O Ennio Morricone έχει συνδέσει το όνομά του με τη μουσική που έγραψε για τα spaghetti western του Sergio Leone, με γκανγστερικά φιλμ όπως το Once Upon A Time In America , με υπερπαραγωγές όπως το The Mission του Roland Joffé, με την ανατριχιαστική μουσική του Εξορκιστή ή, στον αντίποδα, με τον λυρισμό του Cinema Le Paradiso του Giuseppe Tornatore ή και με πολιτικοποιημένα φιλμ όπως το Sacco & Vanzetti του Giuliano Montaldo ή το Le Bataglia Di Algeri του Gillo Pontecorvo – για να αναφέρουμε μόνον ελάχιστα. Ο κατάλογος των ταινιών με τα scores του maestro είναι ανεξάντλητο (περισσότερα από 400) συν οι συνθέσεις του κλασικής μουσικής. Ανάμεσα πάντως στα soundtracks του maestro, ξεχωριστή θέση έχουν τα ιταλικά και γαλλικά αστυνομικά-νουάρ φιλμ. Καθώς πληθαίνουν οι επανεκδόσεις σε βινύλιο αυτών των soundtracks, θα εξετάσουμε τα πιο χαρακτηριστικά. Παρατίθεται καταρχάς ο πρωτότυπος τίτλος της κάθε ταινίας και όπου/αν υπάρχουν, ο αγγλικός/ελληνικός:
Un Uomo Da Rispettare (A Man to Respect): Φιλμ του 1972, του σκηνοθέτη Michele Lupo. Πρωταγωνιστεί ο Kirk Douglas στον ρόλο ενός βετεράνου του εγκλήματος, o οποίος μόλις έχει αποφυλακιστεί, όμως, φευ! Κάτι τον τρώει για μια τελευταία μεγάλη δουλειά. Ο Morricone γράφει ένα soundtrack μάλλον χαμηλών τόνων, με τα wah wah στις κιθάρες να πλουτίζουν τον ήχο και να επιταχύνουν τον ρυθμό. Το βασικό θέμα χτίζεται γύρω από τον ήχο του flugelhorn που παίζει ο Cicci Santucci και λειτουργεί ως life motive.
Roma come Chicago (Bandits in Rome): Γκανγκστερικό φιλμ γυρισμένο το 1968 από τον Alberto De Martino. Πρωταγωνιστούν ο John Cassavetes, o Gabriele Ferzetti (γνωστός από το “L'Avventura” του Antonioni) αλλά και ο Νίκος Κούρκουλος. Οι επικίνδυνες σχέσεις ανάμεσα σε δύο συνεργούς στο έγκλημα, οι οποίοι πηγαινοέρχονται στη φυλακή και άλλοτε φυλάνε ο ένας τα νώτα του άλλου και άλλοτε λειτουργούν ανταγωνιστικά. Στη μουσική της ταινίας, που είναι αρκετά νευρώδης, σχεδόν blaxploitation, ο Morricone συνεργάστηκε με τον συνθέτη Bruno Nicolai, που αργότερα υπέγραψε scores σε ταινίες του Jesús Franco, ενώ θέματά του έχουν ακουστεί και σε φιλμ του Tarantino (“Kill Bill” κ.ά.). Όσο για τη μουσική: μορρικονική νουάρ έξαψη. Επανακυκλοφόρησε πρόσφατα από την Quartet Records.
Le clan des Siciliens (The Sicilian Clan, Η συμμορία των Σικελών): Ταινία του 1969, σε σκηνοθεσία του Γάλλου μετρ Henri Verneuil. Πρωταγωνιστούν τρία ιερά τέρατα: Jean Gabin, Alain Delon, Lino Ventura. Το στόρι περιστρέφεται γύρω από έναν νεαρό, ανερχόμενο κακοποιό, ο οποίος επιδιώκει να ανέβει στα σκαλοπάτια της σικελικής μαφίας, φλερτάροντας με την κόρη του αφεντικού και στήνοντας ένα μεγάλο κόλπο. Ένας μπάτσος όμως παρακολουθεί. Η μουσική του Morricone εδώ είναι mid tempo, ένα αέναο πιανίσιμο, και φλερτάρει με την cool jazz (φέρνει στο μυαλό πρώιμο Herbie Hancock), καθώς ακολουθεί το βλέμμα του Lino Ventura την ώρα που και ο ίδιος παρακολουθεί τις κινήσεις των υπολοίπων πρωταγωνιστών του δράματος. Την παράσταση πάντως από τους τρεις κλέβει με διαφορά ο γηραιός Jean Gabin.
Le Casse (The Burglars, Οι Διαρρήκτες): Γαλλική συμπαραγωγή σε σκηνοθεσία του Henri Verneuil, με τους Jean-Paul Belmondo, Omar Sharif, Dyan Cannon κ.ά. Ευχάριστο αστυνομικό φιλμ, που περιστρέφεται γύρω από την προετοιμασία και το χτύπημα μιας διεθνούς συμμορίας διαρρηκτών που κυνηγούν μια διόλου ευκαταφρόνητη λεία. Η μουσική του Morricone ακουμπά την soul-jazz pop των 60’ς και προσδίδει ένταση και γοητεία στις σκηνές, που διαπνέονται γενικά από την αισθητική των early 70’s.
Peur Sur La Ville (Fear Over the City, Τρόμος πάνω από την πόλη): Παραγωγή του 1975, και αυτή σε σκηνοθεσία του Henri Verneuil. Δυναμικό αστυνομικό φιλμ, με σκηνές καταδίωξης, πανοραμικές λήψεις από ψηλά κτίρια, πυροβολισμούς κατά συρροήν κλπ., γνώρισε πολύ μεγάλη επιτυχία στην εποχή του στη Γαλλία χάρη κυρίως στη δημοφιλία του πρωταγωνιστή Jean-Paul Belmondo, που είναι στο στοιχείο του – σε ό,τι αφορά τις ταινίες που έπαιζε μετά την εποχή της Nouvelle Vague. Η μουσική της ταινίας προσμοιάζει με αυτήν της «Συμμορίας των Σικελών» και κινείται σε παραπλήσιο παριζιάνικο, μητροπολιτικό ύφος. Το γνώριμο “σφύριγμα” που ακούγεται στο κομμάτι των τίτλων παίζει στη φυσαρμόνικα ο επίσης σπουδαίος μουσικοσυνθέτης Alessandro Alessandroni, συνεργάτης του Morricone και στη μουσική της περίφημης Τριλογίας του Sergio Leone. Πρόσφατη επανέκδοση σε βινύλιο από την WeWantSounds Records.
Le professionnel (The Proffesional, Ο Επαγγελματίας): Σκηνοθέτης με μεγάλη θητεία στο γαλλικό νουάρ, ο Georges Lautner υπογράφει με τον Επαγγελματία (1981) το αριστούργημά του. Θύμα συνωμοσίας, πουλημένος από τους ίδιους του συνεργάτες του, ένας πρώην επίλεκτος των γαλλικών ειδικών δυνάμεων (Jean-Paul Belmondo) αποδρά από την Αφρική και επιστρέφει στο Παρίσι για να πάρει εκδίκηση. Παίζει με τους μπάτσους όπως η γάτα με το ποντίκι, ενώ από την ταινία δεν λείπουν τα σχόλια κατά της αποικιοκρατίας. Το βάρος της μουσικής του maestro πέφτει στην ορχήστρα εγχόρδων που ολοένα και «φορτώνει» όσο κλιμακώνεται η σύγκρουση. Το πιάνο καθοδηγεί το ορχηστρικό κρεσέντο στο τραγούδι των τίτλων ("Chi Mai"), που επαναλαμβάνεται στο τραγικό φινάλε, όταν οι σφαίρες χτυπούν πισώπλατα.
Il pentito (The Jugde): Φιλμ του 1985, του σκηνοθέτη Pasquale Squitieri. Σε πρωταγωνιστικό ρόλο ο Franco Nero, o αυθεντικός Django, στον ρόλο ενός αδέκαστου υπηρέτη του νόμου ο οποίος ασκεί το λειτούργημά του σε ένα διεφθαρμένο περιβάλλον και συγκρούεται με τη Μαφία. Η μουσική του maestro εδώ προκύπτει αφαιρετική, υπαινικτική, γεμάτη ανατριχίλες, ένα γρύλισμα του βιολιού εδώ, ένα άρπισμα μερικά μέτρα πιο κάτω, μια αίσθηση απειλής όμοια με αυτήν που νοιώθει κανείς που υποπτεύεται ότι ανά πάσα στιγμή μπορεί να του έχουν παγιδεύσει με βόμβα το αυτοκίνητο.
Dimenticare Palermo (Forgetting Palermo): 1980, ταινία του πολυγραφότατου Francesco Rosi, παλιού συνεργάτη του Luchino Visconti. Ιταλοαμερικανική παραγωγή. Το σενάριο βασίζεται στο ομώνυμο βιβλίο του Edmonde Charles-Roux. Γκανγκστερικό φιλμ όσο και ρομάντζο, διερευνά τις σχέσεις της Κόζα Νόστρα του Παλέρμο με το Συνδικάτο της Νέας Υόρκης. Θυμίζει λίγο το “Ο άνθρωπος από τη Γαλλία” στο πιο λαϊκό. Στους πρωταγωνιστικούς ρόλους ο James Belushi (αδελφός του περίφημου John) και η Mimi Rogers. Ο Morricone στήνει ένα νευρώδες soundtrack, γεμάτο παύσεις και επανεκκινήσεις, με παραμορφώσεις και έντονες μπασογραμμές, ενώ δεν λείπει και ο λυρικός αισθησιασμός όταν τις ευνοεί το ρομάντζο ανάμεσα στους δύο πρωταγωνιστές.
Comandamenti per un gangster: Φιλμ του 1986 σε σκηνοθεσία του Alfio Caltabiano. Ένα φορτίο χρυσού γίνεται η αιτία για να ξεσπάσει πόλεμος στον υπόκοσμο. Στην ανταλλαγή πυρών σκοτώνεται η αδελφή ενός μαφιόζου, ο οποίος αναζητά εκδίκηση. Στους πρωταγωνιστικούς ρόλους οι Ljuba Tadic, Dante Maggio και ο ίδιος ο σκηνοθέτης. Στη μουσική, τον πρώτο λόγο έχει ο Bruno Nicolai, ο οποίος, με τη βοήθεια του Morricone, συνθέτει ένα score που συνολικά προσιδιάζει με τα θέματα που έχει γράψει για τα “Kill Bill” του Tarantino.
Πέρα από τα westerns λοιπόν, o Ennio Morricone έχει να επιδείξει πλούσια δισκογραφία και στο αστυνομικό-noir. Τante grazie maestro.
