Είναι φορές που τα χαρακώματα υποχωρούν και οι «συνοριακές διατάξεις» με βάση τις οποίες διαχωρίζουμε τη μουσική σε δήθεν εκλεπτυσμένες υφολογικές τάσεις παύουν να έχουν ισχύ. Κάποιοι δίσκοι, βλέπετε, δεν στηρίζουν την ποιότητά τους μόνο στο πόσο καλά εκτελείται ένα συγκεκριμένο ιδίωμα, αλλά (κυρίως) στην προσπάθεια του δημιουργού τους να μορφοποιήσει ή/και να εμπλουτίσει το απολύτως προσωπικό του στίγμα στον μουσικό χάρτη, όπως και στην επαρκή τοποθέτηση της δημιουργίας του στο όλον της μουσικής. Τότε, έχω την εντύπωση, είναι που εμφανίζονται τα εχέγγυα για τη δημιουργία μεγάλων δίσκων και για την οριστική μετατροπή του καλλιτέχνη από «παιδί-θαύμα» σε γνήσιο πρωτοπόρο και οδηγητή των μουσικών εξελίξεων. Ο Flying Lotus (κατά κόσμον Steven Ellison) έδειξε πριν δύο χρόνια με το Los Angeles, ότι διαθέτει τα φόντα να αντιμετωπιστεί ως τέτοιος. Με τη φετινή του όμως κυκλοφορία έρχεται η αδιαπραγμάτευτη πιστοποίηση.
Το Cosmogramma, ωστόσο, είναι διαφορετικό από τον προκάτοχό του και η διαφορετικότητα αυτή ξεκινάει από το βάρος των προσδοκιών που δημιούργησε το Los Angeles, φτάνοντας ως την επιλογή των διαύλων έκφρασης. Για να το θέσω ακριβέστερα, στο Cosmogramma ο Flying Lotus δεν απομακρύνεται από το εκφρασθέν δημιουργικό του όραμα, διευρύνει όμως σημαντικά τους δρόμους εκπλήρωσής του –τόσο ώστε να μπορούμε να μιλάμε για μια διαφορετική προσέγγιση. Αφήνει, ας πούμε, λιγάκι παραπίσω τον σκοτεινό, φουτουριστικό hip hop χαρακτήρα του Los Angeles (όπου ανανέωσε τον ήχο του J Dilla και του Madlib), δίχως όμως να τον εγκαταλείπει: το beat του “Zodiac Shit” μας το υπενθυμίζει. Παράλληλα, εμπλουτίζει τη μουσική του με τόσα πολλά ερεθίσματα ώστε οι ταμπέλες οι οποίες προσπαθούν απεγνωσμένα να τη χαρακτηρίσουν φτάνουν πια να εκτείνονται σε ολόκληρη λίστα! Απλοποιεί επίσης τη μεθοδολογία με την οποία εισάγει τα beat του στη σύνθεση, γιατί –απλά– αυτή του η παρακαταθήκη, αυτός ο εαυτός του, αποτελεί πλέον ένα μόνο μέρος του πολυδαίδαλου μουσικού του οικοδομήματος. Εισάγονται, έτσι, πολλά διαφορετικά στοιχεία, από το πνεύμα της «ελευθεριακής» jazz των 1960s (τα “Arkestry” ή “German Haircut” δεν θα μπορούσαν να είχαν γραφτεί χωρίς αυτή), στις soul πινελιές (γίνονται εμφανείς στα υπέροχα έγχορδα) και από τις μετά-IDM καταβολές του στις διακριτικές αναφορές σε μια εκλεπτυσμένη ηλεκτρονική pop ή ακόμα και σε μία δική του, διαστρεβλωμένη οπτική της house (στο “Do The Astral Plane”, λόγου χάρη).
Ένας τέτοιος πλούτος ερεισμάτων πάντως θα έμενε απλώς στο επίπεδο ενός ευφάνταστου κολλάζ αν δεν συνοδευόταν από την εξαιρετική και πολυεπίπεδη ενορχήστρωση του δίσκου, αλλά και από τη χαρακτηριστική του παραγωγή. Ο FlyLo δεν είναι πλέον (μόνο) ο «computer-freak» που δημιουργεί μόνος με το PC, το drum machine και τα διάφορα μπλιμπλίκια του. Στις περισσότερες συνθέσεις σημαντικό μέρος της ενορχήστρωσης είναι ηχογραφημένο ζωντανά, από εκλεκτούς συνοδοιπόρους όπως τον Thom Yorke, τον ξάδερφό του Ravi Coltrane στο τενόρο σαξόφωνο (της γνωστής οικογενείας βεβαίως βεβαίως), τον Thundercat (κυρίως) στο μπάσο, την Rebekah Raff στην άρπα και τον Miguel Atwood-Ferguson στις ενορχηστρώσεις των εγχόρδων (αμφότεροι μέλη της ενδιαφέρουσας κολεκτίβας των Build An Ark), ή την επί χρόνια συνεργάτιδα Laura Darlington. Όλοι προσθέτουν το δικό τους λιθαράκι στο ηλεκτρονικό ψηφιδωτό του Ellison, με το “…And The World Laughs With You” –όπου τα φωνητικά του Yorke εμφανίζονται διακριτικώς (αλλά πάντως εμφανώς) επεξεργασμένα, ενώ παράλληλα γίνονται και πρώτη ύλη για τα παιχνίδια με το sampler– να αποτελεί χαρακτηριστικό του τρόπου με τον οποίο αντιμετωπίζονται αυτές οι live ενορχηστρώσεις. Το σημαντικό είναι ότι όλα τα παραπάνω δεν εκτρέπουν το αποτέλεσμα εκτός της τροχιάς που επιβάλλει το όραμα του Ellison. Η μουσική του σκέψη δεν αφομοιώνεται από τον παρατιθέμενο ωκεανό των ερεθισμάτων, αλλά μόνον βγαίνει πλουσιότερη και πιο καθάρια από το ταξίδι. Εξίσου σημαντικό είναι και το γεγονός ότι ο FlyLo καταφέρνει να μετατρέψει όλες τις ανομοιογενείς πρώτες ύλες σε ένα εξαιρετικά συμπαγές σύνολο. Ως εκ τούτου, θεωρώ ανώφελο να αναφέρω τις καλύτερες (ή αγαπημένες) στιγμές του Cosmogramma, καθώς κάτι τέτοιο μου φέρνει στο νου τη φράση: «Του δείχνουν τον ουρανό κι αυτός κοιτάει το χέρι!».
Το Cosmogramma, με λίγα λόγια, εδραιώνει τον Flying Lotus στην αφρόκρεμα της σύγχρονης μουσικής. Αποδεικνύει πως αυτός διαθέτει την ευφυΐα, την ευρηματικότητα και το ταλέντο για να (προσπαθήσει έστω) να φέρει το κουρασμένο σκάφος ξανά στα ανοιχτά. Δείχνει επίσης πως βαδίζει με σιγουριά στις κορυφές της δικής του δημιουργικότητας και –όπως γίνεται συνήθως σε αντίστοιχες περιπτώσεις– η πορεία δεν συνοδεύεται από τυμπανοκρουσίες και θριαμβευτικούς αλαλαγμούς. Είναι πρωτίστως μια εσωτερική διαδικασία η διατύπωση του προσωπικού οράματος και η προσπάθεια εξεύρεσης της κατάλληλης οδού για να φτάσεις στη στοχευόμενη κορυφή –κάτι σαν την αναζήτηση ενός καλλιτεχνικού ζεν. Και από την πρώτη του δουλειά μέχρι σήμερα, τα βήματα του Ellison είναι προσεκτικά και μεθοδικά, δίχως εμμονές και αυτάρεσκα μασκαραλίκια. Μένει να δούμε αν το Cosmogramma αποτελεί την κορυφή ή αν είναι μια στάση σε μια συνεχόμενη ανοδική πορεία. Μόνο ο χρόνος θα δείξει…
