Το μπαστάρδεμα της Ανατολής με τη Δύση –οικείο σε μας λόγω γεωγραφίας και…πολιτισμικού χάους– είναι, πάνω από όλα, μια mentalite χλιδανών εκφάνσεων και αποχρώσεων: εξωτικής ομορφιάς υβρίδια συναγωνίζονται τερατογενέσεις και ξενομανείς λαγνείες, σε ένα ατέλειωτο γαϊτανάκι. Κάπου σε αυτό χορεύει και ο Hooshyar Khayam, συνθέτης και μουσικός (πιανίστας) με εντυπωσιακό –για έναν 30άρη– curriculum vitae. Περισσότερο όμως από το τελευταίο, που όποιος ενδιαφέρεται εύκολα εντοπίζει κι αλλού, με ενδιαφέρει το υπόβαθρο της δικής του δημιουργικής mentalite: Ιρανός γεννημένος στο Λονδίνο και σπουδαγμένος στο Πανεπιστήμιο του Σινσιννάτι (PhD στη σύνθεση), ο οποίος επέστρεψε μεν στη χώρα του –όπου και δραστηριοποιείται– διατηρώντας όμως ένα διεθνές προφίλ, όπως φαίνεται από τα ρεσιτάλ του σε Αμερική και Βερολίνο.
Το Tatari είναι ο πρώτος δίσκος του Hooshyar Khayam (2007), αποκτά όμως μόλις τώρα εγχώρια διανομή –κι ενώ ο συνθέτης βρίσκεται ήδη στον τέταρτο. Εδώ ο Khayam ουσιαστικά συστήνεται στο κοινό μέσω δώδεκα συνθέσεών του και δύο σονατών (μια τριμερής και μια διμερής) και, όπως πολλοί κλασικοί μουσικοί και δημιουργοί, διακατέχεται από το άγχος να αποδείξει πράγματα: τεχνική, χρώμα, δεξιοσύνη στις δυσκολίες. Ταυτόχρονα εκφράζει το δισυπόστατο των πολιτισμικών του καταβολών: από τη μια το περσικό καλλιτέχνημα του εξωφύλλου και ο τίτλος-αναφορά στους Τατάρους (στις ιρανικές ρίζες, συνεκδοχικά), από την άλλη οι άκρως Δυτικές επιρροές του περιεχομένου. Ως προς το τελευταίο αναπτύσσεται μάλιστα ένα ακόμα δίπολο, που, αυστηρά με χαρακτήρα παραδείγματος, θα το θέσω ως από τη μια ο Μπαχ και από την άλλη η ιρανική παράδοση.
Θεωρώ ότι ο Khayam βρίσκεται στο Tatari στον προθάλαμο των κατακτήσεων που πέτυχε πέρυσι, με το ωριμότερο ως τώρα άλμπουμ του Thousand Acacias. Εδώ μπερδεύεται αρκετά ο Δυτικός συνθέτης και ο Ιρανός δημιουργός και προκύπτει ένα μάλλον θολό τοπίο. Ως πιανίστας, ο Khayam αποδεικνύει εύκολα όλα όσα θέλει: διαθέτει μεγάλη δεξιότητα, τόσο τεχνική όσο και εκφραστική, διατηρεί τη σοβαρότητα της έκφρασης ενώ την ίδια στιγμή το χτύπημα των δακτύλων στα πλήκτρα «βράζει» από ρομαντισμό (“Prologue”, “Eslimi”) και δεν φοβάται κάποιες πιο αφηρημένες δομές –παρότι τις μεταχειρίζεται με υπερβολική νομίζω φειδώ. Ως συνθέτης, όμως, ηχεί μπερδεμένος. Θέλει να είναι και Δυτικός και Ιρανός, μα το καταφέρνει μονάχα σποραδικά. Το “Tatari” κομίζει επιτυχώς μια γεύση Περσίας σε ένα Δυτικό πλαίσιο, αλλά οι ρυθμοί της περιοχής του Bushehr (στις όχθες του Περσικού Κόλπου) χάνουν την ιδιαίτερή τους έκφραση στο “Jonubi”. Η πλειοψηφία του υπόλοιπου άλμπουμ κινείται στη Δυτική πεπατημένη και λειτουργεί περισσότερο ως μια καλοπαιγμένη άσκηση του Khayam πάνω στα ευρωπαϊκά συνθετικά του πρότυπα –επαναλαμβάνω ότι λάμπει ως πιανίστας– παρά διεκδικεί το δημιουργικώς αυτόφωτο. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αμφότερες οι σονάτες, όσο και στιγμές όπως το “Sormeh” ή το “Lily”.
Συμπερασματικά, ένα σταθερό μα δειλό πρώτο βήμα, η μεγαλύτερη αξία του οποίου έγκειτο στις υποσχέσεις τις οποίες άφηνε. Ο Khayam έχει ήδη προχωρήσει μέσα στα δύο χρόνια που έχουν μεσολαβήσει από την εν λόγω δουλειά.
