμού· πάντα βέβαια από μια ασφαλή απόσταση παρατηρητή, σκοντάφτοντας μόνο στις πιο στιβαρές στιγμές της 3ης πράξης.
Το ελληνικό κείμενο του Δημήτρη Δημόπουλου, πάντως, υπήρξε κάπως ανεπιτυχές. Ενώ δηλαδή το πρωτότυπο λιμπρέτο των Karl Haffner & Richard Genée διακατέχεται από ρομαντική ποιοητικότητα, η μετάφραση αποδόθηκε με Σεφερλικό χέρι, όντας γεμάτη παρατονισμούς και ασφυκτικώς γεμισμένα μέτρα. Παρόλαυτα, αξίζει να σημειωθεί ότι υπήρξαν ευφυείς στιγμές λογοπαιγνίων και σπιρτάδας, οι οποίες έδωσαν τελικά άφεση αμαρτιών στην άχαρη γενική εικόνα. Αντιθέτως, τα σκηνικά (Σωτήρης Στέλιος) και τα κοστούμια (Αλεξία Θεοδωράκη) υπήρξαν ευφάνταστα και καλοφτιαγμένα, με Δαλιανιδικές, 1960s αναφορές να αρθρώνονται πολύ όμορφα πάνω στη σκηνή της αίθουσας Σταύρος Νιάρχος.
Στο τραγουδιστικό μέρος το πράγματα αποτυπώθηκαν κάπως αμφίρροπα, με πολύ δυνατές, αλλά και πολύ ισχνές ερμηνείες. Η ερμηνευτική κορωνίδα της παράστασης ήρθε από την Άρτεμη Μπόγρη, τη mezzo σοπράνο που μας έχει πλέον συνηθίσει σε ρόλους αποδοσμένους άψογα, τόσο τεχνικά, όσο και καλλιτεχνικά. Ο παντελονάτος ρόλος του Ορλόφσκι, δοσμένος από το λαρύγγι της, ήταν μια κολοκυθόπιτα που αψηφούσε τις προτιμήσεις και ταίριαζε γάντι στο γούστο του καθένα. Αντιστοίχως, όμορφα τραγουδισμένη ήταν και η Αντέλα της Βασιλικής Καραγιάννη, όπως και ο μπελ κάντο Άλφρεντ-Τόνι Σφήνος του Βασίλη Καβάγια.
Στον αντίποδα, στην πρεμιέρα που παρακολουθήσαμε, ο Γιάννης Σελητσανιώτης δήλωσε ασθενής, οπότε ο Δρ. Φάλκε τραγουδήθηκε από τον Γιώργο Ιατρού της δεύτερης διανομής, με αμφίβολη επιτυχία. Συχνά δηλαδή τον ακούσαμε να καλύπτεται από την ορχήστρα, ενώ εμφανίστηκε και μαστιζόμενος από ρυθμικά προβλήματα, αλλά και με θολή άρθρωση. Πράγματα βέβαια που ίσως πρέπει να αποδοθούν στην αναπάντεχη αντικατάσταση και στο άγχος της πρεμιέρας.
Σε κάθε περίπτωση η Νυχτερίδα του Johann Strauss II γιόρτασε 80 χρόνια κρεμασμένη στον θόλο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, πετώντας από αίθουσα σε αίθουσα και παρακολουθώντας άγρυπνα την πορεία του θεσμού. Και είναι σε τέτοιες στιγμές, που ιχνογραφούν έναν πολυετή κύκλο, όπου χαίρεσαι να βλέπεις τη Λυρική να κάνει πλατιά βήματα, με παραγωγές οι οποίες έχουν πράγματα να πουν και να δώσουν.
{youtube}dFGVfF_G35Q{/youtube}
