Ο Ιερώνυμος Μπος από το δουκάτο της Βραβάντης (που σήμερα μοιράζεται μεταξύ Βελγίου και Ολλανδίας) χαίρει πλέον εκτίμησης ως σημαντικός και πολύ ιδιαίτερος ζωγράφος, αλλά στα χρόνια στα οποία έδρασε -από το 1480, ως τον θάνατό του το 1516- οι σύγχρονοί του συχνά τον θεώρησαν επινοητή τεράτων και χιμαιρικών οπτασιών.
Ένας από τους πιο γνωστούς στο ευρύ κοινό πίνακές του είναι ο Κήπος των Επίγειων Απολαύσεων (φιλοτεχνημένος με λάδι σε ξύλο, μεταξύ 1495 και 1505, εκτίθεται σήμερα στο Πράδο της Μαδρίτης), με θέμα του το αμάρτημα της λαγνείας, για τον οποίον έχουν γραφτεί πάρα πολλά πράγματα.
Σε πρόσφατα λοιπόν χρόνια, γράφτηκε σε μεγάλη μερίδα του Δυτικού Τύπου ότι, παρά την τόσο ενδελεχή μελέτη, υπήρχε μια λεπτομέρεια εξαιρετικά ιντριγκαδόρικη, η οποία είχε διαφύγει της προσοχής των ειδικών: στα ...γυμνά οπίσθια ενός αμαρτωλού που εικονίζεται βασανιζόμενος ανάμεσα σε πελώρια μουσικά όργανα, ο Μπος είχε γράψει τις νότες για ένα τραγούδι.
Και δεν είναι (λέει) ότι δεν την είχαν δει οι μελετητές -ασφαλώς και την είχαν δει. Είναι ότι κανείς δεν πίστεψε ότι μπορεί να έβλεπε μια κανονική παρτιτούρα, μιας σύνθεσης φτιαγμένης από τον ίδιο τον Μπος.
Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, τα οποία ακόμα και φέτος αναπαράγονταν ως «φρέσκιες» ειδήσεις (μεταξύ άλλων και στην Ελλάδα), η ιδέα πέρασε εν τέλει από το μυαλό μιας φοιτήτριας στο Oklahoma Christian University, της Amelia Hamrick. Η οποία βάλθηκε να καθαρογράψει όσα έβλεπε στις μοντέρνες νότες που όλοι ξέρουμε και να δει τι θα βγει. Η μελωδία θεωρήθηκε κακόηχη από κάποιους, όμορφη από κάποιους άλλους και αν ψάξετε στο YouTube, θα βρείτε ότι πλέον υπάρχουν και διασκευές σε αυτήν.
Ωστόσο, όλη η είδηση είναι λάθος.
Κι αυτό διότι η Hamrick, αν και σκέφτηκε σωστά, δεν έκανε καμία «ανακάλυψη». Και ίσως να είναι κατανοητό ότι οι δημοσιογράφοι των πολιτιστικών δεν είχαν την εξειδικευμένη δισκογραφική γνώση για να αντικρούσουν την είδηση, το γεγονός όμως ότι κάποια πλέον χρόνια μετά η τελευταία συνεχίζει να αναπαράγεται χωρίς κανείς να την αντικρούει, αποτελεί πλήγμα στην ενημέρωσή μας.
Ας το γράψουμε λοιπόν ως έχει: η Hamrick δεν ήταν η πρώτη που είχε αυτήν την ιδέα για τον πίνακα του Μπος.
Πολύ πριν τα χρόνια της, το σκέφτηκε και ο Ισπανός μοναχός και μελετητής της μουσικής των αρχαίων και μεσαιωνικών χρόνων Gregorio Paniagua, ο οποίος και κατέθεσε στη δισκογραφία μια δική του εκδοχή σε μοντέρνες νότες, στον δίσκο του 1978 Codex Gluteo, τον οποίον έβγαλε μαζί με το σχήμα Atrium Musicae, για λογαριασμό της εταιρείας Hispavox: έχει τον τίτλο "Introitus, Obstinato I - Organa" και μπορείτε να την ακούσετε στον σύνδεσμο παρακάτω.
Σας παραθέτουμε μάλιστα και το εξώφυλλο του δίσκου (άνωθεν) για του λόγου το αληθές. Όπως μπορείτε να δείτε, είναι ένα κοντινό πλάνο της επίμαχης λεπτομέρειας από τον πίνακα του Μπος.
{youtube}0t1xlpYHIaQ{/youtube}
