1. The Pretty Things - S.F. Sorrow (1968)
Το πρώτο θεματικό άλμπουμ της ροκ μουσικής διηγείται την ιστορία του Sebastian F. Sorrow, καλύπτοντας όλη του τη ζωή, από τη γέννηση μέχρι τον θάνατό του. Εξετάζοντας τα πάντα, από τις ερωτικές του σχέσεις και τη συμμετοχή του ως στρατιώτη στον πόλεμο, μέχρι την πορεία του προς την παράνοια, η οποία τον ταλαιπώρησε στα τελευταία χρόνια της ζωής του.
2. The Who - Tommy (1969)
Ο Pete Townshend γράφει για τη ζωή του Tommy, ενός αγοριού που είναι κωφάλαλο και τυφλό από πολύ μικρή ηλικία, το οποίο ανακαλύπτει ότι έχει τρομερό ταλέντο στο φλιπεράκι και σύντομα αποκτά παγκόσμια φήμη. Στην πορεία αποκτά πολλούς οπαδούς, οι οποίοι αρχικά τον θεωρούν κάτι σαν γκουρού τους. Αλλά τελικά ο Tommy αποδεικνύεται πλεονέκτης και οι fans θα τον τιμωρήσουν για αυτό.
3. Jethro Tull - Aqualung (1971)
Ian Anderson εναντίον Θεού, σημειώσατε ένα. Το φλάουτο οδηγεί τον δριμύ φιλιππικό εναντίον του Πανάγαθου, ο οποίος έχει να αντιμετωπίσει μια συλλογή 10 και βάλε τραγουδιών, με κεντρικό άξονα την ύπαρξη του Ανώτερου Όντος. Ή, μάλλον καλύτερα, την ανυπαρξία του, έτσι όπως την συνέλαβε ο οξύς συνθετικός νους του Σκωτσέζου μουσικού.
4. David Bowie - The Rise And Fall Of Ziggy Stardust And The Spiders From Mars (1972)
Ο Ziggy Stardust, ένας εξωγήινος ροκ σταρ, έρχεται από το Διάστημα στη Γη για να ελευθερώσει όλους τους ανθρώπους από την τεμπελιά τους, ωστόσο η ανευθυνότητά του, η χρήση ναρκωτικών και οι πάσης φύσεως σεξουαλικές (κι άλλες) ηδονές τον καταστρέφουν. Ο Bowie λέγεται πως εμπνεύστηκε τον χαρακτήρα του Ziggy από τον τραγουδιστή των The Playboys, Vince Taylor.
5. JethroTull - Thick As A Brick (1972)
Το άλμπουμ αποτελείται από δύο κομμάτια, ένα σε κάθε πλευρά του δίσκου και υποτίθεται ότι χρησιμοποιεί ως στίχους την ποίηση ενός μικρού παιδιού-θαύματος, του Gerald Bostock, προϊόν της φαντασίας του Ian Anderson. Βεβαίως, πολλοί τότε μπερδεύτηκαν στη Βρετανία και θεώρησαν ότι ο 10άχρονος είναι πραγματικό πρόσωπο –φυσικά, για ακόμη μία φορά, άβυσσος η ψυχή του Anderson.
6. Aphrodite's Child - 666 (1972)
Ο καλύτερος ελληνικός ψυχεδελικός δίσκος χρησιμοποιεί ως «λιμπρέτο» την Αποκάλυψη του Ευαγγελιστή Ιωάννη και τη δένει αρμονικά με τις συνθέσεις του Βαγγέλη Παπαθανασίου, το φαλτσέτο του Ντέμη Ρούσσου, τις μουσικές του Αργύρη Κουλούρη και του Λουκά Σιδερά και τη στιβαρή, δωρική ερμηνεία της ηθοποιού Ειρήνης Παππά.
7. The Who - Quadrophenia (1973)
Ένας έφηβος Βρετανός, ο Jimmy, γίνεται μάρτυρας στα γεγονότα του 1965 που συμβαίνουν σε Λονδίνο και Μπράιτον. Ο τίτλος του άλμπουμ αποτελεί παραλλαγή του όρου σχιζοφρένεια (schizophrenia), που αντανακλά στις τέσσερις (quadro-) διαφορετικές προσωπικότητες του πρωταγωνιστή, οι οποίες αντιπροσωπεύουν με τη σειρά τους την προσωπικότητα καθενός εκ των μελών του συγκροτήματος: τη σκληρότητα του Roger Daltrey, τον ρομαντισμό του John Entwistle, την τρέλα του Keith Moon και το λίγο-απ'-όλα του Pete Townshend.
8. Genesis - The Lamb Lies Down On Broadway (1974)
Το τελευταίο άλμπουμ με τον Peter Gabriel στη σύνθεσή τους, αφηγείται την ιστορία ενός νεαρού μικροαπατεώνα με καταγωγή από το Πόρτο Ρίκο, του Rael· ο οποίος, στην προσπάθειά του να βρει και να σώσει τον αδελφό του John, έρχεται αντιμέτωπος με κάποια τρομακτικά πλάσματα που βρίσκονται στο υπέδαφος της Νέας Υόρκης –αλλά στην ουσία είναι αποκυήματα της φαντασίας του. Βασικά, ο Rael είναι διπολικός (άντε, σας το έκανα πενηνταράκια).
9. Electric Light Orchestra - Eldorado (1974)
Ο Jeff Lynne αφήνει πίσω τους ψυχεδελο-glam Move και δημιουργεί την πρώτη συμφωνική ροκ μπάντα. Η ιστορία του άλμπουμ αυτού ακολουθεί τις περιπέτειες ενός τύπου που ουσιαστικά ζει μέσα στον κόσμο της φαντασίας του και διαμέσου των ονείρων και των εφιαλτών του προσπαθεί να ξεπεράσει τη βαρεμάρα και την ανία της καθημερινότητάς του.
10. Willie Nelson - Red Headed Stranger (1975)
Ένας άντρας με το όνομα «Άγνωστος» υποπτεύεται –δικαίως– ότι η γυναίκα του τον απατάει, οπότε σκοτώνει αυτήν και τον εραστή της και κατόπιν φεύγει για τις νότιες πολιτείες των Η.Π.Α., όπου γνωρίζει μια άλλη γυναίκα (πιο πιστή, ευτυχώς) και έχει ξανά τη διάθεση να αγαπήσει και να αγαπηθεί. Το άλμπουμ τελειώνει με τον «Άγνωστο» να κάνει βόλτα με τον εγγονό του και να δηλώνει ευτυχισμένος με τη ζωή που έζησε.
11. Camel - Music Inspired By The Snow Goose (1975)
Το παιδικό παραμύθι του Paul Gallico γίνεται πλαστελίνη στα χέρια των Βρετανών art-rockers. Ο καλλιτέχνης Philip Rhayader, που ζει σε ένα χωριό στο Έσεξ, γνωρίζει μια συγχωριανή του, τη μικρή Fritha. Η βουκολική φιλία τους ανθεί παράλληλα με την εύρεση μιας τραυματισμένης χήνας, την οποία παίρνουν υπό την φροντίδα τους και τελικά καταφέρνουν να την κάνουν καλά.
12. Rush - 2112 (1976)
Σε ένα δυστοπικό μέλλον έναν αιώνα μετά, στο οποίο κυριαρχεί ο αυταρχισμός των Ιερέων του Ναού της Σύριγγας, η μουσική και η ελεύθερη σκέψη εν γένει απαγορεύονται από το καθεστώς. Όμως ένα νεαρό αγόρι βρίσκει μια κιθάρα μέσα σε μια σπηλιά, μαθαίνει να παίζει και σπάει τα νεύρα στους απολυταρχικούς παπάδες.
13. Styx - Kilroy Was Here (1983)
Βρισκόμαστε πάλι στο μέλλον και η ροκ μουσική είναι (ξανά μανά) απαγορευμένη (επειδή είναι ΤΟΣΟ γαμάτη, γιέα) από μια (ω ναι, καλά το φανταστήκατε) κυβέρνηση που λογοκρίνει τα πάντα. Ο κεντρικός χαρακτήρας, ο Κιλρόι, είναι ένας πρώην ροκάς, ο οποίος βγαίνει από τη φυλακή. Κι αντί να πάει να βρει καμιά γκόμενα να ξεδώσει, βρίσκει έναν νεαρό μουσικό whokeepsitreal και μαζί σώζουν το ροκ, φέρνοντάς το ξανά στις μάζες.
14. Hüsker Dü - Zen Arcade (1984)
Η ιστορία ενός εφήβου που το σκάει από το σπίτι του επειδή τον δέρνουν και δεν του δίνουν καμία σημασία. Αρχικά κατατάσσεται στο στρατό, αλλά δεν είναι στρατόκαβλος, οπότε το γυρνάει στη θρησκεία, αλλά καταλαβαίνει ότι δεν είναι ούτε θρήσκος και το ρίχνει στα ναρκωτικά, μέχρι που πεθαίνει η κοπέλα του από ντρόγκα και τότε, ω του θαύματος, ξυπνάει κι όλα ήταν ένας εφιάλτης.
15. Marillion - Misplaced Childhood (1985)
Διάδοχος, τρόπον τινά, της παρακαταθήκης που άφησε ο Peter Gabriel, ο τραγουδιστής της μπάντας Fish παίρνει τον ακροατή από το χέρι και του αφηγείται διάφορα γεγονότα και στάδια της ζωής του: από τους έρωτές του με την Kayleigh, μέχρι την παιδική του ηλικία στο Lothian της Σκωτίας· καταλήγοντας στο συμπέρασμα –όπως όλοι μας, λίγο πολύ– πως του λείπει η παιδική του ηλικία.
16. Iron Maiden - Seventh Son Of A Seventh Son (1988)
Βασισμένο στο βιβλίο Seventh Son του Orson Scott Card, το 7ο (χμμμ…) άλμπουμ της μπάντας αφηγείται την ιστορία ενός νεαρού που είναι μέντιουμ και προβλέπει ένα δυστοπικό μέλλον. Θέλει να ενημερώσει εγκαίρως τους κατοίκους τους χωριού όπου ζει, αλλά φυσικά τον περνούν για τρελό.
17. Queensrÿche - Operation: Mindcrime (1988)
Ο Dr. X, ο οποίος διατηρεί μια διεφθαρμένη παρακυβερνητική οργάνωση, κάνει πλύση εγκέφαλου στον Nikki, ένα πανκιό του δρόμου και χρήστη ηρωίνης, που έχει απογοητευτεί από την πολιτική κατάσταση της χώρας. Ο Dr. X τον πείθει να αρχίσει να δολοφονεί σημαντικές πολιτικές φιγούρες, αλλά η κατάσταση περιπλέκεται όταν του ζητεί να σκοτώσει μια καλόγρια, την οποία ο Nikki έχει ερωτευτεί.
18. The Flaming Lips - Yoshimi Battles The Pink Robots (2002)
Το άλμπουμ εξετάζει το παλιό και γνωστό δίπολο «άνθρωπος εναντίον μηχανών», μέσα από τα μάτια της μικρής Γιοσίμι, που πρέπει να παλέψει μεγάλα ρομπότ. Στην ουσία, αποτελεί την «ψυχανάλυση» του Wayne Coyne για το δύσκολο πέρασμά του από τη (μετ)εφηβεία στην ενηλικίωση και τις ευθύνες της «μεγαλίστικης» ζωής.
19. The Hold Steady - Separation Sunday (2005)
Η ιστορία τεσσάρων ανθρώπων, του κεντρικού αφηγητή Craig, της πόρνης Holly, του νταβατζή της, ονόματι Charlemagne, και του σκίνχεντ Gideon, και τα ταξίδια που κάνει αυτή η μικρή παρέα από πόλη σε πόλη για να παρτάρει στις πιο underground γειτονιές και τα μπαρ της.
20. Of Montreal - Skeletal Lamping (2008)
Ο τραγουδιστής Kevin Barnes διηγείται τη φανταστική ιστορία του alter-ego του, του Georgie Fruit, ο οποίος είναι ένας μαύρος 45άρης, που στη δεκαετία του 1970 υπήρξε μέλος των funksters Arousal. Ο Fruit πέρασε μια αρκετά περίπλοκη ζωή, αφού όχι μόνο μπήκε φυλακή αρκετές φορές, αλλά επίσης πέρασε κι από διαφορετικές φάσεις σχετικά με τη σεξουαλικότητά του και το φύλο του.
+ 21. (σχεδόν) όλα τα άλμπουμ των Alan Parsons Project
Στο Tales Of Mystery And Imagination (1976) το θέμα είναι οι ιστορίες τρόμου του Edgar Allen Poe, στο Ι, Robot (1977) ο ρόλος της τεχνολογίας στη ζωή μας, στο Pyramid (1978) οι Πυραμίδες της Γκίζας στην Αίγυπτο, το Eve (1979) ασχολείται με τη γυναίκα, το The Turn Of A Friendly Card (1980) επικεντρώνεται στην τύχη και στον τζόγο, στο Ammonia Avenue (1984) το θέμα είναι η προκατάληψη του κοινού απέναντι στους επιστήμονες, το Stereotomy (1985) καταπιάνεται με την επίδραση που έχει η ξαφνική φήμη στους ανθρώπους, το Gaudi (1987) με τον ομώνυμο Καταλανό αρχιτέκτονα και το Freudiana (1990) με τη ζωή του Ζίγκμουντ Φρόιντ.
{youtube}0KTXuFU-2RM{/youtube}
* προσαρμοσμένη αναδημοσίευση από άρθρο που πρωτοδημοσιεύτηκε σε τεύχος του περιοδικού Sonik