Το Babygirl της Halina Reijn προβλήθηκε στο πρόσφατο φεστιβάλ Βενετίας -δίνοντας στη Nicole Kidman το βραβείο Γυναικείας Ερμηνείας- συζητήθηκε συν τοις άλλοις και για τις τολμηρές σκηνές μεταξύ του πρωταγωνιστικού του διδύμου, ενώ το Poor Things του Γιώργου Λάνθιμου με το σεξουαλικό – γνωσιολογικό ταξίδι της Bella Baxter είναι ακόμα φρέσκο στη μνήμη του κινηματογραφικού κοινού.
Τα παραπάνω έργα (και αρκετά ακόμα, όπως το επερχόμενο Queer του Luca Guadagnino που επίσης έκανε εντύπωση στο φεστιβάλ Βενετίας) έρχονται να «ταράξουν τις αισθήσεις» του mainstream κινηματογραφικού χάρτη του 2024, σε μια εποχή που το μέσο περνάει μια παρατεταμένη περίοδο συντηρητισμού και κατά την οποία το sex στη μεγάλη οθόνη μοιάζει να είναι διαρκώς «εκεί» και ταυτόχρονα «πουθενά»: η έξαρση του internet «ισοπέδωσε» σε σημαντικό βαθμό την ιδιαιτερότητα της σεξουαλικής κινηματογραφικής εμπειρίας, καθώς παράλληλα το Hollywood «ξεγυμνωνόταν» ολοκληρωτικά μετά το tsunami αποκαλύψεων που έφερε το σκάνδαλο Weinstein – και αυτομάτως ευθυγράμμισε εσφαλμένα το sex επί οθόνης με τη δική του ενοχή.
Με αφορμή λοιπόν το Babygirl αλλά και τις πρόσφατες σημαντικές -εμπορικές και καλλιτεχνικές- επιτυχίες ταινιών όπως το Poor Things ή All of us Strangers, ανατρέχουμε σε 10 αγαπημένες ταινίες που δεν «κώλωσαν» να φέρουν το όραμά τους στη μεγάλη οθόνη, όσο «προκλητικά» σεξουαλικά φορτισμένο και αν ήταν αυτό.
Nymphomaniac pt Ι-ΙΙ -2014
O Lars von Trier «σκανδάλισε» επαρκώς τη μεγάλη οθόνη με το διπλό Nymphomaniac του 2014, μια έντονη σωματική ταινία που υπέθαλπε πίσω από τις σκληρές της σεξουαλικές σκηνές ένα υπαρξιακό γυναικείο ταξίδι -κατά το οποίο ορμές και ένστικτα βρίσκονται διαρκώς στο επίκεντρο και στοχάζονται με τον μοναδικά σαρδόνιο τρόπο του Δανού αιρετικού κινηματογραφιστή. Εν προκειμένω, στο Nymphomaniac ο Trier επιστρατεύει ένα λαμπρό διεθνές cast που συντονίζεται απόλυτα με το εγκεφαλικό παιχνίδι γύρω από την ερωτική ζωή της Charlotte Gainsbourg (ένα ταξίδι από την ενηλικίωση αυτής μέχρι τα 50), ενώ οι δεκάδες προκλητικές σκηνές sex δεν μετατρέπονται ποτέ σε ένα φθηνό gimmick πορνογραφίας, αλλά ενισχύουν με τρόπο ουσιαστικό την αφηγηματική λειτουργικότητα της ταινίας.
Προσοχή, Πόθος (Lust, Caution) - 2007
Στην κατεχόμενη Sanghai του 1942, μια φοιτήτρια γίνεται ερωμένη του δοσίλογου διοικητή της ασφάλειας, με απώτερο σκοπό τη δολοφονία του – αφού η ίδια είναι μέλος της αντίστασης. Και ο Ang Lee κάπως έτσι κάνει άλλη μια εξαιρετικά απρόσμενη εναλλαγή ύφους και κινηματογραφικών genres στη καριέρα του, αφού το Lust, Caution έρχεται ως ένα ακόμα απροσδόκητο κομμάτι της ‘00s φιλμογραφίας του μετά τα Crouching Tiger, Hidden Dragon, Hulk και Brokeback Mountain. Σε αυτό, μέσω του concept της μεταμόρφωσης και του προσωπείου, ιχνηλατεί με πολύ μεγάλη επιμέλεια τη λεπτή γραμμή μεταξύ σεξουαλικής έλξης και αγάπης – καθώς ένας τραγικός και καταραμένος έρωτας ανθίζει επί της οθόνης μεταξύ των Tang Wei και Tony Leung. Οι φοβερά καλαίσθητα σκηνοθετημένες σκηνές sex της ταινίας ενώνουν τα αφηγηματικά και νοηματικά νήματα του σεναρίου με μοναδικά οργανικό τρόπο, καθώς η ίδια η ταινία απαγορεύτηκε σε αρκετές Ασιατικές χώρες ή προβλήθηκε εντόνως λογοκριμένη.
Η Αυτοκρατορία των Αισθήσεων (In the Realm of Senses) - 1976
Ο θυελλώδης έρωτας μεταξύ μιας πρώην πόρνης -και νυν υπηρέτριας ξενώνα- και του εργοδότη της στην Ιαπωνία του 1936 βασίζεται σε ένα αληθινό περιστατικό που αναστάτωσε την κοινή γνώμη της εποχής – καθώς το φινάλε αυτής της σχέσης υπήρξε τόσο τραγικό όσο και σοκαριστικό. Η Γαλλία επωμίστηκε το «βάρος» της συμπαραγωγής της ταινίας -όπου ο Nagisa Oshima κατέφυγε δια της πλαγίου οδού ώστε να ολοκληρώσει το έργο του, καθώς ο νόμος περί λογοκρισίας στην Ιαπωνία δεν θα επέτρεπε το καλλιτεχνικό όραμά του να φτάσει στη μεγάλη οθόνη πλήρες- ενώ κατά την κυκλοφορία της, η ταινία απαγορεύτηκε σχεδόν σε κάθε χώρα που πήρε διανομή ή έλαβε ισχυρή λογοκρισία. Κατά τη δεκαετία του ’90 άρχισε σιγά σιγά η σταδιακή αποδοχή του original director’s cut, φτάνοντας στο σήμερα όπου και η περίφημη Αυτοκρατορία των Αισθήσεων, το πιο καλλιτεχνικό ίσως δημιούργημα που κινήθηκε μεταξύ πορνογραφίας και κινηματογράφου, αναγνωρίζεται παγκοσμίως για τη γενναία του ματιά πάνω στο taboo θέμα του sex –πέραν της πράξης αυτής καθαυτής- εστιάζοντας στο ηθικό σκέλος με τρόπο συναρπαστικά πολύ-σύνθετο. Αυστηρώς ακατάλληλο για ανηλίκους, το In The Realm Of The Senses παραμένει πιθανότατα η πιο προκλητικά ερεθιστική στο μάτι και στο μυαλό κινηματογραφική δημιουργία που γυρίστηκε ποτέ.
Μετά τα Μεσάνυχτα (Don’t Look Now) - 1973
Η πιο διάσημη και αληθοφανής σκηνή sex στην ιστορία του κινηματογράφου (και κατά τον μύθο… πραγματική, μεταξύ των Donald Sutherland και Julie Christie) λαμβάνει χώρα στο στοιχειωμένο αριστούργημα του Nicolas Roeg, μια ψυχαναλυτική ελεγεία στο υπαρξιακό αδιέξοδο του θανάτου αλλά και του έρωτα -μέσω της ψυχολογικής κρίσης που ενεργοποιεί η απώλεια της κόρης ενός ζευγαριού που βρίσκεται στη Βενετία και επιχειρεί την αναστήλωση μιας εκκλησίας. Με άμεσες ρίζες στο σινεμά των Antonioni και Visconti, o Roeg κινηματογραφεί την παρακμιακή μελαγχολία των Βενετσιάνικων στενών σαν ένα περιβάλλον που δεν αφήνει περιθώρια διαφυγής, με μια μεταφυσική αύρα που προοικονομεί διαρκώς ένα από τα πιο σοκαριστικά κινηματογραφικά φινάλε όλων των εποχών - καθώς παγιδεύει για πάντα πρωταγωνιστές και θεατές σε ένα προκαθορισμένο, άχρονο, υγρό και μουχλιασμένο μνήμα.
Happy Together - 1997
Στα πρώτα κιόλας πλάνα της ταινίας, τα σώματα των Leslie Cheung και Tony Leung ενώνονται σε μια ερωτική «πάλη» που προϊδεάζει για αυτό που θα ακολουθήσει – το ξεδίπλωμα δηλαδή μιας δυσλειτουργικής σχέσης, εν μέσω της δύσκολης και άχρωμης πραγματικότητας που επιβάλλει στον κάθε μετανάστη η νέα του πατρίδα. Το Buenos Aires γίνεται το κατάλληλο μέρος όπου ο έρωτας των δύο πρωταγωνιστών πέφτει και σηκώνεται διαρκώς, ο καμβάς στον οποίο αποτυπώνεται με τα πιο έντονα χρώματα η αυτοκαταστροφική τους σχέση – τη μια λυγίζουν και κλαίνε γοερά, την άλλη χορεύουν γεμάτοι αισιοδοξία και βαθιά συναισθηματική πληρότητα. Ο Wong Kar-wai κερδίζει το βραβείο Σκηνοθεσίας στις Κάννες, η εναρκτήρια σκηνή sex λογοκρίνεται στο Hong-Kong και τα υπόλοιπα – η πελώρια επιρροή δηλαδή της ταινίας στο queer cinema των επομένων ετών- είναι πλέον ιστορία.
The Handmaiden (Η Υπηρέτρια) - 2016
Η «Υπηρέτρια» σκανδάλισε τις Κάννες το 2016 με τις υπέρμετρα σεξουαλικά φορτισμένες λεσβιακές της σκηνές, αποσπώντας κάπως την προσοχή ορισμένων θεατών από την πραγματική της αρετή – ένα υποδειγματικό δηλαδή ερωτικό θρίλερ με κύρια αντίστιξη στο σινεμά του μεγάλου Alfred Hitchcock. To φλερτ με την πορνογραφία και τον φετιχισμό δίνει τη θέση του σε ένα ala Rashomon rollercoaster ανατροπών και διαρκούς αμφισβήτησης πάνω σε αυτό που μπορεί να δείχνει κανείς ότι είναι και το τι πραγματικά βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια. Ο Park Chan-wook του Oldboy βρίσκεται σε πολύ μεγάλη φόρμα πίσω από την κάμερα και παραδίδει, πιθανότατα, την πιο άρτια τεχνικά ταινία του, ένα αισθησιακό κρεσέντο μυστηρίου και σασπένς που γνωρίζει τους κανόνες του genre που ανήκει απέξω και ανακατωτά. Απολαυστικό ξεδίπλωμα μιας απαιτητικής μα καθ’ όλα ενδιαφέρουσας πλοκής, γαργαλιστικό για τις αισθήσεις και με μια υποδειγματική αισθητική, το Handmaiden δικαιολογεί και με το παραπάνω τη θέση του στη λίστα με τα τελευταία, πραγματικά σπουδαία ερωτικά θρίλερ του τρέχοντος αιώνα.
Η Ζωή της Αντέλ (Blue Is the Warmest Color) - 2013
Η Adele γνωρίζει την Emma και η σεξουαλική αφύπνιση της πρώτης ξεκινάει – με μια υφέρπουσα κοινωνική και οικονομική διαφορά να χωρίζει τα δύο κορίτσια από την αρχή και να απειλεί διαρκώς τη σχέση τους. Η παιδική αθωότητα κηδεύεται με κάθε μεγαλοπρέπεια και γεννά παράλληλα μια γυναίκα, η οποία βαδίζει τον δικό της δρόμο χειραφέτησης, καθώς ανακαλύπτει τον εαυτό της με το να αγνοεί τα επίπλαστα κοινωνικά όρια του φύλου. Η νατουραλιστική ματιά του Τυνήσιου Abdellatif Kechiche μετουσιώνεται κατά τη διάρκεια των ερωτικών σκηνών της ταινίας σε ένα θέαμα αυστηρώς ακατάλληλο για ανηλίκους (το οποίο, αξίζει να σημειωθεί πως επικρίθηκε από μερίδα του κοινού και δη queer θεατές για male-gazing), το οποίο όμως ξεδιπλώνει σταδιακά και πίσω από τις προκλητικές του εικόνες ένα βαθύτερο coming to age ταξίδι γύρω από τον έρωτα και την προσωπική ολοκλήρωση. Οι Adèle Exarchopoulos και Léa Seydoux πλάθουν ένα μαγνητικό δίπολο χαρακτήρων εξαιρετικής χημείας και η ταινία κερδίζει τον Χρυσό Φοίνικα του Φεστιβάλ των Καννών για το 2013 – σφραγίζοντας έτσι τη φήμη που θα την ακολουθούσε έκτοτε, ως μια από τις πιο αμφιλεγόμενες, προκλητικές αλλά και ενδιαφέρουσες ταινίες των τελευταίων ετών.
Shortbus - 2006
Στο Shortbus του John Cameron Mitchell, μια ετερόκλητη ομάδα ανθρώπων στη Νέα Υόρκη των αρχών του 2000 προσπαθεί να βρει ένα κοινό σημείο επαφής, μια σύνδεση και ένα νόημα στην αστική μοναξιά της «πόλης που δεν κοιμάται ποτέ». Και αυτό θα πυροδοτήσει ένα οργιώδες βράδυ σε ένα lounge club όπου το sex είναι πλέον αληθινό, η εκσπερμάτωση on camera κάτι σύνηθες και η ταμπέλα του φύλου παντελώς απούσα – όλα κομμάτι μιας καθολικής αποβολής οποιουδήποτε σεξουαλικού κινηματογραφικού taboo ή ηδονοβλεπτικής μικρότητας, καθώς το Shortbus χτυπάει με τόλμη τον σύγχρονο συντηρητισμό και σεμνοτυφία. Ελάχιστες ταινίες γιόρτασαν με τέτοιο ειλικρινή τρόπο το σώμα και την ουτοπική διάσταση του sex σε αντιδιαστολή με το ανθρώπινο επικοινωνιακό αδιέξοδο όσο το Shortbus, μια ταινία δεκαετίες μπροστά από την εποχή της -η οποία ακόμα και σήμερα φαντάζει εκτός τόπου και χρόνου.
;Ο Νεαρός Αδάμ (Young Adam) - 2003
Το ομότιτλο μυθιστόρημα του Alexander Trocchi μεταφέρεται στο σινεμά από τον τραχύ David McKenzie και γίνεται μια σκοτεινή παραβολή του καταραμένου «εγώ» του Joe -ένας αμοραλιστής αντί-ήρωας χωρίς παρελθόν και ρίζες, ο οποίος δρα χωρίς ηθικούς φραγμούς και ζει μια ζωή χωρίς δεσμεύσεις και πλάνα για την επόμενη ημέρα. Στο μικρό πλοιάριο που θα πιάσει δουλειά, θα συνάψει μια παράνομη σαρκική σχέση με τη γυναίκα του καπετάνιου, ενώ όταν ένα πτώμα εντοπιστεί να πλέει στο κανάλι η καθημερινότητά του θα αλλάξει δραστικά. Ο έκπτωτος και κυνικός «Αδάμ» δρα σε μια επίγεια κόλαση, της οποίας τις φλόγες αναθερμαίνουν διαρκώς οι αργοί, νωχελικοί ρυθμοί και το βιομηχανικό σκηνικό της Σκωτίας των 50s -ιδανικά εργαλεία για τον McKenzie στη δημιουργία ενός εναλλακτικού Tom Ripley, του οποίου η δράση αγγίζει τον απόλυτο μηδενισμό. Οι –αρκετές- γραφικές σκηνές sex μεταξύ Ewan McGregor και Tilda Swinton είναι περισσότερο «ενοχλητικές» παρά αισθησιακές (όπως και μια σκηνή σεξουαλικής βαρβαρότητας μεταξύ McGregor και Emily Mortimer), καθώς συνολικά το Young Adam, χαμηλόφωνα και δίχως τυμπανοκρουσίες επιχειρεί μια εις βάθος υπαρξιακή σημειολογική κατάδυση στη σκοτεινή πλευρά της ηθικής.
Ken Park - 2002
Πραγματικό σινεμά στα όρια και μια, μάλλον ταιριαστή συνέχεια του κηδειόχαρτου της Gen-X που υπήρξε το Kids του 1995, το Ken Park του Larry Klark (σε σενάριο Harmony Korine) εξετάζει με τρόπο άκρως ωμό τη ζωή μιας παρέας εφήβων σε μια κωμόπολη της Κεντρικής Καλιφόρνιας και την κενότητα των σχέσεων που τους χαρακτηρίζουν -τόσο μεταξύ τους, όσο και με το οικογενειακό τους περιβάλλον. Μέσα από τα στιγμιότυπα της ζωής των νεαρών και των γονιών τους, όπου κυριαρχεί η βία, το σεξ, το αλκοόλ, τα ναρκωτικά, τα διάφορα συναισθηματικά άγχη τους, καταγράφεται μια πεζή πραγματικότητα χωρίς ίχνος μελοδραματισμού – και προφανώς το sex που περιέχει η ταινία είναι εντελώς ωμό, unsimulated και απογυμνωμένο από κάθε είδους συναίσθημα. Σινεμά – γροθιά στο στομάχι και σίγουρα όχι για όλους, το Ken Park παραμένει μέχρι και σήμερα ένα από τα πιο ενοχλητικά «τραχιά» διαμάντια που έδωσε ο ανεξάρτητος Αμερικάνικος κινηματογράφος τη δεκαετία του ’90 -η «φωνή» μιας νεολαίας που η φιλελεύθερη Αμερικανική κοινωνία επιμένει να αγνοεί επιδεικτικά.
