Θυμάται κανένας -κατά προτίμηση η Gen-X και οι σχετικά πρώιμοι millennials- εκείνα τα βράδια που μαζευόταν με την οικογένεια μπροστά από την τηλεόραση, έκανε την πάπια όταν τον ρωτούσαν αν τελείωσε τα διαβάσματά του και περίμενε πώς και πώς το τελευταίο επεισόδιο του Η ζωή μας μια βόλτα; Ή τις φορές που χωνόταν κάπως αμήχανα, στα φοιτητικά εκείνα παρεάκια που κανόνιζαν ομαδική θέαση του Κλείσε τα μάτια, μπας και καταφέρει να κάνει το πολυπόθητο blend in με τη συμφοιτήτρια που του άρεσε -εξαιτίας της οποίας πήρε επιπλέον επιλογής “Οικονομετρία ΙΙ”, σε μια ατέρμονη προσπάθεια να είναι διαρκώς μαζί της;
Ο γνωστός σκηνοθέτης, σεναριογράφος και ηθοποιός, έχει παίξει έναν αδιαμφισβήτητα μοναδικό ρόλο στην ιδιωτική τηλεόραση των τελευταίων 30 ετών. Η εποχή του «μικρού Χριστόφορου Παπακαλιάτη» των Φρουρών της Αχαΐας, έδωσε τη θέση της σε έναν ώριμο δημιουργό, o οποίος εξελίχθηκε παράλληλα με το μέσο, ενώ ταυτόχρονα αποτυπωνόταν στις συνειδήσεις των θεατών ως ένα αναπόσπαστο κομμάτι της σύγχρονης pop ελληνικής τηλεοπτικής κουλτούρας.
Αυτό που διαχώριζε το έργο του Χριστόφορου Παπακαλιάτη από τις υπόλοιπες επιτυχίες της εγχώριας σκηνής, ήταν οι προφανέστατες εκτός συνόρων κινηματογραφικές και τηλεοπτικές του επιρροές, καθώς και η ιδιαίτερη αισθητική του ταυτότητα: κάθε πλάνο, κάθε μουσικό μοντάζ, κάθε προσεκτικά χορογραφημένη ερωτική σκηνή, κάθε «ασήμαντη» μικρή λεπτομέρεια στο πλατό και κάθε διάλογος ή κομμάτι της πλοκής των σειρών του «μιλούσαν» μια γλώσσα μεν ελληνική, όμως το άκουσμά της είχε κάτι το διαφορετικό.
Η «ελληνικοποίηση» διαφόρων τάσεων της παγκόσμιας κινηματογραφικής και τηλεοπτικής κουλτούρας δεν βοήθησε πάντα τις μεγάλες επιτυχίες του στο να αποφύγουν την έντονη κριτική από μια μερίδα θεατών, η οποία βέβαια, ξέφυγε στη πορεία εύκολα προς τον κανιβαλισμό και την χοντροκομμένη χλεύη, απόλυτα αναμενόμενο για τον μέσο Έλληνα θεατή των δύο ταχυτήτων -της απόλυτης αποθέωσης και της απόλυτης απαξίωσης.
Από την άλλη όμως, οι μικρές αυτές «ξενόφερτες» ραφές, με τις οποίες έντυνε τις ιστορίες του, εξυπηρετούσαν άρτια το storytelling και την αφηγηματική λειτουργικότητα των σειρών του. Τα τηλεοπτικά του πονήματα έρεαν «νεράκι» και διέθεταν έναν ατόφιο ψυχαγωγικό χαρακτήρα, ο οποίος σε πολύ μεγάλο βαθμό υπερέβαινε τη μέση ελληνική σύγχρονη τηλεοπτική πραγματικότητα. Ο πυρήνας των σεναρίων του, σε σχέση πάντα με την συνολική mainstream φύση των δουλειών του, ήταν πάντοτε επίκαιρος και σε ένα βαθμό τολμηρός για την εποχή -αξέχαστες έχουν μείνει οι αντιδράσεις της συντηρητικής κοινωνίας για το περίφημο φιλί μεταξύ των Κώστα Κάππα και Περικλή Ασημακόπουλου.
Ναι, ο κανόνας θέλει συνήθως τις προδήλως έντονες επιρροές τρίτων να «καπελώνουν» την προσωπική ταυτότητα του εκάστοτε δημιουργού. Όμως αλήθεια, αυτό δεν περιμένει να δει ο θεατής σε μια νέα σειρά του Χριστόφορου Παπακαλιάτη; Δεν ανυπομονεί να ανακαλύψει με ποιο τρόπο θα ενσωματώσει στη φιλοσοφία -και λειτουργικότητα- των έργων του, αυτά τα προφανέστατα «δάνεια» και ερεθίσματα που του προκαλεί η παγκόσμια τηλεοπτική και κινηματογραφική σκηνή; Δεν είναι αυτή η παράμετρος, η οποία εν τέλει χαρακτηρίζει και το έργο του;
Αυτό ακριβώς το στοιχείο είναι που τον βελτίωνε διαρκώς ως τηλεοπτικό σκηνοθέτη και σεναριογράφο, πριν τον σπρώξει οριστικά στο μεγάλο βήμα και τη μεγάλη οθόνη, με δύο κινηματογραφικές παραγωγές που έσπασαν ταμεία στα 10s. Τα Αν… και Ένας Άλλος Κόσμος τον ωρίμασαν αισθητά ως δημιουργό και του έδωσαν την ευκαιρία να αποδεσμευθεί από τους όποιους περιορισμούς του επέβαλλε το τηλεοπτικό format. Και αν πράγματι κάτι ξεχωρίζει αμέσως στο Maestro, τη νέα δουλειά του Χριστόφορου Παπακαλιάτη, μετά από μια δεκαετία σχεδόν απουσίας από τα τηλεοπτικά δρώμενα, είναι αδιαμφισβήτητα η κινηματογραφική του αύρα.
Το Maestro ήρθε στο Mega για να συνεχίσει, αυτό που ξεκίνησαν εν μέρει οι Άγριες Μέλισσες πριν μερικά χρόνια: τη μερική αποκαθήλωση της κουλτούρας του binge-watching ξένων σειρών, με μια ελληνική σειρά στη θέση τους – ένα σφιχτό mini-series εννέα επεισοδίων εν προκειμένω.
Στη σειρά παρακολουθούμε την ιστορία του Ορέστη, δασκάλου μουσικής που καταφθάνει στους Παξούς, με σκοπό να αναβιώσει το μουσικό φεστιβάλ του νησιού. Όπως, όμως, χαρακτηριστικά αναφέρει το voice over της εισαγωγής του 1ου επεισοδίου «Κάπου άκουσα ότι την εποχή της πανδημίας, λόγω του lockdown είχε καθαρίσει η ατμόσφαιρα τόσο πολύ, που μπορούσες να δεις τον Μεσαίωνα να έρχεται. Από εδώ δεν έφυγε ποτέ» και ο πρωταγωνιστής, εν μέσω ενός απαγορευμένου έρωτα με μια 19χρονη μαθήτριά του, θα έρθει σταδιακά αντιμέτωπος με διαχρονικές παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας, οι οποίες κάνουν άμεσα την εμφάνισή τους στην κλειστή κοινωνία του, κατά τα άλλα, ειδυλλιακού νησιού του Ιονίου.
Το αισθητικό και συνάμα τεχνικό επίπεδο της σειράς, είναι κάτι που σίγουρα θα ικανοποιήσει πιθανότατα ακόμα και τον πιο απαιτητικό θεατή: πανέμορφη φωτογραφία, εξαιρετική σκηνογραφία και δυναμική σκηνοθεσία από τον Παπακαλιάτη, ο οποίος χρησιμοποιεί σχεδόν επιθετικά μια ευρεία γκάμα τεχνικών (αρκετά Dutch angles, όμορφα panning shots, widescreen πανοραμικά πλάνα, αγχωτικά extreme close-ups κ.α.), οι οποίες αναγάγουν το κάθε επεισόδιο σε μια σχεδόν κινηματογραφική εμπειρία.
Η μουσική επιμέλεια της σειράς είναι επίσης εξαιρετική, με τη γνωστή σφραγίδα – σήμα κατατεθέν του δημιουργού της στην επιλογή τραγουδιών και μουσικών θεμάτων, τα οποία ντύνουν οργανικά την ιστορία και συμβάλλουν υπέρ της συναισθηματικής ενδυνάμωσης των εικόνων της -η διασκευή στο "Τυχερό αστέρι" του Κ. Βήτα από τον Ορέστη Χαλκιά γίνεται αυτομάτως το απόλυτο hit της σειράς, «ντύνοντας» παράλληλα μια από τις πιο δυνατές της σκηνές.
Στο δια ταύτα όμως -καθώς η τεχνική αρτιότητα της σειράς ήταν ένα σχεδόν σίγουρο στοίχημα- αν κάτι χαρακτηρίζει τις θεματικές και το σενάριο της τηλεοπτικής αυτής υπέρ-παραγωγής, δεν είναι σίγουρα η λέξη «οικονομία». Και αν αυτό μπορεί να ακούγεται επικίνδυνα αρνητικά σαν πρώτη εντύπωση, η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση -τείνοντας μάλλον, στα σημεία, υπέρ της σειράς.
H βασική θεματολογία περιστρέφεται γύρω από τα δεινά της πατριαρχίας, η οποία ανοίγει σταδιακά σαν βεντάλια για να καλύψει κάθε σχεδόν επιφάνεια του μικρόκοσμου του νησιού, με κάθε της φύλλο να αντιστοιχεί σε διαφορετικές πτυχές της κοινωνικής αυτής παθογένειας -όπως τον σεξισμό, τη διαφθορά, την ενδοοικογενειακή βία ή την ομοφοβία. Η καθ’ όλα συγκροτημένη ματιά του Παπακαλιάτη απέναντι στο πρόβλημα αλλά και τις ρίζες του, δομείται σεναριακά με τέτοιο τρόπο ώστε να μην αφήνει πολλά περιθώρια για fillers ή ξέπνοες υπό-πλοκές. Στο πλαίσιο των καλών mini-series του εξωτερικού, ο Παπακαλιάτης εστιάζει εξ’ αρχής σε ένα στενό κύκλο χαρακτήρων, οι οποίοι υπηρετούν επί ίσοις όροις τις μικρότερες θεματικές που συγκλίνουν προς την κεντρική του προβληματική. Με μεθοδικό τρόπο, παρουσιάζεται σε κάθε επεισόδιο το background καθενός από τους κεντρικούς χαρακτήρες, το οποίο ενσωματώνεται σταδιακά στην ευρύτερη ιστορία -όλοι τους απόλυτα λειτουργικοί, μέσα σε έναν ευρύτερο ενιαίο αφηγηματικό χάρτη.
Αν κάπου όλο αυτό το οικοδόμημα χωλαίνει, είναι προφανώς στην προαναφερθείσα οικονομία του πράγματος, με ότι εκείνη συνεπάγεται και ως προς το βάθος του κοινωνικού και πολιτικού σχολιασμού που επιχειρεί το σενάριο του δημιουργού της.
Ναι, η σειρά επουδενί δεν ξεφεύγει προς τη σαπουνόπερα, ούτε τίθεται θέμα ρυθμού, ούτε όμως και αμφισβήτησης για την γενικότερη -καλών προθέσεων- προσπάθεια σχολιασμού θεμάτων διαχρονικά δύσκολων και πάντα επίκαιρων . Δεν παύει όμως να είναι θεματικά φορτωμένη υπέρ το δέον, «βαραίνοντας» την ιστορία και αφαιρώντας τη δυνατότητα να γίνει τολμηρότερα ουσιαστική. Η ανάγκη του σεναρίου να καλύψει τα πάντα και σχεδόν ταυτόχρονα, είναι μια ελαφρώς ξεπερασμένη προσέγγιση που δεν αναδεικνύει πλήρως τις political correct απόψεις του Χριστόφορου Παπακαλιάτη -ο οποίος δεν ξεφεύγει απόλυτα από το γνώριμο του mainstream ύφος και τον τρόπο που έχει μάθει να επικοινωνεί τις ανησυχίες του, παρότι πρώτη φορά τόσο πολιτικοποιημένος σε τηλεοπτική σειρά.
Το μοντάζ, ενώ σε γενικές γραμμές συγχρονίζεται και «δένει» με την αφήγηση– προσδίδοντας περιστασιακά και όπου χρειάζεται, μια καλοδεχούμενη νευρικότητα και ένταση- δεν βρίσκει απόλυτα την ισορροπία με τη σεναριακή «μπαγκέτα» του δημιουργού της σειράς, συμβάλλοντας και αυτό με τον τρόπο του στην μερικώς άνιση ανάδειξη των κοινωνικών ή πολιτικών ζητημάτων της ιστορίας.
Είναι λίγο κρίμα που ο Χριστόφορος Παπακαλιάτης κάνει ένα μεγάλο βήμα μπροστά ως σεναριογράφος και σκηνοθέτης -ξεκάθαρο αποτέλεσμα της πρόσφατης κινηματογραφικής του εμπειρίας- ασκώντας κοινωνικό σχολιασμό με μερικές πραγματικά δυνατές και τολμηρές στιγμές, αλλά δεν βρίσκει το απόλυτα ιδανικό τελείωμα για αυτές, αποφεύγοντας την βαθύτερη ενδοσκόπηση σε μια ή δύο μόνο από τις πολλές του θεματικές -γεγονός το οποίο, δεδομένης της γενικότερης ποιότητας της σειράς αλλά και της δυναμικής κάποιων υπό-πλοκών (με ισχυρότερες αυτές των Καβογιάννη-Τσορτέκη και Χαλκιά-Μπένου), θα ισοδυναμούσε πιθανότατα με μια γενναία δήλωση εκ μέρους του και ένα πραγματικά ριζοσπαστικό τηλεοπτικό αποτέλεσμα.
Διαχρονικά όμως, αν κάνει κάτι εξαιρετικά ο Χριστόφορος Παπακαλιάτης -και πιθανότατα αντισταθμίζει εν μέρει, τις όποιες σεναριακές του αδυναμίες- αυτό είναι το casting των σειρών του. Το Maestro έχει την ευτυχία να στελεχώνεται από εξαιρετικούς νέους, αλλά και πιο έμπειρους ηθοποιούς, οι οποίοι δίνουν τον καλύτερό τους εαυτό -απόρροια της φανταστικής τους χημείας, αλλά σίγουρα και της καθοδήγησης του «μαέστρου» πίσω από την κάμερα.
Η νεαρή Κλέλια Ανδριολάτου συνεχίζει την παράδοση που θέλει τις παρτενέρ του Παπακαλιάτη να είναι εξαιρετικά ταλαντούχες και με λαμπρό μέλλον μπροστά τους, ενώ γρήγορα ξεχωρίζουν και οι Ορέστης Χαλκιάς και Γιώργος Μπένος που επίσης ανήκουν στη νέα αυτή γενιά ηθοποιών. Η Μαρία Καβογιάννη δεν χρειάζεται συστάσεις, ούτε ιδιαίτερα διαπιστευτήρια για το ταλέντο της. Συνεργάζεται ξανά με τον Παπακαλιάτη, ενσαρκώνοντας έναν χαρακτήρα, ο οποίος έχει μια από τις πιο ψυχοφθόρες «διαδρομές» στη σειρά, μεγαλουργώντας για άλλη μια φορά με τη μεστή ερμηνευτική της δεινότητα. Πλάι της, ένας από τους πιο κερδισμένους ηθοποιούς της φετινής τηλεοπτικής σεζόν -καθώς και στο δεύτερο σήριαλ που εμφανίζεται τα πηγαίνει εξαιρετικά καλά- ο «Οικονομιδικός» Γιάννης Τσορτέκης, εξαιρετικά εσωστρεφής σε έναν πολύ αβανταδόρικο ρόλο, που εύκολα θα μπορούσε να καταλήξει σε καρικατούρα στα χέρια ενός λιγότερο ικανού ηθοποιού. Η ευχάριστη έκπληξη προέρχεται από την παρουσία της Χάρις Αλεξίου στο cast, η οποία με μια εξαιρετική κωμική φλέβα και μια περίσσια άνεση μπροστά στο φακό χαρίζει στη σειρά μια αναπάντεχη νότα φρεσκάδας -και ο Παπακαλιάτης με τη σειρά του, της αφιερώνει ίσως το καλύτερο POV επεισόδιο εκ των εννέα. Η ατόφια ποιότητα και εμπειρία των Φάνη Μουρατίδη, Αντίνοου Αλμπάνη και Μαρίσσας Τριανταφυλλίδου είναι επίσης εδώ, ενώ, η θεατρική κατά κύριο λόγο Στεφανία Γουλιώτη ξεχωρίζει αμέσως όταν προστίθεται στο cast, κάπου στα μέσα της σεζόν. Τελευταίος μα όχι καταϊδρωμένος, ο ίδιος ο Χριστόφορος Παπακαλιάτης υποδύεται τον γνώριμο σε αυτόν ρόλο του κεντρικού ήρωα, αρκετά λιγομίλητος αλλά με όλα τα εγγενή χαρακτηριστικά -τα καλά αλλά και τα λιγότερο αγαπημένα- που μας έχει συνηθίσει ανά τα χρόνια, όπως και μια επιπρόσθετη και καλοδεχούμενη ελαφρά μελαγχολία στο παίξιμό του.
Η πρώτη σεζόν αγοράστηκε από το Netflix και σύντομα θα ξεκινήσει η προβολή του από την streaming πλατφόρμα - κολοσσό. Σε μια ελληνική πραγματικότητα που «χτυπιέται» για το επόμενο reality και πετάει διαρκώς λεφτά στα σκουπίδια, η σειρά του Χριστόφορου Παπακαλιάτη κέρδισε τη μάχη της τηλεθέασης και κάνει πλέον το βήμα προς μια πλατφόρμα παγκόσμιας προβολής. Ένα γεγονός το οποίο, ασχέτως προσωπικών γούστων και προτιμήσεων, μόνο θετικά μπορεί να αποτιμηθεί.
Το Maestro δεν προσφέρει φθηνό political correct κήρυγμα, όπως οι περισσότερες σειρές που θέλουν να πιάσουν τον παλμό της εποχής, ούτε όμως είναι αποφασισμένο να στρίψει το μαχαίρι στο κόκκαλο θυσιάζοντας την πολύ-θεματική του δράση. Παρά τις όποιες ατέλειες που προκύπτουν από την υπέρμετρη σεναριακή φιλοδοξία του δημιουργού του -ή και την αισθητική του αδυναμία να επικοινωνήσει βαθύτερα και ουσιωδέστερα κάποιους τους προβληματισμούς του- το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας κυλάει αβίαστα και μπορεί εύκολα να καθηλώνει με τις εξελίξεις και τους χαρακτήρες γύρω από αυτές, το επίπεδο παραγωγής και τις σπουδαίες ερμηνείες, ενώ παράλληλα η σκηνοθεσία κάνει πολύ λεπτά τα όρια μεταξύ τηλεοπτικού και κινηματογραφικού προϊόντος.
Η τελευταία τηλεοπτική δουλειά του ώριμου πλέον «μικρού Χριστόφορου Παπακαλιάτη» των Φρουρών της Αχαΐας, πιθανότατα είναι και η καλύτερή του στιγμή μέχρι σήμερα στην τηλεόραση. Στα πλαίσια όμως της διαρκούς του εξέλιξης, δείχνει να έχει όλα τα φόντα για ακόμα πιο σπουδαία πράγματα στο μέλλον -τηλεοπτικά και σίγουρα κινηματογραφικά.
Η πρώτη σεζόν του Maestro προβλήθηκε στη συχνότητα του MEGA. Η σειρά θα γίνει διαθέσιμη στο Netflix στις 19 Δεκεμβρίου σε Ελλάδα και Κύπρο και από τις αρχές του 2023 σε όλο τον υπόλοιπο κόσμο.
