Σε αυτό το έντονα συναυλιακό καλοκαίρι που όλοι οι μουσικοί είναι on the road again, ο Γιάννης Χαρούλης έχει μπροστά του μια μεγάλη περιοδεία στην Ελλάδα αλλά -κυρίως- έχει ένα καινούργιο άλμπουμ, το Κολιμπρί, που σηματοδοτεί ένα νέο καλλιτεχνικό επίπεδο αλλά -απ' ότι φαίνεται- και προσωπικό. Με αυτόν τον "διαφορετικό" Γιάννη Χαρούλη, που δεν μένει στάσιμος αλλά δοκιμάζει και εξελίσσεται, θελήσαμε να έχουμε μια κουβέντα για το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον του ίδιου και της μουσικής.
Η εντύπωση μου είναι πως με το καινούργιο σας άλμπουμ είναι σαν να αλλάζετε πίστα και σε μουσικό και σε στιχουργικό και σε ερμηνευτικό επίπεδο. Πιο στοχαστικό, πιο μουσικό, πιο εσωστρεφές, πιο μελωδικό και με περισσότερη αυτοπεποίθηση και ωριμότητα. Εσείς πως θα περιγράφατε αυτό το άλμπουμ;
Προχωράμε, μαθαίνουμε τον κόσμο και παράλληλα αποκτάμε μία πιο βαθιά γνώση του εαυτού μας. Δεν ξέρω αν είναι ωριμότητα. Είναι «μεγάλωμα», αναπόφευκτο και ουσιώδες. Χαίρομαι με την ερώτησή σου, επειδή νοιώθω ότι άκουσες τον δίσκο και επικοινωνήσαμε. Το άλμπουμ αυτό είναι το αποτέλεσμα εσωτερικών διεργασιών και σχέσεων που αναπτύχθηκαν με σεβασμό και υπομονή στο πέρασμα του χρόνου. Ένα προσωπικό ταξίδι που με έφερε στο σήμερα. Μία συλλογή τραγουδιών που χρειάστηκε τη σιγή για να αναδυθεί.
Καθώς, υποθέτω, ότι δημιουργήθηκε υπό συνθήκες απομόνωσης και εγκλεισμού λόγω πανδημίας, πως βιώσατε προσωπικά αυτή την περίοδο και πως επέδρασε σε σας;
Η πρώτη μου σκέψη ήταν ότι θα έχω χρόνο να ασχοληθώ με τη μουσική και έμενα. Πολύ γρήγορα όμως πήρα ένα μάθημα. Κάπως βούλιαξα. Δεν αρκεί να παίζω για τον εαυτό μου. Η ανάγκη να μοιράζομαι είναι πιο δυνατή. Δημιουργήθηκε ένα αίσθημα «κενού», το οποίο ισορρόπησε μόνον όταν μπήκα στο στούντιο με την παρέα μου. Ξεκινήσαμε να παίζουμε μουσική ο ένας για τον άλλο σε ένα πλαίσιο κάθαρσης, αλλά με κοινό σκοπό να ακουστεί στον κόσμο. Στο μυαλό μου κυριαρχούσε ένα ερώτημα. Τι χρειάζεται ο κόσμος; Μια αγκαλιά, κατανόηση, παρέα;
Πως βιώνετε και τι σκέφτεστε για τις καταστάσεις που ζούμε με την παγκόσμια αναταραχή, τους πολέμους, την απειλή ακόμη και ενός πυρηνικού πολέμου, με την βία, τους haters του διαδικτύου, το #metoo, τις γυναικοκτονίες. Βασικά φοβάστε; Θέλετε να αντιδράσετε; Κλείνεστε στον εαυτό σας; Θέλετε με τα τραγούδια σας ή προσωπικά να συμμετέχετε και να πάρετε θέση;
Θα ξεκινήσω από το τέλος. Κάνω και τα δύο. Είμαι από τους ανθρώπους που μπροστά σε τέτοιες καταστάσεις επιλέγω αρχικά να κάνω ένα βήμα πίσω και κατά προτίμηση πριν «σκάσει» το συναίσθημα. Μοιραία θα αντιδράσω, αλλά θεωρώ ότι χρειάζεται εκείνος ο χρόνος που θα ξεδιαλύνει το θολό τοπίο.
Η αντίδραση κάποιες φορές είναι ευδιάκριτη, άλλες πάλι όχι. Η αλήθεια είναι ότι μιλάω πιο εύκολα μέσα από τα τραγούδια μου. Σε πρακτικό επίπεδο μου αρέσει να κάνω συζητήσεις με τους κοντινούς μου. Θεωρώ ότι αν αλλάξουμε πρώτα ένα κομμάτι του εαυτού μας, αν φτάσουμε σε μία δημιουργική συνειδητότητα μπορούμε να πάρουμε δύναμη, να δούμε πιο καθαρά πώς πρέπει να πράξουμε και προς τα πού πρέπει να κατευθυνθούμε. Είναι λυτρωτικό και συνάμα πιο αποδοτικό να ξέρεις μέχρι «πού φτάνει το χέρι σου». Το τοπίο, κοινωνικά, πολιτικά, οικονομικά, είναι χαοτικό και θέλει προσοχή ώστε να μην φωλιάσει μέσα μας ο φόβος. Δεν αφορίζω την παρόρμηση. Υπάρχουν και εκείνες οι περιπτώσεις που όταν ο θυμός ξεσπά στην ώρα του ορίζονται και οι μεγαλύτερες αλήθειες. Άλλοτε νοιώθεις ατρόμητος και άλλοτε τρέμουν τα πόδια σου. Πολλές φορές αισθάνομαι αποκλεισμένος, ότι η φωνή μου δηλαδή δεν θα ακουστεί. Τότε επιλέγω να μιλάω με τους δικούς μου ανθρώπους και να τροφοδοτήσω – όσο μπορώ - τις αξίες. Πρέπει να σηματοδοτηθεί η αλλαγή στα απλά πράγματα, αυτά της καθημερινότητας. Από το πώς ανταποδίδουμε την καλημέρα, μέχρι το πώς θα παραγγείλουμε στον σερβιτόρο. Αυτό είναι το θηρίο. Η καθημερινή μάχη, η στάση μας απέναντι στην οικογένεια, στα παιδιά μας, στον σκουπιδιάρη. Πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε τη θέση μας απέναντι στην ελευθερία, ατομική ή συλλογική. Να έχει ως βασικό θεμέλιο τον σεβασμό.
Πιστεύετε σε αυτό που παλιότερα αναφερόταν ως "πολιτικό τραγούδι";
Το τραγούδι μπορεί να πάρει πολιτική ή κοινωνική μορφή ανάλογα με τη συνθήκη που βιώνουμε. Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν επαναστατήσει και έχουν διαμορφώσει την ιστορία μας, αλλά ειλικρινά δεν ξέρω αν άκουγαν επαναστατικά τραγούδια. Σίγουρα όμως η μουσική είναι παρούσα όταν την προσκαλεί η κοινωνία για τον οποιοδήποτε λόγο.
Σας κατατάσσουν στους λεγόμενους "έντεχνους" του ελληνικού τραγουδιού; Συμφωνείτε (γενικά) με αυτό τον ορισμό; Πιστεύετε πως υπάρχουν μουσικά είδη και διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα σε αυτά;
Συμφωνώ όταν κάτι κατονομάζεται με σκοπό να γίνει κατανοητό, διαφωνώ όμως όταν τείνει να γίνει αιτία διαχωρισμού. Η μουσική ξεκινά από συγκεκριμένες νότες. Είναι ένα συναίσθημα, ένας πομπός με πολλούς και διαφορετικούς δέκτες. Όταν αυτοί συντονίζονται η μαγεία της είναι κοινή. Είναι ένας όρος λοιπόν που δεν αποποιούμαι, μα δεν χρησιμοποιώ. Όταν με ρωτούν τι κάνω απαντώ πώς παίζω λαούτο, τραγουδάω κρητικά, παίζω μουσική με φίλους, παίζω μουσική για φίλους. Εν δυνάμει όλοι μπορούμε να είμαστε καλλιτέχνες, μουσικοί και μη. Το καθορίζει ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε αυτό που επιλέξαμε να κάνουμε. Μου αρέσει και υποστηρίζω την προσέγγιση του François Mauriac «Ο άνθρωπος που δουλεύει με τα χέρια είναι εργάτης, με τα χέρια και το μυαλό, τεχνίτης, με τα χέρια, το μυαλό και την καρδιά, καλλιτέχνης.». Οπότε, υπάρχουν στιγμές που είμαι «εν τέχνης» και άλλες όχι.
Έχετε μεγάλη αποδοχή από το κοινό η οποία μάλιστα δεν είναι καθόλου πρόσκαιρη. Αισθάνεστε να παίζει κάποιο ρόλο αυτό στην δημιουργία σας; Να σκέφτεστε δηλαδή να ικανοποιήσετε το μεγάλο κοινό με κάτι που ξέρετε πως θέλει και του αρέσει ή αφήνετε τον εαυτό σας ελεύθερο πέρα από τους περιορισμούς της μεγάλης επιτυχίας όταν γράφετε;
Η απάντηση βρίσκεται στο Κολιμπρί. Όταν έγραφα τον δίσκο ουσιαστικά έδωσα βήμα στον εαυτό μου να εκφραστεί. Η – όση – εμπειρία έχω μου έμαθε ότι ο κόσμος, πολύς ή λίγος δεν έχει σημασία, αγαπάει την αλήθεια και εκτιμά τον τρόπο που θα του τη μεταδώσεις.
Ακούτε μουσική; Παρακολουθείτε τους νεότερους δημιουργούς; Την ελληνική μουσική πραγματικότητα; Ακούτε ξένη μουσική; Θεωρείτε πως ζούμε σε μια περίοδο που η μουσική βρίσκεται σε δημιουργική φάση ή περνάει κρίση; Υπάρχουν σύγχρονοι μουσικοί, τραγουδοποιοί ή συγκροτήματα που εκτιμάτε;
Δεν θεωρώ ότι περνάει κρίση η μουσική. Νέοι άνθρωποι γράφουν και ερμηνεύουν την εποχή και τις αξίες που ζούμε μέσα από τα μάτια τους και αυτό από μόνο του αποτελεί παρακαταθήκη. Τη μουσική την κάνουν οι παρέες και πίστεψέ με, υπάρχουν και μικρές και μεγάλες παρέες που ολοκληρώνονται και εκτίθενται μέσα από αυτήν. Όποιος την αναζητά και θέλει μπορεί να βρει πολύ ωραία πράγματα. Ακούω συχνά, σαν παράπονο, ότι δεν υπάρχουν μεγάλα τραγούδια, αλλά διαφωνώ. Τα μεγάλα τραγούδια γεννιούνται από τον συντονισμό του κόσμου. Μην ρίχνουμε την ευθύνη σε αυτά. Το τραγούδι εκφράζει μία ολόκληρη εποχή.
Υπάρχει κάτι από το παρελθόν της ελληνικής μουσικής πραγματικότητας που σας συγκινεί και σας ενδιαφέρει ιδιαίτερα; Κάποιος ή κάποιοι συνθέτες ή κάποια μουσικά είδη;
Ξεκινώντας από την πατρίδα μου, την Κρήτη, τα παλιά τραγούδια, εκείνα που είναι αναμεμειγμένα με τη Σμύρνη και τα ρεμπέτικα. Οι αυθεντικές μαντινάδες. Με συγκινεί ο Ερωτόκριτος που έχει μελοποιήσει ο Νίκος Μαμαγκάκης. Τι να πρωτοπώ για τον Μάνο Χατζηδακι; Τα τραγούδια του σκιαγραφούν μια Ελλάδα αξιών – που ειλικρινά δεν ξέρω αν τελικά υπήρχε ή αν μας τη μετέφερε η ευγένεια του. Επίσης, τα ρεμπέτικα που είναι βγαλμένα από τον καφενέ, με ειλικρίνεια και αμεσότητα. Τα παραδοσιακά τραγούδια που με έναν μοναδικό τρόπο μας μιλούν για τον θάνατο, αλλά παράλληλα μας έμαθαν να τον εξαγνίζουμε χορεύοντάς τα.
Σας αρέσει να ακούνε τα τραγούδια σας από ψηφιακές πλατφόρμες και με downloading ή προτιμάτε τους δίσκους και τα cd;
Η μουσική είναι για να ακούγεται - έτσι ή αλλιώς. Είναι υπέροχο να αγγίζεις το φυσικό προϊόν ενεργοποιώντας και τις υπόλοιπες αισθήσεις. Να πιάσεις το χαρτί, να το μυρίσεις, να δεις και να θαυμάσεις το εικαστικό αποτέλεσμα, για το οποίο κάποιοι δούλεψαν. Παράλληλα όμως είναι πολύ λειτουργικό που μπορείς να ακούσεις ό,τι θες, όποτε θες, όπου θες μέσα από τις πλατφόρμες. Πρόκειται για δύο διαφορετικές διαδικασίες. Η ουσία της μουσικής όμως δεν μπορεί να αλλάξει. Δε θέλω να επαναλαμβάνομαι, αλλά νοιώθω ότι και σε αυτήν την περίπτωση καθοριστικό παράγονται παίζει η εποχή μας. Δεν χρειάζεται να δαιμονοποιούμε τα νέα δεδομένα. Παλιά, μαζεύαμε το χαρτζιλίκι όλο λαχτάρα για να πάρουμε έναν νέο δίσκο, τώρα κοιτάμε να έχουμε έτοιμη μία playlist για να την ακούσουμε όποτε θέλουμε. Και στις δύο περιπτώσεις η ανάγκη μας είναι η ίδια. Να ακούσουμε μουσική.
Υπάρχει η άποψη ότι στην εποχή μας και σε πολλά μουσικά είδη κυριαρχεί ο ρυθμός και η μελωδία έχει κάπως παραγκωνιστεί; Συμφωνείτε με αυτή την άποψη; Καθώς η κριτική μουσική -που φαντάζομαι σας έχει επηρεάσει αρκετά- έχει έντονη ρυθμική βάση, είσαστε κυρίως υπέρ της μελωδίας ή υπέρ του ρυθμού.
Και τα δύο υποδηλώνουν κάτι και αυτό δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να το υποτιμούμε. Το να δημιουργηθεί η μελωδία και να «γλιστρήσουν» οι φωνητικές χορδές πάνω της, είναι μία διαδικασία που υποδηλώνει μία ψυχική κατάσταση, ένα βίωμα. Αντίστοιχα συμβαίνει και με τον ρυθμό. Το να χρησιμοποιείς κοφτό και λιγότερο μελωδικό λόγο αποτελεί κατάθεση. Όλα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα και βασισμένα στην αρχή της αλληλεπίδρασης. Οι εποχές αλλάζουν και αυτό πρέπει να γίνεται. Παλιότερα η εποχή ήταν πιο «μελωδική», πιο ξέγνοιαστη. Σήμερα όλα είναι γρήγορα, οι ρυθμοί, οι απαιτήσεις. Πάμε με άλλες ταχύτητες, οπότε τα λόγια είναι κοφτά, σαν να έχουν συμπτυχτεί. Η μουσική λοιπόν είναι στιγμές, μία φωτογραφία της εποχής μας.
Υπάρχει κάτι που πρόσφατα ακούσατε (ή διαβάσατε ή είδατε) που σας έκανε έντονη εντύπωση και θα θέλατε να το αναφέρετε;
Ζούμε σε μία εποχή που οι πληροφορίες είναι ανεξάντλητες. Πολλές φορές αναρωτιέμαι αν αξίζουν, αν πρέπει να σταθώ ή όχι. Μάλλον έχω καταλήξει στο ότι θέλει προσοχή το πώς διαχειρίζεσαι αυτά που ακούς, βλέπεις ή διαβάζεις. Προαπαιτείται ένα φιλτράρισμα με βάσει την εμπειρία, τα πιστεύω και τον τρόπο που έχεις επιλέξει να ζεις, αφού στην τελική αυτό που μένει είναι το βίωμα και όχι η πληροφορία.
Σας αρέσει η σιωπή;
Τη θεωρώ ύψιστη κατάσταση. Επιδιώκω στιγμές σιωπής. Είναι όμως ότι πιο δύσκολο.
https://kapsimi.gr/kolimpri-cd
