Αν δεν είχαν υπάρξει οι Pearl Jam, θα έπρεπε να είχαν εφευρεθεί, γιατί το rock ‘n roll έχει πάντα ανάγκη συγκροτήματα σαν κι αυτό. Μου αρέσει να κάνω αντιστοιχίσεις κι έτσι θα έλεγα πως οι Pearl Jam είναι για το grunge ότι ήταν για το punk οι Clash -το συγκρότημα δηλαδή που (ξανά) έδωσε ηθική υπόσταση, βάθος και δεύτερο επίπεδο στο rock της δεκαετίας του ’90. Αν οι Nirvana ήταν οι Sex Pistols, το εκρηκτικό καύσιμο δηλαδή που εκτόξευσε τον πύραυλο, οι Pearl Jam ήταν αυτοί που έθεσαν σε τροχιά το grunge γύρω από τη rock μυθολογία και το προσγείωσαν με ασφάλεια στο κοσμοδρόμιο του rock ‘n roll σύμπαντος. Αποστολή εξετελέσθη με τον καλύτερο τρόπο.
Άλλωστε όταν κυκλοφόρησε το Ten όλοι καταλάβαμε τη σημειολογία. Η αντίστροφη μέτρηση για την εκτόξευση ξεκίνησε απ’ αυτούς (Ten, Nine, Eight…) αλλά στο “ignition” και στο πάτημα του κουμπιού βρέθηκαν άλλοι μπροστά. Το πνεύμα τους όμως ήταν ήδη εκεί ακριβώς γιατί ποτέ -όπως μας έχει διδάξει η μουσική ιστορία της ποπ κουλτούρας- δεν μπορεί να ξεκινήσει μια σπουδαία φάση για το rock ‘n roll, χωρίς πνευματικότητα. Μαζί με τον ήχο της κιθάρας και τα 2-3 ακόρντα που συγκροτούν τον πυρήνα του rock, είναι απαραίτητο να συνυπάρχουν και βασικές ιδεολογικές αξίες. Έτσι έγινε με την «πολιτιστική επανάσταση» της δεκαετίας του ’60, έγινε με το punk και επαναλήφθηκε με το grunge. Το rock ‘n roll χωρίς ιδεολογία, εναλλακτικές θέσεις, πανανθρώπινα συναισθήματα, ενδιαφέρον για το περιβάλλον, αποδοχή κάθε πλάσματος πάνω στη Γη, αντίδραση στην αδικία, άρνηση των αποκλεισμών, απέχθεια στον καταναλωτισμό, είναι απλώς μια «ρηχή» μουσική που κάνει σαματά και ξεκαυλώνει ξαναμμένους έφηβους. Ποιος το χρειάζεται αυτό;
Πριν το grunge ξεσπάσει σαν μια βίαιη καταιγίδα γεμάτη ηλεκτρικές εκκενώσεις από ατίθασες κιθάρες που ούρλιαζαν σαν τον άνεμο που λυσσομανάει, το rock ήταν -υποτίθεται- για μια ακόμη φορά «πεθαμένο». Από τα μουσικά μεγάφωνα που μετράνε τους σταθμούς και τα φεγγάρια, μόλις το punk άρχισε να κουράζεται, ακουγόταν μονότονα: “Mind the gap”. Για μία ακόμη φορά οι Κασσάνδρες είδαν ένα κενό εκεί που δεν υπήρξε. Άλλωστε, όπως έχω πει, από αυτές εδώ τις "σελίδες", έζησα κάμποσους «θανάτους» του rock, αλλά πάντα ήταν απλώς μία λάθος εκτίμηση. Τις εποχές της ζύμωσης, όταν το rock γίνεται το "καλά κρυμμένο μυστικό της πόλης", πολλοί θέλουν να βλέπουν θανάτους και όχι αυτό που συμβαίνει στο χώρο του αοράτου.
Ήδη από την δεκαετία του ’80, το λιωμένο σίδερο του punk, του hard rock, του metal, χτύπαγαν με δύναμη και σθένος οι Soundgarden, οι Screaming Trees, οι Green River, οι Mudhoney, για να έρθουν να τους ξεκουράσουν και να συνεχίσουν την βάρδια οι Nirvana και οι Pearl Jam, δίνοντας σχήμα και μορφή σε αυτό το καινούργιο, υπέροχο μεταλλικό γλυπτό που αναδύθηκε από το Seattle, όπως ο θεός Ποσειδώνας αναδύεται από την θάλασσα με την τρίαινα στο χέρι. Κι όπως πάντα συμβαίνει σε παρόμοιες περιπτώσεις, (σχεδόν) κανείς δεν το περίμενε, κανείς δεν το είχε προβλέψει. Το grunge βρήκε πολλούς απροετοίμαστους κι ο δυνατός αέρας που φύσηξε τους πήρε μακριά. Στο κάλο Κασσάνδρες, δεν θα λείψετε σε κανένα.
Για τη δημιουργία αυτού του ροκ γλυπτού ο καθένας τους έφερε ότι είχε. Άλλος έφερε το μέταλλο, άλλος τη φωτιά, άλλος το αμόνι και το σφυρί και έτσι τα έφερε η ζωή -που συχνά μας κάνει πλάκα για να περνάει η ώρα της ευχάριστα- να δώσει σε αυτό το πανηγύρι όγκο και τεράστια διάσταση αυτός που θα ήθελε όλη η φάση να κρατηθεί μικρή, να μείνει ένα "καλά κρυμμένο μυστικό" για ένα μυημένο και σεβαστικό κοινό. Ο Kurt Cobain βρέθηκε έξω από τα νερά του όταν το grunge εξ αιτίας του πήρε φαραωνικές διαστάσεις και δεν μπόρεσε να το διαχειριστεί. Οι Pearl Jam που έδωσαν βάθος και προοπτική στο καλλιτεχνικό δημιούργημα προσπάθησαν να τα φέρουν βόλτα αλλά μάταια. Η αποχή τους από τη δημοσιότητα και τα βίντεο κλιπ, η μάχη τους με την Τicketmaster, τα επίσημα bootleg και η εναλλακτική στάση δεν μετρίαζαν την αίσθηση ότι είναι ένα super group. Μέχρι που άρχισαν να υπονομεύουν την ίδια τους την υπόσταση, αλλά -ως γνωστόν- η άρνηση ποτέ δεν οδηγεί κάπου. Και μετά ήρθαν οι απώλειες, η τρέλα, οι πιέσεις από τις εταιρίες, που όταν βρουν χρυσωρυχείο θέλουν να το σκάψουν μέχρι να ανακαλύψουν και το τελευταίο ψήγμα χρυσού και το υπέροχο γλυπτό άρχισε να λυγίζει από το ίδιο του το βάρος.
Photo by Danny Clinch
Όμως για την rock ‘n roll ιστορία, αυτό που συνέβη ήταν μοναδικό. Η αποθέωση του rock attitude. Ένα δημιουργικό σύμπαν ανέτειλε από τη δύση και οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο προσήλθαν ενθουσιώδεις στη γιορτή. Τραγούδησαν, χοροπήδησαν, ούρλιαξαν, ανατρίχιασαν και ενώθηκαν για μία ακόμη φορά. Σε αυτήν τη σπουδαία ιστορία που την μνημονεύουμε ακόμη με ενθουσιασμό, που δημιούργησε επιγόνους, αντιγραφείς και συνεχιστές και που έχει περάσει στην ροκ μυθολογία για να μην ξεχαστεί ποτέ, οι Pearl Jam έχουν παίξει καθοριστικό ρόλο και η ιστορία τους είναι μία μαγική διαδρομή.
Σύντομα θα μπορείτε να την διαβάσετε, για να την μάθετε ή να την ξαναζήσετε, από το βιβλίο: “Not for you: Οι Pearl Jam σε χρόνο ενεστώτα” που θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Οξύ και το Avopolis.
Η βιογραφία των Pearl Jam "Not For You: Οι Pearl Jam σε χρόνο ενεστώτα" του Ronen Givony κυκλοφορεί πλέον στα βιβλιοπωλεία σε ελληνική μετάφραση του Πάνου Τομαρά και από τις εκδόσεις Οξύ .
Μπορείτε να το παραγγείλετε εδώ
https://brainfood.gr/proion/not-for-you-oi-pearl-jam-se-chrono-enestota/
