Περνώντας όλη την εφηβική φάση κατά τη δεκαετία του '90 (προεφηβικής και μετεφηβικής περιόδου συμπεριλαμβανομένης) τα ακούσματα που διαμόρφωναν το μουσικό μου γούστο λάμβαναν μια κάποια μυθική διάσταση, ως προς το περιβάλλον που τα περίκλειε. Πως να ήταν, δηλαδή, το Crawley του Sussex στο οποίο μεγάλωσε ο Robert Smith; Ποια ήταν αυτή η αύρα του Manchester που δημιούργησε όλη αυτήν τη μουσική σκηνή που (όπως λέμε «κλισεδιάρικα») άφησε το στίγμα της, κυρίως, τη δεκαετία του '80; Γιατί οι Σουηδοί έφτιαχναν τόσο όμορφη pop; Πως γίνεται από μια τόσο μικρή χώρα όπως η Ισλανδία να ξεπηδούν οι Sugarcubes και η Bjork; Και πάει λέγοντας. Ομολογώ ωστόσο πως την πλέον θρυλική διάσταση στο κεφάλι μου είχε λάβει το Μπρίστολ.
Όταν, συνεπώς, πριν τρία περίπου χρόνια έγινε γνωστό πως οι Massive Attack «θα βγάλουν στον δρόμο» το Mezzanine για τα είκοσι (και κάτι) χρόνια από την κυκλοφορία του δίσκου και τσέκαρα τις ημερομηνίες απλά για να διαπιστώσω ότι το Ευρωπαϊκό κομμάτι της περιοδείας ολοκληρώνεται στη γενέτειρά τους, το Μπρίστολ, κάτι γρατζούνισε άσχημα το θυμικό. Κι όταν ο φίλος Μάνος έστειλε μήνυμα να τσεκάρω το e-mail μου απλά για να διαπιστώσω ότι περιείχε δυο εισιτήρια για τη δεύτερη ημέρα του Mezzanine XX1 στην πόλη του Robert Del Naja, του Banksy, της Beth Gibbons, των Blue Aeroplanes, των Fuck Buttons, του Gravenhurst, των Strangelove, του Robert Wyatt κλπ κλπ, ομολογώ πως κάπου λύγισα απέναντι στη συναισθηματική (και όχι μόνο) αξία του δώρου. Κάτι που φαινόταν μυθικό στα 17 μας, το να δούμε τους Massive Attack (ή τους Portishead) στην πόλη που μεγάλωσαν και ξεκίνησαν μουσικά, θα γινόταν ένα πραγματικό γεγονός είκοσι και πλέον χρόνια μετά. Μπορεί να μην ακούγεται και τόσο σπουδαίο εν τέλει, αλλά για εμάς ήταν (και είναι).
Με αυτά και με τα άλλα, με εκείνα και με κάποια άλλα, ο καιρός πέρασε γρήγορα (από όταν κλείσεις τα 25 άλλωστε και μετά ο χρόνος περνάει πολύ γρήγορα ο άτιμος, κι έτσι κι αλλιώς τα 25 πια είναι πολύ πίσω και για τον φίλο συνοδοιπόρο Μάνο και για εμένα). Φτάσαμε, λοιπόν, στο Μπρίστολ γύρω στις 22:30 την 1η Μαρτίου, και ήδη περπατώντας προς το airbnb κατάλυμα μας στο Montpelier (χιπ και καλά περιοχή στο Μπρίστολ- μας είπαν- κι έτσι φάνηκε να είναι όντως) καταλάβαμε ότι μπορεί να έχουμε μόλις 34 ώρες μπροστά μας προτού πάρουμε το (πρώτο) λεωφορείο της μακριάς επιστροφής, αλλά θα είναι δύο νύχτες και μια ημέρα για να τις θυμόμαστε.
(Κι) αφού είδαμε τον πρώτο αυθεντικό Banksy που είχαμε δει ποτέ από κοντά, κάναμε ένα κάποιο Bristolian “clubbing” ανάμεσα σε κόσμο που χόρευε (και έπινε) ακατάπαυστα, ξεκουραστήκαμε (όσο το δυνατόν λιγότερο για να κερδίσουμε χρόνο), είδαμε την πόλη υπό το φως της ημέρας βγάζοντας ανά πάσα στιγμή φωτογραφίες τα απανταχού έργα τέχνης που κοσμούν τους δρόμους, μπήκαμε σε δισκάδικο που φιλοξενείται στο υπόγειο καταστήματος με second hand ρούχα, περπατήσαμε και περπατήσαμε και περπατήσαμε (και μετά περπατήσαμε λίγο ακόμα), τελικά πήραμε το λεωφορείο που θα μας οδηγούσε στην τελική εκπλήρωση του ταξιδιού.
Ο συναυλιακός χώρος είχε στηθεί σε ένα παλαιό αεροδρόμιο για αυτόν τον σκοπό και μόνο, να φιλοξενήσει δηλαδή στις 1 & 2 Μαρτίου συνολικά 28 χιλιάδες κόσμου (14 χιλιάδες ανά ημέρα). Αν αναλογιστεί κάποιος ότι κατά τον Μάη του 2018 ο πληθυσμός της πόλης υπολογιζόταν σε περίπου 460 χιλιάδες, το να συγκεντρώσει σωρευτικά σχεδόν 30 χιλιάδες κόσμου η συγκεκριμένη συναυλία δείχνει πόσο σημαντικό γεγονός ήταν, αν μη τι άλλο, για το ίδιο το Μπρίστολ ή/και πόσο σημαντικό ήταν για οπαδούς των Massive Attack να ταξιδέψουν ώστε να δουν το συγκρότημα ζωντανά στην «πόλη τους». Κι αφού κάναμε διάφορες αναλύσεις υπαρξιακής φύσεως με τον Μάνο (το σήκωνε το όλο σκηνικό του τριημέρου άλλωστε) σταθήκαμε σε ένα αρκετά καλό σημείο αναμένοντας την στιγμή που θα σβήσουν τα φώτα για να ξεπροβάλλουν ο 3D, ο Daddy G και οι δύο επιπλέον λόγοι για να θες να είσαι εκεί σε μια από τις βραδιές του Mezzanine XX1: η Elizabeth Fraser και ο Horace Andy.
Από τη στιγμή που το πλήρωμα του χρόνου ήρθε και έσκασαν οι πρώτες νότες της (εξαίσια ζεστής) διασκευής στο "I Found A Reason" των Velvet Underground, κάθε τεχνική και μη ανάλυση πάει περίπατο. Καθώς δεν έχει νόημα να αναφερθεί κάποιος στην κρυστάλλινη ποιότητα ήχου, ή στην αρτιότητα των εκτελέσεων, ή στο όλο οπτικοακουστικό, δεν θα πω θέαμα γιατί νιώθω πως το υποβιβάζει ως λέξη όλο αυτό που ζήσαμε, θα πω στην όλη οπτικοακουστική εμπειρία εσωτερικής αναζήτησης. Γιατί αυτό ακριβώς ήταν, η στιγμή που η Elizabeth Fraser ερμηνεύει το αιθέρια συγκινητικό "Where Have All The Flowers Gone?" του Pete Seeger καθώς περίτεχνα "διακόπτεται" στο σημείο που τα μάτια έχουν κοκκινίσει για τα καλά ώστε να σκάσει η εισαγωγή του "Inertia Creeps" σαν αφύπνιση, γιατί κάπως έτσι δεν είναι και η ζωή διάολε;
Δεν ήταν μια συναυλία λοιπόν, ήταν μια παράσταση υψηλής τέχνης με μια ηθική ισχύ που όμοιά της νιώθω πως δεν έχω βιώσει ξανά, χωρίς μάλιστα να έχει χρησιμοποιηθεί ούτε ίχνος από τσιτάτα σε όλα όσα προβλήθηκαν στις οθόνες πίσω από το συγκρότημα. Και επιπλέον στα δικά μου μάτια η εικόνα των Robert Del Naja και Elizabeth Fraser πλάι-πλάι πάνω στην σκηνή που ήταν στημένη κάπου στο Bristol ήταν μια αποτύπωση μουσικής ιστορίας την στιγμή που συνέβαινε.
Οι Massive Attack στο Μπρίστολ (και γενικά σε όλη την σχετική περιοδεία) δεν έπαιξαν τίποτα άλλο πέρα από ολόκληρο το Mezzanine διανθισμένο με διασκευές η εκτέλεση των οποίων ξέφευγε από τον κλασσικό Massive Attack ήχο, αλλά που πραγματικά έβγαζαν τόσο νόημα την στιγμή που τοποθετούνταν στο set, δεν έκαναν encore, δεν ακούστηκε (φυσικά) ούτε ένας χαιρετισμός από το μικρόφωνο, αλλά αλήθεια ποιος θα μπορούσε να νοιάζεται; Σίγουρα όχι ο Μάνος, σίγουρα όχι εγώ, σίγουρα όχι οι άλλες 13.998 ψυχές που ήταν εκεί αυτό το βράδυ.
Υ.Γ. Για την ιστορία το setlist της συναυλίας:
- I Found a Reason (The Velvet Underground cover)
- Risingson
- 10:15 Saturday Night (The Cure cover)
- Man Next Door
- Black Milk
- Mezzanine
- Bela Lugosi's Dead (Bauhaus cover)
- Exchange
- See a Man's Face (Horace Andy cover)
- Dissolved Girl
- Where Have All the Flowers Gone? (Pete Seeger cover)
- Inertia Creeps
- Rockwrok (Ultravox cover)
- Angel
- Teardrop
- Levels (Avicii cover)
- Group Four
