Μoυ ανοίγει την πόρτα του σπιτιού του στο Ψυχικό, ντυμένος στα μαύρα από πάνω μέχρι-κάτω, αλλά με χρωματιστές κάλτσες, που διακρίνονται μέσα από τις παντόφλες. Το περίμενα μεγαλύτερο το σπίτι. Πλην όμως στους τοίχους βλέπω παντού μουνιά, οπότε ανοίγει το μάτι μου.
Είμαι εδώ για να του πάρω συνέντευξη με αφορμή τα επετειακά live που ετοιμάζει στο Κύτταρο με τις ανασυγκροτημένες Μουσικές Ταξιαρχίες, στις 3, 4, 17 & 18 Απριλίου. Καθόμαστε σε ένα τραπεζάκι στο χωλ και ξεκινάμε αμέσως, με τη συζήτηση να πηγαινοέρχεται από το τώρα στο τότε, όπως μιλάνε οι άνθρωποι. Ή, τέλος πάντων, όπως μιλάει ο Τζίμης Πανούσης. Όταν τελειώσουμε θα τον βγάλω φωτογραφίες, θα μου δείξει μια ωραία που τράβηξε αυτός με τον κιθαρίστα του τον Στέλιο («εγώ από φωτογράφος ξεκίνησα»), ένα εξώφυλλο σατιρικό με τον Βαρουφάκη που έφτιαξε για το περιοδικό Μετρό αλλά δεν το θέλουνε, μια φωτογραφία με Ματατζήδες και Κνίτες να στέκονται οι μεν πίσω από τους δε…
Και μετά θα φύγουμε μαζί, γιατί έχει να πάει να πάρει την κόρη του τη Φωτεινή από το μπαλέτο. Στο μεταξύ, έχουμε μιλήσει με γρήγορη ροή για 1 ώρα ακριβώς –η μεγαλύτερη συνέντευξη που έχω πάρει ποτέ μου. Και έχουμε πει αυτά:
Ποιανού ιδέα ήταν να ξαναπάτε στο Κύτταρο με τις Μουσικές Ταξιαρχίες;
Πριν από κάνα μήνα γινότανε μια συναυλία συμπαράστασης στο Κύτταρο και συμμετείχα. Κατεβήκαμε με τα παιδιά που έχουνε το μαγαζί κάτω στα καμαρίνια και μου δείχνανε τις αφίσες από παλιές παραστάσεις. Ε, και μου λένε «δεν κάνουμε τίποτα, που είναι και 30 χρόνια…». Τρεις σεζόν είχαμε παίξει εκεί. Με τα παιδιά το συζητάγαμε να το κάνουμε κάποια στιγμή και τώρα είναι μια καλή ευκαιρία, να γίνει στο Κύτταρο. Θα ξεκινήσουμε από την κασέτα (Disco Tsoutsouni, 1980) και θα φτάσουμε μέχρι το “Obi-obi-bi”. Δεν θα έχει πρόζες, θα είναι συναυλιακό πράγμα. Βέβαια το δυσάρεστο είναι ότι ο ντράμερ μας ο Βαγγέλης Βέκιος ήταν στο νοσοκομείο αυτό το διάστημα και δυστυχώς πέθανε... (παύση)
Οπότε υπάρχει μια απώλεια…
Ναι... Ο Βαγγέλης ήταν και από την αρχή αυτός που κινούσε το όλο πράγμα. Εκείνος μας είχε κλείσει να πάμε στο Skylab, να παίξουμε ένα Δευτερότριτο. Εμείς ήμασταν ερασιτέχνες.
Γιατί το κάνετε αυτό το reunion; Στην περίπτωσή σας οι λόγοι μάλλον δεν είναι οικονομικοί…
Θα σου πω. Εγώ ξεκίνησα από τον Χολαργό. Ήμασταν μια παρέα. Τέλος Χούντας, πολιτιστικοί σύλλογοι, Καλλιτεχνική Εταιρία, εκεί ξεκινήσαμε να παίζουμε μουσικές. Έφτιαξα ένα γκρουπ που λεγότανε Χαρούμενη Κουδουνίστρα και μετά το σχήμα ονομάστηκε Μουσικές Ταξιαρχίες. Το ξεκίνησα εγώ και ο Κώστας ο Πολίτης, που ήταν κιθαρίστας και πέθανε πολύ νωρίς. Στον Κώστα λοιπόν αφιερώνω όλες αυτές τις συναυλίες: ήταν η πιο καθοριστική μουσική συνάντηση που είχα. Και θα σου πω γιατί. Εγώ ήμουνα έφηβος μέσα στη Χούντα και τα ελληνικά τραγούδια, κλαρίνα και εμβατήρια χουντικά, τα είχα απωθήσει –άκουγα μόνο ξένα. Και λίγα χρόνια μετά, ο Κώστας, παρ’ ότι ήταν πιτσιρικάς, με έβαλε σχεδόν με το ζόρι να ακούσω Μανώλη Χιώτη και να αρχίσουμε να ψαχνόμαστε μουσικά με ελληνοκεντρικά θέματα. Ήτανε πολύ μπροστά το παιδί αυτό…
Οπότε γίνατε ο πυρήνας του γκρουπ…
Ναι. Φτιάξαμε μαζί ενορχηστρωτικά κάποια από τα τραγούδια της κασέτας και παίξαμε την πρώτη μας συναυλία σε κάτι μουσικά πρωινά Κυριακάτικα, στον κινηματογράφο Αβάνα. Παίζανε διάφορα γκρουπ. Κιθάρα-τραγούδι εγώ, ο αδερφός μου κρουστά, ντράμερ ο Ντρίου και ο Κώστας μπάσο. Σε ένα άλλο γκρουπ έπαιζε κιθάρα ο Παναγιώτης Καλατζόπουλος και ντραμς ο Βαγγέλης Βέκιος. Τραγούδια των Jethro Tull, ακριβώς όπως στον δίσκο, φοβερά. Εντυπωσιαστήκαμε από τον Βέκιο, γνωριστήκαμε, ο Βέκιος μου γνώρισε τον Πάζιο που έπαιζε με τους Vavoura Band όπου ήτανε κι ο Δρόλαπας, ε, και κάπως έτσι ξεκινήσαμε.
Έμπλεξε με ναρκωτικά. Θυμάμαι την πρώτη φορά που ήταν να δώσουμε συναυλία εκτός Αθηνών ως Μουσικές Ταξιαρχίες, να πάμε στην Καρδίτσα, τον ψάχναμε. Δεν τον βρίσκαμε πουθενά. Και τυχαία τον βρίσκω μια μέρα πριν, πεσμένο στα Προπύλαια. Του λέω «ρε Κώστα, φεύγουμε αύριο για συναυλία!». «Μπα…», μου λέει. Ήτανε χάλια. Πέθανε το 1986. Ανέβηκε στον Υμηττό και αυτοκτόνησε με υπερβολική δόση, συνειδητά. Τότε τα πράγματα στις αποτοξινώσεις ήτανε πολύ άγρια. Σε πλακώνανε στα ψυχοφάρμακα, έβγαινες φυτό και αναγκαστικά ξανάπεφτες πάλι στα ναρκωτικά για να συνέλθεις.
Εσείς δεν μπλέξατε ποτέ με ουσίες;
Όχι. Και να σου πω και κάτι; Δεν μ’ αρέσει να κάνω και παρέα ανθρώπους που κάνουνε ναρκωτικά. Πίνουνε όλοι, μαστουρώνουνε και είμαι ο ξενέρωτος της παρέας και περνάω άσχημα. Το θεωρώ φασιστικό να επιβάλεις τη μαστούρα σου σε μια παρέα. Θέλω να είναι ισότιμα τα πράγματα.
Ούτε αλκοόλ, τίποτα;
Όχι, δεν πίνω. Δεν πίνω γιατί δεν μ’ αρέσει. Αν πιω δυο μπύρες, γίνομαι ντίρλα. Ούτε φούντα, που κυκλοφορεί γενικώς. Η φούντα είναι μεγάλη παγίδα. Είναι αντιδημιουργικό πράγμα. Κάνουμε πρόβες και λένε τα παιδια «πωπω, παπάδες παίζουμε!» –και παίζουνε μάπα. Αυτό που λένε «για να γράψει πήρε LSD», είναι παπάρια. Ότι δήθεν ας πούμε… Μια αρρώστια είναι. Βλέπεις ότι όταν ο άλλος πίνει, όλη μέρα ασχολείται μόνο μ’ αυτό και μετά λέει «γίναμε σκατά πάλι!». Όσο πιο σκατά γίνει, τόσο καλύτερα. Ωραίο πράγμα ρε να είσαι σκατά, τι να σου πω…
Τι μουσική ακούγατε τότε; Ο ήχος του πρώτου δίσκου μου θυμίζει σε σημεία Talking Heads, ας πούμε…
Άκουσα και Talking Heads, μα αργότερα. Η μεγάλη μου αγάπη ήταν οι Jethro Tull. Mου άρεσαν πάρα πολύ. Και οι δομές των τραγουδιών και τα «σχήματα», που ήταν της μόδας τότε. Σήμερα είναι μπαναλαρία, αλλά τότε το κάνανε. Είχανε δυο θέματα και στη μέση ένα σχήμα τεράστιο.
Τι είναι το «σχήμα»;
Εκεί που παίζεις ένα τραγούδι, ξαφνικά αρχίζεις και παίζεις κάτι άλλο, ανούσιο, άσχετο, που χαλάει τη δομή. Για να κάνει το σόλο του ο ντράμερ, να ακουστεί ο μπασίστας... Αν ακούσεις το "Ερωτικό" στην πρώτη του εκτέλεση στην κασέτα, έχουμε βάλει ένα τέτοιο. Το έκαναν κυρίως οι Jethro Tull, από αυτούς το είχαμε πάρει. Το έκαναν βέβαια και οι Queen.
Στο Κύτταρο τότε, παίζατε κάθε μέρα. Και στο Skylab στην Πλάκα προηγουμένως, όπου είχατε το πρώτο κύμα επιτυχίας, το ίδιο. Γιατί συνέβαινε αυτό τότε και δεν συμβαίνει τώρα;
Στο Skylab πήγαμε να παίξουμε 2 μέρες και καταλήξαμε να παίζουμε πάνω από χρόνο, έχοντας ρεπό μόνο τη Δευτέρα! Κάναμε ένα διάλειμμα μια βδομάδα γιατί είχαμε δικαστήρια, εφέσεις κλπ. Πέραν αυτού, παίζαμε ασταμάτητα.
Καλά, οι συνεντεύξεις ούτε τώρα φέρνουν κόσμο. Εγώ κάνω επειδή μ’ αρέσει. Τις θεωρώ μέρος της δουλειάς μου. Μου αρέσει να παίζω με την εικόνα μου, να βλέπω τι εικόνα έχει ο άλλος για 'μένα, να τη χαλάω, να τη φτιάχνω, να την προβοκάρω… H σάτιρα –γιατί αυτό κάνω– έχει ένα βασικό στοιχείο, που είναι η υπερβολή κι ένα δεύτερο που είναι η εμμονή. Έχω κι απ’ τα δύο. Λέω υπερβολές, αλλά ποτέ δεν θα σου πω ψέματα. Θα πω αυτό που αισθάνομαι και δεν αυτολογοκρίνομαι ποτέ. Προτιμώ να πεθάνω. Στην υπόθεση με τον Νταλάρα, μπορούσα να του είχα στείλει ένα γράμμα το οποίο να λέει «δεν εννοούσα αυτό που είπα» και να είχα γλιτώσει και λεφτά και θέματα υγείας και άλλα. Όμως έχω ένα τέτοιο πείσμα. Όχι μόνο στη δουλειά. Και σε φάρσα. Παλιά στον Χολαργό, βάζαμε στοίχημα ποιος θα πάρει τα περισσότερα κορναρίσματα διασχίζοντας τη Μεσογείων με το σκέιτ. Και το κάναμε με κίνδυνο τις ζωές μας. Έτσι είμαι, το τραβάω μέχρι τέλους.
Επιστρέφω στις Ταξιαρχίες: πώς άρχισε να έρχεται τόσος κόσμος στις παραστάσεις σας, ενώ δεν ήταν αυτό που λέμε «λαϊκό θέαμα»;
Ο κόσμος έρχεται, πάντα, από στόμα σε στόμα. Τα άλλα είναι παραμύθια. Αν πάει κάποιος και πει «μου άρεσε», θα το πει και στον άλλον. Τώρα από 'κει και 'πέρα τα μαγαζιά σήμερα θέλουν να έχουν μια σιγουριά: έχουν τις δημόσιες σχέσεις τους, έχουν το Facebook –εγώ όλα αυτά τα θεωρώ παπαριές. Το ίντερνετ το σιχαίνομαι, παρ’ ότι το χρησιμοποιώ για τη δουλειά μου. Όπως και το κινητό, που είναι ο μεγαλύτερος ρουφιάνος. Αποδείχτηκε και τώρα με τις συλλήψεις και τους Πυρήνες. Θα σπάσει αυτό κάποια στιγμή, ελπίζω. Όπως και το Facebook, το οποίο είναι επίσης χαφιεδιλίκι. Πας και δηλώνεις τι τρως, τι κάνεις… Πας διακοπές και το λες, οπότε μπορεί ο άλλος άνετα να έρθει να σου κλέψει το σπίτι.
Έχετε πει στο παρελθόν ότι είστε αγοραφοβικός...
Ήμουνα. Το ξεπέρασα με τη δουλειά.
Πώς ένας αγοραφοβικός άνθρωπος κυκλοφορεί με κολάν και μακριά γενειάδα, ανώνυμος ακόμα στην Αθήνα των 1980s, από τη στιγμή που ξέρει ότι έτσι τραβάει την προσοχή;
Μα, γι' αυτό το έκανα! Είναι η λεγόμενη ομοιοπαθητική. Ως πιτσιρικά, με έστελνε η μάνα μου στον φούρνο να πάρω ψωμί και γύριζα χωρίς ψωμί, γιατί δεν έβγαινε η φωνή μου στον φούρναρη να του πω «μια φρατζόλα». Κόλλαγα. Ντρεπόμουνα, φοβόμουνα, ξέρω 'γω τι έκανα. Όταν όμως το κάνω ρόλο… Αν βάλω δέκα σουτιέν, μπορώ να σου κάνω ό,τι θες. Μπορώ να μπω και στη ΓΑΔΑ. Ως ρόλος, όμως. Γιατί αλλιώς, ντρέπομαι. Και τώρα που μιλάμε, ρόλο παίζω. Είμαι ο Πανούσης, ο καλλιτέχνης. Αυτό όντως μου έχει κάνει καλό. Γιατί πλέον μπορώ να μιλάω και κανονικά. Πήγα προχθές με την κόρη μου σε ένα φαρμακείο και μου είπε «μπαμπά, πάμε», γιατί με είχε πιάσει πολυλογία.
Νομίζω η κόρη γενικώς σας άλλαξε…
Ναι. Και ο γιος μου, αλλά τώρα η κόρη μου, που είναι 5 χρονών. Eπειδή πέρασα και πολλά προβλήματα υγείας, σημαντικά και βαριά, κάποια στιγμή βλέπεις ότι δεν σε παίρνει να κάνεις πίσω. Γιατί έχεις να μεγαλώσεις ένα μικρό παιδάκι. Κι αυτό σου δίνει 20 χρόνια ζωής. Εγώ ποτέ δεν φανταζόμουν ότι θα βάλω κράνος στη μηχανή ή ζώνη στο αυτοκίνητο. Από τότε που έκανα τον γιο μου, και κράνος έβαλα και ζώνη φόρεσα. Γιατί λέω «έχω ευθύνες».
Στην πρώτη σας συναυλία εκτός Αθηνών, στην Καρδίτσα, το γκρουπ είχε συλληφθεί και είχε παραπεμφθεί σε δίκη «για περιύβριση αρχής και εξύβρισης θείων». Το θυμάστε;
Κατ' αρχάς, είχαμε απώλειες ήδη από τις πρόβες. Κάναμε πρόβες για πολύ καιρό ώστε να είμαστε έτοιμοι και 2 μέρες πριν μπούμε στο στούντιο για να ηχογραφήσουμε την κασέτα, ο μπασίστας μας λέει «εμένα η μαμά μου δεν με αφήνει να παίζω τραγούδια που βρίζουν τον Χριστό» και σηκώνεται και φεύγει. Ευτυχώς ο Βέκιος βρήκε έναν φίλο του, τον Άκη το Δαούτη, που έπαιζε μπάσο, ο οποίος έβγαλε τα κομμάτια σε μια μέρα. Στο μεταξύ στο σχήμα είχε προστεθεί και ο Van Σβάρνας, ο οποίος έπαιζε σαξόφωνο.
Πάμε λοιπόν στην Καρδίτσα για συναυλία... Έρχεται ο σινεματζής στα παρασκήνια –γιατί σε σινεμά θα παίζαμε– και μου λέει «ρε συ, είναι γεμάτο μπάτσους μέσα, έχεις εσύ μπάτσους φαν;». Βγαίνουμε, παίζουμε και μας συλλαμβάνουνε για τους λόγους που είπες. Τη γλίτωσε μόνο ο αδερφός μου, ενώ ήταν ο μόνος που έβγαινε στη σκηνή με δίκανο (σαν χάπενινγκ). Κι ένας Κνίτης ο οποίος έπαιζε πλήκτρα και οι μπάτσοι τον άφησαν γιατί νόμιζαν πως αυτό μπροστά του ήταν κονσόλα… Μπαίνουμε λοιπόν στα κρατητήρια, ανεβαίνει ένα πούλμαν ολόκληρο από την Αθήνα να μας υπερασπιστεί, μαζί με τους Σπυριδούλα κι έναν δικηγόρο του αναρχικού χώρου, που είπε στον δικαστή «ο κύριος Πανούσης είναι αναρχικός και μπορεί να λέει ό,τι θέλει».
Έφαγα 2,5 χρόνια αλλά με ανασταλτικό χαρακτήρα. Και στην έφεση μετά, που έγινε στη Λάρισα, με μάρτυρα την Άννα τη Βαγενά, τον Βαγγέλη τον Γερμανό και άλλα παιδιά, αθωωθήκαμε. Είχα στην τσέπη μου και μια επιστολή υπεράσπισης από τον Μάνο Χατζιδάκι, ο οποίος είχε ακούσει την κασέτα μας και του άρεσε. Και με ανεβάζει πάνω ο δικαστής, του λέω για τον Χατζιδάκι και αρχίζει να με ρωτάει τι μουσική ακούω και τέτοια. Και παθαίνω πλάκα. Και με αθωώνει. Μια βδομάδα μετά, πέθανε. Είχε καρκίνο στο τελευταίο στάδιο και μάλλον είπε «να πα να γαμηθείτε, εγώ δεν κάνω μαλακίες, θα τον αθωώσω». Από τότε έχω γλιτώσει πολλά, πάνω από 100 κατηγορίες. Γιατί μετράει το δεδικασμένο του εφετείου.
Σας φόβιζαν όλα αυτά; Νιώθατε ήρωες, πώς νιώθατε;
Ήρωες, όχι. Αυτά είναι μέρος της δουλειάς. Απλά είναι πολύ δυσάρεστα. Να, τώρα ας πούμε, ένας μπάτσος που τον είχα πάρει φάρσα από ένα μαγαζί σε πρόγραμμα, μου ζητάει 100.000, γιατί κινδύνευσε λέει η ζωή του. Μου έκανε αγωγή και μήνυση, αθωώθηκα στο ποινικό, αλλά ως μπάτσος πήγε στο διοικητικό, γιατί απείλησα λέει να τον σκοτώσω. Κι έχουν περάσει 6 χρόνια.
Για μια φάρσα;
Ναι. Ντάξει, άγρια φάρσα... Ήταν αυτός ΠΑ.ΣΟ.Κ και είχε βγει η Νέα Δημοκρατία και του είπα θα σε πάω στον Έβρο, θα σε γαμήσω, θα σε κάνω. Αλλά του είπα μετά ποιος είμαι και λύθηκε το θέμα. Κι όμως, συνέχισε, για να πάρει λεφτά. Μα λέω, άμα ήθελα να τον σκοτώσω, δεν θα τον είχα σκοτώσει 6 χρόνια μετά; Άμα του δώσω 100.000, θα σταματήσω να θέλω να τον σκοτώσω; Τέλος πάντων. Αυτά είναι άγρια πράγματα. Αλλά είναι μέρος της δουλειάς. Πώς βάζουνε η Βανδή και η Βίσση καινούργια πλακάκια στις τουαλέτες και χαλάνε λεφτά; Ε, εγώ είμαι εκεί. Στα δικαστήρια. Τα οποία τα σιχαίνομαι. Η εξουσία του δικαστή από την έδρα πάνω, είναι άγριο πράγμα. Νοσοκομεία, δικαστήρια, είναι μια κατάσταση φασιστική, εξωπραγματική. Εκεί βλέπεις πως ο φασισμός δεν είναι ιδεολογία, που λένε οι Χρυσαυγίτες. Ο φασισμός είναι νοοτροπία. Μπορεί να δεις έναν αναρχικό, έναν αντιεξουσιαστή, που είναι καραφασίστας. Έχω γνωρίσει τέτοιους.
Πού βρήκε το θάρρος να τραγουδήσει «σ’ αγαπώ, γαμώ το Χριστό μου» ή ξέρω 'γω «θα βραχυκυκλώσω το σεσουάρ του κομμωτηρίου να πάθει εγκεφαλικό επεισόδιο η μανούλα μου», ένα παιδί 25 χρονών, στην Ελλάδα του τότε;
Δεν είναι θέμα θάρρους. Εγώ είχα μια ιδιομορφία από μικρός και τσακωνόμουνα και με τη μάνα μου. Ενώ ήμουνα αυτό που λέμε «καλό παιδί», δηλαδή ήσυχος, καλός μαθητής κλπ., δεν καταλάβαινα γιατί μπορούμε να πούμε τη λέξη «χέρι» και δεν μπορούμε να πούμε τη λέξη «μουνί» ή «πούτσα». Και στο τραγούδι, έγραφα όπως μιλούσα. Το «σ’ αγαπώ, γαμώ το Χριστό μου» το είχα γράψει στο Γυμνάσιο για τη γυναίκα μου. Και το εννοούσα. Το «γαμώ το Χριστό μου» το έλεγε κι ο πατέρας μου, το έλεγαν όλοι.
Τις ίδιες χοντράδες λέτε και σήμερα. Νιώθετε πως ο κόσμος είναι πιο ανοιχτός πλέον, ή πιο συντηρητικός;
Είναι πιο συντηρητικός, γιατί έχουνε παίξει ρόλο τα Μέσα Μαζικής Εξημέρωσης, όπως τα λέω εγώ. Η προσκόλληση στο διαδίκτυο και το κινητό, αυτή η απομόνωση. Εμείς μεγαλώσαμε χωρίς τσόντες, ας πούμε. Ενώ η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση των παιδιών σήμερα, είναι οι τσόντες. Γνωρίζω κορίτσια έφηβα, γιατί έχει σχολεία εδώ στη γειτονιά και μου μιλάνε. Μου παραπονιούνται λοιπόν ότι τα αγόρια δεν προχωρούν, δεν ολοκληρώνουν σεξουαλικά. Γιατί συγκρίνουν τους εαυτούς τους με τους επαγγελματίες γαμιάδες που βλέπουν στα πορνό και κομπλάρουν. Το καλό είναι ότι γαμάμε εμείς οι μεγάλοι κι έτσι τα κορίτσια έρχονται σ’ εμάς. Υπάρχει αυτό το καλό (γέλια)
Εμένα μου αρέσουν. Γυρίζω και ο ίδιος. Μ’ αρέσει πολύ αυτό, το πορνό που λέμε. Με μια άλλη διάσταση, όμως. Δηλαδή εγώ πιστεύω πως όλη η μαγεία της τέχνης βρίσκεται ανάμεσα στα γαμήσια, στην υπόθεση που παρεμβάλλεται. Τέλος πάντων... Το πρόβλημα είναι ότι η γυναίκα μέσα στις τσόντες που βλέπουμε, δεν είναι άνθρωπος. Είναι ένα σκεύος, μόνο για να του χύσεις. Δεν μιλάει, δεν κλάνει, δεν τρώει, δεν έχει μάνα, δεν έχει αρρώστιες… Είναι ένα πράγμα που το γαμάς, βογγάει, σου λέει «είσαι Θεός» και φεύγει. Με αυτήν την εικόνα διαπαιδαγωγούνται σεξουαλικά τα αγόρια όλου του πλανήτη. Γιατί όλες οι μοναχικές περιηγήσεις στο ίντερνετ, θα το ξέρεις κι εσύ, καταλήγουν στην τσόντα. Και βλέπουν και τα κορίτσια. Είμαστε ένας πλανήτης δισεκατομμυρίων ανθρώπων που τον παίζει μπροστά στον υπολογιστή. Μια εικόνα τραγική. Βέβαια, έχει μια μαγεία και ο αυνανισμός. Εγώ μιλάω ως μαλάκας, φανατικός. Μπορεί να κάνεις ένα ωραίο γαμήσι και να τραβήξεις και δυο μαλακίες για να ολοκληρωθείς σαν άνθρωπος (γέλια)
30 χρόνια με την πρώτη σας γυναίκα, πώς αντέξατε;
Ήταν αλλιώς τα ήθη και τα έθιμα. Είχαμε ελεύθερες σχέσεις. Γκρινιάζαμε λίγο, ζηλεύαμε, όμως δεν υπήρχε κανένα θέμα να γαμηθούμε και με κανέναν άλλον. Ειδικά στη δουλειά που ήμουνα εγώ… Είχαμε κορίτσια παντού. Για να γράψουμε τον πρώτο δίσκο, μέσα στην κάσα του Βαγγέλη, είχαμε δύο κοριτσάκια, για να μην κουνάει. Τα οποία τα είχαμε σε όλες τις παραστάσεις, γαμιόντουσαν όλοι με όλους, ήταν ένα πράμα ελεύθερο, δεν είχε εξαπλωθεί ακόμα και ο μπαμπούλας του AIDS. Σήμερα υπάρχει ένα συντηρητισμός φοβερός.
Δεν είστε μονογαμικός πια;
Είμαι «μουνογαμικός». Κοίτα, είμαι άνθρωπος των σχέσεων. Άμα κάνω κάτι με άλλη γυναίκα και μ’ αρέσει και θέλω να το ξανακάνω, θα χωρίσω με αυτήν που είμαι τώρα. Και δεν θέλω να κάνω κάτι …σαβουροτέτοιο, θέλω να είναι κάτι δυνατό. Καλά, λόγω της δουλειάς αυτής, είναι απίστευτο το τι γίνεται… Να ας πούμε τις προάλλες στην Κύπρο ήρθε ένα κοριτσάκι, άγγελος, 17 χρονών και μου λέει «κύριε Πανούση, δεν έχω κάνει έρωτα και θέλω να κάνω πρώτη φορά μαζί σας». Εκεί ήρθα σε τρομερό πειρασμό.
Τι κάνατε;
Δεν ενέδωσα, γιατί κατάλαβα ότι θα δεσμευτώ. Η κοπέλα ήταν πολύ όμορφη και, πώς να σου πω, αξιόλογη. Μιλούσαμε πολλή ώρα, κολλάγαμε… Και έλεγα τώρα πρέπει να αποφασίσω τι θα κάνω. Να πάω σε κάτι καινούργιο; Είπα όχι, δεν θέλω, είμαι καλά εκεί που είμαι. Αλλά άκου να δεις τι ρουφιάνος είναι το υποσυνείδητο: κοιμάμαι το βράδυ και βλέπω όνειρο τη γυναίκα μου, να με απατάει με τον καλύτερό μου φίλο, πολύ ζωντανά όμως. Και την παίρνω τηλέφωνο και την ξεχέζω, επειδή με απάτησε στον ύπνο μου. Αλλά ναι, γίνεται χαμός στη δουλειά αυτή. Τώρα στο Κύτταρο, ενώ δεν βάζω κανέναν μέσα τσάμπα, φίλους κλπ., έχω «ελεύθερη είσοδο για αδίστακτες groupies».
Αν έχω κάποια φίλη δηλαδή, να της πω!
Ναι, της βγάζω εισιτήριο. Αν είναι αδίστακτη και τα κάνει όλα… (γέλια)
Το "Ένα Τραγούδι Για Το Χειμώνα", που είναι από τα καλύτερά σας, πώς γράφτηκε;
Είχα μια έντονη κουβέντα με την Πάολα την τραβεστί, σε ένα φεστιβάλ στη Νέα Σμύρνη. Ήρθαμε σε μια αντιπαράθεση πολιτική, γιατί είναι και πολιτικοποιημένη αυτή. Εκτίμησα ρε παιδί μου πάρα πολύ τους τραβεστί, ως μειοψηφία μέσα στους ομοφυλόφιλους. Και η ουσία της αντιπαράθεσης ήταν πώς κάνεις μια τέτοια επανάσταση προσωπική, δηλαδή φτάνεις να κόψεις το πουλί σου, να βάζεις βυζιά και μουνί και ιδεολογικά να είσαι «κομμώτρια». Αυτό μου τη δίνει με τους ομοφυλόφιλους. Κάνεις μια τεράστια επανάσταση σαν άτομο και μετά το πρότυπό σου είναι να γίνεις κατίνα, μια κομμώτρια μικροαστή, με τον αντρούλη σου, το σαλονάκι σου. Αυτά τα δύο δεν πάνε.
Δεν μπορεί να έχεις μικροαστικά όνειρα, από τη στιγμή που έχεις κάνει μια τέτοια επανάσταση κοινωνική και τους έχεις γράψει όλους στ’ αρχίδια σου και λες «εγώ είμαι έτσι». Όπως ζητάνε τώρα να τους αναγνωρίσει ο παπάς… Χέσε με ρε! Ο παπάς και ο μπάτσος και αυτοί μια ζωή πούστη θα σε λένε. Άστους αυτούς.
Να μην αφομοιωθούνε;
Να αφομοιωθούνε με τους όρους τους.
Μα άπαξ και δεν παντρευτούν, δεν έχουν τα ίδια δικαιώματα…
Αυτό είναι μεγάλο ψέμα, ειδικά σήμερα. Στην εποχή μου ίσχυε ως έναν βαθμό. Γι’ αυτό παντρεύτηκα κι εγώ, για να πάρουμε μια επιδότηση, παραπάνω μισθό και να φτιάξουμε το σπίτι μας. Σήμερα ο παντρεμένος πληρώνει περισσότερους φόρους. Κοινωνικά δεν σε συμφέρει. Δεν το κάνουν γι' αυτό. Το κάνουν για λόγους μικροαστικούς. Γιατί θέλουν να γίνουν σαν εκείνους που κοροϊδεύουν. Αυτός που έδιωξε από το σπίτι τον γιο του επειδή ήτανε πούστης, θες εσένα να σε αναγνωρίσει. Αυτό το θεωρώ μικροαστική κωλοτούμπα. Το τραγούδι λοιπόν το έγραψα για τους τραβεστί. Γιατί το θεωρώ μεγάλη μαγκιά να αλλάζεις φύλο και να κάνεις μια πληγή, δεν είναι αστείο.
Λογοκρίθηκε με «μπιπ» το τραγούδι αυτό…
Ε, το ΠΑ.ΣΟ.Κ... Να δεις με τον ΣΥ.ΡΙΖ.Α. τώρα τι θα γίνει! Δεν μπορούν να κάνουν τίποτα και αρχίζουν τις λογοκρισίες. Απαγορεύεται να μιλάς για τους ομοφυλόφιλους, απαγορεύεται να μιλάς για τους μαύρους, απαγορεύεται να μιλάς για τους πολιτικούς –και οι πολιτικοί μειονότητα είναι. Εμ και τι θα λέμε; Να, τώρα έδωσα μια συνέντευξη σε ένα ραδιόφωνο και πήρανε δυο φράσεις, που λέω ότι ο Βαρουφάκης λίγο κουνιέται και ο άλλος με το τζηνάκι το ίδιο. Εγώ είπα αν είναι όντως gay, να βγούνε να το πούνε, όχι να έχουν γυναίκες-βιτρίνες. Και με κατηγόρησαν ότι κάνω outing. Μα όλη η σάτιρα ένα outing είναι!
Ναι, αλλά είπατε αν βγουν να το παραδεχτούν, «θα γελάσουμε». Αυτό ενόχλησε…
Θα γελάσουμε με την αποκάλυψη της υποκρισίας, όχι επειδή είναι gay. Δεν θα γελάσουμε αν βγει και πει ο Βαρουφάκης «είμαι gay και είμαι περήφανος γι' αυτό»; Κοίτα, το να λέω χοντράδες, είναι μέρος της δουλειάς μου. Τα λέω για να γίνει μια κουβέντα και μια κίνηση, γιατί είναι τόσο λαπάς, τόσο λάσπη το όλο πράγμα. Θέλει λίγο ταρακούνημα και υπερβολή η σάτιρα.
Και το τραγούδι για το Κ.Κ.Ε.;
Με ενδιαφέρει ο υπαρκτός σοσιαλισμός γιατί στην ακραία του μορφή, συναντάει τον σουρεαλισμό. Είναι αυτό που λέω εγώ «υπαρκτός σουρεαλισμός». Αυτό έκανα και πέσανε πάνω μου Κνίτες να μου λένε «σε πονάει Τζιμάκο το Χημείο». Και όντως με πονάει, γιατί έχω φάει ξύλο. Δεν μας βγάζανε έξω τα ΜΑΤ και μας βγάλανε τα ΚΝΑΤ. Έχει παραγίνει το κακό, γι' αυτό κάναμε και αυτό το τραγούδι με τον Αγγελάκα. Αλλά είναι σαν να κάνεις κριτική στο ΠΑ.ΣΟ.Κ. και να σε λένε αντισοσιαλιστή. Τι σχέση έχει ο σοσιαλισμός με το ΠΑ.ΣΟ.Κ.; Τι σχέση έχει ο κομμουνισμός με αυτούς τους Ιεχωβάδες; Όσο περίεργο και να σου φαίνεται, αυτοί είναι το πιο επικίνδυνο πράγμα που έχουμε. Γιατί ο Χρυσαυγίτης είναι ένα αγράμματο σούργελο, δεν είναι επικίνδυνος για 'μένα. O άλλος που το παίζει απόγονος των ανθρώπων που έφεραν την αλλαγή, είναι.
Λέτε ότι κάνετε πράγματα και για να προκαλέσετε, όμως…
Όχι, κάτι τέτοιο δεν θα το 'κανα. Μα τώρα, να κατηγορούν τον Αγγελάκα ότι είναι Χρυσαυγίτης ή ότι ο πατέρας μου είναι εφοπλιστής; Είναι μια παραθρησκευτική οργάνωση. Έχουνε διαλύσει όλο το εργατικό κίνημα. Πάει ένα σωματείο και λέει «ρε παιδιά, μας κατεβάσατε από τα 800 στα 500. Να πάρουμε 850;» Το δέχεται ο εργοδότης. Και πετάγονται εκείνοι και λένε «ή 1.500 ή τίποτα». Μαλάκα, να ζήσουμε, να πάρουμε 850… Έτσι καταστρέψανε και το Πέραμα. Το εργατικό κίνημα είναι ένα καρκίνωμα. Ένα θα σου πω, επειδή τα ξέρω από μέσα: ο Κουτσούμπας δεν έχει κάνει ένα μεροκάματο στη ζωή του. Δεν έχει δουλέψει ποτέ, πληρώνεται από το Κόμμα! Γίνεται να μην έχεις δουλέψει ποτέ και να είσαι αρχηγός εργατικού κόμματος; Με συγχωρείς, παρασύρομαι με αυτά, αλλά έχω αντικομματικές εμμονές.
Nαι, είναι γεγονός... Το κάνω επίτηδες αυτό. Τα τραγούδια δεν χάνονται, έχουνε ζωή δικιά τους. Εγώ ένα τραγούδι το έχω τώρα 20 χρόνια και το είχα σταματήσει γιατί είχα 3 λέξεις που δεν κολλάγανε. Και μου ήρθαν τώρα. Και θα το κάνω. Αλλά όσον αφορά αυτό που λες, εγώ είμαι απ’ τον φούρνο στην κατάψυξη. Τη μια θα γίνω ομοφοβικός, την άλλη αντιτέτοιο… Δεν είμαι με κανέναν σταθερά. Γιατί έχω απόλυτη εμπιστοσύνη και στο εσωτερικό μου κριτήριο που με καθοδηγεί και κυρίως στον κόσμο. Ως ολότητα. Ένας-ένας είμαστε γάμησέ τα. Όταν είμαστε όλοι μαζί, κάτι γίνεται.
Έχετε ευθύνη για τη διάλυση των Μουσικών Ταξιαρχιών; Σας ρωτάω επειδή τότε είχατε αρχίσει να γίνεστε σταρ. Έγινε λίγο one-man show η όλη φάση…
Πάντα έτσι ήταν. Το γκρουπ δούλευε ως γκρουπ μόνο ενορχηστρωτικά. Εγώ γράφω τα τραγούδια, εγώ τα λέω και ο κιθαρίστας στο σόλο του κάνει ό,τι θέλει. Όταν ξεκινήσαμε, η κασέτα έλεγε «Ο Τζιμάκος και οι Μουσικές Ταξιαρχίες». Μετά, το Μουσικές Ταξιαρχίες ήταν ο τίτλος του δίσκου. Κι εκεί έγινε ένα μπέρδεμα. Αλλά ήταν και εποχή. Οι εποχές τότε ήταν γκρουπίστικες. Μετά, δεν περνούσαν τα συγκροτήματα. Πάντως αν δεις και τα συμβόλαια της ΕΜΙ, εγώ είμαι, δεν είναι μπάντα. Γιατί θα μπορούσε κάλλιστα μετά η εταιρία να βρει έναν μπασίστα που είχε φύγει και 3 άλλους και να κάνει Μουσικές Ταξιαρχίες.
Είχατε κάποιον δισταγμό στο να κυκλοφορήσετε την παράνομη κασέτα των Μουσικών Ταξιαρχιών με τη Real News, εσείς που κάποτε τραγουδήσατε «Να την κάνω λάου-λάου/και του Χατζηνικολάου/να του κατουρήσω την ψυχή»;
Όχι... Κατ' αρχάς, δεν μίλησα εγώ με τον Χατζηνικολάου. Δεν τις κάνω ο ίδιος αυτές τις δουλειές, μια εταιρία τις κάνει. Η οποία μου είπε πήραμε κάποια λεφτά, άλλα είπανε, άλλα δώσανε –τέλος πάντων, δεν έχει σημασία. Όταν πας να κάνεις μια δουλειά, δεν μετράνε τα προσωπικά. Από τη στιγμή που δεν πουλάνε οι δίσκοι στα δισκοπωλεία, λες «ποια εφημερίδα μπορεί να μου κάνει τη δουλειά που θέλω να κάνω;»
Τους χρησιμοποιείτε δηλαδή, παρ’ ότι τους κράζετε…
Κι εκείνος με χρησιμοποιεί, γιατί από εκεί που πουλούσε 70.000, ξαφνικά πούλησε 150.000. Τον συμφέρει. Είναι κατάντια, αλλά το θέλουμε δεν το θέλουμε, οι δίσκοι μας πια κινούνται από τις εφημερίδες. Ειδάλλως δεν βγαίνουνε ούτε τα έξοδα της παραγωγής. Γιατί μόνοι μας τα βάζουμε. Παλιά τα βάζανε οι εταιρίες και άμα πούλαγες κιόλας σου λέγανε πήγαινε κι ένα ταξίδι στο Λονδίνο σε μια σουίτα όλα πληρωμένα να ξεκουραστείς –και όταν γυρίσεις, ξαναγράφεις.
«Μικροαστοί, θα σας φάνε τα παιδιά σας ζωντανούς», τραγουδούσατε τότε με τις Ταξιαρχίες. Είναι ο πιο βαρύς ελληνικός στίχος που έχει ακουστεί σε δίσκο ευρείας κυκλοφορίας. Στον τρόπο που κινείστε σήμερα, αισθάνεστε ποτέ κι εσείς μικροαστός, δηλαδή συμφεροντολόγος, «το ψωμάκι μας να βγαίνει» κλπ.;
Όχι, δεν αισθάνομαι έτσι. Αισθάνομαι εργαζόμενος. Και προσπαθώ, όσο είναι δυνατόν, να μη βγάζουνε πολλά λεφτά στην πλάτη μου. Συνήθως όταν κάνεις μια δουλειά, βγάζει ο άλλος 100 και σου δίνει τα 10. Εγώ προσπαθώ να παίρνω τα 50. Και το ψιλοκαταφέρνω, μέχρι στιγμής. Μισά-μισά. Βέβαια γίνεται μια καταλήστευση τώρα στο διαδίκτυο, έτσι; Κοίταζα έναν προχθές που έχει 2.000.000 χτυπήματα στον "Νεοέλληνα": έχει βγάλει λεφτά κι εγώ δεν μπορώ να το ανεβάσω γιατί το έχει κατοχυρώσει αυτός. Δικό μου τραγούδι! Επειδή το ανέβασε πρώτος! Επίσης εγώ δεν γουστάρω να βγαίνουνε διαφημίσεις πάνω στα τραγούδια μου, ας πούμε…
Δεν έχω αλλάξει. Και δεν πιστεύω ότι αλλάζουνε οι άνθρωποι. Απλώς κοιτάμε με μια ρομαντική (κακώς εννοούμενα ρομαντική) διάθεση το παρελθόν. Το αναπολούμε νοσταλγικά. Ο κόσμος είναι ο ίδιος, εγώ είμαι ο ίδιος... Ο άνθρωπος διαμορφώνεται μέχρι 8-10 χρονών. Σου λέει «α, ο τάδε ήτανε Αριστερός και άλλαξε…». Δεξιός ήταν, από τότε που γεννήθηκε. Απλώς ήτανε μόδα η Αριστερά. Αυτό μου το είχε πει ο Διονύσης.
Ο Σαββόπουλος;
Ναι. Αναγκάστηκε λόγω της εποχής. Δεν είναι Aριστερός. Είναι ένας συντηρητικός άνθρωπος, που γράφει ωραία τραγούδια. Γυμνασιάρχης του εαυτού του. Μου το 'πε και ο ίδιος: «Αναγκάστηκα». Είχε γίνει τότε μια ιστορία, μου είχε κόψει το βιντεοκλίπ του "Κάγκελα Παντού" από την εκπομπή του. Με είχε καλέσει σπίτι του το πρωί λοιπόν και μου λέει «Τζίμη, εγώ δεν είμαι Αριστερός, μπλέχτηκα λόγω της κατάστασης». Αυτός ήθελε να γίνει αξιωματικός, κάτι τέτοιο. Έμπλεξε.
Μαγκιά του που το είπε…
Κοίτα, εντάξει, ο Σαββόπουλος έχει δύο προσωπικότητες. Όταν τον έχεις κατά μόνας είναι άλλος άνθρωπος, κανονικός. Όταν έχει κοινό, κουνάει τα χέρια, βγάζει πούρα, ρητορεύει, τρελαίνεται (γέλια). Είναι άλλο πράγμα.
Εσείς είστε ίδιος;
Όχι. Αυτό που βλέπεις στη σκηνή έχει τεράστια διαφορά με ό,τι είμαι στη ζωή μου. Το βλέπω κι εγώ δηλαδή. Γίνεται μια μεταμόρφωση, ίσως για να ξεπεράσω διάφορα προβλήματα δικά μου και να απελευθερωθώ.
Εγώ όπου πω ότι ο Πανούσης είναι ντροπαλός αν πας και του μιλήσεις, εκπλήσσονται…
Έχουνε άλλη εικόνα, είναι λογικό. Και δεν πρέπει να μπερδεύεις ποτέ τη ζωή σου με το πάλκο. Το είχα κάνει μια φορά και το πλήρωσα.
Ναι, αλλά μου είπατε ότι παίζετε ρόλους…
Όχι στη ζωή μου την προσωπική. Στις συναλλαγές μου. Στο σούπερ-μάρκετ, σε μια θεατρική πρεμιέρα, σε ένα άβολο πράγμα. Εκεί ντρέπομαι, δεν μπορώ. Και πηγαίνω ως προβοκάτορας –ως πανκ– για να μπορέσω να σταθώ. Αλλιώς έχω πρόβλημα. Και προκειμένου να έχω πρόβλημα εγώ, ας έχουνε οι άλλοι.
Θα θέλατε να είστε 20 χρονών σήμερα και να φτιάχνατε νέες Μουσικές Ταξιαρχίες;
Με τίποτα! Είμαι τόσο καλύτερα τώρα και ήταν τόσο δύσκολα τότε… Γιατί είναι δύσκολη δουλειά, ζόρικη, να είσαι καλλιτέχνης. Δίνεις όλο σου το είναι. Έχω δουλέψει και στην τράπεζα 2 χρόνια κι εκεί τελειώνεις και πας σπίτι σου και κάνεις άλλα. Ενώ εγώ, θα φύγεις τώρα εσύ και θα κάτσω να γράψω δυο στίχους, μετά κάτι άλλο, μετά άλλο. Είναι ένα πράγμα που δεν σ' αφήνει να ησυχάσεις.
Είναι και ωραίο όμως, δεν είναι;
Πολύ ωραίο! Είναι η ζωή. Δυο φορές σταμάτησα να δουλεύω, είπα να ξεκουραστώ λίγο, σα μαλάκας και παθαίνω εγκεφαλικό. Πάω πάλι να ξεκουραστώ, έμφραγμα. Οπότε τώρα δεν ξεκουράζομαι ποτέ (γέλια). Τώρα θα κάνω ραδιοφωνικό σταθμό.
Θα λέγεται Δούρειος Ήχος –η εκπομπή που έγινε σταθμός. Γιατί ξεκίνησα με τους απατεώνες του Flash, αλλά δεν τα βρήκαμε, αποδείχτηκαν αλήτες. Επειδή όμως το είχα ετοιμάσει όλο, θα βρω τώρα κάποιον να το χρηματοδοτήσει και θα το κάνω μόνος μου. Και θα ανοίξω κι ένα μαγαζί, κλαμπ. Δεν θα παίζω εγώ, θα φέρνω αυτούς που θέλω εγώ να ακούω! (γέλια)
Και στις groupies, η είσοδος δωρεάν;
Αυτό πάντα! Ειδικό χώρο για groupies. Groupies therapy.
Έτσι να το ονομάσετε έτσι το μαγαζί…
Μπα, όχι. Έχω βρει όνομα. Θα το πω «Να ψοφήσει η κατσίκα του γείτονα».
(οι φωτογραφίες 1,5,6 & 8 τραβήχτηκαν από τον Βύρωνα Κριτζά, στο σπίτι του Πανούση. Οι φωτογραφίες 3, 4 & 9 είναι από το Κύτταρο των αρχών της δεκαετίας του 1980 και δόθηκαν μαζί με το promo της συναυλίας)
{youtube}hc-kDby6ALE{/youtube}
