Στη δημοσιογραφική «πιάτσα», σε κάθε είδος και μετερίζι, οι φήμες δίνουν και παίρνουν. Αν μπορούσε κανείς να απεικονίσει το σύνολο των φημών και των τελικών πληροφοριών που δημοσιεύονται, τότε η σύγκριση θα ήταν τρομακτική. Υπό αυτές τις συνθήκες, που αποτελούν φυσική εκδοχή της καθημερινής κοινωνικής ζωής, η δουλειά του δημοσιογράφου –εκείνου τουλάχιστον που έχει την ευθιξία και την τόλμη να βάζει φαρδιά πλατιά την υπογραφή του κάτω από ένα κείμενο– γίνεται εξόχως δύσκολη. Γιατί, από τις φήμες μέχρι τα ντοκουμέντα, παρεμβάλλονται ουκ ολίγες διαδικασίες τρομερά ψυχοφθόρες και επίπονες.
Γιατί όλα αυτά; Αφορμή η εξαιρετική, από τεχνική και επαγγελματική άποψη, σειρά ρεπορτάζ που υπογράφει η συνάδελφος Έφη Μαρίνου στην Εφημερίδα των Συντακτών, για ένα πόρισμα αρμόδιων δημόσιων ελεγκτών κλειδωμένο εδώ και 1,5 χρόνο στο συρτάρι του Φεστιβάλ Αθηνών.* Τι λέει εν ολίγοις το ρεπορτάζ; Ότι εξαιτίας κακών χειρισμών της διοίκησης, το Ελληνικό Φεστιβάλ προκάλεσε ζημιά 2.700.000 ευρώ στο Δημόσιο. Και αυτά επί διοίκησης Γιώργου Λούκου, από το 2006 και έπειτα.
{youtube}mAjJq94rV1g{/youtube}
Στο πολιτικό ρεπορτάζ έχουμε συνηθίσει σε τέτοιες αποκαλύψεις, με αποτέλεσμα η διαχείρισή τους από τον δημοσιογραφικό κόσμο να τείνει να υπακούει σε κάποιους άγραφους κανόνες, οι οποίοι διαπνέονται όμως από μια σχετική ηπιότητα. Ναι, μοιάζει εντελώς περίεργο, αλλά όταν ένα τέτοιο θέμα «σκάει», τότε παρατηρούνται τα εξής παράλληλα φαινόμενα: από τη μία υπάρχει η μερίδα μέσων που αναζητά όλο και βαθύτερη την όλη υπόθεση, ελέω συχνά κάποιων «υπόγειων» σχεδιασμών. Από την άλλη, η μερίδα των μέσων που έχει να «χάσει» από την όλη ιστορία στέκεται στην άκρη και παρακολουθεί, καταγράφοντας τα δεδομένα. Στο παρασκήνιο βέβαια μπορεί να γίνεται ο κακός χαμός, ωστόσο επικρατεί ένα περίεργο «τακτ»· το οποίο άλλοτε προσομοιάζει στην Καμόρα και άλλοτε στην αστική ευγένεια μιας διαφορετικής εποχής.
Μπούρδες, θα πείτε. Και εν μέρει θα ενστερνιστώ αυτή την απορριπτική λογική. Περιμένετε όμως να δείτε τι συμβαίνει στους κόλπους της δημοσιογραφίας, την ειδικευόμενη επί των πολιτιστικών δρώμενων με αφορμή το ρεπορτάζ της Έφης Μαρίνου (σημείωση: την Έφη τη γνώρισα στην Εφημερίδα των Συντακτών, οπότε μην τρέξετε να βγάλετε συμπεράσματα περί προσωπικών σχέσεων).
Με το που «έσκασε» το θέμα, εξεγέρθη το δημοσιογραφικό σύμπαν με αιχμή την καλλιτεχνική προσφορά του Γιώργου Λούκου. Και μόνο. Από κοντά και καλλιτέχνες, οι οποίοι σε λίγες μέρες συγκέντρωσαν τις υπογραφές τους και με κείμενό τους επικροτούσαν το έργο του. Βέβαια, ουδείς το αμφισβήτησε αυτό. Η Μαρίνου έφτασε μάλιστα στο σημείο –αναγκάστηκε δηλαδή– να γράψει δύο φορές με απλά λόγια ότι «ρε παιδιά, ο Λούκος έκανε έργο, αλλά επί των ημερών του χάθηκαν πολλά λεφτά».
Το ζήτημα βέβαια εξ αρχής περιβλήθηκε με τον κατάλληλο πολιτικό μανδύα, καταλογίζοντας τόσο στην ίδια τη δημοσιογράφο όσο και στο μέσο που δημοσίευσε το ρεπορτάζ, ότι παίζουν παιχνίδια σε βάρος του Λούκου για να «φαγωθεί» από τη θέση του. Δηλαδή, δεν μένουν καθόλου στο ότι υπάρχουν βεβαιωμένες ατασθαλίες στον οργανισμό που διοικούσε· και, με μια απολύτως διασταλτική ερμηνεία, ίσως να προτιμούσαν να μην βγει καθόλου στη «φόρα» η ιστορία.
Η όλη υπόθεση είχε πάντως και ένα μεγάλο καλό. Αποκαλύφθηκε πώς είναι δομημένη η πολιτιστική δημοσιογραφία στην Ελλάδα: δημόσιες σχέσεις, παραμάγαζα, κλίκες και προνομιακοί συνομιλητές διοικούντων. Και το τελικό αποτέλεσμα; Να πάψει η κριτική και να πάμε σε μια λογική παρουσίασης και όχι ανάλυσης για τα καλλιτεχνικά δρώμενα. Στο όλο παιχνίδι μπαίνουν μάλιστα τα κάθε είδους ιδρύματα, που ασφαλώς διεκδικούν κάτι από την πολιτιστική «πίτα». Προσέξτε το, θα δείτε ότι συγκεκριμένα μέσα προωθούν αναφανδόν εκδηλώσεις συγκεκριμένων ιδρυμάτων. Και προσέξτε και τις διαφημίσεις τους.
Κάποια στιγμή, όμως, το όλο σύστημα είναι καταδικασμένο να «σκάσει», γιατί πρώτα-πρώτα η λογική του διαπνέει ακόμα και τον τελευταίο τροχό της «πολιτιστικής αμάξης». Και γιατί με τις καλές δημόσιες σχέσεις δεν παράγεις πολιτισμό, αλλά καναπεδάκια σε φουαγιέ. Και μπόλικο εστετισμό και κενολογίες, επίσης. Ας είναι. Τουλάχιστον τότε μπορεί να προκύψουν οι πραγματικά μεγάλες δημιουργίες.
* διαβάστε τα ρεπορτάζ
http://www.efsyn.gr/arthro/zimia-27-ekat-eyro-gia-dimosio-apo-festival-athinon
http://www.efsyn.gr/arthro/poylontas-iho-kai-fos-allaxan-ta-fota-sto-festival-0
http://www.efsyn.gr/arthro/kallitehniko-ergo-metraei-dioikitiko-kathikon-katholoy
