O βραβευμένος Γερμανός σκηνοθέτης Κρίστιαν Πέτζολντ διασκευάζει το μυθιστόρημα της Άνα Σέγκερς Τράνζιτο, που γράφτηκε στη Μασσαλία το 1942 αποτυπώνοντας τη σκοτεινή εποχή, στην οποία οι άνθρωποι γίνονταν πρόσφυγες για να γλιτώσουν από τον Ναζισμό. Στο κινηματογραφικό του δράμα (το οποίο έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ του Βερολίνου και βραβεύτηκε, μεταξύ άλλων, στο Φεστιβάλ του Δουβλίνου ως «Καλύτερη Ταινία») ο Πέτζολντ τολμά μια απρόσμενη ανατροπή: μεταφέρει τη δράση στο σήμερα, για να διηγηθεί μια επίκαιρη ιστορία έρωτα, εξορίας και απώλειας· και τοποθετεί τον κεντρικό του ήρωα, τον Γερμανό Γκέοργκ, σε ρόλο πρόσφυγα. Ουσιαστικά, δημιουργεί μια ιστορική ταινία σε παρόντα χρόνο, κατορθώνοντας μέσα από την υπνωτιστική του αφήγηση να αγγίξει ερωτήματα και ανησυχίες που ταλανίζουν τον σύγχρονο κόσμο.
Ο εχθρός βρίσκεται προ των πυλών του Παρισιού και ο Γκέοργκ δραπετεύει στη πολυπολιτισμική Μασσαλία, μεταφέροντας μαζί του τα χαρτιά ενός συγγραφέα που έχει αυτοκτονήσει. Τα έγγραφα αυτά περιλαμβάνουν επιστολές και μια βίζα από την πρεσβεία του Μεξικού. Καθώς ο Γκέοργκ περιπλανιέται μισοκρυμμένος στην πόλη, γνωρίζει ένα μικρό, ασθματικό αγόρι και την κωφή μητέρα του, μια μυστηριώδη γυναίκα, έναν γιατρό και τη γοητευτική Μαρία, η οποία αναζητά τον χαμένο της σύζυγο που θα τη συναντούσε εκεί για να την πάρει μαζί του στο Μεξικό –χώρα που εδώ (οποία ειρωνεία) παίρνει τον ρόλο του ποθητού καταφυγίου των κατατρεγμένων της Ευρώπης.
Όσοι μπορούν να αποδείξουν ότι έχουν το δικαίωμα να φύγουν από τη Μασσαλία, είναι εκείνοι που έχουν το δικαίωμα να παραμείνουν. Μέχρι τέλους, το δράμα παίζει με αυτήν ακριβώς την αντιφατική δυνατότητα: ποιος θα μεταναστεύσει, τελικά, και ποιος θα μείνει πίσω; Και αν ήταν αναγκαία μία σύγκριση, ποιος θα ήταν πιο έτοιμος να αντέξει την απώλεια του άλλου;
Η παραδοξότητα που διαπνέει ολόκληρη την ταινία, μαζί με την επί τούτου έλλειψη έντονης συναισθηματικής έκφρασης των καθ’ όλα τραγικών χαρακτήρων, δημιουργεί μια σταθερά άβολη αίσθηση, κάτι που προφανώς ήταν και ο στόχος του σκηνοθέτη. «Οι άνθρωποι στο Transit έχουν στριμωχθεί στη Μασσαλία, περιμένοντας πλοία, βίζα, διέξοδο», σημειώνει ο Κρίστιαν Πέτζολντ. «Είναι υπό διωγμό, δεν υπάρχει τρόπος ούτε πίσω να πάνε, ούτε εμπρός. Κανείς δεν θα τους φροντίζει. Περνούν απαρατήρητοι απ όλους, εκτός από την αστυνομία και τις κάμερες ασφαλείας. Είναι φαντάσματα των συνόρων, μεταξύ ζωής και θανάτου, μεταξύ του χθες και του αύριο. Το παρόν υπάρχει χωρίς να τους αναγνωρίζει».
Αλήθεια, πώς θα μπορούσε να επιτραπεί στον θεατή να χαλαρώσει την ώρα που οι ήρωες νιώθουν εφήμεροι και μεταβατικοί, βουτηγμένοι στη λαχτάρα για μια πατρίδα που φαντάζει άπιαστη, παγιδευμένοι σε μια επώδυνα μεταιχμιακή φυσαλίδα στον χωροχρόνο; Πώς θα μπορούσε να καταλαγιάσει η ενοχλητική αίσθηση ότι η Ιστορία επαναλαμβάνεται, ξανά και ξανά, όμως κανείς δεν διδάσκεται τίποτα;
Γερμανία/Γαλλία 2018
Σκηνοθεσία: Κρίστιαν Πέτζολντ
Πρωταγωνιστούν: Φραντς Ρογκόφσκι, Πάουλα Μπέερ
Διανομή: Seven
