Τα 2010s έφεραν, ομολογουμένως, τα πάνω κάτω στη μουσική βιομηχανία, με ανατροπές που κάποτε φάνταζαν αδιανόητες. Μια από αυτές ήταν η ολοένα και μεγαλύτερη δημοφιλία των κυκλοφοριών-έκπληξη. Πρακτική που έχει βέβαια τις ρίζες της στα τέλη των 00s, αλλά εδραιώθηκε στη διάρκεια της περασμένης δεκαετίας, όταν μερικοί από τους βασικότερους trendsetters του μουσικού κόσμου συνειδητοποίησαν ότι το στοιχείο του αιφνιδιασμού μιας ξαφνικής κυκλοφορίας μπορεί να εξαργυρωθεί πολύ καλύτερα από μια πολύμηνη καμπάνια προετοιμασίας για την κυκλοφορία.
Δίσκος-έκπληξη μπορεί να είναι δίσκος που έχει ανακοινωθεί αλλά δεν έχει σαφή ημερομηνία κυκλοφορίας ή/και τίτλο, μπορεί να είναι δίσκος που ανακοινώνεται ελάχιστες μέρες πριν την κυκλοφορία του, μπορεί να είναι και δίσκος που σκάει από το πουθενά, χωρίς την παραμικρή προειδοποίηση για την άφιξή του.
Σήμερα η στήλη επιλέγει και ιεραρχεί τα 10 άλμπουμ-έκπληξη που ξεχώρισαν στην τάση αυτή, λαμβάνοντας υπόψη το shock value τη στιγμή της κυκλοφορίας τους, αλλά και τον αντίκτυπό τους στο πέρασμα του χρόνου.
10. Drake – If You’re Reading This, It’s Too Late (2015)
To mixtape αυτό εμφανίστηκε χωρίς καμία προειδοποίηση στα iTunes, σε ένα σημείο καμπής στη δισκογραφία του Drake -λίγο πριν οδεύσει προς τη δίχως προηγούμενο μαζικότητα του “Hotline Bling" και πάψει να αποτελεί αγαπημένο των κριτικών. Είναι, ίσως, η μοναδική συλλογή στον κατάλογό του που κέρδισε την εκτίμηση της γενιάς που γαλουχήθηκε με το gangsta rap των 1990s, ενώ μάλλον προοριζόταν εξαρχής για έσχατο τυράκι ποιότητας προς το μουσικόφιλο τμήμα των ακροατών του. Κάτι σαν αντίβαρο στα studio albums που θα ακολουθούσαν.
ALBUM PLAYLIST
{youtube}www.youtube.com/embed/ZYlrOCaUYhs?list=PLUyxQWnXogMw6EKNS8AKTbnzcu0pKIsti{/youtube}
9. My Bloody Valentine – mbv (2013)
Στα 22 χρόνια που μεσολάβησαν μεταξύ του δεύτερου και του τρίτου άλμπουμ των ιρλανδών shoegazers, οι φήμες για τον διάδοχο του Loveless έρχονταν και παρέρχονταν, ώσπου κορυφώθηκαν στα τέλη του 2012, όταν και η μπάντα επιβεβαίωσε ότι ο δίσκος είναι έτοιμος. Τελικά το mbv εμφανίστηκε ένα σαββατόβραδο του Φεβρουαρίου του 2013 στη σελίδα των My Bloody Valentine, η οποία και έπεσε μέσα σε μερικά λεπτά από την κοσμοσυρροή, μιας και η μπάντα είχε ανακοινώσει το γεγονός μερικές ώρες πριν. Ο δίσκος αγαπήθηκε στιγμιαία και σχεδόν καθολικά.
ALBUM PLAYLIST
{youtube}www.youtube.com/embed/w4X5Erfd7wI?list=PLrT_AdZ5TroVMrfkxt3Vh7o5x7T-FQjeD{/youtube}
8. Solange – When I Get Home (2019)
Μετά το σοκ του A Seat At The Table (2016), το hype για έναν νέο δίσκο από τη Solange ήταν στα κόκκινα. Ενώ, από τα τέλη του 2018 ήταν γνωστό ότι ο δίσκος έρχεται, δε δόθηκε ποτέ στη δημοσιότητα ημερομηνία κυκλοφορίας ή κάποιο single, παρά μόνο η tracklist και μερικά αποσπάσματα. Ο δίσκος, τελικά, ανακοινώθηκε την ίδια τη μέρα της κυκλοφορίας του, μονοπώλησε την προσοχή του αμερικανικού μουσικού τύπου, ενώ το ΝΜΕ σε μια σπάνια στιγμή ευστοχίας σχολίασε: «Αυτός ο δίσκος-έκπληξη ήταν κάτι που δεν ξέραμε ότι χρειαζόμασταν».
ALBUM PLAYLIST
{youtube}www.youtube.com/embed/upp6RAVaIN4?list=PLkqz3S84Tw-QOCm0mqRO3sVsr7vXo717E{/youtube}
7. D’Angelo and the Vanguard – Black Messiah (2014)
Λίγο πριν την εκπνοή του 2014 και ενώ οι λίστες με τα καλύτερα άλμπουμ της χρονιάς είχαν ήδη αρχίσει να δημοσιεύονται, ο δίσκος της χρονιάς κυκλοφόρησε ως έκπληξη. Τα 14 χρόνια υπομονής για την επιστροφή του D’Angelo επιβραβεύτηκαν με έναν εκπληκτικά απρόσμενο (αλλά και απρόσμενα εκπληκτικό) avant-soul δίσκο, η έλευση του οποίου επισπεύσθηκε λόγω των γεγονότων στο Φέργκιουσον και την όλη κλιμάκωση του #BlackLivesMatter, αν και ο δίσκος δεν ήταν πολιτικά φορτισμένος εξ’ ολοκλήρου. Μέχρι σήμερα συγκαταλέγεται στα σπουδαιότερα δισκογραφικά γεγονότα των 2010s.
ALBUM PLAYLIST
{youtube}www.youtube.com/embed/lZoxdPGu_4E?list=PL2eIGh6Ajz4XQwM6OTafj6gbx3MbwQfg8{/youtube}
6. Kanye West – Yeezus (2013)
Είναι υπό συζήτηση το εάν το έκτο άλμπουμ του Kanye West, μπορεί να θεωρηθεί κυκλοφορία-έκπληξη, αφού η ημερομηνία κυκλοφορίας του είχε εμμέσως ανακοινωθεί με ένα μυστηριώδες tweet (“June Eighteen”), ενώ κομμάτια από τον δίσκο είχαν ακουστεί στο SNL και βίντεο-προβολές με promo είχαν εμφανιστεί σε 66 τοποθεσίες. Το βέβαιο είναι ότι τίποτα το συμβατικό δεν υπήρχε στην προώθηση του δίσκου, ενώ μέχρι και την τελευταία στιγμή η παραγωγή του δουλευόταν από τον Rick Rubin. Η δε πορεία του Kanye απέδειξε ότι στην περίπτωσή του, έκπληξη αποτελεί βασικά η κυκλοφορία των δίσκων στην προγραμματισμένη ημερομηνία.
ALBUM PLAYLIST
{youtube}www.youtube.com/embed/uU9Fe-WXew4?list=PLzMq4yH_FvVaV0uPkc_Quj3PaXnpouNld{/youtube}
5. Beyoncé – Lemonade (2016)
Αν για το Yeezus υπάρχουν αμφιβολίες, τo Lemonade ήταν άλμπουμ-έκπληξη με τα όλα του (τελεία). Μόνο ένα teaser μια εβδομάδα πριν την κυκλοφορία του δίσκου προετοίμασε το έδαφος, αφού το single “Formation”, που είχε προηγηθεί, δεν είχε συσχετιστεί με κάποιον επερχόμενο δίσκο. Η Queen B βομβάρδισε το κοινό της με υλικό, κυκλοφορώντας παράλληλα και ομότιτλη συνοδευτική ταινία, σε ένα πακέτο που συνέβαλε καθοριστικά στην είσοδο του τέταρτου κύματος φεμινισμού στο mainstream και ανήγαγε την ίδια σε πρέσβειρα των ανεξάρτητων, έγχρωμων γυναικών αυτού του κόσμου -τουλάχιστον, σε όσες δεν είχαν ακούσει ποτέ το όνομα Nina Simone.
ALBUM PLAYLIST
{youtube}www.youtube.com/embed/gM89Q5Eng_M?list=PLxKHVMqMZqUSPF11Ghs0KqDfOGhB9Vw5E{/youtube}
4. Beyoncé – Beyoncé (2013)
Η πρώτη φορά, όμως, είναι πάντα αλλιώς. Η Beyoncé είχε ήδη υπάρξει από τις πρωτεργάτριες του concept των δίσκων-έκπληξη, όταν το 2013 ηχογράφησε 16 κομμάτια και γύρισε ισάριθμα videos σε άκρα μυστικότητα, σερβίροντάς τα στο κοινό λίγο πριν τα Χριστούγεννα του 2013. Ξάφνιασε, έτσι, τους πάντες, αφού ο πρόεδρος της Columbia είχε επίτηδες δηλώσει 4 ημέρες πριν ότι ο δίσκος θα κυκλοφορήσει μέσα στο 2014. Με τον ομώνυμο δίσκο της, η Beyoncé κέρδισε, για πρώτη φορά στην καριέρα της, τον καθολικό σεβασμό του μουσικού κόσμου, επανήλθε στην πρώτη γραμμή της βιομηχανίας και φύτεψε τους σπόρους της γυναικείας ενδυνάμωσης, που έδωσαν το Lemonade δυόμισι χρόνια αργότερα.
ALBUM PLAYLIST
{youtube}www.youtube.com/embed/5RYKRyMnA3I?list=PLlnXNSe4NY7B8bqwBporDvt1Y-sawEfA_{/youtube}
3. Radiohead – In Rainbows (2007)
Δε νοείται άρθρο σαν αυτό χωρίς αναφορά στους Radiohead. Οι Βρετανοί ήταν οι πρώτοι διδάξαντες και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η κυκλοφορία, η (μη) προώθηση και η διάθεση του In Rainbows άλλαξε τη μουσική βιομηχανία, προετοιμάζοντας τον κόσμο για τα 2010s. Ο δίσκος που οι Radiohead κυκλοφόρησαν ανεξάρτητα, ανακοινώθηκε μόλις 10 ημέρες πριν και διατέθηκε σε μια βάση εθελοντικής πληρωμής, χωρίς καθορισμένη τιμή, πυροδοτώντας έναν εκτενέστατο δημόσιο διάλογο. Και μπορεί το «πλήρωσε-ό,τι-θες» να μην επιβίωσε ως επίσημη πρακτική, όμως, ο αιφνιδιασμός και η αποκλειστικά online διάθεσή του, έδειξαν το μέλλον. Ακόμα και εάν δεν ήταν ένας από τους κορυφαίους δίσκους της μπάντας, θα είχε εξασφαλισμένη την υστεροφημία του.
ALBUM PLAYLIST
{youtube}www.youtube.com/embed/bgsmr7t8zGE?list=PL90uWKIpHUob7f4raEOR_n1i_isnMyE5V{/youtube}
2. Kendrick Lamar – To Pimp A Butterfly (2015)
Ο, κατά πολλούς, καλύτερος δίσκος της περασμένης δεκαετίας ήρθε κι αυτός από το πουθενά, αφού κυκλοφόρησε (σκοπίμως) μια εβδομάδα νωρίτερα από την προγραμματισμένη ημερομηνία, δίχως καμία διαρροή -πέρα από τα δύο singles που είχαν επίσημα, ήδη, κυκλοφορήσει. Στην περίπτωσή του, βέβαια, το shock value της απρόσμενης κυκλοφορίας επισκιάστηκε από το σοκ που προκάλεσε το πόσο καλός ήταν ο καθαυτός δίσκος. Την ημέρα της κυκλοφορίας του έχει πέσει μια πυρηνική βόμβα στο μουσικό τοπίο, η οποία πυροδότησε άμεσα έναν κατακλυσμό αρθρογραφίας που εκτόπισε οτιδήποτε άλλο από την επικαιρότητα. Μουσικός Τύπος και ακροατές παραληρούσαν για μέρες, για έναν δίσκο που κέρδισε τον τίτλο του κλασικού αυτοστιγμεί -και τον διατηρεί αδιαπραγμάτευτα μέχρι και σήμερα.
ALBUM PLAYLIST
{youtube}www.youtube.com/embed/l9fN-8NjrvI?list=PLu4sMtaJ7fGvgwHgpM7Gafe0eebrjimoU{/youtube}
1. Frank Ocean – Blonde (2016)
Κανείς δεν έχει φτάσει την έννοια του δίσκου-έκπληξη εκεί που την πήγε το 2016 ο Frank Ocean με το Blonde. Θα μπορούσαν να γραφτούν χιλιάδες λέξεις για την επαναστατική δήλωση της κυκλοφορίας του, αλλά εν ολίγοις: έπειτα από ένα αριστουργηματικό ντεμπούτο το 2012 και με το κοινό να αδημονεί για έναν νέο δίσκο που δεν ερχόταν ποτέ, ο Frank Ocean κυκλοφορεί τον Αύγουστο του 2016 την ψυχρολουσία που ακούει στο όνομα Endless, ένα άλμπουμ που ηχεί περισσότερο σαν μια συλλογή από demos και b-sides παρά σαν studio δίσκος (και που στην πορεία έγινε γνωστό ότι ο δημιουργός του τον χρησιμοποίησε για να εκπληρώσει το συμβόλαιό του με τη δισκογραφική και να αποδεσμευτεί). Την αμέσως επόμενη μέρα κυκλοφορεί, απρόσμενα, τον…κανονικό δεύτερο δίσκο του, που αποδεικνύεται εξίσου (αν όχι περισσότερο) αριστουργηματικός από τον πρώτο. Ένα κανονικό σκωτσέζικο ντους, δηλαδή, από τον Frank Ocean, που είχε επίγνωση της αξίας του δίσκου που είχε στο συρτάρι, έπαιξε με τη συλλογική ψυχολογία και κέρδισε, φτάνοντας στο Νο.1 των charts με μοναδική προώθηση ένα video clip -κι αυτό ούτε καν στο YouTube. Αποτέλεσε, ίσως, τον μεγαλύτερο εξευτελισμό που έχει βιώσει ποτέ το κατεστημένο της μουσικής βιομηχανίας, αλλά και τη μεγαλύτερη διάψευση των παραδοσιακών κανόνων προώθησης και διάθεσης.
ALBUM PLAYLIST
{youtube}www.youtube.com/embed/diIFhc_Kzng?list=OLAK5uy_kClWWfWghQXro7ONQ-DfH3RZ1oxiu0kMA{/youtube}
