Τάδε έφη ο (Αμερικανός μουσικολόγος) Dick Spottswood, για ένα από τα πιο μυστήρια κάρα που έβγαλαν τα προπολεμικά μπλουζ του Μισισιπή, τον Nehemiah "Skip" James.
Πολύ θα θέλαμε να ξέρουμε τι διάολο του δίδαξε ο Henry Stuckey εκεί γύρω στα 1924, πάντως ο 22χρονος (τότε) Nehemiah ανέπτυξε ένα ιδιότυπο μινόρε στο κιθαριστικό του παίξιμο, το οποίο –σε συνδυασμό με τον κάπως απόκοσμο τρόπο με τον οποίον στεκόταν ενίοτε πίσω από το μικρόφωνο και με τις soul (θα λέγαμε σήμερα) ποιότητες της φωνής του– οδήγησε σε κάτι το μοναδικό. Εύκολα λοιπόν καταλαβαίνει κανείς γιατί επηρέασε στη συνέχεια τόσο διασημότερους συναδέλφους σαν τον Robert Johnson, όσο και το ροκ εν ρολ των Cream, των Deep Purple, του Nick Cave, ακόμα και του Beck.
Στην καριέρα του, πάντως, δεν στάθηκε τυχερός. Αρνήθηκε να ηχογραφήσει για την Okeh το 1927 και, όταν πείστηκε τελικά να το κάνει για την Paramount (1931), μπήκε στη δισκογραφία πάνω που είχε χτυπήσει τις Η.Π.Α. το Κραχ. Σημείωσε έτσι φτωχές πωλήσεις, παρά την πρωτοτυπία του στυλ του, οι οποίες τον ανάγκασαν να αφήσει τη μουσική και να γίνει ...πάστορας των Βαπτιστών, στο Ντάλλας του Τέξας. Πόστο οπωσδήποτε ανορθόδοξο για έναν άνθρωπο που συχνά-πυκνά αξιοποιούσε τις πιανιστικές του γνώσεις παίζοντας στα μπουρδέλα της εποχής για τα προς το ζην· για να μην αναφέρουμε δηλαδή ότι υπήρξε επίσης τζογαδόρος και διακινητής παράνομου αλκοόλ (βρισκόμαστε στην εποχή της Ποτοαπαγόρευσης).
Σύμφωνα με τον Tony Russell (βλέπε το βιβλίο The Blues: From Robert Johnson Τo Robert Cray, σελ. 123), η όλη δραστηριότητα σχετίζεται με τον πατέρα του, ο οποίος είχε γίνει ιερέας, αφήνοντας πίσω τον κόσμο του παράνομου αλκοόλ. Παρά ταύτα, για λόγους που δεν γνωρίζουμε, ο Skip James εγκατέλειψε σύντομα αυτήν τη χριστιανική ζωή, αφού πρώτα αρνήθηκε μια πρόταση της Victor να ξαναγυρίσει στη δισκογραφία (1932). Τον βρίσκουμε λοιπόν να αφήνει το Ντάλλας και να περιπλανιέται ξανά, ζώντας άλλοτε στο Birmingham της Αλαμπάμα, άλλοτε στο Hattiesburg και στο Meridian του Μισισιπή και άλλοτε στο Memphis του Τενεσί. Το 1964 οι Bill Barth, John Fahey & Henry Vestine –από τους πρωτεργάτες της τότε μπλουζ αναβίωσης– τον εντόπισαν στην Tunica του Μισισιπή και τον έπεισαν να δραστηριοποιηθεί ξανά.
Μετά από μια θριαμβευτική εμφάνιση στο Newport Festival του 1964, ο Skip James μετακόμισε πρώτα στην Ουάσινγκτον κι έπειτα στη Φιλαδέλφεια, επιστρέφοντας ενεργά στη δισκογραφία και στις συναυλίες, παρά μάλιστα τα σοβαρά προβλήματα που είχε ήδη αρχίσει ν' αντιμετωπίζει με την υγεία του. Ο καρκίνος τον νίκησε τελικά το 1969, στα 67 του χρόνια.
Cherry Ball Blues ± Hard Time Killin' Floor Blues [Paramount, 1931]
Είναι το b-side αυτής της πλάκας γραμμοφώνου 78 στροφών που έχει τραβήξει παραπάνω την προσοχή, με τις έξοχες blue νότες του, οι οποίες ταιριάζουν γάντι στη θρηνητική ερμηνεία του James, που με τη σειρά της απηχεί κάτι από το Κραχ. Αξίζει ωστόσο ν' ακουστεί ως πλήρες single, καθώς στην πρώτη πλευρά μας αποκαλύπτεται ένας άλλος ερμηνευτής: ένας παιχνιδιάρης κόλακας, που έχει βάλει στο μάτι κάποιο φουστάνι της εποχής.
22-20 Blues ± If You Haven't Any Hay Get On Down The Road [Paramount, 1931]
Το b-side εκπροσωπεί τις πιάνο ανησυχίες του James, το a-side ωστόσο θεωρείται πια σχεδόν θρυλικό, κυρίως για την επιρροή την οποία άσκησε στον Robert Johnson, μα και σε κάμποσους μεταγενέστερους που καταπιάστηκαν με τα «μυστικά» των μπλουζ.
Illinois Blues ± Yola My Blues Away [Paramount, 1931]
Φταίει και ο κακός ήχος, αφού το εν λόγω 78άρι διασώθηκε σε μόλις μία φθαρμένη κόπια, γενικά όμως αυτά τα δύο κομμάτια (φαίνεται να) ήταν ό,τι πιο αδιάφορο ηχογράφησε τότε στο Grafton του Ουισκόνσιν, για λογαριασμό της Paramount.
How Long "Buck" ± Little Cow And Calf Is Gonna Die Blues [Paramount, 1931]
Ένα καλό δείγμα των κάπως πιο αλέγκρο κομματιών που προφανώς έπαιζε σε εύθυμες μαζώξεις ως πιανίστας, ταιριασμένο με ένα b-side όπου γίνονται φανερές οι επαφές του με τη gospel παράδοση, «προμηνύοντας» το φλερτ του με τις εκκλησιαστικές υποθέσεις.
Devil Got My Woman ± Cypress Grove Blues [Paramount, 1931]
Ένα από τα κλασικότερα singles της προπολεμικής μπλουζ παραγωγής, με το απίστευτο "Devil Got My Woman" να ξεδιπλώνει κάθε αρετή της κιθάρας του James και την ερμηνεία του να σε αφήνει σύξυλο –νομίζεις εδώ κι εκεί ότι του έκλεψε όντως ο Σατανάς τη γυναίκα. Ο Robert Johnson το θαύμασε μάλιστα σε βαθμό ...παρεξηγήσιμο, αν κρίνουμε από το "Hellhound On My Trail". Στη δεύτερη πλευρά, ο κατηφής τόνος του "Cypress Grove Blues", με το δίστιχο «I would rather be buried in some cypress grove/To have some woman, Lord, that I can't control», συμπληρώνει άψογα το όλο κλίμα.
I'm So Glad ± Special Rider Blues [Paramount, 1931]
Το b-side είναι μάλλον τυπικό των μπλουζ που κυκλοφορούσαν στις Η.Π.Α. στα τέλη των 1920s, αλλά στο "I'm So Glad" βρίσκουμε ένα ακόμα δείγμα γραφής μιας απαράμιλλης προσωπικής τεχνικής: «βασιζόταν σε μία σειρά εντυπωσιακά γρήγορων δακτυλισμών, που θα έγραφαν ιστορία», γράφει χαρακτηριστικά ο Φώντας Τρούσας στο Δισκορυχείον (δείτε εδώ). Το κομμάτι έκανε και ροκ καριέρα στα πιο κοντινά μας χρόνια, μέσω των διασκευών των Cream και των Deep Purple. Ειδικά αυτή των Cream, τα σπάει.
Hard Luck Child ± 4 O'Clock Blues [Paramount, 1931]
Drunken Spree ± What Am I To Do [Paramount, 1931]
Πιο «δεύτερο» υλικό συγκρινόμενο με τα κλασικά της Paramount, αρκετά ενδιαφέρον πάντως για όσους επιθυμούν να έχουν μια μπλουζ δισκοθήκη πέρα από τα απαραίτητα.
Be Ready When He Comes ± Jesus Is A Mighty Good Leader [Paramount, 1931]
Αμιγώς gospel τραγούδια ως σύλληψη και περιεχόμενο, εκτελεσμένα όμως με τη ματιά ενός μπλουζίστα. Οι λευκοί οπαδοί των μπλουζ αισθάνονταν πάντα αμήχανα απέναντι σε τέτοια crossover πίστης και κοσμικότητας, πάντως ο James αποδεικνύει εδώ πως είχε τον δικό του τρόπο και με αυτό το ρεπερτόριο.
Αν καταφέρετε να βρείτε singles της Paramount στην 78άρικη μορφή τους από τα 1931, θα πρέπει να είστε αρκετά ευκατάστατος για να τα αποκτήσετε –και θα αποτελούν μια πρώτης τάξης επένδυση, οικονομικά μιλώντας. Για τους «απλούς ακροατές», ωστόσο, και όσους θέλουν βέβαια κι έναν ήχο με λιγότερο θόρυβο και φθορά (όσο γίνεται), λύση προσφέρει η εξαιρετική CD έκδοση της Yazoo Complete Early Recordings, του 2009: έχει το καλύτερο remastering σε σύγκριση με τις ανάλογες εκδόσεις άλλων εταιριών, μα και εξαιρετικές σημειώσεις από τον Stephen Calt, ο οποίος έγραψε και μια πολύ καλή βιογραφία για τον μπλουζίστα, το I'd Rather Be the Devil: Skip James and the Blues (1994).
Four O'Clock Blues ± How Long Blues [Herwin, 1964]
Drunken Spree ± Illinois Blues [Herwin, 1964]
Δύο 78άρια με ενδιαφέρουσες επανεκτελέσεις στο προπολεμικό υλικό, όπου γίνεται αντιληπτή η αφοσίωση του James στον κόσμο που ήξερε, καθώς τηρεί διακριτικές αποστάσεις από τους εκμοντερνισμούς που προτιμούσε τότε το λευκό κοινό το οποίο στήριξε τη μπλουζ/φολκ αναβίωση.
LIVE! (1964-1967) [Private, 1987]
Κάπως παραπλανητικός ο τίτλος, αφού η παρούσα ανθολογία δεν περιέχει μόνο ζωντανές ηχογραφήσεις, μα και τα προαναφερθέντα singles στη Herwin. Έχει όμως ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς φιλοξενεί το σετ που ο Skip James παρουσίασε το 1964 στο Newport Festival, όπου έγινε της τρελής όταν έπαιξε το "Devil Got My Woman".
SHE LYIN' [Genes, 1964/1993]
Λίγο μετά την εκ νέου ανακάλυψή του και τον θρίαμβό του στο Newport Festival, ο Skip James μπήκε στο στούντιο για να φτιάξει το πρώτο-πρώτο του άλμπουμ, για λογαριασμό της Takoma Records (Αύγουστος 1964). Όμως ο δίσκος δεν ολοκληρώθηκε ποτέ λόγω νομικών θεμάτων γύρω από τα δικαιώματα των κομματιών της Paramount και οι ηχογραφήσεις είδαν τελικά το φως της δημοσιότητας (περίπου) 30 χρόνια μετά, συμπληρωμένες από live επιλογές, από μια συναυλία της ίδιας περιόδου στο Ontario Place Coffee House της Ουάσινγκτον D.C.. Ίσως σε σχέση με τη νεότητά του ο James να αποτιμάται λίγο σκουριασμένος, κάτι πάντως που δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι δεν συνεχίζει να είναι εντυπωσιακός, τόσο στον ήχο, όσο και στις ερμηνείες του.
SKIP'S PIANO BLUES [Genes, 1964/1996]
Ηχογραφήθηκε 2 μήνες μετά το She Lyin', ως «αδερφάκι» του κατά κάποιον τρόπο, αφού παρουσίαζε την πιανιστική και όχι την κιθαριστική πλευρά του Skip James –έμεινε δε κι αυτό ανέκδοτο για πολλά χρόνια, για τους ίδιους (νομικούς) λόγους που είχαν να κάνουν με το υλικό της Paramount. Τελειώνεις πάντως την ακρόαση σαγηνευμένος.
LIVE AT WTBS-FM IN CAMBRIDGE, MA OCTOBER 1964 [DOL, 2015]
Ωραία ζωντανή ηχογράφηση του Skip James και του επίσης εξαίρετου προπολεμικού μπλουζίστα Mississippi John Hurt, στο στούντιο ενός ραδιοφωνικού σταθμού στο Cambridge της Μασαχουσέτης –παιξίματα συνδυασμένα με συνέντευξη. Εκδόθηκε σε βαρύ βινύλιο 180 γραμμαρίων, από τη ρώσικη DOL.
GREATEST OF THE DELTA BLUES SINGERS [Melodeon, 1965]
Ηχογραφήθηκε τον Δεκέμβριο του 1964 και για τους ανθρώπους εκείνης της εποχής ήταν το πρώτο επίσημο LP του. Ως εκ τούτου, έγινε δεκτό με διθυράμβους και μεγάλο ενθουσιασμό. Για μας, που δεν το αντιμετωπίζουμε ασφαλώς με το ίδιο συγκινησιακό φορτίο, τα παραπάνω φαντάζουν ίσως λίγο υπερβολικά.
Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο μένει μια ηχογράφηση συμπαγής, με τον 63χρονο James να διατηρεί αρκετά από τα στάνταρ του, αλλά και να προβαίνει και σε νέες δημιουργίες σαν το "Washington D.C. Hospital Center Blues" –εμπνευσμένο από τη μάχη που μόλις είχε αρχίσει κόντρα στον καρκίνο. Στην εποχή του CD, αργότερα, ξαναπακεταρίστηκε με το όνομα Hard Time Killing Floor Blues.
A TRIBUTE TO SKIP JAMES VOL. 1 [Biograph, 1970]
Οι υπόλοιπες ηχογραφήσεις από το session του Δεκεμβρίου 1964, όσες κόπηκαν καθ' οδόν προς το άλμπουμ Greatest Of The Delta Blues Singers μα εκδόθηκαν τελικά, όταν η Melodeon πωλήθηκε στη Biograph. Εξίσου συμπαγές αποτέλεσμα, με έναν James που παραμένει λαμπρός παρά τις κάποιες απώλειες σε ζητήματα δεξιοτεχνίας, συγκριτικά με τη νιότη του.
CAFE AU GO GO 1965 [RockBeat, 2014]
Καταγραφή (Νοέμβριος 1965) σε ένα από τα καφέ που στήριζαν τη μπλουζ/φολκ αναβίωση της εποχής, στο Greenwich Village της Νέας Υόρκης. Μαζί περιλαμβάνονται και ηχογραφήσεις του Bukka White στο ίδιο μέρος, από δικό του session. Συμπαθές αποτέλεσμα, αν και όχι σπουδαίο.
TODAY! [Vanguard, 1966]
Αποθεώθηκε τότε από τους βιαστικούς, ενθουσιώδεις κριτικούς που είχαν καβαλήσει το ρεύμα της μπλουζ/φολκ αναβίωσης και ήθελαν να είναι αρεστοί στα φοιτητικά καφέ της Νέας Υόρκης (σας θυμίζει κάτι από τα δικά μας χρόνια;)· στην πραγματικότητα, απείχε από το να είναι τόσο σπουδαίο, όσο παρουσιάστηκε. Αυτό πάντως δεν σημαίνει πως δεν πρόκειται για δουλειά με μπόλικες αρετές, εστιασμένες κυρίως στις εκφραστικότατες ερμηνείες του James.
RARE AND UNRELEASED [Vanguard, 1998]
Παρότι τα περιεχόμενα προέρχονται (χοντρικά) από τα sessions που έδωσαν το Today!, πρόκειται για υλικό χωρίς ενδιαφέρον, που καλώς ξεσκαρταρίστηκε πίσω στο 1966/67. Δεν υπήρχε κανένας λόγος να μην μείνουν ακυκλοφόρητες αυτές οι ηχογραφήσεις –ειδικά οι εκτελέσεις στις gospel επιλογές, είναι κάκιστες.
LIVE AT THE 2ND FRET, PHILADELPHIA 1966 [Document, 1988]
Μετριότατη, ερασιτεχνική ηχογράφηση, δίχως κάτι το σπέσιαλ και με την κιθάρα να ακούγεται πιο πάνω από τη φωνή.
DEVIL GOT MY WOMAN [Vanguard, 1968]
Γνωρίζοντας πόσο κοντά στον θάνατο βρισκόταν τότε ο Skip James, δεν μπορείς παρά να θαυμάσεις την προσπάθεια που έκανε σε αυτές τις ηχογραφήσεις. Ωστόσο δεν συμβαίνουν και πολλά μετά από τη συμπαθέστατη αρχή με το "Good Road Camp Blues", καθώς βαθμιαία μα σταθερά το άλμπουμ χάνει τον βηματισμό του.
LIVE: BLOOMINGTON, INDIANA, 30 MARCH 1968 vol. 1
LIVE: BLOOMINGTON, INDIANA, 30 MARCH 1968 vol. 2
[Document, 1999]
Δεν υπάρχουν εκπλήξεις, αλλά έχουμε εδώ μια πλήρη καταγραφή της συναυλίας, μαζί δηλαδή και με όσα έλεγε από σκηνής ο Skip James και με τις αντιδράσεις του κοινού (με ελαφρύ μόνο editing). Είναι πραγματικά ό,τι πιο κοντινό υπάρχει στην εμπειρία ενός live του, για όσους δεν ζούσαμε τότε.
{youtube}8njn9UbQwZs{/youtube}
