15 χρόνια ύπαρξης φέτος για τη μπάντα – ή μικρή ορχήστρα, όπως αυτοαποκαλείται – η οποία με τρεις μόλις δίσκους δημιούργησε παγκόσμιο ενθουσιασμό, καταλήγοντας σε ουκ ολίγα sold out σόου, μεταξύ άλλων και στην Ελλάδα. Ας ξεμπερδεύουμε με τα διαδικαστικά: το Discover The World DVD τους συλλαμβάνει μια Παραμονή Πρωτοχρονιάς στα πάτρια εδάφη του Όρεγκον, λίγο πριν κυκλοφορήσει το Hey Eugene! (από το οποίο περιλαμβάνονται 3 τραγούδια). Εικόνα καλή, μα μάλλον μέτριος ο ήχος. Οι λήψεις πλούσιες, στατικές όμως στην προσέγγισή τους. Υπάρχει επίσης bonus υλικό: ένα κατατοπιστικό φιλμάκι για την ιστορία των Pink Martini και ένα εντελώς αχρείαστο section με, χμ, πολαρόιντ φωτογραφίες τραβηγμένες από τον Thomas Lauderdale...
Ταυτόχρονα όμως – κι εδώ βρίσκεται το «ζουμί» – το Discover The World έρχεται να εικονοποιήσει μια σειρά σημαντικών ζητημάτων ή ερωτημάτων αν προτιμάτε. Εξ’ αιτίας των οποίων πάσχει κατά τη γνώμη μου σημαντικά η μουσική πρόταση των Pink Martini, που τη βρίσκω αρκετά (αλλά όχι απολύτως) δυσανάλογη της παγκόσμιας επιτυχίας τους, έχοντας αλλάξει την πιο θετική άποψη την οποία είχα για αυτούς πριν λίγα χρόνια. Με αυτό δεν εννοώ ότι απαξιώνω το γεγονός ότι ο Thomas Lauderdale γνωρίζει να παίζει πιάνο ή ότι η China Forbes ορθώς έχει πιάσει το μικρόφωνο και δηλώνει τραγουδίστρια. Ούτε την ενορχηστρωτική τους ματιά θα παραβλέψω ή την ικανότητά τους να διαλέγουν καλούς μουσικούς για να τους πλαισιώσουν: μια ματιά στη γραμμή των πνευστών τους ή στην αρπίστριά τους στο Discover The World αρκεί να σας πείσει για το τελευταίο.
Το σημαντικότερο από αυτά τα ζητήματα είναι το τι ακριβώς κάνουν οι Pink Martini με τούτο το υπόβαθρο ικανότητας. Παίζουν jazz; Ο Lauderdale το αρνείται, παρόλο που ποτέ δεν αρνείται να παίξει στα μεγάλα jazz φεστιβάλ... Παίζουν pop; Όχι όπως θα το εννοούσαμε οι περισσότεροι, όμως ο Lauderdale το προτιμά. Είναι world σχήμα; Όχι – αλλά τα έχει ως παντιέρα τέτοια ακούσματα. Και στις τρεις περιπτώσεις, μια πιο σαφής απάντηση θα έθετε στους Pink Martini ερωτήματα τα οποία μάλλον δεν είναι σε θέση να απαντήσουν. Πώς π.χ. θα απαντούσαν απέναντι στην ολοένα και διογκούμενη τάση να παίζονται όσο πιο απλά πράγματα στην jazz; Το δικό τους κόλπο έτσι εστιάστηκε στο ξαναζέσταμα, στην αναβίωση – και από την άποψη αυτή αποτελούν χαρακτηριστικό δείγμα μουσικής των ’00s, παρόλο που δεν ανήκουν στον rock χώρο, όπου κυρίως παρατηρήθηκε το φαινόμενο. Επανέφεραν λοιπόν τα εκφραστικά μέσα της ελαφράς, τραγουδιστικής jazz pop παράδοσης των Η.Π.Α. (η οποία είχε ακμάσει ως mainstream πριν το rock ‘n’ roll), αλατοπιπερωμένα και πλήρως μπερδεμένα με τη world μουσική – ανατέλλουσα δύναμη στα γούστα των απανταχού Μεσαίων Δυτικών: μεσαίων στο πορτοφόλι, μεσαίων στην κοινωνική τάξη, συχνά μεσαίων και στην ηλικία. Ένα έτοιμο δηλαδή, πολυπληθές και εκτός Αμερικής, κοινό, εύρωστο οικονομικά ώστε να στηρίξει το group δισκογραφικά και συναυλιακά, για τα γούστα του οποίου οι Pink Martini αποτελούν όντως μια μοναδικότητα. Διατηρείτε τις αμφιβολίες σας; Ωραία, ρίξτε μια ματιά στα πλάνα κοινού στο Arlene Schnitzer Concert Hall του Πόρτλαντ.
Η jazz ματιά των Pink Martini είναι σαφώς πεπερασμένη, το δε φλερτ τους με τη world music επιφανειακό: έχει γίνει μέσω ακροάσεων δίσκων στο άνετο σαλόνι από όπου οι Lauderdale και Forbes προλογίζουν τα τραγούδια του Discover The World. Δείτε ας πούμε πώς μεταφράζεται η αγάπη τους προς τη latin παράδοση: επιλογές όπως το “Donde Estas Yolanda?”, το “Malaguena”, ή το “Tempo Perdido” δεν φέρουν σημάδια φρεσκαρίσματος της σχέσης latin και jazz, μα επαναφέρουν το φάντασμα της exotica αισθητικής – και δεν υπάρχει λόγος για κάτι τέτοιο. Η ίδια δε λογική – πιο έκδηλη όταν πια έχεις και την εικόνα να συνοδεύει το άκουσμα – επικρατεί και στα υπόλοιπα ταξίδια των Pink Martini ανά τον κόσμο, είτε προς Γαλλία πάνε (“Dansez-Vous”), είτε προς Ιταλία (“Una Notte A Napoli”), είτε προς Άπω Ανατολή (“Kikuchiyo To Mohshimasu”). Σε κάθε περίσταση, μοιάζουν με χαζούς Δυτικούς τουρίστες που δεν αφομοιώνουν παρά το εύκολα εύληπτο και πάντα τους διαφεύγει η αληθινή επαφή – παρότι μπορεί να έχουν τις πιο αγνές προθέσεις για κάτι τέτοιο. Με βρίσκετε υπερβολικό; Δείτε τότε το φινάλε του Discover The World με το “Brazil”, όπου το group χάνεται σε ένα τάχα μου α-λα-Ρίο ντε Τζανέιρο σκηνικό, εισπράττοντας θερμό το χειροκρότημα ανθρώπων για τους οποίους το Ρίο θα συνεχίσει να είναι ένα μακρινό μέρος, γεμάτο καλλίγραμμες ημίγυμνες καλλονές με φτερά, όπου θα έχει πάντα καρναβάλι... Λέγεται και κοσμοπολιτισμός του Δυτικού σαλονιού όλο αυτό και, πέραν των μουσικών, έχει και ευρύτερες πολιτιστικές μα και πολιτικές προεκτάσεις. Άλλη κουβέντα όμως αυτή...
