Ούτε κατά διάνοια δεν δύναμαι να δηλώσω hip hop ειδήμονας – άλλωστε οι γνώσεις μου περί τα της μαύρης μουσικής έχουν αμφισβητηθεί σφόδρα και επανειλημμένως. Συνεχίζω πάντως, σχεδόν πεισματικά, να είμαι της άποψης πως το είδος διαθέτει τόσο εγγενείς, όσο και επίκτητους περιορισμούς, που εμφανώς συγκρατούν τους εξελικτικούς του ορίζοντες. Σημείωση: το γεγονός ότι τυχαίνει να απολαμβάνω με την ψυχή μου τους Outkast, τον Ghostface Killah ή πιο πρόσφατα τον Talib Kweli (μεταξύ άλλων) δεν έχει καμία σχέση με τον όλο συλλογισμό. Πέραν, λοιπόν, των δυο άρρηκτα συνδεδεμένων πυρηνικών hip hop πρακτικών (εκφορά ρίμας και beat) – των οποίων έστω και η υποψία απόπειρας ανατροπής μπορεί να οδηγήσει σε αυτόματη λαϊκή απαίτηση εξορίας απ’ τις οπαδικά περιφραγμένες περιοχές του – υφίσταται για χρόνια και μια εμμονή των καλλιτεχνών να αναζητούν πρώτες ύλες αυστηρά εντός του σύμπαντος της μαύρης μουσικής.
Εάν, τώρα, ειδικά για αυτό το τελευταίο καταγράφετε ήδη ονόματα με στόχο να με διαψεύσετε πανηγυρικά, προφανώς και αναγνωρίζω την ύπαρξη εξαιρέσεων. Μας μεταφέρω, για παράδειγμα, κάπου εκεί γύρω στα χασομέρια των 1990s και τα βαφτίσια του λεγόμενου glitch hop, παρακλάδι του abstract hip hop, το οποίο με τη σειρά του λογίζεται ως υποσύνολο του alternative hip hop – ρε τι τραβάμε με τους διάφορους νονούς και τα 3D πνευματικά τους τέκνα… Περί επιμειξίας με την electronica ομιλούμε χονδρικώς, κι ορίστε που με μια απλή φράση ξεδοντιάζουμε άλλο ένα φαιδρό μπαράζ ορολογίας. Κάπου εδώ, όμως, παραμονεύει το περίφημο «αλλά» του σκεπτόμενου πιουρίστα και τούτη προκρίνεται ως η φορά που θα συνταχθώ με την αφεντιά του: «… OK, τη φάση μέχρι και που τη γουστάρω, αλλά που είναι ο MC ρε;;;». Οπότε έρχομαι κι εγώ με τη σειρά μου να υπερθεματίσω: τρίκαλος ο Prefuse 73, όμως ποιος τα λέει;;;
Επειδή, βέβαια, κάτι μου λέει πως το παρακουράζω, σημαδεύω ευθύς το κέντρο, ή τελοσπάντων το επιχειρώ: από ένα σημείο κι ύστερα, όσοι προσπάθησαν να εξελίξουν το hip hop το τράβηξαν σε αυτοσχέδιο κρεβατάκι ανάλογο του αρχαίου ημών, ή ξεφορτωθήκαν δίχως βου σκέψεις ό,τι τους περιόριζε απ’ το κυρίως σώμα του – και πολύ καλά του έκαναν: άλλο ο σεβασμός κι άλλο ο ευσεβής δογματισμός. Μόνο που το παράγωγο δεν ήταν ακριβώς hip hop, ήταν κάτι άλλο με αφορμή το hip hop ή συνηθέστερα έφερε εμφανώς συστατικά μέρη αυτού. Η κιθαροπληξία των Beastie Boys τους οδήγησε μαθηματικά στην υιοθεσία μονάχα του ραπαρίσματος, ενώ το instrumental hip hop του J Dilla εκ των πραγμάτων δεν μπορούσε να διαθέσει χώρο σε κάποιον MC – όχι τουλάχιστον χωρίς να ξεπέσει σε διόλου πρακτικούς συμβιβασμούς. Ε, τέτοιου είδους εξελίξεις των ειδών είτε είναι παράλληλες, σχηματίζοντας στην ουσία υβρίδια, είτε αφιερώνονται στην εξειδίκευση, επειδή δεν τις αφορά το όλον.
Οι Dalek, απ’ την άλλη (ναι, και κάπως έτσι ελεώ να φτάσω και στους Dalek) είναι, υπό μία έννοια, ένα παραδοσιακό hip hop δίδυμο απ’ το Jersey – αυτό οφείλεις να τους το αναγνωρίσεις. Παραμέρισε τα δηλητηριώδη νέφη του θορύβου και θα ακούσεις έναν στούμπο να ξαμολάει τις ρίμες του από μικροφώνου, σαν ασπρόμαυρες μπάλες ενέργειας πάνω από μια ξεγυμνωμένη boom bap γραμμή δίχως άκρες. Υπό την ίδια έννοια, όσο παράλογο και να μοιάζει σε όσους τους γνωρίζουν αυτήκοα, απεκδύονται τον ριζοσπαστισμό (πόσο αμφιλεγόμενη λέξη!) με τις ίδιες τους τις πράξεις: οι Dalek δεν αποζητάνε τη σύγκρουση με τους δυο hip hop πυλώνες, αντίθετα τους χρησιμοποιούν ως βατήρες. Ο λόγος και o ρυθμός αποτελούν το θεμέλιο της δημιουργίας τους, γι’ αυτό και δεν μπορούν παρά να αυτοπροσδιοριστούν ως hip hop. Λειτουργώντας, λοιπόν, απαρέγκλιτα με αυτό το προαπαιτούμενο – το οποίο διαχειρίζονται έτσι ώστε να τους υποστηρίζει αντί να τους περιορίζει – καταφέρνουν να εξελίξουν το είδος καθέτως ως ενιαίο σώμα και να διαψεύσουν στην πράξη την προλογική μου θέση περί αξεπέραστων περιορισμών.
Πάνω σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο κινείται και το Gutter Tactics, όπως άλλωστε και κάθε Dalek κυκλοφορία, εξαιρώντας τα δυο τους πρώτα άλμπουμ, ως μη έτοιμα να αναλάβουν τέτοιο ρόλο. Βιομηχανικό σφυροκόπημα υψηλών συχνοτήτων, ηχόπυργοι στοιβαγμένων φίλτρων και πηχτός βαρύς θόρυβος, δια χειρός του κυρίου Oktopus, ίσως στην πιο ακραία τους μορφή από καταβολής του γκρουπ, αναλαμβάνουν την κάθετη κίνηση. Χωρίς, βέβαια, την παραμικρή προσπάθεια καταφυγής στην ελευθεριότητα του ασπόνδυλου τρόπου – η hip hop ραχοκοκαλιά διατρέχει, στηρίζει και ενοποιεί όπως πάντα. Κάπου εδώ έρχεται και βεντουζώνει κι ο MC Dalek (ο στούμπος που λέγαμε) με τον ά-λογο λόγο του. Με εκείνο το ραπάρισμα περισσότερο των αισθήσεων παρά των λέξεων, αλλά μέσω αυτών, να τέμνει εξ’ ορισμού και κατά βούληση το έτερο (μουσικό) ποδάρι της όλης ροής, αντί να κινείται αυστηρώς παράλληλα. Α, κι απ’ τη γλώσσα του μην περιμένετε να γλιτώσει ουδείς. Ορίστε κι ένα δείγμα (σε πρώτο πληθυντικό, όχι από κανένα χρυσαφένιο ύψωμα με όρθιο το δάχτυλο): «We lost sight on how to use these mikes/What scripts we write/How to choose our fights».
Κυρίες μου και κύριοι ακούσατε, ηχητικά βρώμικο, γονιδιακά μπάσταρδο, αλλά ιδεολογικά διάφανο hip hop των ημερών μας.
