Από την ασφάλεια που προσφέρει το διαδίκτυο, η απομακρυσμένη εργασία, η δημιουργία του Ιnternet 3ου επιπέδου, ενός υποτιθέμενου meta σύμπαντος που συναλλάσσεται σε crypto νομίσματα και οτιδήποτε ψεύδο-hip δημιούργησε νέους tech νομάδες, δηλαδή τυπάκια μέχρι 40 χρονών που μπορούν να ταξιδεύουν ή να εγκαθίστανται σε διαφορετικές πόλεις του κόσμου κυνηγώντας την ποιότητα ζωής με μόνο εργαλείο τους το laptop, ο παραδοσιακός κύκλος εργασίας και μαζί το οκτάωρο που κέρδισαν με αγώνες οι προηγούμενες γενιές, δείχνει να καταρρίπτεται, όμως είναι στ’ αλήθεια έτσι; Μετά και τον Ρωσσο-ουκρανικό πόλεμο ή την πανδημία οι κυβερνήσεις προσπαθούν μάταια να μαζέψουν μια κρίση που ξεκάθαρα γίνεται μη βιώσιμη καθημερινά στα πορτοφόλια όλων μας. Και τα δήθεν όνειρα περί ανάπτυξης τουρισμού, δεν θα μπορούσαν παρά να είναι θερινής νυχτός, όταν οι συνθήκες διαβίωσης των εργαζομένων στις εποχιακές επιχειρήσεις -θα έπρεπε αλλά δεν- γίνονται θέμα στις ειδήσεις.
Και αν ο κόσμος φτωχαίνει ή το χρέος των αδύναμων χωρών μεγαλώνει χωρίς να το καταλαβαίνουμε γιατί προτιμάμε να ασχολούμαστε με το πόσο ολιγαρχικό γίνεται το καθεστώς στα χέρια πλουσίων που ελέγχουν από το Τwitter μέχρι τα media εν γένει, τότε μια τόσο σημαντική μέρα σαν την Πρωτομαγιά ίσως είναι το τελευταίο ξυπνητήρι κοινωνικής αφύπνισης με ότι μας άφησαν σαν πολιτιστική παρακαταθήκη θρύλοι όπως ο Joe Strummer. Κοινώς, ακόμα και αν δεν το περιμέναμε 5 χρόνια πριν που ελπίζαμε πως μια χώρα σαν την Ελλάδα μπορεί να βγει επιτέλους από την κρίση, τα κεκτημένα της εργατικής τάξης δείχνουν και πάλι να κλονίζονται, χτυπημένα αυτήν την φορά από μία “άδικη” έως και ανεξέλεγκτη, πλέον, οικονομική και ενεργειακή κρίση που αν μη τι άλλο εβδομάδες σαν και αυτή επαναφέρει τα επίκαιρα θέματα που έθεσαν μέσα από τους στίχους και την μουσική τους, κομμάτια όπως αυτά που ακολουθούν.
1. The Clash - "The Magnificent Seven" (Epic)
Aπό το πιο πολιτικοποιημένο album Sardinista! της πιο πολιτικοποιημένης μπάντας ever, αυτό είναι το κομμάτι που το groove του ενώνει φυλές (από hip hop heads μέχρι Jamaican ρασταφάρι και disco aficionados) την ίδια στιγμή που οι στίχοι του περιγράφουν ακριβώς το “δράμα” μιας ολόκληρης μέρας στην δουλειά προκειμένου να αποκτήσει κάποιος πρόσβαση στα φτηνά και ψεύτικα αγαθά των αναπτυγμένων τεχνολογικά κοινωνιών. Γραμμένο ακριβώς το 1980, όμως ακόμα τόσο εύστοχο.
“So get back to work an' sweat some more
The sun will sink an' we'll get out the door
It's no good for man to work in cages
Hits the town, he drinks his wages”
2. Woody Guthrie - "The 1913 Massacre" (Folkways Records)
O Woody Guthrie ήταν ο ήρως του Bob Dylan και του Joe Strummer, ο μουσικός που εφηύρε το σύνθημα “This machine kills fascist” πάνω στην κιθάρα του και ο άνθρωπος που τραγούδησε και πάλεψε όσο κανένας σε πολύ πιο “μαύρες” και δύσκολες εποχές για την ελευθέρια και την ισότητα. Με παρελθόν ένθερμου υποστηρικτή των αμερικάνικων εργατικών σωματείων στις περισσότερες από τις ηχογραφήσεις των δεκαετιών 1940 - ’50 επέμενε ότι θα πρέπει να φτιάξει παράλληλα και μια σειρά από albums που μιλάνε για το Struggle, δηλαδή τη μάχη της εργατικής τάξης και τα δικαιώματα τους. Το “1913 Massacre” συνοδεύει κομμάτια όπως το “Union Burying Ground” στο ίδιο άλμπουμ και αναφέρεται στην αναίτια μαζική δολοφονία απεργών και των οικογενειών τους όπως συνέβησαν κατά την διάρκεια της Italian Hall τραγωδίας στο Michigan.
3. Tracy Chapman - "Talkin' 'bout a Revolution" (Asylum)
Μόλις στο δεύτερο single της, η “σπάνια” φωνή με το ενδιαφέρον songwriting και ένα hit με το “Fast Car” ήδη στο ενεργητικό της, αποφάσισε να “τσαλακώσει” με τον πιο πολιτικά ορθό και ανατρεπτικό τρόπο το προφίλ της. “Poor people gonna rise up / And get their share / Poor people gonna rise up / And take what’s theirs” και το ημερολόγιο δείχνει 1988. Η Tracy Chapman τραγουδάει με αυτή την ήρεμη δύναμη της φωνής της για τα ψίχουλα που προσφέρονται στους ανθρώπους της εργατικής τάξης μέσω της κοινωνικής πρόνοιας ενώ η διαχρονική αξία του τραγουδιού βρίσκει εφαρμογή στην επανάσταση της Τυνησίας το 2011 και το 2016 ντύνει την καμπάνια για προεδρία του Bernie Sanders.
4. Gil Scott-Heron - "The revolution will not be televised" (Ace Records)
Άμεσα συνδεδεμένο με το Black Power κίνημα, ο ύμνος του Gil Scott Heron για τη μαύρη εργατική τάξη και την αφύπνιση της απέναντι στον καταναλωτισμό, τον ρατσισμό, τον πόλεμο του Βιετνάμ, τον σεξισμό και τον αποκλεισμό της μαύρης κοινότητας από την κυρίαρχη ποπ κουλτούρα, μειώνοντας με αναφορές τα σύμβολα της συντηρητικής αμερικάνικης κοινωνίας. Ακόμα και σήμερα το ποίημα και η ερμηνεία του αντιμετωπίζουν με απόλυτη επιτυχία τον θεσμοθετημένο ρατσισμό και επίκαιρα απαιτούν την μεταφορά των αγώνων για κοινωνική αλλαγή στον δρόμο, εκεί όπου γεννήθηκαν.
“You will not be able to stay home, brother ,You will not be able to plug in, turn on and cop out…”
5. Natalie Merchant - "Which side Are You On?" (Myth America Records)
Η πρώτη εκτέλεση αυτής της φολκ ομορφιάς που υμνεί τα εργατικά συνδικάτα στην αρχική και ενωτική εκδοχή τους ανήκει στην συνδικαλίστρια Florence Reece που το τραγούδησε σε προχωρημένη ηλικία . Μέσα στα χρόνια πέρασε από τα χέρια των Pete Seeger, Billy Bragg, Ani DiFranco και Talib Kweli μεταξύ άλλων για να πάρει την πιο σπαρακτική ερμηνεία του από τη Νatalie Merchant στο album The House Carpenter's Daughter του 2003.
“Don't scab for the bosses, Don't listen to their lies, Us poor folk haven't got a chance, Unless we organize”
6. Billy Bragg - "There is Power in a Union" (Cooking Vinyl)
Το “There is Power in a Union” του Billy Bragg είναι για τους Άγγλους το αντίστοιχο “1η Μαΐου” και “Τα Αγροτικά” του Βασίλη Παπακωνσταντίνου, ή το “Πάγωσε η Τσιμινιέρα” του Γιώργου Νταλάρα. Κανένας άλλος Βρετανός μουσικοσυνθέτης δεν έχει υπηρετήσει με τόσο θέρμη τις αριστερές απόψεις όσο ο Bragg και εδώ φέρνει στα 80s rock μέτρα του τον απόλυτο εργατικό ύμνο. Με τα δεύτερα φωνητικά στο ρεφραίν να παραπέμπουν σε μαζικό singalong πάνω σε στίχους που γράφτηκαν από τον Joe Hill παραπάνω από έναν αιώνα πριν, το 1913 και καλούσε ειδικά τους μετανάστες εργάτες να οργανωθούν σε σωματεία.
7. Crass - "It's The Greatest Working Class Rip-off " (Crass Records)
Kαι αν ψάχνατε όπως και εγώ λίγα punk άκρα σε αυτό το αφιέρωμα (βλέπε Αντίδραση, Αρνάκια κλπ) τότε χρειάζεται λίγο πιο εκτεταμένη έρευνα στο Αγγλικό underground και το βορειοαμερικάνικο hardcore. Παρόλα αυτά, για τις ανάγκες αυτού του κειμένου -που σημειωτέον ίσως έχει αφήσει άδικα έξω το “εύπεπτο” “9 to 5” της Dolly Parton-, κλείνουμε με ένα από τα εδραιωμένα ονόματα της αναρχοpunk βρετανικής σκηνής. Στο “It's The Greatest Working Class Rip-off” οι φημισμένοι για τις (αντί) δράσεις τους Crass διαλέγουν τον ευθύ και ανθεμικό (oi oi oi) punk δρόμο και παρά το γεγονός ότι ξεχειλώνουν τους τυπικούς για το είδος χρόνους, παραδίδουν τον ωμό ήχο και την ουσία όσων ζητούν επί χρόνια οι punk ψυχές των δυτικών κοινωνιών.
“Beat the system, beat its game ,Ain’t got no colour, we're all the same
People, people, not colour, class or creed, Don’t destroy the people, destroy their power and their greed”
+ 1 John Lennon / Plastic Ono Band - "Working Class Hero" (Universal)
Είναι η προφανής τελευταία επιλογή, αλλά είναι τελευταία γιατί ακόμα και ο ίδιος ο Lennon δεν είναι απόλυτα σίγουρος για τον αν ωθεί σε νέους αγώνες τους ήρωες της εργατικής τάξης, ή αν γράφει απλά για την ανάγκη τους να ενσωματωθούν στη μεσαία και να εμπλακούν με καλύτερους όρους στην καθημερινότητα του να υπηρετείς τη “μηχανή”.
“A Working Class Hero is something to be”
Το μόνο σίγουρο είναι ότι πρόκειται για μία ακόμη μπιτλική μελωδία, μία μάλιστα από τις πρώτες στη μετά Beatles εποχή και με την Yoko να καρπώνεται πλέον ολόκληρο το μερίδιο των δικαιωμάτων.
